صدا، صوت، این مفهوم از مادّه «ص و ت» ۸ بار، «ا ذ ن» ۵ بار و با واژه «رِکزاً» ۱ بار، «خُوار» ۲ بار، «هَمساً» ۱ بار، «حَسیس» ۱ بار، «زفیر» ۳ بار، «شهیق» ۲ بار و «یَصطَرخون» ۱ بار آمده است.
چکیده: خدا به ابلیس فرمود: هر کس را توانستی با صدای خود تحریک کن. ای مومنان، صدای خود را بلندتر از صدای پیامبر نکنید. کسانی که نزد فرستاده خدا، صدای خود را پایین میآورند، آمرزش و اجری بزرگ دارند. لقمان به فرزند خود گفت: از صدای خود بکاه که بدترین صداها، صدای درازگوشان است. در آن روز صداها در مقابل رحمان، خاشع میشود. کسانی که به آنها وعده نیکو داده شده، صدای جهنّم را نمیشنوند. هنگامی که آتش، تکذیبکنندگان را ببیند، صدای گوشخراش و نعره خشم از آن میشنوند. [خدا به ابلیس فرمود:] هر کس از آنان (نسل آدم) را توانستی با صدای خود تحریک کن و با سواران و پیادگان خود بر آنها بتاز (اسراء/۶۴). ای کسانی که ایمان آوردهاید، صدای خود را بلندتر از صدای پیامبر نکنید و با او بلند سخن نگویید، آنگونه که با یکدیگر بلند سخن میگویید که اعمال شما تباه شود، در حالی که نمیفهمید. بیتردید کسانی که نزد فرستاده خدا، صدای خود را پایین میآورند، همان کسانی هستند که خدا، دلهای آنها را برای تقوا امتحان کرده است. آنان آمرزش و اجر بزرگی دارند. کسانى که تو را از پشت اتاقها ندا میدهند، بیشتر آنان تعقّل نمیکنند (حجرات/۲-۴). [ای ابراهیم،] در میان مردم به حج، بانگ بردار تا پیاده و سوار بر هر شترِ لاغری از هر راه دوری به سوی تو بیایند (حج/۲۷). هنگامی که [یوسف] بارهای برادران خود را آماده کرد، جام را در بار برادر خود قرار داد سپس بانگزنندهای، بانگ زد که ای کاروانیان، بیتردید شما دزد هستید (یوسف/۷۰). قوم موسى پس از او، از زیورهاى خود، پیکر گوساله اى براى خود ساختند که صداى گاو داشت. آیا ندیدند که آن (گوساله) با آنها سخن نمىگوید و به راهى هدایتشان نمیکند؟ آن را [به پرستش] گرفتند و ستمکار بودند (اعراف/۱۴۸). [سامری] براى آنان (قوم موسی) پیکر گوساله اى که صدایى داشت، بیرون آورد پس گفتند: این معبود شما و معبود موسى است پس فراموش کرد. آیا نمى بینند که [گوساله] پاسخ سخن آنان را نمى دهد و به حال آنها سود و زیانى ندارد (طه/۸۸-۸۹)؟ بهراستى به داوود از جانب خود فضلی دادیم که اى کوهها، با او همصدا شوید و اى پرندگان، [هماهنگى کنید] و آهن را براى او نرم گردانیدیم (سبأ/۱۰). ما کوهها را با او مسخّر کردیم که شامگاهان و بامدادان، خدا را تسبیح مى کردند. پرندگان را از هر سو گرد [آوردیم] همگى با او همصدا (بازگشتکننده) بودند (ص/۱۸-۱۹). [لقمان به فرزند خود گفت:] در راه رفتن خود میانهرو باش و از صدای خود بکاه. بیتردید بدترین صداها، صدای درازگوشان است (لقمان/۱۹). نماز خود را به صدای بلند نخوان و آن را آهسته هم نخوان و میان آن، راهی بجوی (اسراء/۱۱۰). نماز کافران در کنار خانه [خدا] جز سوت کشیدن و کف زدن نبود، پس به آنچه کفر میورزیدید، عذاب را بچشید (انفال/۳۵). چه بسیار نسلهایی را که پیش از آنها (کافران) هلاک کردیم. آیا کسی از آنها را مییابی یا صدای خفیفی از آنها میشنوی (مریم/۹۸)؟ [برخى از مردم مى گویند: ما به خدا و روز بازپسین ایمان آورده ایم ولى ایمانآورنده نیستند. مَثَل آنان] چون [کسانى است که در معرض] رگبارى از آسمان [قرار گرفته اند] که در آن تاریکیها و رعد و برقى است. از [صدای] صاعقه و بیم مرگ، سر انگشتانشان را در گوشهای خود میکنند ولى خدا بر کافران احاطه دارد (بقره/۱۹). [مردم] در آن روز، آن دعوتکنندهاى را که انحرافى در او نیست، پیروى مىکنند و صداها در مقابل رحمان، خاشع مى گردد و جز صدایى آهسته، نمى شنوى (طه/۱۰۸). [کسانی که پیش از این، از جانب ما به آنها وعده نیکو داده شده]، آوای آن (جهنّم) را نمیشنوند و آنها در آنچه دلخواه آنهاست، جاودان هستند (انبیاء/۱۰۲). کسانی که تیرهبخت شدهاند، در آتش، صدای گوشخراش و فریادی دارند (هود/۱۰۶). هنگامی که آتش، آنها (تکذیبکنندگانِ رستاخیز) را از مکانی دور ببیند، نعره خشم و صدای گوشخراشی از آن میشنوند (فرقان/۱۲). هنگامی که [کافران] در جهنّم افکنده شوند، در حالیکه فوران میکند، از آن ناله و فریادی میشنوند (ملک/۷). کافران در آتش، فریاد برمیآورند که پروردگارا، ما را خارج کن تا غیر از آنچه میکردیم، عمل شایستهای انجام دهیم. [گفته شود:] آیا شما را چندان عمر ندادیم تا هر کس پندپذیر است در آن پند گیرد (فاطر/۳۷)؟ آنها (مشرکان) در جهنّم صدایِ گوشخراشی دارند و آنها در آنجا نمیشنوند (انبیاء/۱۰۰). صوت کشیدن، صیحه، صور، ندا، سخن، شنیدن |
الصوت
[قال الله لابلیس] وَ اسْتَفْزِزْ مَنِ اسْتَطَعْتَ مِنْهُمْ بِصَوْتِكَ وَ أَجْلِبْ عَلَيْهِم بِخَيْلِكَ وَ رَجِلِكَ (اسراء/۶۴).
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَرْفَعُوا أَصْوَاتَكُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِيِّ وَ لَا تَجْهَرُوا لَهُ بِالْقَوْلِ كَجَهْرِ بَعْضِكُمْ لِبَعْضٍ أَن تَحْبَطَ أَعْمَالُكُمْ وَ أَنتُمْ لَا تَشْعُرُونَ* إِنَّ الَّذِينَ يَغُضُّونَ أَصْوَاتَهُمْ عِندَ رَسُولِ اللَّهِ أُوْلَئِكَ الَّذِينَ امْتَحَنَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ لِلتَّقْوَى لَهُم مَّغْفِرَةٌ وَ أَجْرٌ عَظِيمٌ* إِنَّ الَّذِينَ يُنَادُونَكَ مِن وَرَاء الْحُجُرَاتِ أَكْثَرُهُمْ لَا يَعْقِلُونَ (حجرات/۲-۴).
وَ [یا ابراهیم] أَذِّن فِي النَّاسِ بِالْحَجِّ يَأْتُوكَ رِجَالًا وَ عَلَى كُلِّ ضَامِرٍ يَأْتِينَ مِن كُلِّ فَجٍّ عَمِيقٍ (حج/۲۷).
فَلَمَّا [یوسف] جَهَّزَهُم بِجَهَازِهِمْ جَعَلَ السِّقَايَةَ فِي رَحْلِ أَخِيهِ ثُمَّ أَذَّنَ مُؤَذِّنٌ أَيَّتُهَا الْعِيرُ إِنَّكُمْ لَسَارِقُونَ (یوسف/۷۰). وَ اتَّخَذَ قَوْمُ مُوسَى مِن بَعْدِهِ مِنْ حُلِيِّهِمْ عِجْلًا جَسَدًا لَّهُ خُوَارٌ أَلَمْ يَرَوْاْ أَنَّهُ لاَ يُكَلِّمُهُمْ وَ لاَ يَهْدِيهِمْ سَبِيلًا اتَّخَذُوهُ وَ كَانُواْ ظَالِمِينَ (اعراف/۱۴۸) فَأَخْرَجَ [سامری] لَهُمْ [قوم موسی] عِجْلًا جَسَدًا لَهُ خُوَارٌ فَقَالُوا هَذَا إِلَهُكُمْ وَ إِلَهُ مُوسَى فَنَسِيَ* أَفَلَا يَرَوْنَ أَلَّا يَرْجِعُ إِلَيْهِمْ قَوْلًا وَ لَا يَمْلِكُ لَهُمْ ضَرًّا وَ لَا نَفْعًا (طه/۸۸-۸۹)؟
وَ لَقَدْ آتَيْنَا دَاوُودَ مِنَّا فَضْلًا يَا جِبَالُ أَوِّبِي مَعَهُ وَ الطَّيْرَ وَ أَلَنَّا لَهُ الْحَدِيدَ (سبأ/۱۰) إِنَّا سَخَّرْنَا الْجِبَالَ مَعَهُ يُسَبِّحْنَ بِالْعَشِيِّ وَ الْإِشْرَاقِ* وَ الطَّيْرَ مَحْشُورَةً كُلٌّ لَّهُ أَوَّابٌ (ص/۱۸-۱۹).
