چکیده: انسان در زیان است جز کسانی که ایمان آورده‌ و کارهای شایسته انجام داده و به حق و صبر سفارش کرده‌اند. او سرمست فخرفروش است مگر کسانی که صبر کردند و کارهای شایسته کردند. آنان آمرزش و پاداشی بزرگ دارند. صبر کنید که رستگار شوید. از صبر و نماز کمک بگیرید. خدا با صابران است. هر کس بر ستم دیگران صبر کند و درگذرد، این از استواری در کارها است. اگر صابران بر عقوبت کردن صبر کنند، برای آنها بهتر است. صبر کردن در سختی، زیان و جنگ، از نیکی است. صابران بدی را با نیکی دفع می‌کنند.  خدا شما را می‌آزماید تا صابران شما را معلوم کند. متّقین صابر هستند. هرگاه مصیبتی به صابران برسد، می‌گویند: ما از آنِ خدا هستیم و به سوی او بازمی‌گردیم. درودها و رحمتی از پروردگار بر آنان است و هدایت‌یافته هستند. به آنان بشارت بده. خدا به کسانی که صبر کردند، اجرشان را بهتر از آن‌چه عمل می‌کنند، می‌دهد. سرانجامِ نیکِ آن سرای را دارند. خدا به صابران آمرزش، پاداش و بهشت می‌دهد. در حرکت و توقّفِ کشتی‌ها بر روی دریا برای صابرانِ شکرگزار، نشانه‌ای است. به تکذیب‌کنندگان گفته می‌شود: داخل آتش شوید. صبر کنید یا صبر نکنید، برای شما یکسان است.

قسم به عصر، بی‌تردید انسان در زیان است جز کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده‌اند و یکدیگر را به حق سفارش کرده و به صبر سفارش کرده‌اند (عصر/۱-۳). ای کسانی که ایمان آورده‌اید، از صبر و نماز کمک بگیرید. بدون تردید خدا با صابران است (بقره/۱۵۳). از خدا و رسول او اطاعت کنید و با هم نزاع نکنید که سست شوید و مهابت شما از بین برود. صبر کنید که خدا با صابران است (انفال/۴۶). ای کسانی که ایمان آورده‌اید، صبر کنید و با یکدیگر [در مقابل دشمن] صبر کنید و از مرزها مراقبت نمایید و از خدا پروا کنید، باشد که رستگار شوید (آل‌عمران/۲۰۰). اگر از جانب خود به انسان رحمتی بچشانیم سپس آن را از او بگیریم، بی‌تردید او بسیار مأیوسِ ناسپاس است. اگر پس از زیانی که به او رسیده، نعمتی به او بچشانیم، می‌گوید: بدی‌ها از من دور شد. به‌راستی او سرمست فخرفروش است مگر کسانی که صبر کردند و کارهای شایسته انجام داده‌اند. آنان آمرزش و پاداشی بزرگ دارند (هود/۹-۱۱).

کسانی که بعد از ستم دیدن، در [راه] خدا مهاجرت کردند، بدون تردید به آنان در دنیا جایگاهی نیکو می‌دهیم و بی‌تردید اجر آخرت بزرگتر است، اگر می‌دانستند. [همان] کسانی که صبر کردند و بر پروردگار خود توکّل می‌کنند (نحل/۴۱-۴۲). نیکی با بدی یکسان نیست. [بدی را] با آن چه نیکوتر است، دفع کن، آن‌گاه کسی که بین تو و بین او دشمنی است، چون دوستی صمیمی می‌شود. این [صفت] جز به کسانی که صبر کردند، داده نشود و این جز به کسانی که دارای بهره بزرگ هستند، داده نشود (فصّلت/۳۴-۳۵). هر کس بعد از ستم دیدنِ خود، یاری بجوید، راهِ [سرزنشی] بر آنان نیست. راهِ [سرزنش] تنها بر کسانی است که به مردم ستم می‌کنند و در زمین به ناحق طغیان می‌کنند. آنان عذابی دردناک دارند. بی‌تردید هر کس صبر کند و درگذرد، این از کارهای استوار است (شوری/۴۱-۴۳). اگر عقوبت کردید، همان‌گونه که عقوبت شده‌اید، عقوبت کنید. اگر صبر کنید، بدون تردید آن برای صابران بهتر است (نحل/۱۲۶). ای کسانی که ایمان آورده‌اید، از غیر خودتان همراز نگیرید … اگر به شما نیکی برسد، آنان را بدحال می‌کند و اگر به شما بدی برسد، به آن شاد می‌شوند. اگر صبر کنید و تقوا پیشه کنید، نیرنگ آنان زیانی به شما نمی‌رساند. بی‌تردید خدا به آن‌چه می‌کنید، احاطه دارد (آل‌عمران/۱۱۸-۱۲۰).

آیا ندیدی که کشتی‌ها به نعمت خدا در دریا حرکت می‌کنند تا برخی از نشانه‌های خود را به شما نشان دهد؟ بدون تردید در این برای هر بسیار صبرکننده شکرگزاری نشانه‌هایی است (لقمان/۳۱). اگر [خدا] بخواهد باد را ساکن می‌کند تا [کشتی‌ها] بر روی آن (دریا) متوقف بمانند. بدون تردید در این برای هر بسیار صبرکننده شکرگزاری نشانه‌هایی است (شوری/۳۳).

نیکی آن نیست که روی خود را به سوی مشرق و مغرب کنید، بلکه نیکی آن است که کسی به خدا و روز بازپسین، فرشتگان، کتاب و پیامبران ایمان آورد … و در سختی، زیان و به هنگام جنگ، صابر باشد. اینان هستند که راست‌پیشه‌اند. اینان همان متّقین هستند (بقره/۱۷۷). [متّقین] صابران، راست‌پیشگان، فرمانبرداران، انفاق‌کنندگان و آمرزش‌خواهان در سحرگاهان هستند (آل‌عمران/۱۷).

برخی از شما را وسیله آزمایش برخی دیگر قرار دادیم. آیا صبر می‌کنید؟ پروردگار تو همواره بینا است (فرقان/۲۰). بدون تردید شما را می‌آزماییم تا مجاهدان و صابران شما را معلوم داریم و خبرهای شما را رسیدگی کنیم (محمّد/۳۱). بی‌تردید در اموال و جان‌های خود، آزمایش خواهید شد و از کسانی که پیش از شما کتاب داده شده‌اند و از کسانی که شرک ورزیدند، [سخنان دل] آزار بسیاری خواهید شنید. اگر صبر کنید و تقوا پیشه کنید، بی‌شک این از استواری در امور است (آل‌عمران/۱۸۶). بدون تردید شما را به چیزی از ترس، گرسنگی، کاستی در اموال، جان‌ها و محصولات می‌آزماییم و صابران را بشارت ده. آنان هر گاه مصیبتی به ایشان برسد، می‌گویند: ما از آن خدا هستیم و به سوی او بازمی‌گردیم. آنان هستند که درودها و رحمتی از پروردگارشان بر آنان است. اینان هدایت‌یافتگان هستند (بقره/۱۵۵-۱۵۷). آیا پنداشته‌اید به بهشت داخل می‌شوید، در حالی‌که هنوز خدا کسانی از شما را که جهاد کرده‌اند و صابران را معلوم نکرده است (آل‌عمران/۱۴۲)؟ بی‌گمان مردان و زنان مسلمان، مردان و زنان باایمان، مردان و زنان فروتن فرمانبردار، مردان و زنان صادق، مردان و زنان صابر و … خدا برای آنان آمرزش و پاداش بزرگی فراهم کرده است (احزاب/۳۵). آن‌چه نزد شما است، تمام شدنی و آن‌چه نزد خدا است، باقی است. بدون تردید به کسانی که صبر کرده‌اند، اجرشان را بهتر از آن‌چه انجام می‌دادند، جزا می‌دهیم (نحل/۹۶).

