چکیده: خدا برای مردم اجلی قرار داده است که شکی در آن نیست. اجل حتمی، نزد او است پس شما دودل هستید. تردیدی در قیامت نیست. کسانی که درباره قیامت در شک هستند، در گمراهی دوری هستند. در قرآن شکی نیست. مومنان کسانی هستند که به خدا و فرستاده او ایمان آورده‌اند سپس هرگز تردید نکردند. اقوام پیشین به آن‌چه فرستادگانشان، آنان را می‌خواندند، در شک بودند. کافران و منافقان در تردید هستند.

آیا ندانسته‌اند خدایی که آسمان‌ها و زمین را آفرید، توانا است مانند آنها را بیافریند و برای آنها اجلی قرار داده است که تردیدی در آن نیست؟ پس ستمکاران ابا کردند و جز انکار [نخواستند] (اسراء/۹۹). او کسی است که شما را از گِل آفرید سپس اجلی مقرّر کرد. اجل حتمی نزد او است پس شما دو دل هستید (انعام/۲). بی‌گمان قیامت، آمدنی است. در آن تردیدی نیست ولی بیشتر مردم ایمان نمی‌آورند (غافر/۵۹). ای مردم، اگر از برانگیخته‌شدن در تردید هستید، ما شما را از خاک آفریدیم سپس از نطفه سپس از لخته خونی آن‌گاه از پاره‌گوشتی با خلقتی تمام یا ناتمام تا برای شما روشن کنیم و آن‌چه را بخواهیم تا زمانی معیّن در رحم‌ها نگاه می‌داریم، آن‌گاه شما را به صورت طفلی بیرون می‌آوریم تا پس از مدّتی به حدّ رشد خود برسید. برخی از شما می‌میرد و برخی به سنّ پیری می‌رسد. ‌چنان که پس از دانستن چیزی نمی‌داند. زمین را پژمرده می‌بینی پس چون آب را بر آن نازل کنیم، به جنبش درمی‌آید و نمو می‌کند و از هر گونه گیاه باطراوت می‌رویاند. این، به سبب آن است که خدا خود حق است و اوست که مردگان را زنده می‌کند. اوست که بر هر چیزی توانا است و این‌که قیامت، آمدنی است و تردیدی در آن نیست (حج/۵-۷). چگونه خواهد بود آن‌گاه که آنها را در روزی که در آن تردیدی نیست، گرد می‌آوریم و به هر کس آن‌چه کسب کرده است، به تمامی داده می‌شود و بر آنها ستمی نمی‌شود (آل‌عمران/۲۵)؟ خدا است که جز او معبودی نیست. بی‌گمان شما را در روزی که تردیدی در آن نیست، گرد می‌آورد و چه کسی از خدا راستگوتر است (نساء/۸۷)؟ بگو، خدا است که شما را زنده می‌کند سپس می‌میراند آن‌گاه شما را به روز قیامت که تردیدی در آن نیست، گرد می‌آورد ولی بیشتر مردم نمی‌دانند (جاثیه/۲۶). به‌راستی شما را در روز قیامت که تردیدی در آن نیست، گرد می‌آورد. کسانی که به خود زیان زدند پس آنها ایمان نمی‌آورند (انعام/۱۲). کسانی که به آن ایمان ندارند، به شتاب آن را می‌خواهند و کسانی که ایمان آورده‌اند، از آن می‌ترسند و می‌دانند که آن، حق است. آگاه باش کسانی که درباره قیامت دودلند، سخت در گمراهی دوری هستند (شوری/۱۸). آیا در آفرینش نخستین درمانده شده‌ایم؟ ولی آنها (کافران) در آفرینش جدید در شبهه هستند (ق/۱۵). خدایی جز او نیست. او زنده می‌کند و می‌میراند. پروردگار شما و پروردگار پدران پیشین شما است ولی آنها در شک، سرگرم بازی هستند (دخان/۸-۹). علم آنها درباره آخرت به پایان رسیده است بلکه آنها از آن، در شک هستند بلکه آنها از آن، کور هستند (نمل/۶۶). آگاه باش که آنها (مشرکان) از دیدار پروردگارشان در دودلی هستند (فصّلت/۵۴). [ای انسان] در کدام یک از نعمت‌های پروردگارت دودل هستی (نجم/۵۵)؟

[خردمندان می‌گویند:] پروردگارا، به‌یقین تو گردآورنده مردم هستی، برای روزی که در آن تردیدی نیست. بی‌گمان خدا وعده را خلاف نمی‌کند (آل‌عمران/۹).

نازل‌کردن این کتاب (قرآن) که در آن تردید نیست، از پروردگار جهانیان است (سجده/۲). تردید در آن نیست و از پروردگار جهانیان است (یونس/۳۷). آن کتاب که در آن تردید نیست، هدایت‌کننده متّقین است (بقره/۲).

مومنان تنها کسانی هستند که به خدا و فرستاده او ایمان آورده‌اند سپس هرگز تردید نکردند و با اموال و جان‌های خود، در راه خدا جهاد کردند. آنها همان صادقان هستند (حجرات/۱۵).

