چکیده: آن‌چه در گذشته، قبل از بیان حکمی انجام شده باشد، ایرادی ندارد و خدا آن را می‌بخشد. در زمین بگردید و بنگرید که سرانجام گذشتگان چگونه بوده است. آن‌چه گذشتگان انجام دادند، براى آنان است و آن‌چه شما انجام می‌دهید، براى شما است و شما از آن‌چه آنان مى‏ کرده ‏اند، بازخواست نخواهید شد. روز قیامت، هر کس آن‌چه در گذشته فرستاده است را باز می‌یابد. نعمت‌هایی که بهشتیان از آن برخوردار می‌شوند، به سبب کارهایی است که در گذشته انجام دادند.

[ازدواج با] مادرانتان، دخترانتان و … بر شما حرام شده است و نیز این‌که دو خواهر را با هم به همسری بگیرید، مگر آن‌چه در گذشته انجام شده است. به‌راستی خدا آمرزنده مهربان است (نساء/۲۳). با زنانی که پدرانتان به همسری گرفته‌اند، ازدواج نکنید مگر آن‌چه در گذشته انجام شده است. به‌راستی این [کاری] زشت، منفور و بد راهی است (نساء/۲۲). کسانی که ربا می‌خورند، برنخیزند مگر مانند برخاستن کسی که شیطان او را به سبب آسیب رساندن، دیوانه و آشفته گردانده است. این به سبب آن است که آنان گفتند: خرید و فروش مانند ربا است، در حالی‌که خدا خرید و فروش را حلال و ربا را حرام کرده است. هر کس پندی از پروردگارش به او برسد و باز ایستد، آن‌چه گذشته، از آن اوست و کار او با خدا است و هر کس [به رباخواری] بازگردد، آنان اهل آتش هستند و در آن جاودانه‌اند (بقره/۲۷۵). ای کسانی که ایمان آورده‌اید، در حال احرام صید را نکشید. هر کس از شما از روی عمد آن را بکشد، جزای او، معادل آن‌چه کشته، از چهارپایان است که دو نفر عادل از خودتان حکم کنند که به صورت قربانی به کعبه برسد یا کفّاره‌ای که طعام چند مسکین باشد یا معادل آن، روزه گرفتن است تا وبال کار خود را بچشد. خدا از آن‌چه در گذشته انجام شده درگذشته است. هر کس بازگردد، خدا از او انتقام می‌گیرد. خدا شکست‌ناپذیر صاحب‌انتقام است (مائده/۹۵).

پیش از شما سنّت‌هایی گذشت پس در زمین بگردید و بنگرید که سرانجام تکذیب‌کنندگان چگونه بود (آل‌عمران/۱۳۷).

آیا مى ‏گویید: ابراهیم، اسماعیل، اسحاق، یعقوب و اسباط، یهودى یا مسیحی بوده ‏اند؟ بگو، آیا شما بهتر مى‏ دانید یا خدا؟ کیست ‏ستمکارتر از آن که شهادتى از خدا را در نزد خود پوشیده دارد؟ خدا از آن‌چه مى‏ کنید، غافل نیست. آنها امّتی بودند که گذشتند. آن‌چه به دست آورده ‏اند، براى آنان است و آن‌چه به دست آورده‏ اید، براى شما است و از آن‌چه آنان مى‏ کرده ‏اند، شما بازخواست نخواهید شد (بقره/۱۴۰-۱۴۱). آیا آن‌گاه که مرگ یعقوب فرا رسید، حاضر بودید؟ هنگامى که به پسران خود گفت: پس از من چه می‌پرستید؟ گفتند: معبود تو و معبود پدرانت، ابراهیم، اسماعیل و اسحاق، معبودى یگانه را مى‏ پرستیم و در برابر او تسلیم هستیم. آنان امّتی بودند که گذشتند. آن‌چه کسب کردند، براى آنان و آن‌چه شما کسب کردید، براى شما است. از آن‌چه آنان مى‏ کرده ‏اند، شما بازخواست نخواهید شد (بقره/۱۳۳-۱۳۴).

چون [فرعونیان] ما را به خشم آوردند، از آنها انتقام گرفتیم. همگی را غرق کردیم و آنان را گذشتگان و مَثَلی برای دیگران قرار دادیم (زخرف/۵۵-۵۶).

ما برای تو پیروزی آشکاری را گشودیم تا خدا گناه تو، آن‌چه در گذشته بوده، آن‌چه اکنون و بعد از آن باشد را بیامرزد، نعمت خود را بر تو تمام کند و تو را به راه راست هدایت کند (فتح/۱-۲).

آنجا (روز قیامت) است که هر کس آن‌چه در گذشته فرستاده است را بازیابد و به سوی خدا مولای حق خود بازگردانده می‌شوند (یونس/۳۰). او (کسی که کارنامه او به دست راستش داده شود) در  زندگی پسندیده‌ای است. در بهشتی برین که میوه‌های آن در دسترس است. [به آنان گفته شود:] بخورید و بیاشامید، گوارایتان باد، به سبب آن‌چه در روزگاران گذشته پیش فرستادید (حاقّه/۲۱-۲۴).