بدون تردید کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده‌اند، آنان را در غرفه‌هایی از بهشت جای می‌دهیم که از زیر آن نهرها جاری است. جاودانه در آنجا خواهند بود. پاداش عمل‌کنندگان چه نیکو است. [همان] کسانی که صبر کردند و بر پروردگار خود توکّل می‌کنند (عنکبوت/۵۸-۵۹). کسانی که برای طلب رضای پروردگار خود، صبر کردند، نماز برپا داشتند و از آن‌چه روزی آنان کردیم، در نهان و آشکار انفاق کردند و بدی را با نیکی برطرف کردند، آنان سرانجامِ نیکِ آن سرای را دارند. بهشت‌های جاودان که آنان با پدران، همسران و فرزندان خود که درستکار هستند، در آن داخل می‌شوند. فرشتگان از هر دری بر آنان وارد می‌شوند و [می‌گویند:] سلام بر شما، به سبب آن‌چه صبر کردید. فرجام آن سرای نیک است (رعد/۲۲-۲۴). [خدا به نیکان] به سبب آن‌که صبر کردند، بهشت و حریر را به آنها پاداش می‌دهد (انسان/۱۲). بندگان رحمان کسانی هستند … که به آن‌چه صبر کردند، غرفه [بهشت] را پاداش می‌گیرند و در آنجا با سلام و درود، روبه‌رو می‌شوند. در آنجا جاودانه هستند. نیکو قرار و مقامی است (فرقان/۶۳-۷۶). کسانی که پیش از این (قرآن)، به آنان کتاب دادیم، به آن (قرآن) ایمان می‌آورند و چون بر آنان تلاوت شود، می‌گویند: به آن ایمان آوردیم که آن حق و از طرف پروردگار ما است. ما پیش از این هم مسلمان بودیم. آنان به سبب آن‌که صبر کردند و بدی را با نیکی دفع می‌کنند و از آن‌چه به آنان روزی دادیم، انفاق می‌کنند، دو بار پاداش داده می‌شوند (قصص/۵۲-۵۴).

کسانی که آن‌چه خدا از کتاب نازل کرده را کتمان می‌کنند و آن را به بهای ناچیزی می‌فروشند، جز آتش در شکم‌های خود فرو نمی‌برند، خدا روز قیامت با آنان سخن نمی‌گوید و آنان را پاک نمی‌کند و آنان عذابی دردناک دارند. همین کسان هستند که گمراهی را به بهای هدایت و عذاب را به آمرزش خریدند پس چه صبورند بر آتش (بقره/۱۷۴-۱۷۵).  [آن روز به کسانی که ترازوهای آنان سبک باشد، گفته‌ می‌شود:] به‌راستی دسته‌ای از بندگان من می‌گفتند: پروردگارا، ایمان آوردیم پس ما را بیامرز و به ما رحم کن. تو بهترین رحم‌کنندگان هستی. امّا شما آنان را به ریشخند می‌گرفتید تا ذکر مرا از یادتان بردند و شما به آنان می‌خندیدید. من امروز به آنان، به سبب آن که صبر کردند، پاداش دادم. به‌راستی آنان کامیاب هستند (مومنون/۱۰۹-۱۱۱). [آن روز] همه در برابر خدا حاضر شوند پس ضعیفان به کسانی که استکبار می‌ورزیدند، می‌گویند: ما پیروان شما بودیم. آیا شما چیزی از عذاب خدا را از ما دفع می‌کنید؟ می‌گویند: اگر خدا ما را هدایت کرده بود، بدون شک ما شما را هدایت می‌کردیم. بی‌تابی کنیم یا صبر کنیم، برای ما یکسان است. راه گریزی برای ما نیست (ابراهیم/۲۱). [به تکذیب‌کنندگان گفته می‌شود:] داخل آتش شوید. صبر کنید یا صبر نکنید، برای شما یکسان است. جز این نیست که به آن‌چه می‌کردید، مجازات می‌شوید (طور/۱۶). [دشمنان خدا] اگر صبر کنند [یا صبر نکنند]، آتش جایگاه آنان است. اگر خشنودی [خدا را] بخواهند، مورد خشنودی قرار نخواهند گرفت (فصّلت/۲۴).

صبر- اقوام، چه بسیار پیامبرانی که مردان ربّانی بسیاری همراه آنان جنگ کردند و از هر رنجی که در راه خدا دیدند، سست نشدند و زبون و درمانده نگشتند. خدا صابران را دوست دارد (آل‎‌عمران/۱۴۶). [پیامبران اقوام پیشین به آنان گفتند:] چرا بر خدا توکّل نکنیم حال آن‌که ما را به راه‌هایمان هدایت کرده است؟ ما بر آزاری که به ما رساندید، صبر خواهیم کرد و اهل توکّل باید بر خدا توکّل کنند (ابراهیم/۱۲).

[به صالح گفتیم:] بدون تردید، این مادّه شتر را برای آزمایش آنان می‌فرستیم پس مراقب آنان باش و صبر کن (قمر/۲۷).

هنگامی که [فرزند] همراه او (ابراهیم) به حدّ تلاش رسید، گفت: ای پسرم، در خواب می‌بینم که تو را سر می‌برم، ببین چه به نظرت می‌رسد؟ گفت: ای پدر، آن‌چه دستور یافته‌ای، انجام بده. اگر خدا بخواهد، من را از صابران خواهی یافت (صافّات/۱۰۲).  ایوب را [یاد کن] هنگامى که پروردگار خود را ندا داد که به من آسیب رسیده است و تو مهربانترین مهربانان هستی… اسماعیل، ادریس و ذوالکفل را [یاد کن] که همه از صابران بودند. آنان را در رحمت خود داخل کردیم. به‌راستی آنان از شایستگان بودند (انبیاء/۸۳-۸۶).

[برادران یوسف] بر پیراهن یوسف، خونی دروغین آوردند، [یعقوب] گفت: بلکه نفس شما امری را برای شما آراسته است پس صبری زیبا [بهتر است]. بر آن‌چه توصیف می‌کنید، از خدا یاری می‌خواهیم (یوسف/۱۸). [برادر بزرگ یوسف گفت:] نزد پدرتان بازگردید و بگویید پسرت دزدی کرده است … [یعقوب] گفت: بلکه نفس شما امری را برای شما آراسته است. صبری زیبا [بهتر است] امید که خدا همه آنان را به سوی من باز آورد. به‌راستی او دانای حکیم است (یوسف/۸۱-۸۳). [برادران یوسف] گفتند: آیا تو یوسف هستی؟ گفت: من یوسف هستم و این برادر من است. به‌راستی خدا بر ما منّت نهاده است. بی‌گمان هر کس تقوا پیشه کند و صبر کند، خدا پاداش نیکوکاران را ضایع نمی‌کند (یوسف/۹۰).

[شعیب به قوم خود گفت:] اگر گروهی از شما به این آیین که من برای آن فرستاده شده‌ام، ایمان آورده و گروهی ایمان نیاوردند پس صبر کنید تا خدا میان ما حکم کند. او بهترین حکم‌کنندگان است (اعراف/۸۷).

[بنده ما که از جانب خود به او علم و رحمتی داده بودیم، به موسی] گفت: تو هرگز نمی‌توانی همراه من صبر کنی. چگونه می‌توانی بر چیزی که به آن آگاهی نداری، صبر کنی؟ [موسی] گفت: اگر خدا بخواهد من را صابر خواهی یافت و در هیچ امری از تو نافرمانی نخواهم کرد. گفت: اگر از من پیروی می‌کنی، پس از چیزی سوال نکن تا خود از آن، با تو سخن بگویم. پس به راه افتادند تا وقتی سوار کشتی شدند، او آن را سوراخ کرد. [موسی] گفت: آیا کشتی را سوراخ کردی تا سرنشینان آن را غرق کنی؟ بی‌تردید، کار ناروایی کردی. گفت: آیا نگفتم که تو هرگز نمی‌توانی همراه من صبر کنی؟ [موسی] گفت: به خاطر آن‌چه فراموش کردم، مرا مواخذه نکن و در کارم بر من سخت نگیر. پس رفتند تا به نوجوانی رسیدند پس او را کشت. [موسی] گفت: آیا بی‌گناهی را بدون آن‌که کسی را کشته باشد، کُشتی؟ بی‌تردید امر ناپسندی مرتکب شدی. گفت: آیا به تو نگفتم تو هرگز نمی‌توانی همراه من صبرکنی؟ [موسی] گفت: اگر از این پس چیزی از تو پرسیدم، دیگر مرا همراهی نکن و از جانب من به عذری رسیدی پس راه افتادند تا وقتی به اهل قریه‌ای رسیدند، از اهل آن غذا خواستند و [آنان] از مهمان‌کردن آن دو، خودداری کردند پس آن دو در آنجا دیواری را یافتند که می‌خواست فرو ریزد، آن را برپا کرد. [موسی] گفت: اگر می‌خواستی برای این کار مزدی می‌گرفتی؟ [بنده ما] گفت: این، [زمانِ] جدایی میان من و تو است. به‌زودی تو را از تأویل آن‌چه نتوانستی بر آن صبر کنی، آگاه می‌کنم … این بود تأویل آن‌چه نتوانستی بر آن صبر کنی (کهف/۶۷-۸۲).