ای کسانی که ایمان آورده‌اید، هنگامی که به وامی معامله کردید آن را تا سررسیدی معیّن بنویسید … از نوشتن تا سررسید آن، کوچک باشد یا بزرگ ملول نشوید. این نزد خدا منصفانه‌تر و برای گواهی دادن استوارتر و برای این‌که تردید نکنید، مناسب‌تر است مگر این‌که داد و ستد نقدی باشد که آن را میان خود می‌گردانید (بقره/۲۸۲). از زنان شما آنهایی که از عادت ماهانه مأیوس شده‌اند، اگر تردید دارید عدّه آنها سه ماه است (طلاق/۴). ای کسانی که ایمان آورده‌اید، چون مرگ یکی از شما رسید، به هنگام وصیّت دو تن عادل از خودتان را میان خود شاهد [بگیرید] یا اگر در سفر بودید و مصیبت مرگ به شما رسید دو تن دیگر از غیر خود را [شاهد بگیرید] اگر تردید داشتید، بعد از نماز، آن دو را نگاه دارید تا به خدا سوگند یاد کنند که ما این (سوگند خود) را به بهایی نمی‌فروشیم هر چند او خویشاوند باشد و گواهی خدا را کتمان نمی‌کنیم که در این صورت از گناهکاران خواهیم بود (مائده/۱۰۶).

ما دوزخ‌بانان را جز فرشتگانی قرار ندادیم و شماره آنها را جز آزمایشی قرار ندادیم تا کسانی که به آنها کتاب داده شده و مومنان، تردید نکنند (مدثّر/۳۱). [در آن روز منافقان] آنها (مومنان) را ندا می‌دهند که آیا ما با شما نبودیم؟ می‌گویند: آری، ولی شما خود را در فتنه انداختید و به انتظار نشستید. تردید کردید و آرزوها شما را فریب داد تا فرمان خدا فرا رسید و آن فریبکار شما را درباره خدا فریب داد پس امروز نه از شما و نه از کسانی که کفر ورزیدند عوضی پذیرفته نمی‌شود. جایگاه شما آتش است. آن بر شما مسلّط است و بد سرانجامی است (حدید/۱۴-۱۵). [روز قیامت] میان آنها (کافران) و آن‌چه آرزو دارند، حایلی قرار می‌گیرد. همان‌گونه که پیش‌تر با امثال آنها چنین رفتار شد. بی‌گمان آنها سخت در تردید بودند (سبأ/۵۴). [روز قیامت به کسانی که کفر می‌ورزیدند، گفته می‌شود:] هنگامی که گفته شد: وعده خدا حق است و قیامت، شکّی در آن نیست، می‌گفتید: ما نمی‌دانیم قیامت چیست.  جز گمانی نمی‌پنداریم. ما به یقین نرسیده‌ایم. بدی‌هایی که کردند برای آنها ظاهر می‌شود. آن‌چه را بدان ریشخند می‌کردند، آنها را فرا می‌گیرد. گفته می‌شود: امروز شما را فراموش می‌کنیم همان‌گونه که شما دیدار امروزتان را فراموش کردید. جایگاه شما آتش است و شما یاوری ندارید (جاثیه/۳۲-۳۴). [به دو فرشته گفته می‌شود:] هر کفرپیشه ستیزه‌جو را در جهنّم بیفکنید. بازدارنده از خیر و متجاوز شکّاکی را، آن که با خدا معبودی دیگر قرار داد پس او را در عذاب شدید بیفکنید. هم‌نشین او می‌گوید: ای پروردگار ما، من او را به سرکشی وادار نکردم ولی او خود در گمراهی دوری بود. [خدا] می‌فرماید: نزد من ستیزه نکنید. از پیش شما را هشدار داده بودم (ق/۲۴-۲۸). به‌راستی درخت زقّوم، خوراک گناه‌پیشه است مانند مسِ گداخته در شکم‌ها می‌جوشد، مانند جوشیدن آب جوشان. [گفته شود:] او را بگیرید و به میان جهنّم بکشانید سپس روی سرش از عذاب آب جوشان بریزید. بچش که تو [به پندار خود] همان شکست‌ناپذیر گرامی هستی. به‌راستی این همان است که به آن دودل بودید (دخان/۴۳-۵۰).

شک- اقوام، [اقوام پیشین به فرستادگان] گفتند: ما به آن‌چه شما برای آن فرستاده شده‌اید، کافر شدیم و از آن‌چه ما را به آن می‌خوانید، سخت در شک هستیم. فرستادگان آنان گفتند: آیا درباره خدا، پدیدآورنده آسمان‌ها و زمین شکّی هست (ابراهیم/۹-۱۰)؟

[قوم صالح گفتند:] بی‌گمان ما از آن‌چه تو، ما را به آن می‌خوانی، سخت در شک هستیم (هود/۶۲).

بی‌تردید [لوط] آنان را از عذاب سخت ما بیم داده بود ولی درباره آن هشدارها دودلی ورزیدند (قمر/۳۶). [فرستادگان به لوط] گفتند: ما چیزی را برای تو آورده‌‌ایم که در آن دودل بودند (حجر/۶۳).

