پیروزی، غالب شدن، این مفهوم از ریشۀ غَلَبَ ۲۵ بار، فَتَحَ ۱۵ بار و نَصَرَ ۶ بار، ظَهَرَ ۶ بار و ظَفَر ۱ بار و آیاتی که این مفهوم را دارد، آمده است.
چکیده: خداوند پیروز است. او فرستادگان خود را پیروز میگرداند. پیامبر اسلام را با هدایت و دین راستین فرستاد تا آن را بر همۀ ادیان پیروز گرداند. حزب خدا پیروز است.
خداوند پیروزمند حکیم است (بقره/۱۲۹؛ آلعمران/۶؛ مجادله/۲۱؛ …). یاری جز از جانب خدا (انفال/۱۰)، خدای پیروزمند حکیم نیست (آلعمران/۱۲۶). او بر کار خود غالب است امّا بیشتر مردم نمیدانند (یوسف/۲۱). خدا مقرّر کرده است که حتماً من و فرستادگانم پیروز خواهیم شد (مجادله/۲۱) و بیگمان فرمان خدا دربارۀ بندگان فرستادۀ او از پیش [چنین] رفته است که آنان [بر دشمنان خود] حتماً پیروز خواهند شد و تنها سپاه خدا پیروز است (صافّات/۱۷۱-۱۷۳). خدا فرستادۀ خود را با هدایت و دین راستین فرستاد تا آن را بر همۀ ادیان پیروز گرداند. هر چند مشرکان خوش نداشته باشند (توبه/۳۳؛ فتح/۲۸؛ صف/۹). آنان که خدا، پیامبر و کسانی که ایمان آوردهاند را ولیّ خود بدانند [حزب خدا هستند] و حزب خدا پیروز است (مائده/۵۶). خداوند میفرماید: ما این روزهای [شکست و پیروزی] را در میان مردم میگردانیم تا خدا مومنان را معلوم بدارد و از میان شما گواهانی بگیرد و خدا ستمکاران را دوست نمیدارد. تا خدا کسانی را که ایمان آوردهاند را خالص گرداند و کافران را نابود گرداند (آلعمران/۱۴۰-۱۴۱). هر کس در راه خدا بجنگد و کشته یا پیروز شود، به زودی خدا پاداش بزرگی به او خواهد داد (نساء/۷۴).
پیروزی- اقوام، کافران به پیامبران خود گفتند: شما را از سرزمین خود بیرون میکنیم مگر اینکه به آیین ما درآیید پس پروردگار آنها به آنان وحی کرد که حتماً ستمکاران را هلاک خواهیم کرد. [پیامبران از خدا] پیروزی خواستند و [سرانجام] هر زورگوی لجوجی نومید شد (ابراهیم/۱۵،۱۳). خداوند به موسی فرمود: برای تو و برادرت تسلّطی قرار میدهیم. به برکت آیات ما فرعونیان به شما دست نمییابند و شما و پیروانتان پیروز هستید (قصص/۳۵). او موسی و هارون را یاری کرد تا آنها پیروز شدند (صافّات/۱۱۶). [فرعونیان] به مردم گفتند: آیا شما هم روز وعدۀ موسی با ساحران، جمع خواهید شد؟ به امید آنکه اگر ساحران پیروز شدند، از آنان پیروی کنید (شعراء/۴۰،۳۹)؟ چون ساحران نزد فرعون آمدند، گفتند: آیا اگر ما پیروز شدیم پاداشی [پرارزش] خواهیم داشت؟ گفت: آری و شما حتماً از مقرّبان خواهید بود (اعراف/۱۱۳-۱۱۴؛ شعراء/۴۱-۴۲). پس ریسمانها و عصاهای خود را افکندند و گفتند: به عزّت فرعون ما حتماً پیروزی هستیم (شعراء/۴۴). موسی عصای خود را انداخت که ناگهان آنچه را به نیرنگ ساخته بودند، بلعید (شعراء/۴۴-۴۵). هنگامی که موسی به قوم خود گفت: به سرزمین مقدّس که خدا برای شما مقدّر داشته است، وارد شوید … دو نفر از مردانی که [از خدا] میترسیدند و خدا به آنها نعمت داده بود، گفتند: از آن دروازه بر آنها وارد شوید. هنگامی که وارد شدید، قطعاً پیروز خواهید شد (مائده/۲۳،۲۱). درکتاب [تورات] به بنیاسرائیل خبر دادیم که قطعاً دو بار در این سرزمین فساد میورزید و گردنکشی بسیار بزرگی میکنید. چون وعدۀ نخستین آن دو فرا رسد، بندگانی سخت جنگاور از خود را بر شما برمیانگیزیم که درون خانهها را جست و جو میکنند. این وعدهای انجام یافتنی است. سپس پیروزی بر آنها را دوباره بهرۀ شما میکنیم (اسراء/۴-۶). کسانی از سپاه طالوت که به دیدار خدا یقین داشتند، گفتند: چه بسا گروهی اندک بر گروهی بسیار به اذن خدا پیروز شدند. آنان هنگامی که با جالوت و سپاهیان او روبرو شدند، گفتند: پروردگارا، … و ما را بر گروه کافران پیروزی ده. سپس به خواست خدا، آنان را درهم شکستند (بقره/۲۴۹- ۲۵۱). خداوند گروهی از بنیاسرائیل را که به عیسی ایمان آوردند در برابر دشمنانشان نیرومند کرد و آنان پیروز شدند (صف/۱۴). هنگامی که از جانب خدا کتابی برای یهودیان آمد که موید آنچه با خود داشتند بود، انکارش کردند در حالی که از دیرباز [به انتظار آمدن آن] بر کفّار پیروزی میجستند (بقره/۸۹).
خداوند به پیامبر میفرماید: آنگاه که یاری خدا و پیروزی فرا رسد و مردم را میبینی که دسته دسته، در دین خدا درآیند، پس به ستایش پروردگارت تسبیح گوی و از او آمرزش بخواه زیرا او قطعاً توبه پذیر است (نصر/۱-۳). ما تو را پیروزی بخشیدیم. چه پیروزی درخشانی [فتح مکّه]. تا خدا از گناه گذشته و آیندۀ تو درگذرد، نعمت خود را بر تو تمام گرداند. تو را به راهی راست هدایت کند و تو را به نصرتی ارجمند یاری گرداند (فتح/۱-۳).
مومنان گفتند: خداوندا، ما را بر گروه کافران پیروز گردان (بقره/۲۸۶؛ آلعمران/۱۴۷). ای مومنان، اگر خدا شما را یاری کند، هیچ کس بر شما پیروز نخواهد شد (آلعمران/۱۶۰). ای کسانی که ایمان آوردهاید، آیا شما را به تجارتی راهنمایی کنم که شما را از عذاب دردناک میرهاند؟ به خدا و پیامبر او ایمان آورید و با مال و جانتان در راه خدا جهاد کنید. این برای شما بهتر است اگر بدانید. تا شما را ببخشاید و به بهشتهایی درآورد که … و [رحمتی] دیگر که آن را دوست دارید، یاری و پیروزی نزدیکی از جانب خود [به شما داده خواهد شد] و مومنان را به آن بشارت ده (صف/۱۰-۱۳). اگر از شما بیست تن شکیبا باشند بر دویست نفر پیروز [چیره] میشوند و اگر از شما یکصد نفر باشند بر هزار نفر از کافران پیروز میشوند. زیرا آنان قومی هستند که نمیفهمند. اکنون خدا بر شما تخفیف داده و معلوم داشت که در شما ضعفی هست پس اگر از شما یکصد نفر شکیبا باشند بر دویست تن پیروز میگردند و اگر از شما هزار تن باشند به توفیق الهی بر دو هزار تن پیروز شوند (انفال/۶۵-۶۶).