در حقیقت موسی را با آیات خود فرستادیم که قوم خود را از تاریکی‌ها به سوی روشنایی بیرون بیاور و روزهای خدا را به آنان یادآوری کن. به‌راستی در این برای هر بسیار صبرکننده شکرگزاری، نشانه‌هایی است (ابراهیم/۵). [ساحران به فرعون گفتند:] تو جز به این سبب از ما انتقام نمی‌گیری که ما به نشانه‌های پروردگار خود، آن‌گاه که برای ما آمد، ایمان آوردیم. پروردگارا، بر ما صبر فرو ریز و ما را مسلمان بمیران (اعراف/۱۲۶). موسی به قوم خود گفت: از خدا کمک بخواهید و صبر کنید که زمین، از آنِ خدا است. آن را به هر یک از بندگان خود که بخواهد به میراث می‌دهد و عاقبت برای متّقین است (اعراف/۱۲۸). [ای بنی‌اسرائیل،] از صبر و نماز یاری بگیرید که بی‌تردید آن جز بر خاشعان بزرگ است (بقره/۴۵). به آن گروهی که ضعیف شمرده می‌شدند، مشرق‌ها و مغرب‌های آن سرزمینی که در آن برکت دادیم را میراث دادیم و سخن نیکوی پروردگارت درباره بنی‌اسرائیل به سبب آن‌که صبر کردند، به اتمام رسید و آن‌چه فرعون و قوم او می‌ساختند و آن‌چه را برمی‌افراشتند، ویران کردیم (اعراف/۱۳۷). چون [بنی‌اسرائیل] صبر کردند و به آیات ما یقین داشتند، از آنان پیشوایانی قرار دادیم که به فرمان ما هدایت می‌کردند (سجده/۲۴). [یاد کنید] آن‌گاه که گفتید: ای موسی، ما دیگر هرگز بر یک طعام صبر نکنیم، پروردگار خود را بخوان تا از آن‌چه زمین می‌رویاند، از سبزیجات، خیار، سیر، عدس و پیاز برای ما بیاورد. گفت: آیا چیزی که پست‌تر است را جانشین چیز بهتر می‌کنید؟ به شهر فرود آیید تا آن‌چه را خواسته‌اید، [در آن] برای شما هست (بقره/۶۱).

[قارون] با زینت خود بر قومش وارد شد. کسانى که زندگى دنیا را می‌خواستند، گفتند: اى کاش، مثل آن‌چه به قارون داده شده، به ما هم داده مى‏شد. به‌راستی او صاحب بهره بزرگى است. کسانى که به آنها علم داده شده بود، گفتند: واى بر شما، پاداش خدا براى کسى که ایمان آورده و کار شایسته کرده‌اند، بهتر است و آن را جز صابران درنیابند (قصص/۷۹-۸۰).

هنگامی که طالوت با سپاهیان به راه افتاد، گفت: درحقیقت، ‏خدا شما را به نهر آبی می‌آزماید پس هر کس از آن بنوشد از من نیست و هر کس از آن نخورد، او از من است مگر کسى که به اندازه کف دستی از آن بردارد پس جز اندکى از آنها، از آن نوشیدند. هنگامى که او با کسانى که همراه او ایمان آورده بودند، از نهر گذشتند، [نافرمانان] گفتند: امروز ما را طاقت [مقابله با] جالوت و سپاهیان او نیست امّا کسانى که می‌دانستند خدا را ملاقات می‌کنند، گفتند: چه بسیار گروهى اندک، که به خواست خدا بر گروهى بسیار پیروز شدند و خدا با صابران است. هنگامى که با جالوت و سپاهیانش روبرو شدند، گفتند: پروردگارا، بر [دل‌هاى] ما صبر فرو ریز و گام‌هاى ما را استوار دار و ما را بر گروه کافران پیروز کن (بقره/۲۴۹-۲۵۰).

[لقمان به فرزند خود گفت:] ای پسرم، نماز را برپا دار. به معروف امر کن. از منکر نهی کن و بر آن‌چه به تو می‌رسد، صبر کن. بدون تردید این از کارهای استوار است (لقمان/۱۷).

بی‌تردید در این (سرگذشت) برای هر بسیار صبرکننده سپاسگزاری نشانه‌ها است (سبأ/۱۹).

بنده ما ایوب را به یاد آور آن‌گاه که پروردگار خود را ندا داد که شیطان مرا به رنج و عذاب مبتلا کرد … به راستی ما ایوب را صابر یافتیم. نیکو بنده‌ای بود. بی‌گمان او بسیار بازگشت‌کننده بود (ص/۴۱-۴۴).

صبر کن، صبری زیبا (معارج/۵). پروردگارت را عبادت کن و در عبادت او صبور باش. آیا برای او هم‌نامی می‌شناسی (مریم/۶۵)؟ ای جامه به خود پیچیده، … برای پروردگار خود صبر کن (مدثّر/۱-۷). از آن‌چه به سوی تو وحی می‌شود، پیروی کن و صبر کن تا خدا حکم کند. او بهترین حکم‌کنندگان است (یونس/۱۰۹). برای حکم پروردگار خود صبر کن. بدون تردید تو زیر نظر ما هستی (طور/۴۸). برای حکم پروردگار خود صبر کن و از آنان هیچ گناه‌پیشه یا ناسپاسی را اطاعت نکن (انسان/۲۴). برای حکم پروردگار خود صبر کن و مانند همدم ماهی (یونس) نباش، آن‌گاه که ندا داد و غمگین بود (قلم/۴۸). با کسانی که پروردگار خود را صبح و شام می‌خوانند و خشنودی او را می‌خواهند، صبر کن و دید‌گانت را از آنان برنگیر که زیور زندگی دنیا را بخواهی (کهف/۲۸). اهل خود را به نماز امر کن و بر آن صبور باش (طه/۱۳۲). در دو طرف روز و اوایل شب نماز را بر پا دار. بدون تردید، نیکی‌ها، بدی‌ها را از بین می‌برد. این یادکردی برای یادکنندگان است. صبر کن که بی‌گمان خدا پاداش نیکوکاران را ضایع نمی‌کند (هود/۱۱۴-۱۱۵). [کافران گفتند:] آیا او همه معبودان را یک معبود قرار داده است؟ بی‌تردید این چیز عجیبى است. بزرگان از آنان، به راه افتادند [و گفتند:] بروید و بر معبودان خود صبر کنید. این چیزی است که خواسته می‌شود (ص/۵-۶). [کافران ‌گفتند:] چیزى نمانده بود که ما را از معبودانمان، اگر بر آنان صبر نمى ‏کردیم، گمراه کند. به‌زودی هنگامی که عذاب را ببینند، خواهند دانست چه کسى از راه گمراه ‏تر است (فرقان/۴۲). گفتند: پرورگارا، پیش از روز حساب، سهم ما را به شتاب به ما بده. بر آن‌چه می‌گویند، صبر کن و داوود بنده ما را که دارای قدرت بود، یاد کن. به‌راستی او بسیار بازگشت‌کننده بود (ص/۱۶-۱۷).

