پیروی کردن، تبعیّت کردن، این مفهوم از مادّة «ت ب ع» ۱۴۲بار آمده است.
چكيده: پیروی یا از حق است یا از باطل. پیروی از خدا و آنچه در راستای اوست پیروی از حق است. پیروی از آنچه غیر از حق و در برابر اوست پیروی از باطل است.
پیروی- حق،از خدا پیروی کنید. این است راه راست (زخرف/۶۱). آنچه خدا به انجام آن فرمان داده است، راه راست خداوند است پس از آن پیروی کنید. این‌هاست که [خدا] شما را به آن سفارش کرده است. تا به تقوا گرایید (انعام/۱۵۱-۱۵۳). آنچه را از جانب پروردگارتان به سوی شما فرو فرستاده شده است، پیروی کنید (اعراف/۳). نیکوترین چیزی را که از جانب پروردگارتان به سوی شما نازل شده است، پیروی کنید. پیش از آن‌که به طور ناگهانی و در حالی که حدس نمی‌زنید شما را عذابي فرارسد (زمر/۵۵). اگر از جانب خدا برای شما هدایتی رسید، آنان که هدایت را پیروی کنند بر ایشان بیمی نیست و اندوهگین نخواهند شد. نه گمراه می‌شوند و نه رنج خواهند دید (بقره/۳۸؛ طه/۱۲۳). [ای انسان] راه کسی را پیروی کن که توبه‌کنان به سوی من بازگردد (لقمان/۱۵).
آیا از میان آنان که شریک خدا قرار می‌دهید کسی هست که به سوی حق هدایت کند؟ بگو، فقط خداست که به سوی حق هدایت می‌کند. آیا کسی که به سوی حق هدایت می‌کند، سزاوارتر است مورد پیروی قرار گیرد یا کسی که راه نمی‌یابد، مگر آنكه او را هدايت كنند (یونس/۳۵)؟ هر که از خشنودی خدا پیروی کند، خدا او را به وسیلة آن [کتاب] به راه‌های سلامت راهنمایی می‌کند و به توفیق خویش آنان را از تاریکی‌ها به سوی روشنایی بیرون می‌برد و به راهی راست هدایتشان می‌کند (مائده/۱۶). آیا کسی که خشنودی خدا را پیروی می‌کند، چون کسی است که به خشمی از خدا دچار گردیده و جایگاه او جهنّم است (آل‌عمران/۱۶۲)؟ حاملان عرش و آنان که پیرامون آن هستند، برای کسانی که ایمان آورده‌اند، طلب آمرزش می‌کنند که: پروردگارا، … کسانی را که توبه کرده و راه تو را پیروی کرده‌اند، ببخش و آنها را از عذاب دوزخ نگاه دار (غافر/۷).
خدا به پیامبر می‌فرماید: تو را در طریقۀ شریعتی که از امر [خداست] قرار دادیم پس آن را پیروی کن (جاثیه/۱۸). آنچه را که از جانب پروردگارت به سوی تو وحی می‌شود، پیروی کن(انعام/۱۰۶؛ یونس/۱۰۹؛ احزاب/۲). هنگامی که آن [قرآن] را خواندیم، از خواندن آن پیروی کن (قیامت/۱۸). به تو وحی کردیم از آیین ابراهیم حق‌گرا پیروی کن زيرا او از مشركان نبود (نحل/۱۲۳). دین چه کسی بهتر است از آن کس که خود را تسلیم خدا کرده و نیکوکار است و از آیین ابراهیم حق‌گرا پیروی نموده است (نساء/۱۲۵)؟ابراهیم، اسحاق ،یعقوب، نوح، داوود، سلیمان، ایّوب، یوسف، موسی، هارون، زکریّا، یحیی، عیسی، الیاس، اسماعیل، یَسَع، یونس، لوط و برخی از پدران و فرزندان و برادران آنها کسانی هستند که خدا آنان را هدایت کرد پس راه آنان را پیروی کن (انعام/۸۳-۹۰). از آیین ابراهیم که حق‌گرا بود و از مشرکان نبود، پیروی کنید (آل‌عمران/۹۵). بگو، ای مردم، … به خدا و فرستادۀ او که پیامبري درس نخوانده است و به خدا و کلمات او ایمان دارد، ایمان آورید و او را پیروی کنید امید که هدایت شوید (اعراف/۱۵۸). بگو، اگر خدا را دوست دارید، از من پیروی کنید تا خدا شما را دوست بدارد و گناهان شما را ببخشد (آل‌عمران/۳۱). این [قرآن] خجسته کتابی است که خدا آن را نازل کرد پس از آن پیروی کنید (انعام/۱۵۵).من خود را تسلیم خدا کرده‌ام و هر کس مرا پیروی کرده [نیز خود را تسلیم خدا کرده است] (آل‌عمران/۲۰). این راه من است که من و هر کس مرا پیروی کرد، با بینایی به سوی خدا دعوت می‌کنیم (یوسف/۱۰۸). خدا به پیامبر می‌فرماید: بگو، جز آنچه را که به من وحی می‌شود، پیروی نمی‌کنم (اعراف/۲۰۳؛ انعام/۵۰؛ احقاف/۹؛ یونس/۱۵). اگر پروردگارم را نافرمانی کنم، از عذاب روزی بزرگ میترسم (یونس/۱۵). بندگان مرا بشارت ده. آنان که به سخن گوش فرا می‌دهند و بهترین آن را پیروی می‌کنند. اینان كساني هستند که خدا آنها را هدایت کرده است. آنان خردمندان هستند (زمر/۱۸).