[قال لقمان لابنه] و اقْصِدْ فِي مَشْيِكَ وَ اغْضُضْ مِن صَوْتِكَ إِنَّ أَنكَرَ الْأَصْوَاتِ لَصَوْتُ الْحَمِيرِ (لقمان/۱۹).
وَ لاَ تَجْهَرْ بِصَلاَتِكَ وَ لاَ تُخَافِتْ بِهَا وَ ابْتَغِ بَيْنَ ذَلِكَ سَبِيلًا (اسراء/۱۱۰).
وَ مَا كَانَ صَلاَتُهُمْ عِندَ الْبَيْتِ إِلاَّ مُكَاء وَ تَصْدِيَةً فَذُوقُواْ الْعَذَابَ بِمَا كُنتُمْ تَكْفُرُونَ (انفال/۳۵) وَ كَمْ أَهْلَكْنَا قَبْلَهُم مِّن قَرْنٍ هَلْ تُحِسُّ مِنْهُم مِّنْ أَحَدٍ أَوْ تَسْمَعُ لَهُمْ رِكْزًا (مریم/۹۸) [من الناس من یقول امنا بالله و بالیوم الاخر و ما هم بمومنین مثلهم] أَوْ كَصَيِّبٍ مِّنَ السَّمَاءِ فِيهِ ظُلُمَاتٌ وَ رَعْدٌ وَ بَرْقٌ يَجْعَلُونَ أَصْابِعَهُمْ فِي آذَانِهِم مِّنَ الصَّوَاعِقِ حَذَرَ الْمَوْتِ و اللّهُ مُحِيطٌ بِالْكافِرِينَ (بقره/۱۹).
يَوْمَئِذٍ (الناس) يَتَّبِعُونَ الدَّاعِيَ لَا عِوَجَ لَهُ وَ خَشَعَت الْأَصْوَاتُ لِلرَّحْمَنِ فَلَا تَسْمَعُ إِلَّا هَمْسًا (طه/۱۰۸) [الذین سبقت لهم منا الحسنی] لَا يَسْمَعُونَ حَسِيسَهَا وَ هُمْ فِي مَا اشْتَهَتْ أَنفُسُهُمْ خَالِدُونَ (انبیاء/۱۰۲).
فَأَمَّا الَّذِينَ شَقُواْ فَفِي النَّارِ لَهُمْ فِيهَا زَفِيرٌ وَ شَهِيقٌ (هود/۱۰۶) إِذَا رَأَتْهُم [الذین کذبوا الساعه] مِّن مَّكَانٍ بَعِيدٍ سَمِعُوا لَهَا تَغَيُّظًا وَ زَفِيرًا (فرقان/۱۲) إِذَا أُلْقُوا [الکافرین] فِيهَا سَمِعُوا لَهَا شَهِيقًا وَ هِيَ تَفُورُ (ملک/۷) وَ هُمْ يَصْطَرِخُونَ فِيهَا رَبَّنَا أَخْرِجْنَا نَعْمَلْ صَالِحًا غَيْرَ الَّذِي كُنَّا نَعْمَلُ أَوَلَمْ نُعَمِّرْكُم مَّا يَتَذَكَّرُ فِيهِ مَن تَذَكَّرَ وَ جَاءكُمُ النَّذِيرُ فَذُوقُوا فَمَا لِلظَّالِمِينَ مِن نَّصِيرٍ (فاطر/۳۷) لَهُمْ (المشرکین) فِيهَا زَفِيرٌ وَ هُمْ فِيهَا لَا يَسْمَعُونَ (انبیاء/۱۰۰). |