رنگ، سبز، زرد و قرمز و … ، این مفهوم از مادّه «ل و ن» ۹ بار، «ب ی ض» ۱۲ بار، «س و د» ۷ بار، «خ ض ر» ۸ بار، «ص ف ر» ۵ بار و «ک د ر» ۱ بار و با واژه «صبغه» ۲ بار و «زُرقا» ۱ بار و آیاتی که این مفهوم را دارد، آمده است.
چکیده: رنگ خدا نیکوترین رنگها است. خدا گیاهان، میوهها، کوهها و جنبندگان، دامها و مردم را به رنگهای مختلف پدید آورد. در آفرینشِ رنگهای مختلف، نشانههایی است. در قیامت، برخی چهرهها سپید و برخی سیاه است. در بهشت، باغهای سبز رنگ، حریر سبز، شرابی سفید و دلبرانی سفید رنگ است. رنگ خدایی [بگیرید]. کیست نیکوتر از خدا در رنگ؟ ما پرستندگان او هستیم (بقره/۱۳۸). آیا ندیدهای که خدا از آسمان، آبی فرو فرستاد پس آن را به چشمههایی که در زمین است راه داد، آنگاه با آن، کشتزاری را که رنگهای آن گوناگون است، بیرون میآورد سپس خشک میگردد، آنگاه آن را زرد میبینی سپس آن را خاشاک میگرداند؟ بیگمان در این، برای خردمندان، تذکّری است (زمر/۲۱). آیا ندیدهای که خدا از آسمان آبی فرو فرستاد و با آن میوههایی که رنگهای آنها گوناگون است، بیرون آوردیم؟ و از برخی کوهها، خطوط سپید و سرخ، به رنگهای مختلف و سیاه پررنگ [آفریدیم] (فاطر/۲۷). آیا ندیدهای که خدا از آسمان آبی فرو فرستاد آنگاه زمین سرسبز گردید؟ به یقین خدا است که لطیف آگاه است (حج/۶۳). اوست کسی که از آسمان آبی فرود آورد پس با آن، از هر گونه گیاه بیرون آوردیم و از آن جوانه سبزی خارج کردیم که از آن دانههایِ متراکمی بیرون آوریم … بیگمان در اینها نشانههایی است برای گروهی که ایمان میآورند (انعام/۹۹). اگر بادی بفرستیم و [کشت خود را] زرد شده ببینند، بیتردید پس از آن کفران میکنند (روم/۵۱). [مَثَل زندگی دنیا] چون مَثَل بارانی است که گیاهانِ آن، کشاورزان را به شگفتی اندازد سپس خشک شود و آن را زرد ببینی، آنگاه خاشاک شود (حدید/۲۰). [خدا] همان کسی است که از درخت سبز برای شما آتشی قرار داد پس آنگاه شما از آن آتش میافروزید (یس/۸۰). [پروردگار تو به زنبور عسل وحی کرد که] از همه میوهها بخور و راههای پروردگارت را فرمانبردارانه بپوی. از شکم آن، شربتی که رنگهای آن گوناگون است، بیرون میآید. در آن برای مردم، درمانی است. بهراستی در این برای گروهی که تفکّر میکنند، نشانهای است (نحل/۶۹). از مردم و جنبندگان و دامها که رنگهایشان مختلف است [پدید آوردیم] (فاطر/۲۸). از نشانههای او آفرینش آسمانها، زمین، اختلاف زبانهای شما و رنگهای شما است. بیگمان در این برای دانشوران نشانههایی است (روم/۲۲). آنچه را در زمین به رنگهای گوناگون برای شما پدید آورد، [مسخّر شما کرد]. بیتردید در این، برای گروهی که متذکّر میشوند، نشانهای است (نحل/۱۳). [در شبهای روزه] بخورید