ای پیامبر، بیم دادن تو تنها کسی را سودمند است که کتاب حق را پیروی کند و در نهان از [خدای] رحمان بترسد. چنین کسی را به آمرزش و پاداشی پرارزش مژده ده (یس/۱۱). خدا تو را بس است و نيز مومناني که تو را پیروي كرده‌اند (انفال/۶۴). قبله‌ای را که بر آن بودی، مقرّر نکردیم جز برای آن که، کسی را که از پیامبر پیروی می‌کند، از آن که از عقیدۀ خود برمی‌گردد، بشناسیم. هر چند این کار جز برای کسانی که خدا آنها را هدایت کرد، سخت گران است (بقره/۱۴۳). خدا به زودی رحمت خود را برای کسانی که پرهیزگاری می‌کنند، زکات می‌دهند و آنان که به آیات خدا ایمان می‌آورند، می‌نویسد. همان کسانی که از این فرستاده، پیامبر درس نخوانده که [نام] او را نزد خود در تورات و انجیل نوشته می‌یابند، پیروی می‌کنند (اعراف/۱۵۶-۱۵۷). برای آن مومنانی که تو را پیروی کرده‌اند، بال خود را فرو گستر و اگر تو را نافرمانی کردند، بگو، من از آنچه می‌کنید، بیزارم (شعراء/۲۱۵-۲۱۶). مومنان خشنودیِ خدا را پیروی کردند (آل‌عمران/۱۷۴). خدا بر پیامبر و مهاجران و انصاری که از او هنگام دشواری پیروی کردند پس از آن که نزدیک بود دل گروهی از ایشان منحرف شود، بخشایش آورد سپس توبۀ آنها را پذیرفت (توبه/۱۱۷). خدا از گناهانِ آنان که ایمان آورده و کارهای شایسته کردند و به آنچه بر محمد فرو فرستاده شده که همه راستین و از سوی پروردگارشان است، ایمان آوردند، چشم پوشید و حالِ آنها را نیکو گردانید. این بدان سبب است کسانی که ایمان آوردند از حق که از جانب پروردگارشان است، پیروی کردند (محمد/۳). خداوند فرزندان مومناني كه در ایمان آوردن از آنان پیروی کردند را به آنها ملحق خواهد کرد (طور/۲۱). خدا از پیشگامان نخستین از مهاجران، انصار و کسانی که با نیکوکاری از آنان پیروی کردند خشنود است و آنان [نیز] از خدا خشنود هستند. برای آنان باغهایی آماده کرده است که از زیر درختان آن نهرها روان است. همیشه در آن جاودان هستند. این کامیابی بزرگ است (توبه/۱۰۰).
