پیری، سالخوردگی، این مفهوم با عبارت کِبَر ۶ بار، عَجُوز ۴ بار، شَیخ ۴ بار، شَیب ۳ بار و آیاتی که این مفهوم را دارد، آمده است.
چکیده: پیری به طور طبیعی آخرین مرحلۀ عمر انسان است که توانایی انسان ضعیف میشود. خداوند بعضی از احکام را در پیری تخفیف داده است و به رعایت احترام افراد سالخورده سفارش کرده است.
خدا شما را ناتوان آفرید. آنگاه از پس ناتوانی در شما توانایی پدید آورد و از پس توانمندی ناتوانی و پیری پدیدار کرد (روم/۵۴). او شما را به گونۀ طفلی برآورد سپس توان داد تا به رشد کاملتان برسید و پس از آن پیر گردید. جان برخی از شما، پیش از پیری گرفته میشود [برخی هم زنده میمانید] تا به زمانی معیّن برسید. امید که بیندیشید (غافر/۶۷؛ حج/۵). او شما را آفرید سپس میمیراند و برخی از شما به غایت پیری میرسند تا آنجا که پس از دانستن، چیزی نمیدانند (نحل/۷۰؛ حج/۵). هر که را پیر گرداند در آفرینش او را به کاستی برمیگردانید (یس/۶۸). هیچ سالمندی عمر طولانی نمیکند و از عمر کسی کاسته نمیشود مگر آنکه در کتابی ثبت است (فاطر/۱۱).
خدا میفرماید: هر گاه یکی از پدر و مادر یا هر دو در کنار تو به پیری رسیدند به آنان اف مگو. بر آنان بانگ مزن و به نیکی سخن بگو. از سر مهربانی بال فروتنی بر آنان بگستر و بگو پروردگارا، آن دو را رحمت کن. چنان که مرا در کودکی پروردند (اسراء/۲۳،۲۴). بر زنان سالمندی که امید زناشویی ندارند گناهی نیست که پوشش خود را کنار نهند. بدون آنکه آرایش و زیوری آشکار سازند. ولی خویشتنداری برای آنان بهتر است (نور/۶۰).
پیری– اقوام، ابراهیم به مهمانان خود که به او مژدۀ پسری دانا را دادند گفت: آیا با اینکه مرا پیری رسیده است بشارت میدهید (حجر/۵۳-۵۴)؟ همسر ابراهیم فریاد کنان گفت: پیرزنی نازا هستم (ذاریات/۲۹). وای بر من چگونه فرزند بزایم در حالی که من زنی پیرم و این شوهرم پیر است؟ بیگمان این چیزی شگرف است. گفتند: از کار خدا در شگفتی (هود/۷۲-۷۳)؟ ابرهیم گفت: سپاس خدا را که با وجود پیری، اسماعیل و اسحاق را به من بخشید (ابراهیم/۳۹). خدا لوط و خانوادۀ او را رهانید جز پیرزنی که در میان بازماندگان [در عذاب] بود (شعراء/۱۷۰-۱۷۱؛ صافّات/۱۳۴-۱۳۵). برادران یوسف گفتند: ای عزیز، او [برادر ما] پدر پیر سالخوردهای دارد (یوسف/۷۸). دختران شعیب گفتند: … پدر ما پیری سالخورده است (قصص/۲۳). زکریّا گفت: پروردگارا، به راستی استخوانم سست و موی سرم از پیری سفید شده است و هیچ گاه در خواندن تو رنجور نبودهام. من از وارثان بعد از خود در هراسم و زنم نازاست. بنابراین از نزد خود به من وارثی ببخش. همان که از من و از خاندان یعقوب میراث برد و او را پسندیده گردان. گفت: ما تو را به پسری که نام او یحیی است مژده میدهیم (مریم/۴-۷). گفت: پروردگارا، در حالی که زنم نازا است و خود نیز از پیری به فرتوتی رسیدهام، چگونه مرا فرزندی باشد؟ فرمود: این برای من آسان است. خدا هر چه را بخواهد انجام میدهد (آلعمران/۴۰؛ مریم/۸-۹).
خداوند میفرماید: کافران و پدران آنان را برخوردار کردیم تا عمرشان به درازا کشید (انبیاء/۴۴). به آنان میفرماید: اگر کافر شوید چگونه از روزی که کودکان را پیر میکند خود را حفظ میکنید (مزمل/۱۷)؟
پیری – تمثیل، مَثَل کسی که با منت، آزار و ریا انفاق میکند، همچون کسی است که باغی از خرمابن و انگور داشته باشد که از بن آن جویباران روان باشد. در آن همه گونه میوه برای او یافته شود. در حالی که خود به پیری رسیده و فرزندانی خرد و ناتوان داشته باشد، آنگاه گردبادی آتشین به باغ رسد و بسوزد (بقره/۲۶۶)؟
اطلاعات بیشتر: عمر