چکیده: آیا مردم ایمن شده‌اند که خدا آنان را به سبب کفر و ناسپاسی‌شان غرق کند؟ اگر خدا بخواهد آنان را غرق می‌کند که نه فریادرسی داشته باشند و نه نجات یابند مگر رحمتی از جانب او. خدا قوم نوح و فرعون و هر کس با او بود را به سبب تکذیب آیات و فرستادگان و به سبب گناه و ستمشان غرق کرد.

چون در دریا به شما زیانی برسد، هر کس را می‌خوانید، گم می‌شود جز او. پس چون [خدا] شما را به سوی خشکی نجات داد، روی می‌گردانید. انسان بسیار ناسپاس است. … آیا ایمن شده‌اید از این‌که شما را بار دیگر به آن (دریا) بازگرداند و تندبادی شکننده بر شما بفرستد و به سبب کفرتان شما را غرق کند، آن‌گاه برای خود در برابر ما کسی را نیابید که آن را پیگیری کند (اسراء/۶۷-۶۹)؟

نشانه‌ای برای آنان (مردم) این است که نسل آنان را در کشتی انباشته شده، حمل کردیم. برای آنان، از همانند آن، چیزهایی آفریدیم که سوار شوند. اگر بخواهیم آنان را غرق می‌کنیم که نه فریادرسی داشته باشند و نه نجات یابند. مگر رحمتی از جانب ما باشد و تا چندی بهره ببرند (یس/۴۱-۴۴).

به نوح وحی کردیم که کشتی را زیر نظر ما و به وحی ما بساز و هنگامی که فرمان ما رسید و تنور فوران کرد، از هر نوعی (حیوان) دو تا و کسان خود را سوار آن کن، جز کسی از آنان که سخن [عذاب] بر او گذشت و درباره کسانی که ظلم کردند، با من سخن نگو که آنان غرق شدنی هستند (مومنون/۲۷). کشتی را زیر نظر ما و به وحی ما بساز و درباره کسانی‌که ستم کردند، با من سخن نگوی که آنان غرق‌شدنی هستند (هود/۳۷). [پسر او] گفت: به‌زودی به کوهی پناه می‌برم که من را از آب در امان نگاه می‌دارد. [نوح] گفت: امروز از فرمان خدا، هیچ نگاه‌دارنده‌ای نیست مگر کسی که [خدا به او] رحم کند. موج میان آنان حایل گشت و [پسر] از غرق‌شدگان شد (هود/۴۳). نوح و هر کس را با او در آن کشتی انباشته بود، نجات دادیم. آن‌گاه بعد از آن، باقی‌ماندگان را غرق کردیم. بدون تردید در این، نشانه‌ای است و بیشتر آنان مومن نبودند (شعراء/۱۱۹-۱۲۱). نوح را تکذیب کردند و ما او  و کسانی را که با او در کشتی بودند، نجات دادیم و کسانی را که آیات ما را تکذیب کردند، غرق کردیم. بدون تردید آنان قومی کوردل بودند (اعراف/۶۴). نوح را تکذیب کردند پس ما او و کسانی را که با او در کشتی بودند، نجات دادیم و آنان را جانشین قرار دادیم و کسانی که آیات ما را تکذیب کردند، غرق کردیم. پس بنگر عاقبت بیم داده‌شدگان چگونه بود (یونس/۷۳). نوح را در برابر قومی که آیات ما را تکذیب ‌کردند، یاری کردیم. به‌راستی آنان قوم بدی بودند پس همه را غرق کردیم (انبیاء/۷۷). قوم نوح را هنگامی که فرستادگان را تکذیب کردند، غرقشان کردیم. آنان را برای مردم نشانه‌ای قرار دادیم و برای ستمکاران، عذابی پردرد آماده کرده‌ایم (فرقان/۳۷). آنان به سبب گناهانشان غرق شدند پس در آتشی داخل ‌شدند و برای خود، در برابر خدا هیچ یاوری نیافتند (نوح/۲۵). درود بر نوح در میان جهانیان. ما این‌گونه نیکوکاران را جزا می دهیم. به‌راستی او از بندگان مومن ما بود سپس دیگران را غرق کردیم (صافّات/۷۹-۸۲).