[مومن آل‌فرعون گفت:] بی‌گمان یوسف پیش از این، برای شما دلایل روشن آورد پس شما از آن‌چه برایتان آورد، همواره در شک بودید تا زمانی که از دنیا رفت، گفتید: خدا بعد از او هرگز فرستاده‌ای برنمی‌انگیزد. این چنین خدا کسی را که او اسرافکار تردید‌کننده است، گمراه می‌کند، آنان که در آیات خدا بی‌آن‌که حجّتی برای آنها آمده باشد، مجادله می‌کنند، در نزد خدا و نزد کسانی که ایمان آورده‌اند، دشمنی بزرگی است. این‌گونه خدا بر قلب هر متکبّر زورگویی مُهر می‌زند (غافر/۳۴-۳۵). به‌راستی به موسی کتاب دادیم پس در آن اختلاف شد و اگر سخنی از سوی پروردگارت پیشی نگرفته بود، بی‌گمان میان آنها داوری می‌شد. به‌راستی آنها از آن، سخت در شک بودند (هود/۱۱۰؛ فصّلت/۴۵). به‌راستی کسانی که بعد از آنها، کتاب (تورات) را وارث شدند، بی‌گمان سخت در شک بودند (شوری/۱۴).

این است عیسی، پسر مریم، همان سخن حقّی که در آن دودل هستند (مریم/۳۴). کسانی که درباره (قتل) او اختلاف کردند، بی‌تردید در آن شک دارند. به آن علمی ندارند و جز از گمان پیروی نمی‌کنند. به‌یقین او را نکشتند بلکه خدا او را به سوی خود بالا برد (نساء/۱۵۷-۱۵۸).

شیطان بر آنها (مردم سبأ) تسلّطی نداشت جز این‌که کسی که به آخرت ایمان می‌آورد را از کسی که از آن در شک است، معلوم کنیم (سبأ/۲۱).

[اهل شهر را] بر آنها (اصحاب کهف) واقف کردیم تا بدانند وعده خدا حق است و به‌راستی در رستاخیز تردیدی نیست (کهف/۲۱).

حق از پروردگارت است پس هرگز از دودلان نباش (بقره/۱۴۷). بگو، ای مردم، اگر از دین من در شک هستید، من کسانی را که جز او می‌پرستید، نمی‌پرستم ولی خدا را می‌پرستم که شما را می‌میراند و فرمان یافته‌ام که از مومنان باشم (یونس/۱۰۴). آیا داوری غیر از خدا بجویم؟ در حالی‌که او است که این کتاب را به تفصیل به سوی شما نازل کرده است و کسانی که به آنها کتاب داده‌ایم، می‌دانند که آن، از جانب پروردگار تو، به حق نازل شده است پس هرگز از دودلان نباش (انعام/۱۱۴). آیا کسی که از پروردگار خود بر حجّتی روشن است و شاهدی از او به دنبال اوست و پیش از آن نیز کتاب موسی، که پیشوا و رحمتی بود، (با آن که چنین دلایلی ندارد، یکسان است)؟ آنها به آن (قرآن) ایمان می‌آورند و هر کس از گروه‌ها به آن کفر ورزد پس آتش وعده‌گاه او است. پس، از آن (قرآن) در دودلی نباش که بی‌گمان آن حق و از پروردگارت است ولی بیشتر مردم به آن ایمان نمی‌آورند (هود/۱۷). اگر از آن‌چه به سوی تو نازل کرده‌ایم در شک هستی، از کسانی که پیش از تو کتاب را می‌خواندند بپرس. حق از پروردگارت به سوی تو آمده است پس هرگز از دودلان نباش و از کسانی نباش که آیات ما را تکذیب کردند که از زیانکاران خواهی شد (یونس/۹۴-۹۵). تو پیش از آن هیچ کتابی را نمی‌خواندی و با دست خود نمی‌نوشتی در این صورت باطل‌اندیشان بی‌گمان به تردید می‌افتادند (عنکبوت/۴۸). [بزرگان کافران گفتند:] آیا از میان ما ذکر بر او نازل شده است؟ بلکه آنها از ذکر من در شک هستند بلکه هنوز عذاب من را نچشیده‌اند (ص/۸). آیا می‌گویند: شاعری است که ما برای او منتظر مرگ مشکوک هستیم (طور/۳۰)؟ اگر در آن‌چه بر بنده خود نازل کرده‌ایم تردید دارید پس سوره‌ای مانند آن بیاورید و شاهدان خود را غیر از خدا، بخوانید اگر راست می‌گویید پس اگر چنین نکردید و هرگز نمی‌توانید بکنید، از آتشی که هیزم آن مردم و سنگ‌ها است، که برای کافران آماده شده است، پروا کنید (بقره/۲۳-۲۴). کسانی که کافر شدند همواره از آن (قرآن) در دودلی هستند تا ناگهان قیامت به آنها برسد یا عذاب روز عقیم بر آنها بیاید (حج/۵۵). این‌گونه قرآن عربی را به تو وحی کردیم تا اهل مکّه و هر که را پیرامون آن است، بیم دهی و از روز گرد آمدن که تردیدی در آن نیست، بیم دهی که گروهی در بهشت و گروهی در آتش سوزان هستند (شوری/۷). در مورد آن‌چه اینان می‌پرستند هرگز در دودلی نباش. آنها جز همان‌گونه که پدرانشان از قبل می‌پرستیدند، نمی‌پرستند. بی‌گمان ما بهره آنها را تمام و بی‌کم و کاست خواهیم داد (هود/۱۰۹).