بر آن‌چه می‌گویند، صبر کن و پیش از طلوع خورشید و قبل از غروب آن، با ستایش پروردگار خود تسبیح بگوی و ساعات شب و حوالی روز را تسبیح بگوی، باشد که خشنود شوی (طه/۱۳۰). بر آن‌چه می‌گویند، صبر کن و پیش از طلوع خورشید و قبل از غروب، با ستایش پروردگار خود، تسبیح بگو (ق/۳۹). بر آن‌چه می‌گویند، صبر کن و به شیوه‌ای نیکو از آنان دوری کن (مزّمّل/۱۰). صبر کن و صبر تو جز به [توفیق] خدا نیست و بر آنان اندوه نخور و از آن‌چه نیرنگ می‌کنند، دل‌تنگ نباش (نحل/۱۲۷). صبر کن همان‌گونه که پیامبران اولوالعزم صبر کردند و برای [عذاب] آنان شتاب نکن (احقاف/۳۵). بدون‌ تردید پیش از تو نیز فرستادگانی تکذیب شدند پس بر آن‌چه تکذیب شدند و آزار دیدند، صبر کردند تا یاری ما به آنان رسید. سخنان خدا را تغییردهنده‌ای نیست (انعام/۳۴). آن (سرگذشت قوم نوح) از خبرهای غیب است که به تو وحی می‌کنیم. پیش از این، نه تو آن را می‌دانستی و نه قوم تو، پس صبر کن. بی‌تردید عاقبت از آن متّقین است (هود/۴۹). صبر کن. بی‌گمان وعده خدا حق است. مبادا کسانی که یقین ندارند، تو را به سبکسر کنند (روم/۶۰). صبر کن که وعده خدا حق است. خواه برخی از آن‌چه را که به آنان وعده داده‌ایم به تو نشان دهیم، خواه تو را بمیرانیم، به سوی ما بازگردانده می‌شوند (غافر/۷۷). صبر کن که وعده خدا حق است. برای گناه خود، آمرزش بخواه و با ستایش پروردگارت شب و روز تسبیح بگو (غافر/۵۵).

انسان از آن گردنه بالا نرفت. تو چه می‌دانی گردنه چیست؟ آزاد کردنِ برده‌ای یا اطعام به روز قحطی، به یتیمی خویشاوند یا مستمندی خاک‌نشین سپس از کسانی باشد که ایمان آوردند و یکدیگر را به صبر توصیه کرده و به ترحّم سفارش کردند. آنان اهل سعادت هستند (بلد/۱۱-۱۸). بگو، ای بندگان من که ایمان آورده‌اید، از پروردگار خود پروا کنید. برای کسانی که در این دنیا نیکی کرده‌اند، نیکویی است. زمین خدا وسیع است. بدون تردید پاداش صابران بی‌حساب و به طور کامل داده می‌شود (زمر/۱۰). فروتنان را بشارت ده، کسانی که چون نام خدا یاد شود، دل‌هایشان به هراس افتد. آنان که بر آن‌چه به آنان برسد، صابر هستند. و برپادارندگان نماز هستند و از آن‌چه روزیِ آنها کردیم، انفاق می‌کنند (حج/۳۴-۳۵).

به‌راستی کسانی که تو را از پشت اتاق‌ها صدا می‌زنند، بیشتر آنان تعقّل نمی‌کنند. اگر آنان صبر می‌کردند تا بر آنها درآیی، برای آنان بهتر بود. خدا آمرزنده مهربان است (حجرات/۴-۵). ای پیامبر، مومنان را به جهاد تشویق کن. اگر از شما بیست نفر صابر باشند، بر دویست نفر پیروز می‌شوند و اگر از شما صد نفر باشند، بر هزار نفر از کافران پیروز می‌شوند. زیرا آنان گروهی هستند که نمی‌فهمند. اکنون خدا به شما تخفیف داد و معلوم داشت که در شما ضعفی هست پس اگر از شما صد نفر صابر باشند، بر دویست نفر پیروز می‌شوند و اگر از شما هزار نفر باشند،  به اذن خدا بر دوهزار نفر پیروز می‌شوند. خدا با صابران است (انفال/۶۵-۶۶). اگر صبر کنید و تقوا پیشه کنید، و [دشمنان] با همین جوش [و خروش] بر شما بتازند، پروردگارتان شما را با پنج هزار فرشته نشاندار یاری می‌کند (آل‌عمران/۱۲۵). پروردگار تو به کسانی که پس از رنج دیدن، هجرت کردند سپس جهاد کردند و صبر کردند، بدون تردید پروردگارت، بعد از آن بخشنده مهربان است (نحل/۱۱۰).

هر کس از شما از نظر مالى نمى‏تواند با زنان [آزاد] پاکدامن باایمان ازدواج کند، پس با کنیزان باایمان شما که مالک آنان هستید، [ازدواج کند]. خدا به ایمان شما داناتر است. … این براى کسى از شما است که می‌ترسد به مشقّت بیافتد. اگر صبر کنید، براى شما بهتر است. خدا آمرزنده مهربان است (نساء/۲۵).

وَ الْعَصْرِ* إِنَّ الْإِنسَانَ لَفِي خُسْرٍ* إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَ تَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَ تَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ (عصر/۱-۳) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اسْتَعِينُواْ بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاَةِ إِنَّ اللّهَ مَعَ الصَّابِرِينَ (بقره/۱۵۳) وَ أَطِيعُواْ اللّهَ وَ رَسُولَهُ وَ لاَ تَنَازَعُواْ فَتَفْشَلُواْ وَ تَذْهَبَ رِيحُكُمْ وَ اصْبِرُواْ إِنَّ اللّهَ مَعَ الصَّابِرِينَ (انفال/۴۶) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اصْبِرُواْ وَ صَابِرُواْ وَ رَابِطُواْ وَ اتَّقُواْ اللّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ (آل‌عمران/۲۰۰) وَ لَئِنْ أَذَقْنَا الإِنْسَانَ مِنَّا رَحْمَةً ثُمَّ نَزَعْنَاهَا مِنْهُ إِنَّهُ لَيَؤُوسٌ كَفُورٌ* وَ لَئِنْ أَذَقْنَاهُ نَعْمَاء بَعْدَ ضَرَّاء مَسَّتْهُ لَيَقُولَنَّ ذَهَبَ السَّيِّئَاتُ عَنِّي إِنَّهُ لَفَرِحٌ فَخُورٌ* إِلاَّ الَّذِينَ صَبَرُواْ وَ عَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ أُوْلَئِكَ لَهُم مَّغْفِرَةٌ وَ أَجْرٌ كَبِيرٌ (هود/۹-۱۱).

وَ الَّذِينَ هَاجَرُواْ فِي اللّهِ مِن بَعْدِ مَا ظُلِمُواْ لَنُبَوِّئَنَّهُمْ فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَ لَأَجْرُ الآخِرَةِ أَكْبَرُ لَوْ كَانُواْ يَعْلَمُونَ* الَّذِينَ صَبَرُواْ وَ عَلَى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ (نحل/۴۱-۴۲) وَ لَا تَسْتَوِي الْحَسَنَةُ وَ لَا السَّيِّئَةُ ادْفَعْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذِي بَيْنَكَ وَ بَيْنَهُ عَدَاوَةٌ كَأَنَّهُ وَلِيٌّ حَمِيمٌ* وَ مَا يُلَقَّاهَا إِلَّا الَّذِينَ صَبَرُوا وَ مَا يُلَقَّاهَا إِلَّا ذُو حَظٍّ عَظِيمٍ (فصّلت/۳۴-۳۵) وَ لَمَنِ انتَصَرَ بَعْدَ ظُلْمِهِ فَأُوْلَئِكَ مَا عَلَيْهِم مِّن سَبِيلٍ* إِنَّمَا السَّبِيلُ عَلَى الَّذِينَ يَظْلِمُونَ النَّاسَ وَ يَبْغُونَ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ أُوْلَئِكَ لَهُم عَذَابٌ أَلِيمٌ* وَ لَمَن صَبَرَ وَ غَفَرَ إِنَّ ذَلِكَ لَمِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ (شوری/۴۱-۴۳) وَ إِنْ عَاقَبْتُمْ فَعَاقِبُواْ بِمِثْلِ مَا عُوقِبْتُم بِهِ وَ لَئِن صَبَرْتُمْ لَهُوَ خَيْرٌ لِّلصَّابِرينَ (نحل/۱۲۶) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَتَّخِذُواْ بِطَانَةً مِّن دُونِكُمْ … إِن تَمْسَسْكُمْ حَسَنَةٌ تَسُؤْهُمْ وَ إِن تُصِبْكُمْ سَيِّئَةٌ يَفْرَحُواْ بِهَا وَ إِن تَصْبِرُواْ وَ تَتَّقُواْ لاَ يَضُرُّكُمْ كَيْدُهُمْ شَيْئًا إِنَّ اللّهَ بِمَا يَعْمَلُونَ مُحِيطٌ (آل‌عمران/۱۱۸-۱۲۰).