مشركان گفتند: اگر با تو از هدايت پيروي كنيم، از سرزمين خود ربوده خواهيم شد (قصص/۵۷). ستمکاران به پیروان پیامبر می‌گویند: جز مردی افسون شده را پیروی نمی‌کنید (اسراء/۴۷؛فرقان/۸). آنان هر گاه مصيبتي بر اثر اعمالشان به آنها مي‌رسيد، مي‌گفتند: پروردگارا، چرا فرستاده‌اي به سوي ما نفرستادي تا از آيات تو پيروي كنيم و از مومنان باشيم (قصص/۴۷)؟ اگر ما کافران را قبل از [آمدن قرآن] به عذابي هلاك مي‌كرديم، مي‌گفتند: پروردگارا، چرا فرستاده‌اي به سوي ما نفرستادي تا پيش از آنكه خوار و رسوا شويم، از آيات تو پيروي كنيم (طه/۱۳۴)؟ روزی که عذاب به سراغ مردم می‌آید، ستمکاران می‌گویند: پروردگارا، ما را تا چندی مهلت ده تا دعوت تو را پاسخ گوییم و از فرستادگان تو پیروی کنیم (ابراهیم/۴۴).
قوم نوح گفتند: آیا به تو ایمان آوریم حال آن‌که فرومایگان از تو پیروی کرده‌اند (شعراء/۱۱۱)؟ سرانِ کافر قوم عاد گفتند: ما نمی‌بینیم كه جز جماعتی از فرومایگان نسنجیده از تو پیروی كردند (هود/۲۷). قوم ثمود گفتند: آیا تنها بشری از خودمان را پیروی کنیم؟ در این صورت ما واقعاً در گمراهی و جنون خواهیم بود (قمر/۲۴). ابراهیم گفت: پرودگارا، هر که از من پیروی کند از من است و هر که مرا نافرمانی کند به یقین تو آمرزندةِ مهربان هستی (ابراهیم/۳۶). او به پدر خود گفت: از من پیروی كن تا تو را به راهی راست هدایت کنم (مریم/۴۳).در حقیقت نزدیک‌ترین مردم به ابراهیم کسانی هستند که از او پیروی کردند و نیز پیامبر و کسانی که به ایمان آورده‌اند (آل‌عمران/۶۸). یوسف گفت: آیین پدرانم ابراهیم، اسحاق و یعقوب را پیروی نموده‌ام. (یوسف/۳۸). سرانِ کافر قوم شعیب گفتند: اگر از شعیب پیروی کنید در این صورت قطعاً زیان کاری هستید (اعراف/۹۰). خداوند به موسی و هارون گفت: شما و هر که از شما پیروی کند، پيروز خواهید بود (قصص/۳۵). به سوی فرعون بروید و بگویید … بر هر کس که از هدایت پیروی کند، درود باد (طه/۴۷). موسي به هارون گفت: اي هارون، زماني كه دیدی [بنی‌اسرائیل] گمراه شدند چه چیز تو را بازداشت که از من پیروی کنی؟ گفت: ترسیدم بگویی میان بنی‌اسرائیل تفرقه انداختی (طه/۹۲-۹۴). هارون قبلاً به قوم گفته بود از من پیروی کنید و فرمان مرا پذیرا باشید (طه/۹۰). مومن آل‌فرعون گفت: ای قوم من، مرا پیروی کنید تا شما را به راه راست هدایت کنم (غافر/۳۸). حواریّون گفتند: پروردگارا به آنچه نازل کردی ایمان آوردیم و فرستادة تو را پیروی کردیم. پس ما را در زمرة گواهان بنویس. خدا به عیسی فرمود: … کسانی را که از تو پیروی کرده‌اند تا روز قیامت فوق کسانی که کافر شده‌اند، قرار خواهم داد (آل‌عمران/۵۵،۵۳). در دل كساني كه از او پيروي كردند، رأفت و و رحمت قرار داديم (حدید/۲۷). مومن آلِ‌یاسین گفت: ای مردم، از این فرستادگان پیروی کنید. از کسانی که از شما پاداش نمی‌خواهند و خود در راه راست هستند، پیروی کنید (یس/۲۰-۲۱).
در آن روز مردم از دعوت كننده‌اي که هیچ انحرافی در او نیست، پیروی می‌کنند (طه/۱۰۸).
پیروی – باطل،از راه‌های [غیر خدا] که شما را از راه‌های او پراکنده می‌کند، پیروی نکنید (انعام/۱۵۱-۱۵۳). جز او [خدا] از معبودان دیگر پیروی نکنید (اعراف/۳). هر کس پس از آن که راه هدایت برای او آشکار شد با پیامبر مخالفت کند و [راهی] غیر از راه مومنان را پیروي كند، خدا او را به آن سوی که رو کرده، می‌گرداند و به دوزخ می‌کشاند (نساء/۱۱۵).