و بیاشامید تا رشته سپید فجر از رشته سیاه شب بر شما آشکار شود (بقره/۱۸۷). رنگ- اقوام، [خدا به موسی فرمود:] دست خود را در گریبان خود ببر تا سپید بیعیب بیرون آید (نمل/۱۲؛ قصص/۳۲). دست خود را به پهلویت ببر تا سپید بیعیب بیرون آید (طه/۲۲). او دست خود را بیرون کشید ناگاه آن برای تماشاگران سپید شد (شعراء/۳۳؛ اعراف/۱۰۸). قوم موسی گفتند: از پروردگارت بخواه تا بر ما روشن کند که رنگ آن گاو چگونه است؟ گفت: میفرماید: آن مادّه گاوی است، زرد یکدست و خالص که رنگ آن بینندگان را شاد میکند (بقره/۶۹). [یعقوب] گفت: ای دریغ بر یوسف و در حالیکه اندوه خود را فرو میخورد، چشمانش از اندوه سپید شد (یوسف/۸۴). پادشاه گفت: من [در خواب] دیدم هفت گاو فربه است که هفت [گاو] لاغر آنها را میخورند و هفت خوشه سبز و [هفت خوشه] خشکیده دیگر (یوسف/۴۳). ای یوسف، ای مرد راستگوی، درباره [این خواب که] هفت گاو فربه، هفت [گاو] لاغر، آنها را میخورند و هفت خوشه سبز و [هفت خوشه] خشکیده دیگر، به ما نظر بده (یوسف/۴۶). [زکریّا] گفت: پروردگارا، استخوانم سست شده و [مویِ] سرم از پیری، سپید گشته و ای پروردگارم، هرگز در خواندن تو بدبخت [یا در رنج] نبودهام (مریم/۴). آنگاه که [ذوالقرنین] به محلّ غروب خورشید رسید، به نظرش آمد که آن در چشم هاى گل آلود و سیاه غروب مى کند (کهف/۸۶). چون یکی از مشرکان را به آنچه به رحمان نسبت میدهد، خبر دهند، چهره او سیاه میشود، در حالیکه خشم خود را فرو میخورد (زخرف/۱۷). هرگاه یکی از آنان را به دختر مژده دهند، چهرهاش سیاه میشود، در حالیکه خشم خود را فرو میخورد (نحل/۵۸). رنگ- قیامت، آنگاه که خورشید به هم درپیچد و آنگاه که ستارگان تیره شوند … هر کس بداند چه فراهم کرده است (تکویر/۱-۱۴). آنگاه که آسمان از هم شکافد و چون چرم گلگون گردد. پس کدام یک از نعمتهاى پروردگارتان را تکذیب میکنید (الرّحمن/۳۷-۳۸)؟ [آن روز] کوه ها مانند پشم رنگی زده شده میشود (قارعه/۵). روزی که در صور دمیده میشود، در آن روز مجرمان را کبودچشم برمیانگیزیم (طه/۱۰۲). در آن روز چهرههایی باز و روشن، خندان و شادان هستند و در آن روز چهرههایی است که بر آنها غبار نشسته و آنها را تیرگی و سیاهی پوشانده است. آنان همان کافران بدکار هستند (عبس/۳۸-۴۲). روزی که چهرههایی سپید و چهرههایی سیاه گردد، به سیاهرویان [گفته شود:] آیا بعد از ایمانتان کفر ورزیدید؟ پس به سبب آنکه کفر میورزیدید، عذاب را بچشید. امّا سپیدرویان همواره در رحمت خدا جاودان هستند (آلعمران/۱۰۶-۱۰۷). روز قیامت، کسانی را که بر خدا دروغ بستهاند، چهرههایشان را سیاهشده میبینی (زمر/۶۰). [برای هر کس از مقام پروردگار خود بترسد، دو باغ است.] غیر از آن دو، دو باغ [دیگر نیز] هست … از شدّت سبزی به سیاهی میزند (الرّحمن/۶۲-۶۴). [اهل بهشت] بر بالش سبز و فرش نیکو تکیه زدهاند (الرّحمن/۷۶). [در آن دو باغ] حورانی (زنان سپیدتن سیاهچشم) پردهنشین در خیمهها هستند (الرّحمن/۷۲). [کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته کردهاند،] آنان هستند که بهشتهای همیشگی دارند … در آنجا جامههایی سبز از حریر نازک و حریر ضخیم میپوشند (کهف/۳۱). [در آنجا] جامههایی سبز از حریر نازک و حریر ضخیم بر تن آنان (نیکان) است (انسان/۲۱). جامی از شراب روان، بر آنان (بندگان خالصشده خدا) میگردانند، [شرابی] سخت سپید که برای نوشندگان، لذّتبخش است (صافّات/۴۵-۴۶). نزد آنها [دلبرانی] فروهشتهنگاه و فراخچشم باشند، [از شدّت سپیدی] گویی تخم شترمرغ پوشیده هستند (صافّات/۴۸-۴۹). متّقین را با حوران (زنان سپیدتن سیاهچشم) درشت چشم همسر مى گردانیم (دخان/۵۴؛ طور/۲۰). [سبقتگیرندگان] حوران (زنان سپیدتن سیاهچشم) چشم درشت [دارند] (واقعه/۲۲). بیتردید آن (دوزخ) شرارههایی بلند، چون کاخ پرتاب میکند. گویی شترانی زردرنگ هستند (مرسلات/۳۲-۳۳). [یاران چپ] در باد گرم، آب داغ و سایه اى از دود سیاه هستند. نه خنک است و نه خوشایند (واقعه/۴۲-۴۴). |
اللّون
صِبْغَةَ اللّهِ وَ مَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللّهِ صِبْغَةً وَ نَحْنُ لَهُ عَابِدونَ (بقره/۱۳۸)
أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ أَنزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَسَلَكَهُ يَنَابِيعَ فِي الْأَرْضِ ثُمَّ يُخْرِجُ بِهِ زَرْعًا مُّخْتَلِفًا أَلْوَانُهُ ثُمَّ يَهِيجُ فَتَرَاهُ مُصْفَرًّا ثُمَّ يَجْعَلُهُ حُطَامًا إِنَّ فِي ذَلِكَ لَذِكْرَى لِأُوْلِي الْأَلْبَابِ (زمر/۲۱) أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ أَنزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجْنَا بِهِ ثَمَرَاتٍ مُّخْتَلِفًا أَلْوَانُهَا وَ مِنَ الْجِبَالِ جُدَدٌ بِيضٌ وَ حُمْرٌ مُّخْتَلِفٌ أَلْوَانُهَا وَ غَرَابِيبُ سُودٌ (فاطر/۲۷) أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ أَنزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَتُصْبِحُ الْأَرْضُ مُخْضَرَّةً إِنَّ اللَّهَ لَطِيفٌ خَبِيرٌ (حج/۶۳) هُوَ الَّذِيَ أَنزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجْنَا بِهِ نَبَاتَ كُلِّ شَيْءٍ فَأَخْرَجْنَا مِنْهُ خَضِرًا نُّخْرِجُ مِنْهُ حَبًّا مُّتَرَاكِبًا … إِنَّ فِي ذَلِكُمْ لآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ (انعام/۹۹) لَئِنْ أَرْسَلْنَا رِيحًا فَرَأَوْهُ مُصْفَرًّا لَّظَلُّوا مِن بَعْدِهِ يَكْفُرُونَ (روم/۵۱) [مثل