أَلَمْ تَرَ أَنَّ الْفُلْكَ تَجْرِي فِي الْبَحْرِ بِنِعْمَتِ اللَّهِ لِيُرِيَكُم مِّنْ آيَاتِهِ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ (لقمان/۳۱) إِن يَشَأْ يُسْكِنِ الرِّيحَ فَيَظْلَلْنَ [الفلک] رَوَاكِدَ عَلَى ظَهْرِهِ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ (شوری/۳۳).

لَّيْسَ الْبِرَّ أَن تُوَلُّواْ وُجُوهَكُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ وَلَكِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللّهِ وَ الْيَوْمِ الآخِرِ وَ الْمَلآئِكَةِ وَ الْكِتَابِ وَ النَّبِيِّينَ … وَ الصَّابِرِينَ فِي الْبَأْسَاء و الضَّرَّاء وَ حِينَ الْبَأْسِ أُولَئِكَ الَّذِينَ صَدَقُوا وَ أُولَئِكَ هُمُ الْمُتَّقُونَ (بقره/۱۷۷) [متّقین] الصَّابِرِينَ وَ الصَّادِقِينَ وَ الْقَانِتِينَ وَ الْمُنفِقِينَ وَ الْمُسْتَغْفِرِينَ بِالأَسْحَارِ  (آل‌عمران/۱۷).

وَ جَعَلْنَا بَعْضَكُمْ لِبَعْضٍ فِتْنَةً أَتَصْبِرُونَ وَ كَانَ رَبُّكَ بَصِيرًا (فرقان/۲۰) وَ لَنَبْلُوَنَّكُمْ حَتَّى نَعْلَمَ الْمُجَاهِدِينَ مِنكُمْ وَ الصَّابِرِينَ وَ نَبْلُوَ أَخْبَارَكُمْ (محمّد/۳۱) لَتُبْلَوُنَّ فِي أَمْوَالِكُمْ وَ أَنفُسِكُمْ وَ لَتَسْمَعُنَّ مِنَ الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ مِن قَبْلِكُمْ وَ مِنَ الَّذِينَ أَشْرَكُواْ أَذًى كَثِيرًا وَ إِن تَصْبِرُواْ وَ تَتَّقُواْ فَإِنَّ ذَلِكَ مِنْ عَزْمِ الأُمُورِ (آل‌عمران/۱۸۶) وَ لَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِّنَ الْخَوفْ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِّنَ الأَمَوَالِ وَ الأنفُسِ وَ الثَّمَرَاتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرِينَ* الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُم مُّصِيبَةٌ قَالُواْ إِنَّا لِلّهِ وَ إِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعونَ* أُولَئِكَ عَلَيْهِمْ صَلَوَاتٌ مِّن رَّبِّهِمْ وَ رَحْمَةٌ وَ أُولَئِكَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ (بقره/۱۵۵-۱۵۷) أَمْ حَسِبْتُمْ أَن تَدْخُلُواْ الْجَنَّةَ وَ لَمَّا يَعْلَمِ اللّهُ الَّذِينَ جَاهَدُواْ مِنكُمْ وَ يَعْلَمَ الصَّابِرِينَ (آل‌عمران/۱۴۲) إِنَّ الْمُسْلِمِينَ وَ الْمُسْلِمَاتِ وَ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ وَ الْقَانِتِينَ وَ الْقَانِتَاتِ وَ الصَّادِقِينَ وَ الصَّادِقَاتِ وَ الصَّابِرِينَ وَ الصَّابِرَاتِ … أَعَدَّ اللَّهُ لَهُم مَّغْفِرَةً وَ أَجْرًا عَظِيمًا (احزاب/۳۵) مَا عِندَكُمْ يَنفَدُ وَ مَا عِندَ اللّهِ بَاقٍ وَ لَنَجْزِيَنَّ الَّذِينَ صَبَرُواْ أَجْرَهُم بِأَحْسَنِ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ (نحل/۹۶).

وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَنُبَوِّئَنَّهُم مِّنَ الْجَنَّةِ غُرَفًا تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا نِعْمَ أَجْرُ الْعَامِلِينَ* الَّذِينَ صَبَرُوا وَ عَلَى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ  (عنکبوت/۵۸-۵۹) وَ الَّذِينَ صَبَرُواْ ابْتِغَاء وَجْهِ رَبِّهِمْ وَ أَقَامُواْ الصَّلاَةَ وَ أَنفَقُواْ مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ سِرًّا وَ عَلاَنِيَةً وَ يَدْرَؤُونَ بِالْحَسَنَةِ السَّيِّئَةَ أُوْلَئِكَ لَهُمْ عُقْبَى الدَّارِ* جَنَّاتُ عَدْنٍ يَدْخُلُونَهَا وَ مَنْ صَلَحَ مِنْ آبَائِهِمْ وَ أَزْوَاجِهِمْ وَ ذُرِّيَّاتِهِمْ وَ المَلاَئِكَةُ يَدْخُلُونَ عَلَيْهِم مِّن كُلِّ بَابٍ* سَلاَمٌ عَلَيْكُم بِمَا صَبَرْتُمْ فَنِعْمَ عُقْبَى الدَّارِ (رعد/۲۲-۲۴) وَ [الله] جَزَاهُم (الابرار) بِمَا صَبَرُوا جَنَّةً وَ حَرِيرًا (انسان/۱۲) وَ عِبَادُ الرَّحْمَنِ الَّذِينَ … أُوْلَئِكَ يُجْزَوْنَ الْغُرْفَةَ بِمَا صَبَرُوا وَ يُلَقَّوْنَ فِيهَا تَحِيَّةً وَ سَلَامًا* خَالِدِينَ فِيهَا حَسُنَتْ مُسْتَقَرًّا وَ مُقَامًا (فرقان/۶۳-۷۶) الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ مِن قَبْلِهِ هُم بِهِ (قرآن) يُؤْمِنُونَ* وَ إِذَا يُتْلَى عَلَيْهِمْ قَالُوا آمَنَّا بِهِ إِنَّهُ الْحَقُّ مِن رَّبِّنَا إِنَّا كُنَّا مِن قَبْلِهِ مُسْلِمِينَ* أُوْلَئِكَ يُؤْتَوْنَ أَجْرَهُم مَّرَّتَيْنِ بِمَا صَبَرُوا وَ يَدْرَؤُونَ بِالْحَسَنَةِ السَّيِّئَةَ وَ مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنفِقُونَ (قصص/۵۲-۵۴).