[موسی و بنده‌ای از بندگان ما که به او علم و رحمتی داده بودیم] به راه افتادند، تا وقتی که سوار کشتی شدند. او آن را سوراخ کرد. [موسی] گفت: آیا کشتی را سوراخ کردی تا اهل آن را غرق کنی؟ بدون تردید کار بسیار زشتی کردی (کهف/۷۱). [بنده ما گفت:] کشتی از آن بینوایانی بود که در دریا کار می‌کردند. خواستم آن را معیوب کنم، [زیرا] در پیش آنان پادشاهی بود که هر کشتی را به زور می‌گرفت (کهف/۷۹).

[به موسی فرمودیم:] دریا را آرام، پشت سر بگذار که آنان (فرعونیان) سپاهی غرق‌شدنی هستند (دخان/۲۴). به‌راستی به موسى وحى کردیم که بندگان من را شبانه ببر و راهى خشک در دریا براى آنان باز کن که نه از فرارسیدن [دشمن] بترسى و نه [از غرق‏شدن] بیمناک باشى پس فرعون با لشکریان خود آنها را دنبال کرد و از دریا آن‌چه آنان را فرو پوشانید، فرو پوشانید (طه/۷۷-۷۸). برای شما دریا را شکافتیم پس شما را نجات دادیم و فرعونیان را غرق کردیم در حالی‌که شما نگاه می‌کردید (بقره/۵۰). موسی و همه همراهان او را نجات دادیم سپس دیگران را غرق کردیم. بدون تردید در این، نشانه‌ای است ولی بیشتر آنان مومن نبودند (شعراء/۶۵-۶۷). [فرعون] قوم خود را به سبک‌مغزی کشانید پس او را اطاعت کردند. به‌راستی آنان قومی نافرمان بودند. چون ما را به خشم آوردند، از آنان انتقام گرفتیم و همه آنان را غرق کردیم (زخرف/۵۴-۵۵). [فرعون] خواست که آنان (بنی‌اسرائیل) را از زمین برکند پس ما او و هر کس را با او بود، همه را غرق کردیم (اسراء/۱۰۳). ما از آنان انتقام گرفتیم پس آنان را در دریا غرق کردیم به سبب این‌که آنان، آیات ما را تکذیب کردند و از آن غفلت می‌ورزیدند (اعراف/۱۳۶). پس [فرعون] با ارکان خود روى برتافت و گفت: [این شخص] ساحر یا دیوانه ‏اى است. او و سپاهیانش را گرفتیم و آنان را در دریا افکندیم در حالى که او سرزنش‌کننده [خود] بود (ذاریات/۳۹-۴۰). او و سپاهیانش در آن سرزمین به ناحق سرکشى کردند و پنداشتند که به سوى ما بازگردانیده نمى ‏شوند تا او و سپاهیانش را فرو گرفتیم و آنان را در دریا افکندیم. بنگر که سرانجام ستمکاران چگونه بود (قصص/۳۹-۴۰).

[روش مشرکان] همانند روش فرعونیان و کسانی است که پیش از آنان بودند. آیات پروردگار خود را تکذیب کردند پس آنان را به سبب گناهانشان هلاک کردیم و فرعونیان را غرق کردیم. همه آنان ستمکار بودند (انفال/۵۴). فرزندان اسرائیل را از دریا گذراندیم پس فرعون و سپاهیانش از روى ستم و تجاوز آنان را دنبال کردند تا وقتی فرعون در شُرُف غرق‌شدن قرار گرفت، گفت: ایمان آوردم که هیچ معبودی جز همان که بنی‌اسرائیل به او ایمان آوردند، نیست و من از تسلیم‌شدگان هستم. [گفته شد:] آیا اکنون، در حالی‌که پیش از این، نافرمانی می‌کردی و از فسادکاران بودی (یونس/۹۰-۹۱)؟ قارون، فرعون و هامان را [هلاک کردیم]. به‌راستی موسی برای آنان دلایل روشن آورد. پس در زمین استکبار ورزیدند، در حالی‌که سبقت‌گیرندگان نبودند. همه را به گناهانشان گرفتیم … از آنها برخی را در زمین فرو بردیم و برخی را غرق کردیم. این خدا نبود که به آنان ستم کرد ولی آنان به خودشان ستم می‌کردند (عنکبوت/۳۹-۴۰).