به‌راستی به موسی کتاب دادیم پس در دیدار او، دودل نباش و آن را برای هدایت بنی‌اسرائیل قرار دادیم (سجده/۲۳). به یقین مَثَل عیسی نزد خدا مانند مَثَل آدم است که او را از خاک آفرید سپس به او فرمود: باش پس شد. حق از پروردگارت است پس هرگز از دودلان نباش (آل‌عمران/۵۹-۶۰). بی‌گمان او دانشی برای قیامت است پس هرگز به آن دودل نباش و از من پیروی کنید. این است راه راست. شیطان شما را [از راه] باز ندارد. به‌راستی او دشمن آشکار شما است (زخرف/۶۱-۶۲). آیا کسانی را که بهره‌ای از کتاب دادند، ندیدی که چون به کتاب خدا فرا خوانده می‌شوند تا میان آنان حکم کنند پس گروهی از آنان پشت می‌کنند در حالی‌که روی‌گردان هستند؟ … پس چگونه خواهد بود آن‌گاه که آنان را در روزى که تردیدی در آن نیست، گرد آوریم و به هر کس آن‌چه کسب کرده، به تمامی داده شود و به آنان ستم نمی‌شود (آل‌عمران/۲۳-۲۵).

تنها کسانی از تو اجازه [ترک جهاد] می‌خواهند که به خدا و روز بازپسین ایمان ندارند و دل‌هایشان تردید دارد پس آنها در تردید خود سرگردان هستند (توبه/۴۵). [کافران] می‌گویند: به خدا و به فرستاده او ایمان آوردیم آن‌گاه دسته‌ای از آنها پس از آن، برمی‌گردند و آنها مومن نیستند … آیا در دل‌های آنها بیماری است یا تردید دارند یا از آن می‌ترسند که خدا و فرستاده او به آنها ستم کنند؟ نه، بلکه خودشان ستمکار هستند (نور/۴۷-۵۰). آن بنا (مسجد ضرار) که برافراشتند، همواره مایه تردید در دل‌هایشان است مگر این‌که دل‌هایشان پاره‌پاره شود (توبه/۱۱۰).

أَوَلَمْ يَرَوْاْ أَنَّ اللّهَ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَ الأَرْضَ قَادِرٌ عَلَى أَن يَخْلُقَ مِثْلَهُمْ وَ جَعَلَ لَهُمْ أَجَلًا لاَّ رَيْبَ فِيهِ فَأَبَى الظَّالِمُونَ إَلاَّ كُفُورًا (اسراء/۹۹) هُوَ الَّذِي خَلَقَكُم مِّن طِينٍ ثُمَّ قَضَى أَجَلًا وَ أَجَلٌ مُّسمًّى عِندَهُ ثُمَّ أَنتُمْ تَمْتَرُونَ (انعام/۲) إِنَّ السَّاعَةَ لَآتِيَةٌ لَّا رَيْبَ فِيهَا وَ لَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يُؤْمِنُونَ (غافر/۵۹) يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِن كُنتُمْ فِي رَيْبٍ مِّنَ الْبَعْثِ فَإِنَّا خَلَقْنَاكُم مِّن تُرَابٍ ثُمَّ مِن نُّطْفَةٍ ثُمَّ مِنْ عَلَقَةٍ ثُمَّ مِن مُّضْغَةٍ مُّخَلَّقَةٍ وَ غَيْرِ مُخَلَّقَةٍ لِّنُبَيِّنَ لَكُمْ وَ نُقِرُّ فِي الْأَرْحَامِ مَا نَشَاء إِلَى أَجَلٍ مُّسَمًّى ثُمَّ نُخْرِجُكُمْ طِفْلًا ثُمَّ لِتَبْلُغُوا أَشُدَّكُمْ وَ مِنكُم مَّن يُتَوَفَّى وَ مِنكُم مَّن يُرَدُّ إِلَى أَرْذَلِ الْعُمُرِ لِكَيْلَا يَعْلَمَ مِن بَعْدِ عِلْمٍ شَيْئًا وَ تَرَى الْأَرْضَ هَامِدَةً فَإِذَا أَنزَلْنَا عَلَيْهَا الْمَاء اهْتَزَّتْ وَ رَبَتْ وَ أَنبَتَتْ مِن كُلِّ زَوْجٍ بَهِيجٍ* ذَلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ وَ أَنَّهُ يُحْيِي الْمَوْتَى وَ أَنَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ* وَ أَنَّ السَّاعَةَ آتِيَةٌ لَّا رَيْبَ فِيهَا (حج/۵-۷) فَكَيْفَ إِذَا جَمَعْنَاهُمْ لِيَوْمٍ لاَّ رَيْبَ فِيهِ وَ وُفِّيَتْ كُلُّ نَفْسٍ مَّا كَسَبَتْ وَ هُمْ لاَ يُظْلَمُونَ (آل‌عمران/۲۵) اللّهُ لا إِلَهَ إِلاَّ هُوَ لَيَجْمَعَنَّكُمْ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ لاَ رَيْبَ فِيهِ وَ مَنْ أَصْدَقُ مِنَ اللّهِ حَدِيثًا (نساء/۸۷) قُلِ اللَّهُ يُحْيِيكُمْ ثُمَّ يُمِيتُكُمْ ثُمَّ يَجْمَعُكُمْ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ لَا رَيبَ فِيهِ وَ لَكِنَّ أَكَثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ (جاثیه/۲۶) لَيَجْمَعَنَّكُمْ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ لاَ رَيْبَ فِيهِ الَّذِينَ خَسِرُواْ أَنفُسَهُمْ فَهُمْ لاَ يُؤْمِنُونَ (انعام/۱۲) يَسْتَعْجِلُ بِهَا الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِهَا وَ الَّذِينَ آمَنُوا مُشْفِقُونَ مِنْهَا وَ يَعْلَمُونَ أَنَّهَا الْحَقُّ أَلَا إِنَّ الَّذِينَ يُمَارُونَ فِي السَّاعَةِ لَفِي ضَلَالٍ بَعِيدٍ (شوری/۱۸) أَفَعَيِينَا بِالْخَلْقِ الْأَوَّلِ بَلْ هُمْ فِي لَبْسٍ مِّنْ خَلْقٍ جَدِيدٍ (ق/۱۵) لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ يُحْيِي وَ يُمِيتُ رَبُّكُمْ وَ رَبُّ آبَائِكُمُ الْأَوَّلِينَ* بَلْ هُمْ فِي شَكٍّ يَلْعَبُونَ (دخان/۸-۹) بَلِ ادَّارَكَ عِلْمُهُمْ فِي الْآخِرَةِ بَلْ هُمْ فِي شَكٍّ مِّنْهَا بَلْ هُم مِّنْهَا عَمِونَ (نمل/۶۶) أَلَا إِنَّهُمْ فِي مِرْيَةٍ مِّن لِّقَاء رَبِّهِمْ أَلَا إِنَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ مُّحِيطٌ (فصّلت/۵۴) [یا ایها الانسان] فَبِأَيِّ آلَاء رَبِّكَ تَتَمَارَى (نجم/۵۵).