الحیاة الدنیا] كَمَثَلِ غَيْثٍ أَعْجَبَ الْكُفَّارَ نَبَاتُهُ ثُمَّ يَهِيجُ فَتَرَاهُ مُصْفَرًّا ثُمَّ يَكُونُ حُطَامًا (حدید/۲۰) [الله] الَّذِي جَعَلَ لَكُم مِّنَ الشَّجَرِ الْأَخْضَرِ نَارًا فَإِذَا أَنتُم مِّنْهُ تُوقِدُونَ (یس/۸۰) [اوحی ربک الی النحل] كُلِي مِن كُلِّ الثَّمَرَاتِ فَاسْلُكِي سُبُلَ رَبِّكِ ذُلُلًا يَخْرُجُ مِن بُطُونِهَا شَرَابٌ مُّخْتَلِفٌ أَلْوَانُهُ فِيهِ شِفَاء لِلنَّاسِ إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَةً لِّقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ (نحل/۶۹) مِنَ النَّاسِ وَ الدَّوَابِّ وَ الْأَنْعَامِ مُخْتَلِفٌ أَلْوَانُهُ (فاطر/۲۸) مِنْ آيَاتِهِ خَلْقُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ اخْتِلَافُ أَلْسِنَتِكُمْ وَ أَلْوَانِكُمْ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّلْعَالِمِينَ (روم/۲۲) وَ مَا ذَرَأَ لَكُمْ فِي الأَرْضِ مُخْتَلِفًا أَلْوَانُهُ إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَةً لِّقَوْمٍ يَذَّكَّرُونَ (نحل/۱۳) [فی لیلة الصیام] كُلُواْ وَ اشْرَبُواْ حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَكُمُ الْخَيْطُ الأَبْيَضُ مِنَ الْخَيْطِ الأَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ (بقره/۱۸۷)
اللّون- الاقوام، [قال الله لموسی] وَ أَدْخِلْ يَدَكَ فِي جَيْبِكَ تَخْرُجْ بَيْضَاء مِنْ غَيْرِ سُوءٍ (نمل/۱۲) اسْلُكْ يَدَكَ فِي جَيْبِكَ تَخْرُجْ بَيْضَاء مِنْ غَيْرِ سُوءٍ (قصص/۳۲) وَ اضْمُمْ يَدَكَ إِلَى جَنَاحِكَ تَخْرُجْ بَيْضَاء مِنْ غَيْرِ سُوءٍ (طه/۲۲) وَ نَزَعَ يَدَهُ فَإِذَا هِيَ بَيْضَاء لِلنَّاظِرِينَ (شعراء/۳۳؛ اعراف/۱۰۸) قَالُواْ (قوم موسی) ادْعُ لَنَا رَبَّكَ يُبَيِّن لَّنَا مَا لَوْنُهَا قَالَ إِنَّهُ يَقُولُ إِنّهَا بَقَرَةٌ صَفْرَاء فَاقِعٌ لَّوْنُهَا تَسُرُّ النَّاظِرِينَ (بقره/۶۹)
قَالَ [یعقوب] يَا أَسَفَى عَلَى يُوسُفَ وَ ابْيَضَّتْ عَيْنَاهُ مِنَ الْحُزْنِ فَهُوَ كَظِيمٌ (یوسف/۸۴) قَالَ الْمَلِكُ إِنِّي أَرَى سَبْعَ بَقَرَاتٍ سِمَانٍ يَأْكُلُهُنَّ سَبْعٌ عِجَافٌ وَ سَبْعَ سُنبُلاَتٍ خُضْرٍ وَ أُخَرَ يَابِسَاتٍ (یوسف/۴۳) يُوسُفُ أَيُّهَا الصِّدِّيقُ أَفْتِنَا فِي سَبْعِ بَقَرَاتٍ سِمَانٍ يَأْكُلُهُنَّ سَبْعٌ عِجَافٌ وَ سَبْعِ سُنبُلاَتٍ خُضْرٍ وَ أُخَرَ يَابِسَاتٍ (یوسف/۴۶)
قَالَ [زکریا] رَبِّ إِنِّي وَهَنَ الْعَظْمُ مِنِّي وَ اشْتَعَلَ الرَّأْسُ شَيْبًا وَ لَمْ أَكُن بِدُعَائِكَ رَبِّ شَقِيًّا (مریم/۴)