 تاریخ

حُرِّمَتْ عَلَيْكُمْ أُمَّهَاتُكُمْ وَ بَنَاتُكُمْ … وَ أَن تَجْمَعُواْ بَيْنَ الأُخْتَيْنِ إَلاَّ مَا قَدْ سَلَفَ إِنَّ اللّهَ كَانَ غَفُورًا رَّحِيمًا (نساء/۲۳) وَ لاَ تَنكِحُواْ مَا نَكَحَ آبَاؤُكُم مِّنَ النِّسَاء إِلاَّ مَا قَدْ سَلَفَ إِنَّهُ كَانَ فَاحِشَةً وَ مَقْتًا وَ سَاء سَبِيلًا (نساء/۲۲) الَّذِينَ يَأْكُلُونَ الرِّبَا لاَ يَقُومُونَ إِلاَّ كَمَا يَقُومُ الَّذِي يَتَخَبَّطُهُ الشَّيْطَانُ مِنَ الْمَسِّ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَالُواْ إِنَّمَا الْبَيْعُ مِثْلُ الرِّبَا وَ أَحَلَّ اللّهُ الْبَيْعَ وَ حَرَّمَ الرِّبَا فَمَن جَاءهُ مَوْعِظَةٌ مِّن رَّبِّهِ فَانتَهَىَ فَلَهُ مَا سَلَفَ وَ أَمْرُهُ إِلَى اللّهِ وَ مَنْ عَادَ فَأُوْلَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ (بقره/۲۷۵) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَقْتُلُواْ الصَّيْدَ وَ أَنتُمْ حُرُمٌ وَ مَن قَتَلَهُ مِنكُم مُّتَعَمِّدًا فَجَزَاء مِّثْلُ مَا قَتَلَ مِنَ النَّعَمِ يَحْكُمُ بِهِ ذَوَا عَدْلٍ مِّنكُمْ هَدْيًا بَالِغَ الْكَعْبَةِ أَوْ كَفَّارَةٌ طَعَامُ مَسَاكِينَ أَو عَدْلُ ذَلِكَ صِيَامًا لِّيَذُوقَ وَبَالَ أَمْرِهِ عَفَا اللّهُ عَمَّا سَلَف وَ مَنْ عَادَ فَيَنتَقِمُ اللّهُ مِنْهُ وَ اللّهُ عَزِيزٌ ذُو انْتِقَامٍ (مائده/۹۵)

قَدْ خَلَتْ مِن قَبْلِكُمْ سُنَنٌ فَسِيرُواْ فِي الأَرْضِ فَانْظُرُواْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُكَذَّبِينَ (آل‌عمران/۱۳۷)

أَمْ تَقُولُونَ إِنَّ إِبْرَاهِيمَ وَ إِسْمَاعِيلَ وَ إِسْحَاقَ وَ يَعْقُوبَ وَ الأسْبَاطَ كَانُواْ هُودًا أَوْ نَصَارَى قُلْ أَأَنتُمْ أَعْلَمُ أَمِ اللّهُ وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّن كَتَمَ شَهَادَةً عِندَهُ مِنَ اللّهِ وَ مَا اللّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ* تِلْكَ أُمَّةٌ قَدْ خَلَتْ لَهَا مَا كَسَبَتْ وَ لَكُم مَّا كَسَبْتُمْ وَ لاَ تُسْأَلُونَ عَمَّا كَانُواْ يَعْمَلُونَ  (بقره/۱۴۰-۱۴۱) أَمْ كُنتُمْ شُهَدَاء إِذْ حَضَرَ يَعْقُوبَ الْمَوْتُ إِذْ قَالَ لِبَنِيهِ مَا تَعْبُدُونَ مِن بَعْدِي قَالُواْ نَعْبُدُ إِلَهَكَ وَ إِلَهَ آبَائِكَ إِبْرَاهِيمَ وَ إِسْمَاعِيلَ وَ إِسْحَاقَ إِلَهًا وَاحِدًا وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ*  تِلْكَ أُمَّةٌ قَدْ خَلَتْ لَهَا مَا كَسَبَتْ وَ لَكُم مَّا كَسَبْتُمْ وَ لاَ تُسْأَلُونَ عَمَّا كَانُوا يَعْمَلُونَ (بقره/۱۳۳-۱۳۴)

فَلَمَّا آسَفُونَا [آل فرعون] انتَقَمْنَا مِنْهُمْ فَأَغْرَقْنَاهُمْ أَجْمَعِينَ* فَجَعَلْنَاهُمْ سَلَفًا وَ مَثَلًا لِلْآخِرِينَ (زخرف/۵۵-۵۶)

إِنَّا فَتَحْنَا لَكَ فَتْحًا مُّبِينًا* لِيَغْفِرَ لَكَ اللَّهُ مَا تَقَدَّمَ مِن ذَنبِكَ وَ مَا تَأَخَّرَ وَ يُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكَ وَ يَهْدِيَكَ صِرَاطًا مُّسْتَقِيمًا (فتح/۱-۲)

هُنَالِكَ تَبْلُو كُلُّ نَفْسٍ مَّا أَسْلَفَتْ وَ رُدُّواْ إِلَى اللّهِ مَوْلاَهُمُ الْحَقِّ (یونس/۳۰) فَهُوَ (من اوتی کتابه بیمینه) فِي عِيشَةٍ رَّاضِيَةٍ* فِي جَنَّةٍ عَالِيَةٍ* قُطُوفُهَا دَانِيَةٌ* كُلُوا وَ اشْرَبُوا هَنِيئًا بِمَا أَسْلَفْتُمْ فِي الْأَيَّامِ الْخَالِيَةِ (حاقّه/۲۱-۲۴)