[یقول اولولالباب] رَبَّنَا إِنَّكَ جَامِعُ النَّاسِ لِيَوْمٍ لاَّ رَيْبَ فِيهِ إِنَّ اللّهَ لاَ يُخْلِفُ الْمِيعَادَ (آل‌عمران/۹).

تَنزِيلُ الْكِتَابِ لَا رَيْبَ فِيهِ مِن رَّبِّ الْعَالَمِينَ (سجده/۲) لاَ رَيْبَ فِيهِ مِن رَّبِّ الْعَالَمِينَ (یونس/۳۷) ذَلِكَ الْكِتَابُ لاَ رَيْبَ فِيهِ هُدًى لِّلْمُتَّقِينَ (بقره/۲).

إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ ثُمَّ لَمْ يَرْتَابُوا وَ جَاهَدُوا بِأَمْوَالِهِمْ وَ أَنفُسِهِمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ أُوْلَئِكَ هُمُ الصَّادِقُونَ (حجرات/۱۵).

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ إِذَا تَدَايَنتُم بِدَيْنٍ إِلَى أَجَلٍ مُّسَمًّى فَاكْتُبُوهُ … وَ لاَ تَسْأَمُوْاْ أَن تَكْتُبُوْهُ صَغِيرًا أَو كَبِيرًا إِلَى أَجَلِهِ ذَلِكُمْ أَقْسَطُ عِندَ اللّهِ وَ أَقْومُ لِلشَّهَادَةِ وَ أَدْنَى أَلاَّ تَرْتَابُواْ إِلاَّ أَن تَكُونَ تِجَارَةً حَاضِرَةً تُدِيرُونَهَا بَيْنَكُمْ (بقره/۲۸۲) وَ اللَّائِي يَئِسْنَ مِنَ الْمَحِيضِ مِن نِّسَائِكُمْ إِنِ ارْتَبْتُمْ فَعِدَّتُهُنَّ ثَلَاثَةُ أَشْهُرٍ (طلاق/۴) يِا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ شَهَادَةُ بَيْنِكُمْ إِذَا حَضَرَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ حِينَ الْوَصِيَّةِ اثْنَانِ ذَوَا عَدْلٍ مِّنكُمْ أَوْ آخَرَانِ مِنْ غَيْرِكُمْ إِنْ أَنتُمْ ضَرَبْتُمْ فِي الأَرْضِ فَأَصَابَتْكُم مُّصِيبَةُ الْمَوْتِ تَحْبِسُونَهُمَا مِن بَعْدِ الصَّلاَةِ فَيُقْسِمَانِ بِاللّهِ إِنِ ارْتَبْتُمْ لاَ نَشْتَرِي بِهِ ثَمَنًا وَ لَوْ كَانَ ذَا قُرْبَى وَ لاَ نَكْتُمُ شَهَادَةَ اللّهِ إِنَّا إِذًا لَّمِنَ الآثِمِينَ (مائده/۱۰۶).

