چکیده: سنّت‌ خدا تبدیل‌‌ناپذیر و تغییرناپذیر است. هلاکت اقوام به سبب ایمان نیاوردن و  تکذیب کردن یا آزاردادن پیامبران، سنّت‌ خدا است. سود نداشتن ایمان، هنگام دیدن عذاب، از سنّت‌های خدا است. یکی دیگر از سنّت‌های خدا این است که بر پیامبران در آن‌چه خدا مقرّر کرده، تنگنایی نیست. خدا می‌خواهد شما را به سنّت‌های پیشینیان هدایت کند.

هرگز برای سنّت خدا تبدیلی نمی‌یابی (اسراء/۷۷؛ احزاب/۶۰؛ فاطر/۴۳) و هرگز براى سنّت‏ خدا تغییری نخواهى یافت (فاطر/۴۳؛ فتح/۲۳). هنگامی که هدایت به سوی مردم آمد، چیزى مانع آنها نشد که ایمان بیاورند و از پروردگارشان آمرزش بخواهند جز این‌که سنّت پیشینیان برای آنها بیاید یا عذاب پیش رویشان بیاید (کهف/۵۵). [کسانی که قبل از کافران بودند] هنگامى که عذاب ما را دیدند، دیگر ایمانشان براى آنها سودى نداشت. سنّت ‏خداست که درباره بندگانش گذشت و آنجاست که کافران زیان کرده ‏اند (غافر/۸۵). بی‌تردید پیش از شما سنّت‌هایى گذشت پس در زمین بگردید و بنگرید که عاقبت تکذیب‏ کنندگان چگونه بوده است. این، بیانی برای مردم و هدایت و پندی برای متّقین است (آ‌ل‌عمران/۱۳۷-۱۳۸).

خدا مى‏ خواهد [احکام خود] را براى شما بیان کند و شما را به سنّت‌های کسانى که پیش از شما بودند، هدایت کند و بر شما بازگردد (نساء/۲۶).

هیچ پیامبرى برای آنها (پیشینیان) نمی‌آمد جز آن‌که او را مسخره مى ‏کردند. این‌گونه آن [قرآن] را در دل‌های مجرمان راه مى ‏دهیم که به آن ایمان نمى‏ آورند. به‌یقین سنّت پیشینیان [در مورد آنها] گذشت (حجر/۱۱-۱۳).

چیزى نمانده بود که تو را از این سرزمین بَر کنند تا تو را از آنجا بیرون کنند و در آن صورت، آنان پس از تو جز اندکى نمى ‏ماندند. سنّت [خدا در مورد] کسانی از فرستادگان است که پیش از تو، آنها را فرستاده بودیم و براى سنّت ما، تغییرى نخواهى یافت (اسراء/۷۶-۷۷). بر پیامبر در آن‌چه خدا براى او مقرّر کرده، تنگنایی نیست. سنّت ‏خداست، درباره کسانی که پیش از این گذشتند و فرمان خدا به اندازه و حساب شده است (احزاب/۳۸).

اگر کسانى که کافر شدند، [در صلح حدیبیه] با شما جنگیده بودند، بی‌تردید پشت می‌کردند سپس ولیّ و یاورى نمی‌یافتند. سنّت خداست که از پیش گذشت و هرگز در سنّت خدا، تغییرى نخواهى یافت (فتح/۲۲-۲۳). به کسانى که کفر ورزیده ‏اند، بگو، اگر باز ایستند، آن‌چه از پیش بر آنها گذشته است، بر آنها بخشیده مى‏ شود و اگر بازگردند، به یقین سنّت پیشینیان [در مورد آنها] گذشت (انفال/۳۸). [مشرکان] با سوگندهاى سخت‏ خود به خدا سوگند یاد کردند که اگر هشدار دهنده ‏اى براى آنان بیاید، بی‌تردید از هر امّتی هدایت‌یافته‌‏تر خواهند بود ولى چون هشدار دهنده‏ اى براى آنها آمد، جز بر نفرت آنان نیفزود. از روی گردنکشى در زمین و نیرنگ زشت آنها [بود] و نیرنگ زشت جز اهل آن را نگیرد پس آیا جز سنّت پیشینیان را انتظار مى ‏برند؟ هرگز برای سنّت خدا تبدیلی نمی‌یابی و هرگز براى سنّت‏ خدا تبدیلی نخواهى یافت (فاطر/۴۲-۴۳). اگر منافقان و کسانى که در دلهایشان مرض است و شایعه‏ افکنان در مدینه [از کار خود] باز نایستند، بی‌تردید تو را سخت بر آنان برمی‌انگیزیم سپس جز [مدّت] کمی در کنار تو نمی‌مانند در حالی‌که مورد لعن هستند. هر کجا یافت شوند، دستگیر و سخت کشته می‌شوند. [این] سنّت ‏خدا است درباره کسانى که پیش از این گذشتند. در سنّت‏ خدا هرگز تبدیلی نخواهى یافت (احزاب/۶۰-۶۲).