دریا، موج

وَ إِذَا مَسَّكُمُ الْضُّرُّ فِي الْبَحْرِ ضَلَّ مَن تَدْعُونَ إِلاَّ إِيَّاهُ فَلَمَّا نَجَّاكُمْ إِلَى الْبَرِّ أَعْرَضْتُمْ وَ كَانَ الإِنْسَانُ كَفُورًا …   أَمْ أَمِنتُمْ أَن يُعِيدَكُمْ فِيهِ تَارَةً أُخْرَى فَيُرْسِلَ عَلَيْكُمْ قَاصِفا مِّنَ الرِّيحِ فَيُغْرِقَكُم بِمَا كَفَرْتُمْ ثُمَّ لاَ تَجِدُواْ لَكُمْ عَلَيْنَا بِهِ تَبِيعًا (اسراء/۶۷-۶۹)

وَ آيَةٌ لَّهُمْ أَنَّا حَمَلْنَا ذُرِّيَّتَهُمْ فِي الْفُلْكِ الْمَشْحُونِ* وَ خَلَقْنَا لَهُم مِّن مِّثْلِهِ مَا يَرْكَبُونَ* وَ إِن نَّشَأْ نُغْرِقْهُمْ فَلَا صَرِيخَ لَهُمْ وَ لَا هُمْ يُنقَذُونَ* إِلَّا رَحْمَةً مِّنَّا وَ مَتَاعًا إِلَى حِينٍ (یس/۴۱-۴۴)

