سستی، ضعف، این مفهوم از مادّه «و ه ن» ۹ بار، «ک س ل» ۲ بار و «ف ش ل» ۴ بار و با واژه «لا یفترون» ۱ بار و «لاتنیا» ۱ بار و آیاتی که این معنا را دارد، آمده است.
چکیده: کسانی که نزد خدا هستند، در تسبیح خدا سستی نمیورزند. سستترین خانهها، خانه عنکبوت است. مادر انسان با سستی او را حمل کرد. با هم نزاع نکنید که سست شوید. در هنگام جنگ سست نشوید و به سازش نخوانید. هر کس در آسمانها و زمین است از آنِ اوست. کسانی که نزد او هستند، از پرستش او استکبار نمیورزند و خسته نمیشوند. انها شب و روز تسبیح میگویند در حالیکه سستی نمیورزند (انبیاء/۱۹-۲۰). ما به انسان درباره پدر و مادرش سفارش کردیم. مادرش او را با سستی روی سستی، حمل کرد (لقمان/۱۴). مَثَل کسانی که غیر از خدا اولیایی گرفتند، مانند مَثَل عنکبوت است که خانهای گرفت. بیگمان سستترین خانهها، خانه عنکبوت است، اگر میدانستند (عنکبوت/۴۱). بیتردید خدا، نیرنگ کافران را سست مى گرداند (انفال/۱۸). [ای کسانی که ایمان آوردهاید،] از خدا و فرستاده او اطاعت کنید و با هم نزاع نکنید که سست شوید و مهابت شما از بین برود. صبر کنید. بهراستی خدا با صابران است (انفال/۴۶). سست نشوید و غمگین نشوید که اگر مومن باشید، شما برتر هستید (آلعمران/۱۳۹). بهراستی کسانی که کفر ورزیدند و مانع راه خدا شدند سپس مردند در حالیکه آنان کافر بودند، خدا هرگز آنها را نخواهد بخشید پس سست نشوید و [کافران را] به سازش نخوانید. شما برتر هستید و خدا با شماست و هرگز اعمال شما را نمیکاهد (محمّد/۳۴-۳۵). در تعقیب گروه [مشرکان]، سست نشوید. اگر شما درد میکشید، آنها درد میکشند، همانطور که شما درد میکشید. شما به خدا امیدی دارید که آنها ندارند (نساء/۱۰۴). اى کسانى که ایمان آورده اید، شما را چه شده که چون به شما گفته مى شود در راه خدا بسیج شوید، به زمین میچسبید؟ آیا به جاى آخرت به زندگى دنیا، دل خوش کرده اید؟ متاع زندگى دنیا در برابر آخرت جز اندکى نیست (توبه/۳۸). بیتردید از میان شما کسى است که [در رفتن به جهاد] کندى میکند پس اگر آسیبى به شما رسد، گوید: بهراستى خدا بر من نعمت داد که با آنان حاضر نبودم (نساء/۷۲). خدا آنها (دشمنان) را به تو (پیامبر) در خوابت اندک نشان داد. اگر بسیاری نشان داده بود، بیتردید سست میشدید و در کار [جنگ] نزاع میکردید ولی خدا شما را به سلامت داشت. بهراستی او به راز دلها دانا است (انفال/۴۳). [در جنگ،] دو گروه از شما خواستند که سستی ورزید در حالیکه خدا یار آنها بود. مومنان باید تنها بر خدا توکّل کنند (آلعمران/۱۲۲). بهراستی خدا به وعده خود با شما وفا کرد که به اذن او آنها (دشمنان) را تارومار میکردید تا وقتی که سست شدید و در کار [جنگ] نزاع کردید و پس از آنکه آنچه را دوست میداشتید، به شما نشان داد، سرکشی کردید. برخی از شما دنیا و برخی آخرت را میخواستید سپس شما را از آنها رویگردان کرد تا شما را بیازماید و از شما درگذشت. خدا بر مومنان صاحب فضل است (آلعمران/۱۵۲). اگر مالى در دسترس و سفرى کوتاه بود، بیگمان به دنبال تو مى آمدند ولى آن راه پرمشقّت، بر آنان دور مى نماید. بهزودى به خدا سوگند خواهند خورد که اگر مى توانستیم، بیتردید با شما بیرون مى آمدیم. خودشان را به هلاکت مى کشانند. خدا مى داند که آنان سخت