إِنَّ الَّذِينَ يَكْتُمُونَ مَا أَنزَلَ اللّهُ مِنَ الْكِتَابِ وَ يَشْتَرُونَ بِهِ ثَمَنًا قَلِيلًا أُولَئِكَ مَا يَأْكُلُونَ فِي بُطُونِهِمْ إِلاَّ النَّارَ وَ لاَ يُكَلِّمُهُمُ اللّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَ لاَ يُزَكِّيهِمْ وَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ* أُولَئِكَ الَّذِينَ اشْتَرَوُاْ الضَّلاَلَةَ بِالْهُدَى وَ الْعَذَابَ بِالْمَغْفِرَةِ فَمَآ أَصْبَرَهُمْ عَلَى النَّارِ (بقره/۱۷۴-۱۷۵) [قیل یومئذ لمن خفّت موازینه] إِنَّهُ كَانَ فَرِيقٌ مِّنْ عِبَادِي يَقُولُونَ رَبَّنَا آمَنَّا فَاغْفِرْ لَنَا وَ ارْحَمْنَا وَ أَنتَ خَيْرُ الرَّاحِمِينَ* فَاتَّخَذْتُمُوهُمْ سِخْرِيًّا حَتَّى أَنسَوْكُمْ ذِكْرِي وَ كُنتُم مِّنْهُمْ تَضْحَكُونَ* إِنِّي جَزَيْتُهُمُ الْيَوْمَ بِمَا صَبَرُوا أَنَّهُمْ هُمُ الْفَائِزُونَ (مومنون/۱۰۹-۱۱۱) وَ [یومئذ] بَرَزُواْ لِلّهِ جَمِيعًا فَقَالَ الضُّعَفَاء لِلَّذِينَ اسْتَكْبَرُواْ إِنَّا كُنَّا لَكُمْ تَبَعًا فَهَلْ أَنتُم مُّغْنُونَ عَنَّا مِنْ عَذَابِ اللّهِ مِن شَيْءٍ قَالُواْ لَوْ هَدَانَا اللّهُ لَهَدَيْنَاكُمْ سَوَاء عَلَيْنَآ أَجَزِعْنَا أَمْ صَبَرْنَا مَا لَنَا مِن مَّحِيصٍ (ابراهیم/۲۱) [قیل للمکذّبین] اصْلَوْهَا (النار) فَاصْبِرُوا أَوْ لَا تَصْبِرُوا سَوَاء عَلَيْكُمْ إِنَّمَا تُجْزَوْنَ مَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ (طور/۱۶) فَإِن يَصْبِرُوا [عدو الله] فَالنَّارُ مَثْوًى لَّهُمْ وَ إِن يَسْتَعْتِبُوا فَمَا هُم مِّنَ الْمُعْتَبِينَ (فصّلت/۲۴).

صبر- اقوام، وَ كَأَيِّن مِّن نَّبِيٍّ قَاتَلَ مَعَهُ رِبِّيُّونَ كَثِيرٌ فَمَا وَهَنُواْ لِمَا أَصَابَهُمْ فِي سَبِيلِ اللّهِ وَ مَا ضَعُفُواْ وَ مَا اسْتَكَانُواْ وَ اللّهُ يُحِبُّ الصَّابِرِينَ (آل‎‌عمران/۱۴۶) وَ [قال رسل الاقوام الاولین لهم] مَا لَنَا أَلاَّ نَتَوَكَّلَ عَلَى اللّهِ وَ قَدْ هَدَانَا سُبُلَنَا وَ لَنَصْبِرَنَّ عَلَى مَا آذَيْتُمُونَا وَ عَلَى اللّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُتَوَكِّلُونَ  (ابراهیم/۱۲)

[قلنا صالح] إِنَّا مُرْسِلُو النَّاقَةِ فِتْنَةً لَّهُمْ فَارْتَقِبْهُمْ وَ اصْطَبِرْ (قمر/۲۷).

فَلَمَّا بَلَغَ [الابن] مَعَهُ (ابراهیم) السَّعْيَ قَالَ يَا بُنَيَّ إِنِّي أَرَى فِي الْمَنَامِ أَنِّي أَذْبَحُكَ فَانظُرْ مَاذَا تَرَى قَالَ يَا أَبَتِ افْعَلْ مَا تُؤْمَرُ سَتَجِدُنِي إِن شَاء اللَّهُ مِنَ الصَّابِرِينَ (صافّات/۱۰۲) وَأَيُّوبَ إِذْ نَادَى رَبَّهُ أَنِّي مَسَّنِيَ الضُّرُّ وَأَنتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ … وَ إِسْمَاعِيلَ وَ إِدْرِيسَ وَ ذَا الْكِفْلِ كُلٌّ مِّنَ الصَّابِرِينَ* وَ أَدْخَلْنَاهُمْ فِي رَحْمَتِنَا إِنَّهُم مِّنَ الصَّالِحِينَ (انبیاء/۸۳-۸۶)

وَ جَآؤُوا [اخوه یوسف] عَلَى قَمِيصِهِ بِدَمٍ كَذِبٍ قَالَ [یعقوب] بَلْ سَوَّلَتْ لَكُمْ أَنفُسُكُمْ أَمْرًا فَصَبْرٌ جَمِيلٌ وَ اللّهُ الْمُسْتَعَانُ عَلَى مَا تَصِفُونَ (یوسف/۱۸) [قال اخوه یوسف کبیر] ارْجِعُواْ إِلَى أَبِيكُمْ فَقُولُواْ يَا أَبَانَا إِنَّ ابْنَكَ سَرَقَ … قَالَ [یعقوب] بَلْ سَوَّلَتْ لَكُمْ أَنفُسُكُمْ أَمْرًا فَصَبْرٌ جَمِيلٌ عَسَى اللّهُ أَن يَأْتِيَنِي بِهِمْ جَمِيعًا إِنَّهُ هُوَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ (یوسف/۸۱-۸۳) [اخوه یوسف له] قَالُواْ أَإِنَّكَ لَأَنتَ يُوسُفُ قَالَ أَنَاْ يُوسُفُ وَ هَذَا أَخِي قَدْ مَنَّ اللّهُ عَلَيْنَا إِنَّهُ مَن يَتَّقِ وَ يِصْبِرْ فَإِنَّ اللّهَ لاَ يُضِيعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِينَ (یوسف/۹۰).

وَ [قال شعیب لقومه] إِن كَانَ طَآئِفَةٌ مِّنكُمْ آمَنُواْ بِالَّذِي أُرْسِلْتُ بِهِ وَ طَآئِفَةٌ لَّمْ يْؤْمِنُواْ فَاصْبِرُواْ حَتَّى يَحْكُمَ اللّهُ بَيْنَنَا وَ هُوَ خَيْرُ الْحَاكِمِينَ (اعراف/۸۷).

[عبدا من عبادنا اتیناه رحمه و علما من عندنا] قالَ [لموسی] إِنَّكَ لَن تَسْتَطِيعَ مَعِيَ صَبْرًا* وَ كَيْفَ تَصْبِرُ عَلَى مَا لَمْ تُحِطْ بِهِ خُبْرًا* قَالَ سَتَجِدُنِي إِن شَاء اللَّهُ صَابِرًا وَ لَا أَعْصِي لَكَ أَمْرًا* قَالَ فَإِنِ اتَّبَعْتَنِي فَلَا تَسْأَلْنِي عَن شَيْءٍ حَتَّى أُحْدِثَ لَكَ مِنْهُ ذِكْرًا* فَانطَلَقَا حَتَّى إِذَا رَكِبَا فِي السَّفِينَةِ خَرَقَهَا قَالَ أَخَرَقْتَهَا لِتُغْرِقَ أَهْلَهَا لَقَدْ جِئْتَ شَيْئًا إِمْرًا* قَالَ أَلَمْ أَقُلْ إِنَّكَ لَن تَسْتَطِيعَ مَعِيَ صَبْرًا* قَالَ لَا تُؤَاخِذْنِي بِمَا نَسِيتُ وَ لَا تُرْهِقْنِي مِنْ أَمْرِي عُسْرًا* فَانطَلَقَا حَتَّى إِذَا لَقِيَا غُلَامًا فَقَتَلَهُ قَالَ أَقَتَلْتَ نَفْسًا زَكِيَّةً بِغَيْرِ نَفْسٍ لَّقَدْ جِئْتَ شَيْئًا نُّكْرًا* قَالَ أَلَمْ أَقُل لَّكَ إِنَّكَ لَن تَسْتَطِيعَ مَعِي صَبْرًا* قَالَ إِن سَأَلْتُكَ عَن شَيْءٍ بَعْدَهَا فَلَا تُصَاحِبْنِي قَدْ بَلَغْتَ مِن لَّدُنِّي عُذْرًا* فَانطَلَقَا حَتَّى إِذَا أَتَيَا أَهْلَ قَرْيَةٍ اسْتَطْعَمَا أَهْلَهَا فَأَبَوْا أَن يُضَيِّفُوهُمَا فَوَجَدَا فِيهَا جِدَارًا يُرِيدُ أَنْ يَنقَضَّ فَأَقَامَهُ قَالَ لَوْ شِئْتَ لَاتَّخَذْتَ عَلَيْهِ أَجْرًا* قَالَ هَذَا فِرَاقُ بَيْنِي وَ بَيْنِكَ سَأُنَبِّئُكَ بِتَأْوِيلِ مَا لَمْ تَسْتَطِع عَّلَيْهِ صَبْرًا* … ذَلِكَ تَأْوِيلُ مَا لَمْ تَسْطِع عَّلَيْهِ صَبْرًا (کهف/۶۷-۸۲).