حَتَّى إِذَا بَلَغَ [ذوالقرنین] مَغْرِبَ الشَّمْسِ وَجَدَهَا تَغْرُبُ فِي عَيْنٍ حَمِئَةٍ (كهف/۸۶) وَ إِذَا بُشِّرَ أَحَدُهُم (المشرکین) بِمَا ضَرَبَ لِلرَّحْمَنِ مَثَلًا ظَلَّ وَجْهُهُ مُسْوَدًّا وَ هُوَ كَظِيمٌ (زخرف/۱۷) وَ إِذَا بُشِّرَ أَحَدُهُمْ بِالأُنثَى ظَلَّ وَجْهُهُ مُسْوَدًّا وَ هُوَ كَظِيمٌ (نحل/۵۸)
اللّون- القیامة، إِذَا الشَّمْسُ كُوِّرَتْ* وَ إِذَا النُّجُومُ انكَدَرَتْ … عَلِمَتْ نَفْسٌ مَّا أَحْضَرَتْ (تکویر/۱-۱۴) فَإِذَا انشَقَّتِ السَّمَاء فَكَانَتْ وَرْدَةً كَالدِّهَانِ* فَبِأَيِّ آلَاء رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ (الرّحمن/۳۷-۳۸) [يوم] تَكُونُ الْجِبَالُ كَالْعِهْنِ الْمَنفُوشِ (قارعه/۵) يَوْمَ يُنفَخُ فِي الصُّورِ وَ نَحْشُرُ الْمُجْرِمِينَ يَوْمَئِذٍ زُرْقًا (طه/۱۰۲) وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ مُّسْفِرَةٌ* ضَاحِكَةٌ مُّسْتَبْشِرَةٌ* وَ وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ عَلَيْهَا غَبَرَةٌ* تَرْهَقُهَا قَتَرَةٌ* أُوْلَئِكَ هُمُ الْكَفَرَةُ الْفَجَرَةُ (عبس/۳۸- ۴۲) يَوْمَ تَبْيَضُّ وُجُوهٌ وَ تَسْوَدُّ وُجُوهٌ فَأَمَّا الَّذِينَ اسْوَدَّتْ وُجُوهُهُمْ أَكْفَرْتُم بَعْدَ إِيمَانِكُمْ فَذُوقُواْ الْعَذَابَ بِمَا كُنْتُمْ تَكْفُرُونَ* وَ أَمَّا الَّذِينَ ابْيَضَّتْ وُجُوهُهُمْ فَفِي رَحْمَةِ اللّهِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ (آلعمران/۱۰۶-۱۰۷) يَوْمَ الْقِيَامَةِ تَرَى الَّذِينَ كَذَبُواْ عَلَى اللَّهِ وُجُوهُهُم مُّسْوَدَّةٌ (زمر/۶۰)
[لمن خاف مقام ربه جنتان] وَ مِن دُونِهِمَا جَنَّتَانِ … مُدْهَامَّتَانِ (الرّحمن/۶۲-۶۴) [اهل الجنة] مُتَّكِئِينَ عَلَى رَفْرَفٍ خُضْرٍ وَ عَبْقَرِيٍّ حِسَانٍ (الرّحمن/۷۶) [في جنتان] حُورٌ مَّقْصُورَاتٌ فِي الْخِيَامِ (الرّحمن/۷۲) [الذین آمنوا و عملوا الصالحات] أُوْلَئِكَ لَهُمْ جَنَّاتُ عَدْنٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهِمُ الْأَنْهَارُ … وَ يَلْبَسُونَ ثِيَابًا خُضْرًا مِّن سُندُسٍ وَ إِسْتَبْرَقٍ (کهف/۳۱) عَالِيَهُمْ (ابرار) ثِيَابُ سُندُسٍ خُضْرٌ وَ إِسْتَبْرَقٌ (انسان/۲۱) يُطَافُ عَلَيْهِم (عبادالله المخلصین) بِكَأْسٍ مِن مَّعِينٍ* بَيْضَاء لَذَّةٍ لِّلشَّارِبِينَ (صافّات/۴۵-۴۶) عِنْدَهُمْ قَاصِرَاتُ الطَّرْفِ عِينٌ* كَأَنَّهُنَّ بَيْضٌ مَّكْنُونٌ (صافّات/۴۸-۴۹) وَ زَوَّجْنَاهُم (المتّقين) بِحُورٍ عِينٍ (دخان/۵۴؛ طور/۲۰) [السابقون لهم] حُورٌ عِينٌ (واقعه/۲۲)
إِنَّهَا (جهنم) تَرْمِي بِشَرَرٍ كَالْقَصْرِ* كَأَنَّهُ جِمَالَتٌ صُفْرٌ (مرسلات/۳۲-۳۳) [اصحاب الشمال] فِي سَمُومٍ وَ حَمِيمٍ* ظِلٍّ مِّن يَحْمُومٍ* لَّا بَارِدٍ وَ لَا كَرِيمٍ (واقعه/۴۲-۴۴) |