وَ مَا جَعَلْنَا أَصْحَابَ النَّارِ إِلَّا مَلَائِكَةً وَ مَا جَعَلْنَا عِدَّتَهُمْ إِلَّا فِتْنَةً لِّلَّذِينَ كَفَرُوا لِيَسْتَيْقِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ (مدثّر/۳۱) [یومئذ منافقون] يُنَادُونَهُمْ (المومنین) أَلَمْ نَكُن مَّعَكُمْ قَالُوا بَلَى وَ لَكِنَّكُمْ فَتَنتُمْ أَنفُسَكُمْ وَ تَرَبَّصْتُمْ وَ ارْتَبْتُمْ وَ غَرَّتْكُمُ الْأَمَانِيُّ حَتَّى جَاء أَمْرُ اللَّهِ وَ غَرَّكُم بِاللَّهِ الْغَرُورُ * فَالْيَوْمَ لَا يُؤْخَذُ مِنكُمْ فِدْيَةٌ وَ لَا مِنَ الَّذِينَ كَفَرُوا مَأْوَاكُمُ النَّارُ هِيَ مَوْلَاكُمْ وَ بِئْسَ الْمَصِيرُ (حدید/۱۴-۱۵) [یوم القیامه] حِيلَ بَيْنَهُمْ (الکافرین) وَ بَيْنَ مَا يَشْتَهُونَ كَمَا فُعِلَ بِأَشْيَاعِهِم مِّن قَبْلُ إِنَّهُمْ كَانُوا فِي شَكٍّ مُّرِيبٍ (سبأ/۵۴) [قیل یوم القیامه لالذین کفروا) إِذَا قِيلَ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَ السَّاعَةُ لَا رَيْبَ فِيهَا قُلْتُم مَّا نَدْرِي مَا السَّاعَةُ إِن نَّظُنُّ إِلَّا ظَنًّا وَ مَا نَحْنُ بِمُسْتَيْقِنِينَ* وَ بَدَا لَهُمْ سَيِّئَاتُ مَا عَمِلُوا وَ حَاقَ بِهِم مَّا كَانُوا بِهِ يَسْتَهْزِئُون* وَ قِيلَ الْيَوْمَ نَنسَاكُمْ كَمَا نَسِيتُمْ لِقَاء يَوْمِكُمْ هَذَا وَ مَأْوَاكُمْ النَّارُ وَ مَا لَكُم مِّن نَّاصِرِينَ (جاثیه/۳۲-۳۴) [قیل لملکین] أَلْقِيَا فِي جَهَنَّمَ كُلَّ كَفَّارٍ عَنِيدٍ* مَّنَّاعٍ لِّلْخَيْرِ مُعْتَدٍ مُّرِيبٍ* الَّذِي جَعَلَ مَعَ اللَّهِ إِلَهًا آخَرَ فَأَلْقِيَاهُ فِي الْعَذَابِ الشَّدِيدِ* قَالَ قَرِينُهُ رَبَّنَا مَا أَطْغَيْتُهُ وَ لَكِن كَانَ فِي ضَلَالٍ بَعِيدٍ* قَالَ لَا تَخْتَصِمُوا لَدَيَّ وَقَدْ قَدَّمْتُ إِلَيْكُم بِالْوَعِيدِ (ق/۲۴-۲۸) إِنَّ شَجَرَةَ الزَّقُّومِ* طَعَامُ الْأَثِيمِ* كَالْمُهْلِ يَغْلِي فِي الْبُطُونِ* كَغَلْيِ الْحَمِيمِ* خُذُوهُ فَاعْتِلُوهُ إِلَى سَوَاء الْجَحِيمِ* ثُمَّ صُبُّوا فَوْقَ رَأْسِهِ مِنْ عَذَابِ الْحَمِيمِ* ذُقْ إِنَّكَ أَنتَ الْعَزِيزُ الْكَرِيمُ* إِنَّ هَذَا مَا كُنتُم بِهِ تَمْتَرُونَ (دخان/۴۳-۵۰).

الریب– الاقوام، قَالُواْ [اقوام الاولین لمرسلین] إِنَّا كَفَرْنَا بِمَا أُرْسِلْتُم بِهِ وَ إِنَّا لَفِي شَكٍّ مِّمَّا تَدْعُونَنَا إِلَيْهِ مُرِيبٍ* قَالَتْ رُسُلُهُمْ أَفِي اللّهِ شَكٌّ فَاطِرِ السَّمَاوَاتِ وَ الأَرْضِ (ابراهیم/۹-۱۰)؟

[قال قوم صالح] إِنَّنَا لَفِي شَكٍّ مِّمَّا تَدْعُونَا إِلَيْهِ مُرِيبٍ (هود/۶۲).