وَ لَقَدْ أَرْسَلْنَا مُوسَى بِآيَاتِنَا أَنْ أَخْرِجْ قَوْمَكَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَ ذَكِّرْهُمْ بِأَيَّامِ اللّهِ إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَاتٍ لِّكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ  (ابراهیم/۵) وَ [قال السحره لفرعون] مَا تَنقِمُ مِنَّا إِلاَّ أَنْ آمَنَّا بِآيَاتِ رَبِّنَا لَمَّا جَاءتْنَا رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَيْنَا صَبْرًا وَ تَوَفَّنَا مُسْلِمِينَ (اعراف/۱۲۶) قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ اسْتَعِينُوا بِاللّهِ وَ اصْبِرُواْ إِنَّ الأَرْضَ لِلّهِ يُورِثُهَا مَن يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَ الْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ (اعراف/۱۲۸) وَ اسْتَعِينُواْ بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاَةِ وَ إِنَّهَا لَكَبِيرَةٌ إِلاَّ عَلَى الْخَاشِعِينَ (بقره/۴۵) وَ أَوْرَثْنَا الْقَوْمَ الَّذِينَ كَانُواْ يُسْتَضْعَفُونَ مَشَارِقَ الأَرْضِ وَ مَغَارِبَهَا الَّتِي بَارَكْنَا فِيهَا وَ تَمَّتْ كَلِمَتُ رَبِّكَ الْحُسْنَى عَلَى بَنِي إِسْرَائِيلَ بِمَا صَبَرُواْ وَ دَمَّرْنَا مَا كَانَ يَصْنَعُ فِرْعَوْنُ وَ قَوْمُهُ وَ مَا كَانُواْ يَعْرِشُونَ (اعراف/۱۳۷) وَ جَعَلْنَا مِنْهُمْ (بنی‌اسرائیل) أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا لَمَّا صَبَرُوا وَ كَانُوا بِآيَاتِنَا يُوقِنُونَ (سجده/۲۴) وَ إِذْ قُلْتُمْ يَا مُوسَى لَن نَّصْبِرَ عَلَىَ طَعَامٍ وَاحِدٍ فَادْعُ لَنَا رَبَّكَ يُخْرِجْ لَنَا مِمَّا تُنبِتُ الأَرْضُ مِن بَقْلِهَا وَ قِثَّآئِهَا وَ فُومِهَا وَ عَدَسِهَا وَ بَصَلِهَا قَالَ أَتَسْتَبْدِلُونَ الَّذِي هُوَ أَدْنَى بِالَّذِي هُوَ خَيْرٌ اهْبِطُواْ مِصْرًا فَإِنَّ لَكُم مَّا سَأَلْتُمْ (بقره/۶۱)

فَخَرَجَ [قارون] عَلَى قَوْمِهِ فِي زِينَتِهِ قَالَ الَّذِينَ يُرِيدُونَ الْحَيَاةَ الدُّنيَا يَا لَيْتَ لَنَا مِثْلَ مَا أُوتِيَ قَارُونُ إِنَّهُ لَذُو حَظٍّ عَظِيمٍ* وَ قَالَ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَيْلَكُمْ ثَوَابُ اللَّهِ خَيْرٌ لِّمَنْ آمَنَ وَ عَمِلَ صَالِحًا وَ لَا يُلَقَّاهَا إِلَّا الصَّابِرُونَ (قصص/۷۹-۸۰).

فَلَمَّا فَصَلَ طَالُوتُ بِالْجُنُودِ قَالَ إِنَّ اللّهَ مُبْتَلِيكُم بِنَهَرٍ فَمَن شَرِبَ مِنْهُ فَلَيْسَ مِنِّي وَ مَن لَّمْ يَطْعَمْهُ فَإِنَّهُ مِنِّي إِلاَّ مَنِ اغْتَرَفَ غُرْفَةً بِيَدِهِ فَشَرِبُواْ مِنْهُ إِلاَّ قَلِيلًا مِّنْهُمْ فَلَمَّا جَاوَزَهُ هُوَ وَ الَّذِينَ آمَنُواْ مَعَهُ قَالُواْ لاَ طَاقَةَ لَنَا الْيَوْمَ بِجَالُوتَ وَ جُنودِهِ قَالَ الَّذِينَ يَظُنُّونَ أَنَّهُم مُّلاَقُو اللّهِ كَم مِّن فِئَةٍ قَلِيلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً كَثِيرَةً بِإِذْنِ اللّهِ وَاللّهُ مَعَ الصَّابِرِينَ* وَ لَمَّا بَرَزُواْ لِجَالُوتَ وَ جُنُودِهِ قَالُواْ رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَيْنَا صَبْرًا وَ ثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَ انصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ (بقره/۲۴۹-۲۵۰).

[قال لقمان لابنه] يَا بُنَيَّ أَقِمِ الصَّلَاةَ وَ أْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَ انْهَ عَنِ الْمُنكَرِ وَ اصْبِرْ عَلَى مَا أَصَابَكَ إِنَّ ذَلِكَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ (لقمان/۱۷).

إِنَّ فِي ذَلِكَ (قصة سبأ) لَآيَاتٍ لِّكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ  (سبأ/۱۹)

وَ اذْكُرْ عَبْدَنَا أَيُّوبَ إِذْ نَادَى رَبَّهُ أَنِّي مَسَّنِيَ الشَّيْطَانُ بِنُصْبٍ وَ عَذَابٍ* … وَ خُذْ بِيَدِكَ ضِغْثًا فَاضْرِب بِّهِ وَ لَا تَحْنَثْ إِنَّا وَجَدْنَاهُ (ایّوب) صَابِرًا نِعْمَ الْعَبْدُ إِنَّهُ أَوَّابٌ (ص/۴۱-۴۴).

فَاصْبِرْ صَبْرًا جَمِيلًا (معارج/۵) فَاعْبُدْهُ وَ اصْطَبِرْ لِعِبَادَتِهِ هَلْ تَعْلَمُ لَهُ سَمِيًّا (مریم/۶۵) يَا أَيُّهَا الْمُدَّثِّرُ* … وَ لِرَبِّكَ فَاصْبِرْ (مدثّر/۱-۷) وَ اتَّبِعْ مَا يُوحَى إِلَيْكَ وَ اصْبِرْ حَتَّىَ يَحْكُمَ اللّهُ وَ هُوَ خَيْرُ الْحَاكِمِينَ (یونس/۱۰۹) وَ اصْبِرْ لِحُكْمِ رَبِّكَ فَإِنَّكَ بِأَعْيُنِنَا (طور/۴۸) فَاصْبِرْ لِحُكْمِ رَبِّكَ وَ لَا تُطِعْ مِنْهُمْ آثِمًا أَوْ كَفُورًا (انسان/۲۴) فَاصْبِرْ لِحُكْمِ رَبِّكَ وَ لَا تَكُن كَصَاحِبِ الْحُوتِ إِذْ نَادَى وَ هُوَ مَكْظُومٌ  (قلم/۴۸) وَ اصْبِرْ نَفْسَكَ مَعَ الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُم بِالْغَدَاةِ وَ الْعَشِيِّ يُرِيدُونَ وَجْهَهُ وَ لَا تَعْدُ عَيْنَاكَ عَنْهُمْ تُرِيدُ زِينَةَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا (کهف/۲۸) وَ أْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلَاةِ وَ اصْطَبِرْ عَلَيْهَا (طه/۱۳۲) وَ أَقِمِ الصَّلاَةَ طَرَفَيِ النَّهَارِ وَ زُلَفًا مِّنَ اللَّيْلِ إِنَّ الْحَسَنَاتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئَاتِ ذَلِكَ ذِكْرَى لِلذَّاكِرِينَ* وَ اصْبِرْ فَإِنَّ اللّهَ لاَ يُضِيعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِينَ (هود/۱۱۴-۱۱۵) [قال الکافرون] أَجَعَلَ الْآلِهَةَ إِلَهًا وَاحِدًا إِنَّ هَذَا لَشَيْءٌ عُجَابٌ* وَ انطَلَقَ الْمَلَأُ مِنْهُمْ أَنِ امْشُوا وَ اصْبِرُوا عَلَى آلِهَتِكُمْ إِنَّ هَذَا لَشَيْءٌ يُرَادُ (ص/۵-۶) [قال الکافرون] إِن كَادَ لَيُضِلُّنَا عَنْ آلِهَتِنَا لَوْلَا أَن صَبَرْنَا عَلَيْهَا وَ سَوْفَ يَعْلَمُونَ حِينَ يَرَوْنَ الْعَذَابَ مَنْ أَضَلُّ سَبِيلًا (فرقان/۴۲) وَ قَالُوا رَبَّنَا عَجِّل لَّنَا قِطَّنَا قَبْلَ يَوْمِ الْحِسَابِ* اصْبِرْ عَلَى مَا يَقُولُونَ وَ اذْكُرْ عَبْدَنَا دَاوُودَ ذَا الْأَيْدِ إِنَّهُ أَوَّابٌ (ص/۱۶-۱۷).

