پناه، حفاظت، این مفهوم از ریشۀ عَوَذَ ۱۷ بار، اَوَیَ ۱۰ بار و جَوَرَ ۸ بار و با واژۀ مَلجَا ۳ بار و با آیاتی که این مفهوم را دارد آمده است.
چکیده: پناه شامل پناه دادن و پناه بردن می‌شود. خداست که پناه می‌دهد و باید به او پناه برد.
پناه– خدا، هرگز پناهگاهی جز خدا نمی‌یابی (کهف/۲۷). او پناه می‌دهد و کسی ضدّ او پناه داده نمی‌شود (مؤمنون/۸۸). بگو، پناه می‌برم به پروردگار مردم. پادشاه مردم. معبود مردم از شرّ وسوسه‌گر نهانی. آن‌کس که در سینه‌های مردم وسوسه می‌کند از جن و انس (ناس/۱-۶). پناه می‌برم به پروردگار سپیده‌دم. از شرّ آنچه آفریده. از شرّ تاریکی چون فراگیرد. از شرّ آن دمندگانِ در گره‌ها و از شرّ هر حسود آنگاه که حسد ورزد (فلق/۱-۵). اگر از شیطان وسوسه‌ای به تو رسد به خدا پناه بر زیرا او شنوای داناست (اعراف/۲۰۰؛ فصّلت/۳۶). چون قرآن می‌خوانی از شیطان رانده شده به خدا پناه بر. زیرا شیطان بر کسانی که ایمان آورده‌اند و بر پروردگارشان توکّل می‌کنند، تسلّطی ندارد (نحل/۹۸-۹۹). بگو، پروردگارا، از وسوسه‌های شیطان به تو پناه می‌برم. پروردگارا، به تو پناه می‌آورم از این‌که [شیاطین] نزد من حاضر شوند (مؤمنون/۹۷-۹۸). بگو، هرگز در برابر خداوند هیچ‌کس مرا پناه نمی‌دهد و هرگز پناهگاهی جز او نمی‌یابم (جن/۲۲). بگو، اگر خدا من و پیروانم را هلاک کند یا بر ما رحم کند، چه کسی کافران را از عذابی دردناک پناه خواهد داد (ملک/۲۸)؟ کسانی که در آیات خدا مجادله می‌کنند، بدون آن‌که دلیلی به آنها رسیده باشد، در سینه‌هاشان جز خود بزرگ‌بینی نیست … از آنان به خدا پناه بر، چون او خود شنوا و بیناست (غافر/۵۶). اگر خداوند کسانی که از آیات ما روی‌گردانده و دستاورد پیشین خود را فراموش کرده‌اند، به عملشان می‌گرفت، عذابشان را پیش می‌افکند. امّا آنها موعدی دارند که هرگز در برابر آن پناهگاهی نخواهند یافت (کهف/۵۸).
نوح گفت: پروردگارا، من از این‌که چیزی از تو بخواهم که به آن دانشی ندارم به تو پناه می‌برم (هود/۴۷). آن زن که یوسف در خانۀ او بود، خواست از یوسف کام بگیرد … . یوسف گفت: پناه بر خدا (یوسف/۲۳). وقتی برادران یوسف به او گفتند: یکی از ما را به جای برادر ما بگیر، یوسف گفت: پناه بر خدا که جز آن که کالای خود را نزد وی یافته‌ایم، بازداشت کنیم (یوسف/۷۸،۷۹). موسی به فرعون گفت: من از هر گردنکشی که به روز حساب ایمان ندارد به پروردگار خود و پروردگار شما پناه می‌برم (غافر/۲۷). از این‌که مرا سنگسار کنید به پروردگار خود و پروردگار شما پناه می‌برم (دخان/۲۰). موسی به قوم خود گفت: خدا به شما فرمان می‌دهد که ماده گاوی سر ببرید. گفتند: آیا ما را به ریشخند می‌گیری؟ گفت: پناه بر خدا که از جاهلان باشم (بقره/۶۷). زن عمران گفت: پروردگارا، مریم و فرزندان او را از شیطان رانده شده به تو پناه می‌دهم. پس پروردگارش مریم را به نیکویی پذیرفت (آل‌عمران/۳۶،۳۷). مریم به فرستاده گفت: اگر پرهیزگار هستی، من از تو به خدا پناه می‌برم (مریم/۱۸). خدا مریم و فرزند او را در سرزمین بلندی که دارای جای زیستن و آب بود پناه داد (مؤمنون/۵۰).
خداوند به پیامبر می‌فرماید: آیا پروردگارت تو را یتیم نیافت و پناه داد؟ پس تو نیز یتیم را خوار نکن و نران (ضحی/۶،۹). ای مومنان، یاد کنید هنگامی را که در این سرزمین گروهی اندک و مستضعف بودید و بیم آن داشتید که مردم شما را بربایند پس خدا شما را پناه داد … باشد که سپاسگزار باشید (انفال/۲۶). نافرمانان اهل‌کتاب جز در پناه خداوند یا پناه مردم [مسلمان]، هر جا یافت شوند محکوم به خواری، تهیدستی و دچار خشمی از خدا هستند … (آل‌عمران/۱۱۲). خدا بر آن سه نفر که [از جهاد] سرباز زدند، آنگاه که دانستند پناهی از خدا جز به سوی او نیست روی کرد تا توبه کنند (توبه/۱۱۸).
