فطرت، سرشت، این مفهوم از مادّه «فطر» ۱۵ بار آمده است.
چکیده: خدا آسمانها و زمین را سرشته است. حقگرایانه به سوی این آیین روی آور، همان سرشتی که خدا، مردم را بر آن، سرشته است. [خدا] آسمانها و زمین را سرشته است. … شما را در آن بسیار میگرداند (شوری/۱۱). ستایش از آن خدایی است که آسمانها و زمین را سرشته است (فاطر/۱). حقگرایانه به سوی این آیین روی آور، به همان سرشتی که خدا مردم را بر آن، سرشته است. تغییری در آفرینش خدا نیست. دین پایدار همین است لیکن بیشتر مردم نمیدانند. در حالیکه روی آورندگان به سوی او هستید، از او پروا کنید. نماز برپا دارید و از مشرکان نباشید (روم/۳۰-۳۱). پیامبران آنان (اقوام پیشین) گفتند: آیا درباره خدا، که آسمانها و زمین را سرشته است، شکی هست (ابراهیم/۱۰)؟ [هود گفت:] ای قوم من، برای این (رسالت) از شما مزدی نمیخواهم، مزد من فقط با آن کسی است که مرا سرشته است. پس آیا تعقل نمیکنید (هود/۵۱)؟ ابراهیم به پدر و قوم خود گفت: بدون تردید من از آنچه میپرستید، بیزار هستم. جز آن کس که مرا سرشته است پس بهراستی من را هدایت خواهد کرد. [ابراهیم] آن را در میان نسل خود، کلمهای ماندگار قرار داد، باشد که آنان بازگردند (زخرف/۲۶-۲۸). گفتند: آیا حق را براى ما آوردهاى یا تو از بازیگران هستی؟ گفت: آری، پروردگار شما، پروردگار آسمانها و زمین است. همان کسى که آنها را سرشته است و من بر این از گواهان هستم (انبیاء/۵۵-۵۶). من پاکدلانه روى خود را به سوى کسى گردانیدم که آسمانها و زمین را سرشته است. من از مشرکان نیستم (انعام/۷۹). [یوسف گفت:] پروردگارا، تو به من فرمانروایی دادی و به من از تعبیر خوابها آموختی. ای کسی که آسمانها و زمین را سرشتهای، تو در دنیا و آخرت، مولای من هستی. من را مسلمان بمیران و به شایستگان ملحق کن (یوسف/۱۰۱). [ساحران به فرعون] گفتند: ما هرگز تو را بر آن نشانههایی روشن که برای ما آمده و بر آن کس که ما را سرشته است، ترجیح نمیدهیم پس هر حکمی میخواهی بکن، تو فقط در زندگی این دنیا میتوانی حکم کنی (طه/۷۲). [مردی از دورترین جای شهر شتابان آمد و گفت:] چرا کسی را نپرستم که من را سرشته است و به سوی او بازگردانده میشوید (یس/۲۲)؟ بگو، آیا غیر از خدا را که آسمانها و زمین را سرشته است، به سرپرستی بگیرم در حالیکه او طعام میدهد و طعام داده نمیشود؟ بگو، من دستور یافتهام که نخستین کسی باشم که تسلیم شده است و از مشرکان نباش (انعام/۱۴). بگو، پروردگارا، ای [کسی که] آسمانها و زمین را سرشتهای، ای دانای غیب و آشکار، تو در میان بندگان خود در میان آنچه در آن اختلاف میکردند، حکم خواهی کرد (زمر/۴۶). خواهند گفت: چه کسی ما را باز میگرداند؟ بگو: همان کسی که اول بار شما را سرشته است. پس سرهای خود را به سوی تو تکان داده و خواهند گفت: آن چه زمانی خواهد بود؟ بگو: شاید نزدیک باشد (اسراء/۵۱). |
الفطرة