فَأَوْحَيْنَا إِلَيْهِ (نوح) أَنِ اصْنَعِ الْفُلْكَ بِأَعْيُنِنَا وَ وَحْيِنَا فَإِذَا جَاء أَمْرُنَا وَ فَارَ التَّنُّورُ فَاسْلُكْ فِيهَا مِن كُلٍّ زَوْجَيْنِ اثْنَيْنِ وَ أَهْلَكَ إِلَّا مَن سَبَقَ عَلَيْهِ الْقَوْلُ مِنْهُمْ وَ لَا تُخَاطِبْنِي فِي الَّذِينَ ظَلَمُوا إِنَّهُم مُّغْرَقُونَ  (مومنون/۲۷) وَ اصْنَعِ الْفُلْكَ بِأَعْيُنِنَا وَ وَحْيِنَا وَ لاَ تُخَاطِبْنِي فِي الَّذِينَ ظَلَمُواْ إِنَّهُم مُّغْرَقُونَ  (هود/۳۷) قَالَ [ابنه]  سَآوِي إِلَى جَبَلٍ يَعْصِمُنِي مِنَ الْمَاء قَالَ لاَ عَاصِمَ الْيَوْمَ مِنْ أَمْرِ اللّهِ إِلاَّ مَن رَّحِمَ وَ حَالَ بَيْنَهُمَا الْمَوْجُ فَكَانَ مِنَ الْمُغْرَقِينَ (هود/۴۳) فَأَنجَيْنَاهُ وَ مَن مَّعَهُ فِي الْفُلْكِ الْمَشْحُونِ* ثُمَّ أَغْرَقْنَا بَعْدُ الْبَاقِينَ* إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً وَ مَا كَانَ أَكْثَرُهُم مُّؤْمِنِينَ (شعراء/۱۱۹-۱۲۱) فَكَذَّبُوهُ فَأَنجَيْنَاهُ وَ الَّذِينَ مَعَهُ فِي الْفُلْكِ وَ أَغْرَقْنَا الَّذِينَ كَذَّبُواْ بِآيَاتِنَا إِنَّهُمْ كَانُواْ قَوْمًا عَمِينَ (اعراف/۶۴) فَكَذَّبُوهُ فَنَجَّيْنَاهُ وَ مَن مَّعَهُ فِي الْفُلْكِ وَ جَعَلْنَاهُمْ خَلاَئِفَ وَ أَغْرَقْنَا الَّذِينَ كَذَّبُواْ بِآيَاتِنَا فَانظُرْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُنذَرِينَ (یونس/۷۳) وَ نَصَرْنَاهُ مِنَ الْقَوْمِ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآيَاتِنَا إِنَّهُمْ كَانُوا قَوْمَ سَوْءٍ فَأَغْرَقْنَاهُمْ أَجْمَعِينَ (انبیاء/۷۷) وَ قَوْمَ نُوحٍ لَّمَّا كَذَّبُوا الرُّسُلَ أَغْرَقْنَاهُمْ وَ جَعَلْنَاهُمْ لِلنَّاسِ آيَةً وَ أَعْتَدْنَا لِلظَّالِمِينَ عَذَابًا أَلِيمًا (فرقان/۳۷) مِمَّا خَطِيئَاتِهِمْ أُغْرِقُوا فَأُدْخِلُوا نَارًا فَلَمْ يَجِدُوا لَهُم مِّن دُونِ اللَّهِ أَنصَارًا (نوح/۲۵) سَلَامٌ عَلَى نُوحٍ فِي الْعَالَمِينَ* إِنَّا كَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ* إِنَّهُ مِنْ عِبَادِنَا الْمُؤْمِنِينَ* ثُمَّ أَغْرَقْنَا الْآخَرِينَ (صافّات/۷۹-۸۲)

[موسی و عبد من عبادنا الذی آتیناه علم و رحمة] فَانطَلَقَا حَتَّى إِذَا رَكِبَا فِي السَّفِينَةِ خَرَقَهَا قَالَ أَخَرَقْتَهَا لِتُغْرِقَ أَهْلَهَا لَقَدْ جِئْتَ شَيْئًا إِمْرًا (کهف/۷۱) [قال عبدنا] أَمَّا السَّفِينَةُ فَكَانَتْ لِمَسَاكِينَ يَعْمَلُونَ فِي الْبَحْرِ فَأَرَدتُّ أَنْ أَعِيبَهَا وَ كَانَ وَرَاءهُم مَّلِكٌ يَأْخُذُ كُلَّ سَفِينَةٍ غَصْبًا (کهف/۷۹)