نوح گفت: پروردگارا، آنان [قوم من] نافرمانی من کردند و کسی را پیروی کردند که مال و فرزندش جز بر زیان او نیفزود (نوح/۲۱). قوم عاد از فرمان هر زورگوی ستیزه‌جو پیروی کردند (هود/۵۹). خداوند به موسی و هارون گفت: ایستادگی کنید و راه آنان را که نمی‌دانند، پیروی نکنید (یونس/۸۹). موسی به هارون گفت: در میان قوم جانشین من باش و … از مفسدان پیروی نکن (اعراف/۱۴۲). سران قوم فرعون از فرمان فرعون پیروی کردند (هود/۹۷). فرعونیان به مردم گفتند: آیا شما هم [روز وعدة موسی و ساحران] گرد می‌آیید؟ تا اگر ساحران پیروز شدند ما از آنان پیروی کنیم (شعراء/۳۹-۴۰). خدا به داوود می‌فرماید: در میان مردم به حق داوری کن و از هوس پیروی نکن که تو را از راه خدا به در کند (ص/۲۶). گروهی از یهودیان [به جای تورات] از آنچه شیطان‌ها بر ضدّ سلطنت سلیمان می‌خواندند، پیروی کردند (بقره/۱۰۲). مردم سبأ جز گروهی از مومنان از ابلیس پیروی کردند (سبأ/۲۰). كافرانِ بني‌اسرائيل گفتند، ما مسیح فرزند مریم را کشتیم … آنان جز از گمان پیروی نکردند و به یقین او را نکشتند (نساء/۱۵۷).
خداوند به پیامبر می‌فرماید: ما پیش از تو در هیچ شهری بیم‌دهنده‌ای نفرستادیم مگر آن‌که خوش‌گذرانان آنها گفتند: ما پدران خود را بر آیینی یافته‌ایم و آثار آنها را پیروی مي‌كنيم. گفت: هر چند هدايت‌كننده‌تر از آنچه پدران خود را بر آن يافته‌ايد، براي شما بياورم؟ گفتند: ما به آنچه به آن فرستاده شده‌ايد، كافريم (زخرف/۲۳-۲۴). اگر از بیشتر کسانی که در زمین هستند پیروی کنی، تو را از راه خدا گمراه می‌کنند. آنان جز از گمان پیروی نمی‌کنند و جز به گزافه و حدس نمی‌پردازند (انعام/۱۱۶).اگر هر گونه نشانه‌ای برای اهل‌کتاب بیاوری باز قبلۀ تو را پیروی نمی‌کنند و تو نیز پیرو قبلۀ آنها نیستی و خود آنان پیرو قبلۀ یکدیگر نیستند (بقره/۱۴۵). هرگز یهودیان و نصارا از تو راضی نمی‌شوند مگر آن که از آیین آنان پیروی کنی (بقره/۱۲۰). گروهی از اهل‌کتاب به [یکدیگر] می‌گفتند: ایمان نیاورید مگر به آن که از دین شما پیروی کند (آل‌عمران/۷۳).
هنگامي كه به كافران و برخي از مردم گفته مي‌شود: از آنچه خدا نازل كرده است پيروي كنيد، مي‌گويند: نه. بلكه از چيزي كه پدران خود را بر آن يافته‌ايم، پيروي مي‌كنيم (بقره/۱۷۰؛ لقمان/۲۱). آيا هر چند پدران آنها چيزي را درك نمي‌كردند و هدايت نشده بودند [باز سزاوار پيروي هستند] (بقره/۱۷۰)؟ گفتند: ما پدران خود را بر آييني يافتيم و ما هم با پيروي از آنها هدايت‌شدگانيم (زخرف/۲۲). کافران به كساني كه ايمان آورده‌اند، مي‌گويند: راه ما را پيروي كنيد. گناهان شما به گردن ما ولي چيزي از گناهان آنان را به گردن نخواهند گرفت (عنكبوت/۱۲). خدا اعمال كافران را تباه مي‌كند. به سبب آنكه كافران از باطل پيروي كردند (محمّد/۳،۱). كساني كه غير از خدا شريكاني مي‌خوانند، از چه پيروي مي‌كنند (يونس/۶۶)؟ اينان جز از گمان پيروي نمي‌كنند و جز گمان نمي‌برند (انعام/۱۴۸؛ يونس/۳۶،۶۶؛ نجم/۲۳). اگر مشركان را به راه هدايت فرا خوانيد، از شما پيروي نمي‌كنند (اعراف/۱۹۳). بيماردلان از آنچه خدا را به خشم آورده، پيروي كرده‌اند و خرسندي او را خوش نداشتند. پس اعمال آنها باطل گرديد (محمد/۲۸). هنگامي كه به آنها گفته شد: بياييد در راه خدا بجنگيد يا دفاع كنيد، گفتند: اگر جنگيدن مي‌دانستيم از شما پيروي مي‌كرديم. آن روز آنان به كفر نزديكتر بودند تا به ايمان (آل‌عمران/۱۶۷). بي‌ايمانان به آخرت، جز گمان را پيروي نمي‌كنند (نجم/۲۸). گمراهان از شاعران پيروي مي‌كنند (شعراء/۲۲۴). كساني كه در دل‌هايشان انحراف است، براي فتنه جويي و طلب تاويل [به دلخواه خود] از متشابه آيات قرآن پيروي مي‌كنند (آل‌عمران/۷).