[الله] فَاطِرُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ … يَذْرَؤُكُمْ فِيهِ (شوری/۱۱) الْحَمْدُ لِلَّهِ فَاطِرِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ (فاطر/۱)
فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفًا فِطْرَةَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْهَا لَا تَبْدِيلَ لِخَلْقِ اللَّهِ ذَلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ* مُنِيبِينَ إِلَيْهِ وَ اتَّقُوهُ وَ أَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَ لَا تَكُونُوا مِنَ الْمُشْرِكِينَ (روم/۳۰-۳۱)
قَالَتْ رُسُلُهُمْ (اقوام الاولین) أَفِي اللّهِ شَكٌّ فَاطِرِ السَّمَاوَاتِ وَ الاَرض (ابراهیم/۱۰) [قال هود] يَا قَوْمِ لا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِنْ أَجْرِيَ إِلاَّ عَلَى الَّذِي فَطَرَنِي أَفَلاَ تَعْقِلُونَ (هود/۵۱)
قَالَ إِبْرَاهِيمُ لِأَبِيهِ وَ قَوْمِهِ إِنَّنِي بَرَاء مِّمَّا تَعْبُدُونَ* إِلَّا الَّذِي فَطَرَنِي فَإِنَّهُ سَيَهْدِينِ* وَ جَعَلَهَا كَلِمَةً بَاقِيَةً فِي عَقِبِهِ لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ (زخرف/۲۶-۲۸) قَالُوا أَجِئْتَنَا بِالْحَقِّ أَمْ أَنتَ مِنَ اللَّاعِبِينَ* قَالَ بَل رَّبُّكُمْ رَبُّ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ الَّذِي فَطَرَهُنَّ وَ أَنَا عَلَى ذَلِكُم مِّنَ الشَّاهِدِينَ (انبیاء/۵۵-۵۶) إِنِّي وَجَّهْتُ وَجْهِيَ لِلَّذِي فَطَرَ السَّمَاوَاتِ وَ الأَرْضَ حَنِيفًا وَ مَا أَنَاْ مِنَ الْمُشْرِكِينَ (انعام/۷۹)
[قال یوسف] رَبِّ قَدْ آتَيْتَنِي مِنَ الْمُلْكِ وَ عَلَّمْتَنِي مِن تَأْوِيلِ الأَحَادِيثِ فَاطِرَ السَّمَاوَاتِ وَ الأَرْضِ أَنتَ وَلِيِّي فِي الدُّنُيَا وَ الآخِرَةِ تَوَفَّنِي مُسْلِمًا وَأَلْحِقْنِي بِالصَّالِحِينَ (یوسف/۱۰۱)
قَالُوا (السحرة لفرعون) لَن نُّؤْثِرَكَ عَلَى مَا جَاءنَا مِنَ الْبَيِّنَاتِ وَ الَّذِي فَطَرَنَا فَاقْضِ مَا أَنتَ قَاضٍ إِنَّمَا تَقْضِي هَذِهِ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا (طه/۷۲)
[جاء من اقصی المدینة رجل یسعی و قال] مَا لِي لاَ أَعْبُدُ الَّذِي فَطَرَنِي وَ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ (یس/۲۲) قُلْ أَغَيْرَ اللّهِ أَتَّخِذُ وَلِيًّا فَاطِرِ السَّمَاوَاتِ وَ الأَرْضِ وَ هُوَ يُطْعِمُ وَ لاَ يُطْعَمُ قُلْ إِنِّيَ أُمِرْتُ أَنْ أَكُونَ أَوَّلَ مَنْ أَسْلَمَ وَ لاَ تَكُونَنَّ مِنَ الْمُشْرِكَينَ (انعام/۱۴) قُلِ اللَّهُمَّ فَاطِرَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ عَالِمَ الْغَيْبِ وَ الشَّهَادَةِ أَنتَ تَحْكُمُ بَيْنَ عِبَادِكَ فِي مَا كَانُوا فِيهِ يَخْتَلِفُونَ (زمر/۴۶) فَسَيَقُولُونَ مَن يُعِيدُنَا قُلِ الَّذِي فَطَرَكُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ فَسَيُنْغِضُونَ إِلَيْكَ رُؤُوسَهُمْ وَ يَقُولُونَ مَتَى هُوَ قُلْ عَسَى أَن يَكُونَ قَرِيبًا (اسراء/۵۱) |