فَاصْبِرْ عَلَى مَا يَقُولُونَ وَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَقَبْلَ غُرُوبِهَا وَمِنْ آنَاء اللَّيْلِ فَسَبِّحْ وَأَطْرَافَ النَّهَارِ لَعَلَّكَ تَرْضَى  (طه/۱۳۰) فَاصْبِرْ عَلَى مَا يَقُولُونَ وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَ قَبْلَ الْغُرُوبِ (ق/۳۹) وَ اصْبِرْ عَلَى مَا يَقُولُونَ وَ اهْجُرْهُمْ هَجْرًا جَمِيلًا (مزمّل/۱۰) وَ اصْبِرْ وَ مَا صَبْرُكَ إِلاَّ بِاللّهِ وَ لاَ تَحْزَنْ عَلَيْهِمْ وَ لاَ تَكُ فِي ضَيْقٍ مِّمَّا يَمْكُرُونَ  (نحل/۱۲۷) فَاصْبِرْ كَمَا صَبَرَ أُوْلُواالْعَزْمِ مِنَ الرُّسُلِ وَ لَا تَسْتَعْجِل لَّهُمْ (احقاف/۳۵) وَ لَقَدْ كُذِّبَتْ رُسُلٌ مِّن قَبْلِكَ فَصَبَرُواْ عَلَى مَا كُذِّبُواْ وَ أُوذُواْ حَتَّى أَتَاهُمْ نَصْرُنَا وَ لاَ مُبَدِّلَ لِكَلِمَاتِ اللّهِ (انعام/۳۴) تِلْكَ (قصه قوم نوح) مِنْ أَنبَاء الْغَيْبِ نُوحِيهَا إِلَيْكَ مَا كُنتَ تَعْلَمُهَا أَنتَ وَ لاَ قَوْمُكَ مِن قَبْلِ هَذَا فَاصْبِرْ إِنَّ الْعَاقِبَةَ لِلْمُتَّقِينَ (هود/۴۹) فَاصْبِرْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَ لَا يَسْتَخِفَّنَّكَ الَّذِينَ لَا يُوقِنُونَ (روم/۶۰) فَاصْبِرْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَإِمَّا نُرِيَنَّكَ بَعْضَ الَّذِي نَعِدُهُمْ أَوْ نَتَوَفَّيَنَّكَ فَإِلَيْنَا يُرْجَعُونَ (غافر/۷۷) فَاصْبِرْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَ اسْتَغْفِرْ لِذَنبِكَ وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ بِالْعَشِيِّ وَ الْإِبْكَارِ (غافر/۵۵).

فَلَا اقْتَحَمَ الْعَقَبَةَ* وَ مَا أَدْرَاكَ مَا الْعَقَبَةُ* فَكُّ رَقَبَةٍ* أَوْ إِطْعَامٌ فِي يَوْمٍ ذِي مَسْغَبَةٍ* يَتِيمًا ذَا مَقْرَبَةٍ* أَوْ مِسْكِينًا ذَا مَتْرَبَةٍ* ثُمَّ كَانَ مِنَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ تَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ وَ تَوَاصَوْا بِالْمَرْحَمَةِ* أُوْلَئِكَ أَصْحَابُ الْمَيْمَنَةِ (بلد/۱۱-۱۸) قُلْ يَا عِبَادِ الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا رَبَّكُمْ لِلَّذِينَ أَحْسَنُوا فِي هَذِهِ الدُّنْيَا حَسَنَةٌ وَ أَرْضُ اللَّهِ وَاسِعَةٌ إِنَّمَا يُوَفَّى الصَّابِرُونَ أَجْرَهُم بِغَيْرِ حِسَابٍ (زمر/۱۰) وَ بَشِّرِ الْمُخْبِتِينَ* الَّذِينَ الَّذِينَ إِذَا ذُكِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَ الصَّابِرِينَ عَلَى مَا أَصَابَهُمْ وَ الْمُقِيمِي الصَّلَاةِ وَ مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنفِقُونَ (حج/۳۴-۳۵).

إِنَّ الَّذِينَ يُنَادُونَكَ مِن وَرَاء الْحُجُرَاتِ أَكْثَرُهُمْ لَا يَعْقِلُونَ* وَ لَوْ أَنَّهُمْ صَبَرُوا حَتَّى تَخْرُجَ إِلَيْهِمْ لَكَانَ خَيْرًا لَّهُمْ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ  (حجرات/۴-۵) يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ حَرِّضِ الْمُؤْمِنِينَ عَلَى الْقِتَالِ إِن يَكُن مِّنكُمْ عِشْرُونَ صَابِرُونَ يَغْلِبُواْ مِئَتَيْنِ وَ إِن يَكُن مِّنكُم مِّئَةٌ يَغْلِبُواْ أَلْفًا مِّنَ الَّذِينَ كَفَرُواْ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لاَّ يَفْقَهُونَ* الآنَ خَفَّفَ اللّهُ عَنكُمْ وَ عَلِمَ أَنَّ فِيكُمْ ضَعْفًا فَإِن يَكُن مِّنكُم مِّئَةٌ صَابِرَةٌ يَغْلِبُواْ مِئَتَيْنِ وَ إِن يَكُن مِّنكُمْ أَلْفٌ يَغْلِبُواْ أَلْفَيْنِ بِإِذْنِ اللّهِ وَ اللّهُ مَعَ الصَّابِرِينَ (انفال/۶۵-۶۶) إِن تَصْبِرُواْ وَ تَتَّقُواْ وَ يَأْتُوكُم مِّن فَوْرِهِمْ هَذَا يُمْدِدْكُمْ رَبُّكُم بِخَمْسَةِ آلافٍ مِّنَ الْمَلآئِكَةِ مُسَوِّمِينَ (آل‌عمران/۱۲۵) إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذِينَ هَاجَرُواْ مِن بَعْدِ مَا فُتِنُواْ ثُمَّ جَاهَدُواْ وَ صَبَرُواْ إِنَّ رَبَّكَ مِن بَعْدِهَا لَغَفُورٌ رَّحِيمٌ  (نحل/۱۱۰).

وَ مَن لَّمْ يَسْتَطِعْ مِنكُمْ طَوْلًا أَن يَنكِحَ الْمُحْصَنَاتِ الْمُؤْمِنَاتِ فَمِن مِّا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُم مِّن فَتَيَاتِكُمُ الْمُؤْمِنَاتِ وَ اللّهُ أَعْلَمُ … ذَلِكَ لِمَنْ خَشِيَ الْعَنَتَ مِنْكُمْ وَ أَن تَصْبِرُواْ خَيْرٌ لَّكُمْ وَ اللّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ (نساء/۲۵).