در روز قيامتهمه در برابر خدا ظاهر می‌شوند. پس ناتوانان به گردن‌کشان می‌گویند: ما پیروان شما بودیم آیا می‌توانید چیزی از عذاب خدا را از ما دور کنید (ابراهیم/۲۱)؟ آنگاه که در آتش شروع به آوردن حجّت می‌کنند، ناتوانان به گردن‌کشان می‌گویند: ما پیرو شما بودیم. آیا می‌توانید مقداری از این آتش را از ما دور کنید؟ می‌گویند: اکنون همه ما در آن هستیم. خداست که میان ما داوری کرده است (غافر/۴۷،۴۸). آنگاه که پیشوایان از پیروان بیزاری جویند و عذاب را مشاهده کنند و میان آنان پیوند‌ها بریده گردد، پیروان گویند: کاش ما را بازگشتی بود تا همان گونه که آنان از ما بیزاری جستند، ما نیز از آنان بیزاری می‌جستیم. این‌گونه خدا کارهای آنان را که برایشان مایة حسرتهاست، به آنان می‌نمایاند و از آتش، بیرون آمدنی نیستند (بقره/۱۶۶-۱۶۷).[دوزخيان] حتماً از آن (درخت زقّوم) مي‌خورند و شكم‌ها را از آن پر مي‌كنند سپس آنان را بر روي آن آميخته‌اي از آب جوشان خواهد بود. آنگاه بازگشت آنها بي‌گمان به سوي دوزخ است. آنها پدران خود را گمراه يافتند پس به دنبال آنها مي‌شتافتند. قطعاً پيش از آنها، بيشتر پيشينيان به گمراهي افتادند حال آنكه مسلماً در ميان آنها هشداردهندگاني فرستاديم پس ببين عاقبت هشداريافتگان چگونه بود (صافّات/۶۶-۷۳)؟
پیروی – شیطان، ای مردم، از گام‌های شیطان پیروی نکنید که او دشمن آشکار شماست (بقره/۱۶۸؛ انعام/۱۴۲). ای کسانی که ایمان آورده‌اید، همگی به فرمانبرداری درآیید و از گام‌های شیطان پیروی نکنید زيرا او دشمن آشکار شماست (بقره/۲۰۸). از گام‌های شیطان پیروی نکنید. هر کس گام‌های شیطان را پیروی کند او را به کار زشت و ناپسند فرمان می‌دهد (نور/۲۱). برخی از مردم دربارة خدا بدون هیچ دانشی مجادله می‌کنند و از هر شیطان سرکشی پیروی می‌کنند (حج/۳). اگر فضل و رحمت خدا بر شما نبود مسلماً جز اندکی از شیطان پیروی می‌کردید (نساء/۸۳). خداوند به شیطان می‌فرماید: در حقیقت تو را بر بندگان من تسلّطی نیست مگر کسانی از گمراهان که تو را پیروی کنند (حجر/۴۲). هر کس از انسان‌ها تو را پیروی کند، قطعاً جهنّم سزای شما خواهد بود که کیفری تمام است (اسراء/۶۳). جهنّم را از تو و همة كساني كه از تو پيروي مي‌كنند، پر خواهم کرد (اعراف/۱۸؛ ص/۸۵). دوزخ وعده‌گاه همة آنان است که هفت در دارد و از هر دری بخش معیّنی از پيروان [وارد می‌شوند] (حجر/۴۳-۴۴).