فَلَن تَجِدَ لِسُنَّتِ اللَّهِ تَبْدِيلًا (اسراء/۷۷؛ احزاب/۶۰؛ فاطر/۴۳) وَ لَن تَجِدَ لِسُنَّتِ اللَّهِ تَحْوِيلًا(فاطر/۴۳؛ فتح/۲۳)وَ مَا مَنَعَ النَّاسَ أَن يُؤْمِنُوا إِذْ جَاءهُمُ الْهُدَى وَ يَسْتَغْفِرُوا رَبَّهُمْ إِلَّا أَن تَأْتِيَهُمْ سُنَّةُ الْأَوَّلِينَ أَوْ يَأْتِيَهُمُ الْعَذَابُ قُبُلًا (کهف/۵۵)[الذین کانوا قبل الکافرین] فَلَمْ يَكُ يَنفَعُهُمْ إِيمَانُهُمْ لَمَّا رَأَوْا بَأْسَنَا سُنَّتَ اللَّهِ الَّتِي قَدْ خَلَتْ فِي عِبَادِهِ وَ خَسِرَ هُنَالِكَ الْكَافِرُونَ(غافر/۸۵)قَدْ خَلَتْ مِن قَبْلِكُمْ سُنَنٌ فَسِيرُواْ فِي الأَرْضِ فَانْظُرُواْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُكَذَّبِينَ* هَذَا بَيَانٌ لِّلنَّاسِ وَ هُدًى وَ مَوْعِظَةٌ لِّلْمُتَّقِينَ(آل‌عمران/۱۳۷-۱۳۸)

يُرِيدُ اللّهُ لِيُبَيِّنَ لَكُمْ وَ يَهْدِيَكُمْ سُنَنَ الَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ وَ يَتُوبَ عَلَيْكُمْ (نساء/۲۶)

وَ مَا يَأْتِيهِم (قوم الاولین) مِّن رَّسُولٍ إِلاَّ كَانُواْ بِهِ يَسْتَهْزِئُونَ* كَذَلِكَ نَسْلُكُهُ (القرآن) فِي قُلُوبِ الْمُجْرِمِينَ* لاَ يُؤْمِنُونَ بِهِ وَ قَدْ خَلَتْ سُنَّةُ الأَوَّلِينَ (حجر/۱۱-۱۳)

وَ إِن كَادُواْ لَيَسْتَفِزُّونَكَ مِنَ الأَرْضِ لِيُخْرِجوكَ مِنْهَا وَ إِذًا لاَّ يَلْبَثُونَ خِلافَكَ إِلاَّ قَلِيلًا* سُنَّةَ مَن قَدْ أَرْسَلْنَا قَبْلَكَ مِن رُّسُلِنَا وَ لاَ تَجِدُ لِسُنَّتِنَا تَحْوِيلًا(اسراء/۷۶-۷۷) مَّا كَانَ عَلَى النَّبِيِّ مِنْ حَرَجٍ فِيمَا فَرَضَ اللَّهُ لَهُ سُنَّةَ اللَّهِ فِي الَّذِينَ خَلَوْا مِن قَبْلُ وَ كَانَ أَمْرُ اللَّهِ قَدَرًا مَّقْدُورًا(احزاب/۳۸)

وَ لَوْ قَاتَلَكُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوَلَّوُا الْأَدْبَارَ ثُمَّ لَا يَجِدُونَ وَلِيًّا وَ لَا نَصِيرًا* سُنَّةَ اللَّهِ الَّتِي قَدْ خَلَتْ مِن قَبْلُ وَلَن تَجِدَ لِسُنَّةِ اللَّهِ تَبْدِيلًا (فتح/۲۲-۲۳) قُل لِلَّذِينَ كَفَرُواْ إِن يَنتَهُواْ يُغَفَرْ لَهُم مَّا قَدْ سَلَفَ وَ إِنْ يَعُودُواْ فَقَدْ مَضَتْ سُنَّةُ الأَوَّلِينِ(انفال/۳۸) وَ أَقْسَمُوا (المشرکون) بِاللَّهِ جَهْدَ أَيْمَانِهِمْ لَئِن جَاءهُمْ نَذِيرٌ لَّيَكُونُنَّ أَهْدَى مِنْ إِحْدَى الْأُمَمِ فَلَمَّا جَاءهُمْ نَذِيرٌ مَّا زَادَهُمْ إِلَّا نُفُورًا* اسْتِكْبَارًا فِي الْأَرْضِ وَ مَكْرَ السَّيِّئِ وَ لَا يَحِيقُ الْمَكْرُ السَّيِّئُ إِلَّا بِأَهْلِهِ فَهَلْ يَنظُرُونَ إِلَّا سُنَّتَ الْأَوَّلِينَ فَلَن تَجِدَ لِسُنَّتِ اللَّهِ تَبْدِيلًا وَ لَن تَجِدَ لِسُنَّتِ اللَّهِ تَحْوِيلًا(فاطر/۴۲-۴۳) لَئِن لَّمْ يَنتَهِ الْمُنَافِقُونَ وَ الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ وَ الْمُرْجِفُونَ فِي الْمَدِينَةِ لَنُغْرِيَنَّكَ بِهِمْ ثُمَّ لَا يُجَاوِرُونَكَ فِيهَا إِلَّا قَلِيلًا* مَلْعُونِينَ أَيْنَمَا ثُقِفُوا أُخِذُوا وَ قُتِّلُوا تَقْتِيلًا* سُنَّةَ اللَّهِ فِي الَّذِينَ خَلَوْا مِن قَبْلُ وَ لَن تَجِدَ لِسُنَّةِ اللَّهِ تَبْدِيلًا(احزاب/۶۰-۶۲)