[قلنا لموسی] وَ اتْرُكْ الْبَحْرَ رَهْوًا إِنَّهُمْ (آل‌فرعون)  جُندٌ مُّغْرَقُونَ (دخان/۲۴) وَ لَقَدْ أَوْحَيْنَا إِلَى مُوسَى أَنْ أَسْرِ بِعِبَادِي فَاضْرِبْ لَهُمْ طَرِيقًا فِي الْبَحْرِ يَبَسًا لَّا تَخَافُ دَرَكًا وَ لَا تَخْشَى* فَأَتْبَعَهُمْ فِرْعَوْنُ بِجُنُودِهِ فَغَشِيَهُم مِّنَ الْيَمِّ مَا غَشِيَهُمْ (طه/۷۷-۷۸) وَ إِذْ فَرَقْنَا بِكُمُ الْبَحْرَ فَأَنجَيْنَاكُمْ وَ أَغْرَقْنَا آلَ فِرْعَوْنَ وَ أَنتُمْ تَنظُرُونَ (بقره/۵۰) وَ أَنجَيْنَا مُوسَى وَ مَن مَّعَهُ أَجْمَعِينَ ثُمَّ أَغْرَقْنَا الْآخَرِينَ* ثُمَّ أَغْرَقْنَا الْآخَرِينَ* إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً وَ مَا كَانَ أَكْثَرُهُم مُّؤْمِنِينَ (شعراء/۶۵-۶۷) فَاسْتَخَفَّ [فرعون] قَوْمَهُ فَأَطَاعُوهُ إِنَّهُمْ كَانُوا قَوْمًا فَاسِقِينَ* فَلَمَّا آسَفُونَا انتَقَمْنَا مِنْهُمْ فَأَغْرَقْنَاهُمْ أَجْمَعِينَ (زخرف/۵۴-۵۵) فَأَرَادَ [فرعون] أَن يَسْتَفِزَّهُم مِّنَ الأَرْضِ فَأَغْرَقْنَاهُ وَ مَن مَّعَهُ جَمِيعًا (اسراء/۱۰۳) فَانتَقَمْنَا مِنْهُمْ فَأَغْرَقْنَاهُمْ فِي الْيَمِّ بِأَنَّهُمْ كَذَّبُواْ بِآيَاتِنَا وَ كَانُواْ عَنْهَا غَافِلِينَ (اعراف/۱۳۶) فَتَوَلَّى [فرعون] بِرُكْنِهِ وَ قَالَ سَاحِرٌ أَوْ مَجْنُونٌ* فَأَخَذْنَاهُ وَ جُنُودَهُ فَنَبَذْنَاهُمْ فِي الْيَمِّ وَ هُوَ مُلِيمٌ (ذاریات/۳۹-۴۰) وَ اسْتَكْبَرَ هُوَ وَ جُنُودُهُ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَ ظَنُّوا أَنَّهُمْ إِلَيْنَا لَا يُرْجَعُونَ* فَأَخَذْنَاهُ وَ جُنُودَهُ فَنَبَذْنَاهُمْ فِي الْيَمِّ فَانظُرْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الظَّالِمِينَ (قصص/۳۹-۴۰)

[دأب المشرکین] كَدَأْبِ آلِ فِرْعَوْنَ وَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ كَذَّبُواْ بآيَاتِ رَبِّهِمْ فَأَهْلَكْنَاهُم بِذُنُوبِهِمْ وَ أَغْرَقْنَا آلَ فِرْعَونَ وَ كُلٌّ كَانُواْ ظَالِمِينَ (انفال/۵۴) وَ جَاوَزْنَا بِبَنِي إِسْرَائِيلَ الْبَحْرَ فَأَتْبَعَهُمْ فِرْعَوْنُ وَ جُنُودُهُ بَغْيًا وَ عَدْوًا حَتَّى إِذَا أَدْرَكَهُ الْغَرَقُ قَالَ آمَنتُ أَنَّهُ لا إِلِهَ إِلاَّ الَّذِي آمَنَتْ بِهِ بَنُو إِسْرَائِيلَ وَ أَنَاْ مِنَ الْمُسْلِمِينَ* آلآنَ وَ قَدْ عَصَيْتَ قَبْلُ وَكُنتَ مِنَ الْمُفْسِدِينَ (یونس/۹۰-۹۱) وَ قَارُونَ وَ فِرْعَوْنَ وَ هَامَانَ وَ لَقَدْ جَاءهُم مُّوسَى بِالْبَيِّنَاتِ فَاسْتَكْبَرُوا فِي الْأَرْضِ وَ مَا كَانُوا سَابِقِينَ* فَكُلًّا أَخَذْنَا بِذَنبِهِ … مِنْهُم مَّنْ خَسَفْنَا بِهِ الْأَرْضَ وَ مِنْهُم مَّنْ أَغْرَقْنَا وَ مَا كَانَ اللَّهُ لِيَظْلِمَهُمْ وَلَكِن كَانُوا أَنفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ (عنکبوت/۳۹-۴۰)