پیروی – هوس،کسانی که ستم کرده‌اند، بدون هیچ دانشی، هوس‌های خود را پیروی کرده‌اند (روم/۲۹). بعد از پیامبران، جانشینانی بر جای ماندند که از هوس‌ها پیروی کردند. به زودی (سزای) گمراهی خود را خواهند دید (مریم/۵۹). کیست گمراهتر از آن که به غیر از هدایتِ خدا، از هوس خود پیروی کند؟ بی‌تردید خدا مردم ستمگر را راهنمایی نمی‌کند (قصص/۵۰). آیا کسی که بر حجّتی از جانب پروردگار خویش است، همانند کسی است که بدی کردار او برایش زیبا جلوه داده شده و هوس‌های خود را پیروی کرده است (محمّد/۱۴)؟ اگر حق از هوس هاي كافران پيروي مي‌كرد، آسمان‌ها و زمين و هر كه در آنها است تباه مي‌شد (مومنون/۷۱).
مَثَل آن کس که خداوند آیات خود را به او داد و او به دنیا گرایید و از هوای نفس خود پیروی کرد، چون داستان سگ است. اگر بر آن حمله‌ور شوی زبان از کام برآورد و اگر آن را رها کنی [باز هم] زبان از کام برآورد (اعراف/۱۷۵-۱۷۶).
خداوند به پیامبر می‌فرماید: از هوس‌های کسانی که آیات ما را تکذیب کردند و کسانی که به آخرت ایمان نمی‌آورند و برای پروردگار خود همتا قرار می‌دهند، پیروی نکن (انعام/۱۵۰). از آن کسی که قلبش را از یاد خود [خدا] غافل کرده‌ایم و از هوس خود پیروی کرده و کارش بر زیاده‌روی است، پیروی نکن (کهف/۲۸). هوس‌های کسانی را که نمی‌دانند، پیروی نکن. آنان هرگز در برابر خدا از تو نمی‌توانند حمایت کنند (جاثیه/۱۸-۱۹). مبادا کسی که به رستاخیز ایمان ندارد و از هوس خود پیروی کرده تو را از [ایمان به] آن باز دارد که هلاک خواهی شد (طه/۱۶).
از هوس‌های وارثان کتاب (شوری/۱۵)، از هواهای اهل‌انجیل به جای حقّی که به سوی تو آمده (مائده/۴۸) و از هوس‌های اهل‌کتاب پیروی نکن (مائده/۴۹). چنانچه پس از علمی که برای تو آمد، از هوس‌های آنها [یهود، نصاری و اهل‌كتاب] پیروی کنی، در برابر خدا سرور و یاوری نخواهی داشت (بقره/۱۴۵،۱۲۰) و جداً از ستمکاران خواهی بود (بقره/۱۴۵). بگو، ای اهل‌کتاب، در دین خود به ناحق گزافه‌گویی نکنید و از هوس‌های گروهی که پیش از این گمراه شدند و بسیاری را گمراه کردند و [خود] از راه راست منحرف شدند، پیروی نکنید (مائده/۷۷).
اگر پس از دانشی که به تو رسیده است، از هوس‌های کافران پیروی کنی در برابر خدا هیچ دوست و حمایتگری نخواهی داشت (رعد/۳۷). بگو، اگر راست می‌گویید از جانب خدا کتابی بیاورید که از این دو [قرآن و تورات] هدایت‌کننده‌تر باشد تا آن را پیروی کنم. اگر تو را اجابت نکردند، بدان که فقط هوس‌های خود را پیروی می‌کنند (قصص/۴۹-۵۰). به مشرکان بگو، من از هوس‌های شما پیروی نمی‌کنم و گر نه گمراه می‌شوم و از راه‌یافتگان نمی‌باشم (انعام/۵۶). مشركان جز هوس (قمر/۳) و هوای نفس را پيروي نمي‌كنند. با آنكه قطعاً از جانب پروردگار، براي آنها هدايت آمده است (نجم/۲۳). منافقان از هوس‌هاي خود پيروي كردند (محمّد/۱۶).
خدا به مومنان می‌فرماید: [در شهادت] از هوس‌ها پیروی نکنید که [از حق] عدول کنید و … (نساء/۱۳۵). آنها که از شهوات پیروی می‌کنند، می‌خواهند شما [مومنان] دچار انحرافی بزرگ شوید (نساء/۲۷).