وَ لَقَدْ أَنذَرَهُم [لوط] بَطْشَتَنَا فَتَمَارَوْا بِالنُّذُرِ (قمر/۳۶) قَالُواْ [المرسلون لوط] بَلْ جِئْنَاكَ بِمَا كَانُواْ فِيهِ يَمْتَرُونَ (حجر/۶۳)

[قال مومن من آل فرعون] وَ لَقَدْ جَاءكُمْ يُوسُفُ مِن قَبْلُ بِالْبَيِّنَاتِ فَمَا زِلْتُمْ فِي شَكٍّ مِّمَّا جَاءكُم بِهِ حَتَّى إِذَا هَلَكَ قُلْتُمْ لَن يَبْعَثَ اللَّهُ مِن بَعْدِهِ رَسُولًا كَذَلِكَ يُضِلُّ اللَّهُ مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ مُّرْتَابٌ* الَّذِينَ يُجَادِلُونَ فِي آيَاتِ اللَّهِ بِغَيْرِ سُلْطَانٍ أَتَاهُمْ كَبُرَ مَقْتًا عِندَ اللَّهِ وَ عِندَ الَّذِينَ آمَنُوا كَذَلِكَ يَطْبَعُ اللَّهُ عَلَى كُلِّ قَلْبِ مُتَكَبِّرٍ جَبَّارٍ (غافر/۳۴-۳۵) وَ لَقَدْ آتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ فَاخْتُلِفَ فِيهِ وَ لَوْلاَ كَلِمَةٌ سَبَقَتْ مِن رَّبِّكَ لَقُضِيَ بَيْنَهُمْ وَ إِنَّهُمْ لَفِي شَكٍّ مِّنْهُ مُرِيبٍ (هود/۱۱۰؛ فصّلت/۴۵) وَ إِنَّ الَّذِينَ أُورِثُوا الْكِتَابَ مِن بَعْدِهِمْ لَفِي شَكٍّ مِّنْهُ مُرِيبٍ (شوری/۱۴).

ذَلِكَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ قَوْلَ الْحَقِّ الَّذِي فِيهِ يَمْتَرُونَ (مریم/۳۴). الَّذِينَ اخْتَلَفُواْ فِيهِ لَفِي شَكٍّ مِّنْهُ مَا لَهُم بِهِ مِنْ عِلْمٍ إِلاَّ اتِّبَاعَ الظَّنِّ وَ مَا قَتَلُوهُ يَقِينًا*  بَل رَّفَعَهُ اللّهُ إِلَيْهِ وَ كَانَ اللّهُ عَزِيزًا حَكِيمًا (نساء/۱۵۷-۱۵۸).

وَ مَا كَانَ لَهُ عَلَيْهِم مِّن سُلْطَانٍ إِلَّا لِنَعْلَمَ مَن يُؤْمِنُ بِالْآخِرَةِ مِمَّنْ هُوَ مِنْهَا فِي شَكٍّ (سبأ/۲۱).

وَ كَذَلِكَ أَعْثَرْنَا عَلَيْهِمْ (اصحاب الکهف) لِيَعْلَمُوا أَنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَ أَنَّ السَّاعَةَ لَا رَيْبَ فِيهَا (کهف/۲۱).

الْحَقُّ مِن رَّبِّكَ فَلاَ تَكُونَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِينَ (بقره/۱۴۷) قُلْ يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِن كُنتُمْ فِي شَكٍّ مِّن دِينِي فَلاَ أَعْبُدُ الَّذِينَ تَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللّهِ وَ لَكِنْ أَعْبُدُ اللّهَ الَّذِي يَتَوَفَّاكُمْ وَ أُمِرْتُ أَنْ أَكُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ (یونس/۱۰۴) أَفَغَيْرَ اللّهِ أَبْتَغِي حَكَمًا وَ هُوَ الَّذِي أَنَزَلَ إِلَيْكُمُ الْكِتَابَ مُفَصَّلًا وَ الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ يَعْلَمُونَ أَنَّهُ مُنَزَّلٌ مِّن رَّبِّكَ بِالْحَقِّ فَلاَ تَكُونَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِينَ (انعام/۱۱۴) أَفَمَن كَانَ عَلَى بَيِّنَةٍ مِّن رَّبِّهِ وَ يَتْلُوهُ شَاهِدٌ مِّنْهُ وَ مِن قَبْلِهِ كِتَابُ مُوسَى إَمَامًا وَ رَحْمَةً أُوْلَئِكَ يُؤْمِنُونَ بِهِ وَ مَن يَكْفُرْ بِهِ مِنَ الأَحْزَابِ فَالنَّارُ مَوْعِدُهُ فَلاَ تَكُ فِي مِرْيَةٍ مِّنْهُ (القرآن) إِنَّهُ الْحَقُّ مِن رَّبِّكَ وَ لَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لاَ يُؤْمِنُونَ (هود/۱۷) فَإِن كُنتَ فِي شَكٍّ مِّمَّا أَنزَلْنَا إِلَيْكَ فَاسْأَلِ الَّذِينَ يَقْرَؤُونَ الْكِتَابَ مِن قَبْلِكَ لَقَدْ جَاءكَ الْحَقُّ مِن رَّبِّكَ فَلاَ تَكُونَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِينَ* وَ لاَ تَكُونَنَّ مِنَ الَّذِينَ كَذَّبُواْ بِآيَاتِ اللّهِ فَتَكُونَ مِنَ الْخَاسِرِينَ (یونس/۹۴-۹۵) وَ مَا كُنتَ تَتْلُو مِن قَبْلِهِ مِن كِتَابٍ وَ لَا تَخُطُّهُ بِيَمِينِكَ إِذًا لَّارْتَابَ الْمُبْطِلُونَ (عنکبوت/۴۸) [قال الملا الکافرون] أَأُنزِلَ عَلَيْهِ الذِّكْرُ مِن بَيْنِنَا بَلْ هُمْ فِي شَكٍّ مِّن ذِكْرِي بَلْ لَمَّا يَذُوقُوا عَذَابِ (ص/۸) أَمْ يَقُولُونَ شَاعِرٌ نَّتَرَبَّصُ بِهِ رَيْبَ الْمَنُونِ (طور/۳۰) وَ إِن كُنتُمْ فِي رَيْبٍ مِّمَّا نَزَّلْنَا عَلَى عَبْدِنَا فَأْتُواْ بِسُورَةٍ مِّن مِّثْلِهِ وَ ادْعُواْ شُهَدَاءكُم مِّن دُونِ اللّهِ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ* فَإِن لَّمْ تَفْعَلُواْ وَ لَن تَفْعَلُواْ فَاتَّقُواْ النَّارَ الَّتِي وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجَارَةُ أُعِدَّتْ لِلْكَافِرِينَ (بقره/۲۳-۲۴) وَ لَا يَزَالُ الَّذِينَ كَفَرُوا فِي مِرْيَةٍ مِّنْهُ (القرآن) حَتَّى تَأْتِيَهُمُ السَّاعَةُ بَغْتَةً أَوْ يَأْتِيَهُمْ عَذَابُ يَوْمٍ عَقِيمٍ (حج/۵۵) وَ كَذَلِكَ أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ قُرْآنًا عَرَبِيًّا لِّتُنذِرَ أُمَّ الْقُرَى وَ مَنْ حَوْلَهَا وَ تُنذِرَ يَوْمَ الْجَمْعِ لَا رَيْبَ فِيهِ فَرِيقٌ فِي الْجَنَّةِ وَ فَرِيقٌ فِي السَّعِيرِ (شوری/۷) فَلاَ تَكُ فِي مِرْيَةٍ مِّمَّا يَعْبُدُ هَؤُلاء مَا يَعْبُدُونَ إِلاَّ كَمَا يَعْبُدُ آبَاؤُهُم مِّن قَبْلُ وَ إِنَّا لَمُوَفُّوهُمْ نَصِيبَهُمْ غَيْرَ مَنقُوصٍ (هود/۱۰۹).