خداوند از مومنان هنگامی که در زیر آن درخت با پیامبر بیعت میکردند، خشنود شد و آنچه در دلهای آنها بود، معلوم داشت و بر آنها آرامش فرو فرستاد و پیروزی نزدیکی به آنان پاداش داد (فتح/۱۸). اوست که پس از آن که شما را بر مشرکان پیروز گردانید در درون مکّه، دستهای آنها را از شما و دست شما را از آنان کوتاه کرد (فتح/۲۴). به راستی خداوند رویای پیامبر خود را تحقّق بخشید. شما بدون شک به خواست خدا در حالی که سر خود را تراشیده و موی کوتاه کردهاید با خاطری آسوده به مسجدالحرام درخواهید آمد. خدا آنچه را که نمیدانستید، دانست و قبل از این پیروزی نزدیکی [برای شما] قرار داد (فتح/۲۷). کسانی از شما که پیش از فتح [مکّه] انفاق و جهاد کردهاند [با دیگران] یکسان نیستند. آنان از [حیث] درجه بزرگتر از کسانی هستند که بعداً به انفاق و جهاد پرداختهاند و خداوند به هر یک وعدۀ نیکو داده است (حدید/۱۰). ای مومنان، با مشرکان جنگ کنید تا خدا آنها را با دستهای شما عذاب کند. آنها را خوار سازد و شما را بر آنها پیروز گرداند و … (توبه/۱۴). اگر مشرکان بر شما پیروز گردند، هیچ پیوند و پیمانی را دربارۀ شما مراعات نمیکنند (توبه/۸). برخی از مردم هنگامی که یاری و پیروزی از جانب خدا بیاید، میگویند: ما با شما بودیم. آیا خدا به آنچه در سینههای جهانیان است، داناتر نیست (عنکبوت/۱۰)؟ اگر از جانب خدا پیروزی به شما [مومنان] برسد، منافقان میگویند: مگر ما با شما نبودیم (نساء/۱۴۱)؟ امید است خدا از جانب خود پیروزی یا امر دیگری را پیش آورد تا بیماردلان از آنچه در دل خود نهفته میدارند، پشیمان گردند (مائده/۵۲). رومیان در نزدیکترین سرزمین، بعد از شکست در مدّت چند سال، به زودی پیروز خواهند شد (روم/۳).
شیطان [هنگام جنگ] کردارهای کافران را برای آنان آراست و گفت: امروز هیچ یک از مردم بر شما پیروز نخواهند شد و من پشتیبان شما هستم. پس هنگامی که آن دو گروه با هم روبرو شدند به عقب برگشت و گفت: من از شما بیزار هستم (انفال/۴۸). کافران گفتند: به این قرآن گوش ندهید و در آن سخن لغو اندازید شاید شما پیروز شوید (فصّلت/۲۶). آنان و پدرانشان را بهرهمند کردیم تا عمرشان به درازا کشید. آیا نمیبینند که ما به زمین میآییم و از پیرامون آن میکاهیم؟ آیا باز آنان پیروز خواهند شد (انبیاء/۴۴)؟ ای کافران، اگر پیروزی [حق] را میطلبید، اینک پیروزی به سراغ شما آمد و [اسلام پیروز شد] اگر [از دشمنی بازایستید] برای شما بهتر است … (انفال/۱۹). کافران میپرسند اگر راست میگویید، این پیروزی [شما] چه وقت است؟ بگو، روز پیروزی، ایمان کافران آنان را سود نمیبخشد و آنان مهلت نمییابند (سجده/۲۹،۲۸).
روز قیامت، تکذیب کنندگان آیات در آتش میگویند: پروردگارا، شقاوت ما بر ما غلبه یافت و ما مردمی گمراه بودیم (مومنون/۱۰۶).
اطلاعات بیشتر: جنگ، یاری، تسلّط، امدادهای غیبی