گروهی از جن به قوم خود گفتند: پاسخ دعوت کنندۀ به سوی خدا را بدهید و به او ایمان آورید تا خدا پاره‌ای از گناهان شما را بیامرزد و شما را از عذابی دردناک پناه دهد (احقاف/۳۱).
پناه– غیر خدا، پسر نوح گفت: به زودی به کوهی پناه می‌جویم که مرا از آب در امان نگاه دارد. نوح گفت: امروز هیچ بازدارنده‌ای از امر خدا نخواهد بود مگر کسی که خداوند به او رحم کند. موج میان آن دو افتاد و او از غرق‌شدگان شد (هود/۴۳). لوط به قوم خود گفت: ای کاش، در برابر شما قدرتی داشتم یا به تکیه‌گاهی قوی پناه می‌بردم (هود/۸۰). جوان همراه موسی به او گفت: وقتی به آن صخره پناه بردیم، من ماهی را از یاد بردم (کهف/۶۳). اصحاب کهف گفتند: چون از قوم خود و از آنچه جز خدا می‌پرستند، کناره گرفتید پس به غار پناه جویید تا پروردگارتان از رحمت خود بر شما بگستراند و برای شما در کارتان گشایشی فراهم آورد (کهف/۱۶). آنان به سوی غار پناه جستند و گفتند: پروردگارا، ما را از جانب خود رحمتی بخش و کار ما را برای ما به سامان رسان (کهف/۱۰).
خداوند به پیامبر می‌فرماید: اگر یکی از مشرکان از تو پناه خواست، پناهش بده تا کلام خدا را بشنود. پس او را به مکان امنش برسان چرا که آنها قومی نادان هستند (توبه/۶). ای کسانی که ایمان آورده‌اید، هرگاه زنان باایمان، هجرت‌کنان به نزد شما آیند پس آنها را بیازمایید. خدا به ایمان آنان داناتر است پس اگر آنان را با ایمان دانستید آنها را به سوی کافران باز نگردانید. اگر کسی از زنان شما سوی کافران رفت و شما غنیمتی یافتید پس به کسانی که زنان آنها رفته‌اند، مانند آنچه هزینه کرده‌اند، بدهید (ممتحنه/۱۰-۱۱). کسانی که ایمان آورده، هجرت کرده‌اند و در راه خدا با مال یا جان خود جهاد کرده‌اند و کسانی که آنها را پناه داده و یاری کرده‌اند، آنها یاران یکدیگر هستند. کسانی که ایمان آورده، هجرت نکرده‌اند با شما پیوندی ندارند مگر آن‌که هجرت کنند و اگر از شما در امر دین یاری جویند، یاری آنها بر شما لازم است مگر [پناه دادن شما] در برابر گروهی که میان شما و آنها پیمانی است (انفال/۷۲). کسانی که ایمان آورده، هجرت کرده‌اند و در راه خدا به جهاد پرداخته‌اند و کسانی که به آنها پناه داده و یاری رسانده‌اند همان مومنان واقعی هستند. آنها آمرزش و روزی ارجمند دارند (انفال/۷۴). نافرمانان اهل‌کتاب جز در پناه خداوند یا پناه مردم [مسلمان] هر جا یافت شوند محکوم به خواری، بیچارگی و دچار خشمی از خداوند هستند (آل‌عمران/۱۱۲). منافقان گروهی هستند که می‌ترسند و اگر پناهگاه یا غار یا گریزگاهی پیدا می‌کردند، شتابان به سوی آن روی می‌آوردند (توبه/۵۶-۵۷). هنگامی که شیطان کارهای کافران را برای آنها زینت داد، گفت: امروز از این مردم کسی بر شما پیروز نخواهد شد و من پناه شما هستم. پس هنگامی که دو گروه [کافر و مسلمان] یکدیگر را دیدند، شیطان به عقب برگشت و گفت: من از شما بیزارم. من چیزی را می‌بینم که شما نمی‌بینید. من از خدا میترسم و خدا سخت کیفر است (انفال/۴۸). مردانی از انس به مردانی از جن پناه می‌بردند و بر سرکشی آنان می‌افزودند (جن/۶).
روزی که از جانب خدا بازگشتی برای آن نیست، برای شما پناهگاه و [جای] هیچ انکاری نیست (شوری/۴۷). آن روز انسان می‌گوید: راه گریز کجاست؟ حاشا، پناهگاهی نیست (قیامت/۱۰-۱۲). روز عذاب، گناهکار دوست دارد که کاش برای رهایی از عذاب پسران، همسر، برادر و اقوام خود را که در دنیا به او پناه می‌دادند فدا کند (معارج/۱۱-۱۳).
اطلاعات بیشتر: امنیت