وَ لَقَدْ آتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ فَلَا تَكُن فِي مِرْيَةٍ مِّن لِّقَائِهِ وَ جَعَلْنَاهُ هُدًى لِّبَنِي إِسْرَائِيلَ (سجده/۲۳) إِنَّ مَثَلَ عِيسَى عِندَ اللّهِ كَمَثَلِ آدَمَ خَلَقَهُ مِن تُرَابٍ ثِمَّ قَالَ لَهُ كُن فَيَكُونُ* الْحَقُّ مِن رَّبِّكَ فَلاَ تَكُن مِّن الْمُمْتَرِينَ (آل‌عمران/۵۹-۶۰) وَ إِنَّهُ لَعِلْمٌ لِّلسَّاعَةِ فَلَا تَمْتَرُنَّ بِهَا وَ اتَّبِعُونِ هَذَا صِرَاطٌ مُّسْتَقِيمٌ* وَ لَا يَصُدَّنَّكُمُ الشَّيْطَانُ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُّبِينٌ (زخرف/۶۱-۶۲) أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ أُوْتُواْ نَصِيبًا مِّنَ الْكِتَابِ يُدْعَوْنَ إِلَى كِتَابِ اللّهِ لِيَحْكُمَ بَيْنَهُمْ ثُمَّ يَتَوَلَّى فَرِيقٌ مِّنْهُمْ وَ هُم مُّعْرِضُونَ … فَكَيْفَ إِذَا جَمَعْنَاهُمْ لِيَوْمٍ لاَّ رَيْبَ فِيهِ وَ وُفِّيَتْ كُلُّ نَفْسٍ مَّا كَسَبَتْ وَ هُمْ لاَ يُظْلَمُونَ (آل‌عمران/۲۳-۲۵).

إِنَّمَا يَسْتَأْذِنُكَ الَّذِينَ لاَ يُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَ الْيَوْمِ الآخِرِ وَ ارْتَابَتْ قُلُوبُهُمْ فَهُمْ فِي رَيْبِهِمْ يَتَرَدَّدُونَ (توبه/۴۵) وَ يَقُولُونَ (الکافرون) آمَنَّا بِاللَّهِ وَ بِالرَّسُولِ وَ أَطَعْنَا ثُمَّ يَتَوَلَّى فَرِيقٌ مِّنْهُم مِّن بَعْدِ ذَلِكَ وَ مَا أُوْلَئِكَ بِالْمُؤْمِنِينَ … أَفِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ أَمِ ارْتَابُوا أَمْ يَخَافُونَ أَن يَحِيفَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ وَ رَسُولُهُ بَلْ أُوْلَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ (نور/۴۷-۵۰) لاَ يَزَالُ بُنْيَانُهُمُ الَّذِي بَنَوْاْ (مسجد الضرار) رِيبَةً فِي قُلُوبِهِمْ إِلاَّ أَن تَقَطَّعَ قُلُوبُهُمْ (توبه/۱۱۰).