دروغگو هستند (توبه/۴۲). چه بسیار پیامبرانی که همراه آنها، مردان ربّانی بسیاری جنگ کردند و برای آنچه در راه خدا به آنها رسید، سست نشدند و ناتوان و زبون نگشتند. خدا صابران را دوست دارد … پس خدا پاداش این دنیا و پاداش نیک آخرت را به آنان داد. خدا نیکوکاران را دوست دارد (آلعمران/۱۴۶-۱۴۸). سستی- اقوام، ما از پیش با آدم، عهد کردیم پس او فراموش کرد و ما در او عزمی نیافتیم (طه/۱۱۵). [ای موسی،] تو و برادرت با آیات من [به سوی فرعون] بروید و در یاد من سستی نکنید (طه/۴۲). [موسی گفت:] ای قوم من، به سرزمین مقدّسی که خدا برای شما مقرّر کرده است، داخل شوید و به عقبتان بازنگردید که زیانکار میشوید. گفتند: ای موسی، در آنجا گروهی زورمند هستند تا آنها از آنجا بیرون نروند، ما هرگز وارد آن نمیشویم پس اگر از آنجا بیرون بروند، ما وارد خواهیم شد … تو و پروردگارت بروید بجنگید که ما اینجا نشستهایم (مائده/۲۱-۲۴). [زکریّا] گفت: پروردگارا، بهراستی استخوانم سست و سرم از پیری سفید شده است و هیچگاه در خواندن تو، پروردگارم، بیبهره نبودهام. من از بستگانم پس از خود در هراس هستم و زنم نازاست. از نزد خود به من ولیی (فرزندی) ببخش (مریم/۴-۵). بیتردید منافقان با خدا فریبکاری میکنند در حالیکه او فریبدهنده آنها است. چون به نماز برخیزند، با کسالت و کاهلی برخیزند. مردم ریاکاری میکنند و خدا را یاد نمیکنند جز اندکی (نساء/۱۴۲). هیچ چیز مانع پذیرفتهشدن انفاقهای آنها نشد جز اینکه به خدا و فرستادگان او کفر ورزیدند و جز با کسالت و کاهلی، نماز نمیخوانند (توبه/۵۴). |
الوهن
وَ لَهُ مَن فِي السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ مَنْ عِندَهُ لَا يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِهِ وَ لَا يَسْتَحْسِرُونَ* يُسَبِّحُونَ اللَّيْلَ وَ النَّهَارَ لَا يَفْتُرُونَ (انبیاء/۱۹-۲۰)
وَ وَصَّيْنَا الْإِنسَانَ بِوَالِدَيْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ وَهْنًا عَلَى وَهْنٍ (لقمان/۱۴) مَثَلُ الَّذِينَ اتَّخَذُوا مِن دُونِ اللَّهِ أَوْلِيَاء كَمَثَلِ الْعَنكَبُوتِ اتَّخَذَتْ بَيْتًا وَ إِنَّ أَوْهَنَ الْبُيُوتِ لَبَيْتُ الْعَنكَبُوتِ لَوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ (عنکبوت/۴۱)
وَ أَنَّ اللّهَ مُوهِنُ كَيْدِ الْكَافِرِينَ (انفال/۱۸) [یا ایها الذین آمنوا] أَطِيعُواْ اللّهَ وَ رَسُولَهُ وَ لاَ تَنَازَعُواْ فَتَفْشَلُواْ وَ تَذْهَبَ رِيحُكُمْ وَ اصْبِرُواْ إِنَّ اللّهَ مَعَ الصَّابِرِينَ (انفال/۴۶) وَ لاَ تَهِنُوا وَ لاَ تَحْزَنُوا وَ أَنتُمُ الأَعْلَوْنَ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ (آلعمران/۱۳۹) إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ صَدُّوا عَن سَبِيلِ اللَّهِ ثُمَّ مَاتُوا وَ هُمْ كُفَّارٌ فَلَن يَغْفِرَ اللَّهُ لَهُمْ* فَلَا تَهِنُوا وَ تَدْعُوا إِلَى السَّلْمِ وَ أَنتُمُ الْأَعْلَوْنَ وَ اللَّهُ مَعَكُمْ وَ لَن يَتِرَكُمْ أَعْمَالَكُمْ (محمّد/۳۴-۳۵) وَ لاَ تَهِنُواْ فِي ابْتِغَاء الْقَوْمِ إِن تَكُونُواْ تَأْلَمُونَ فَإِنَّهُمْ يَأْلَمُونَ كَمَا تَأْلَمونَ وَ تَرْجُونَ مِنَ اللّهِ مَا لاَ يَرْجُونَ وَ كَانَ اللّهُ عَلِيمًا حَكِيمًا (نساء/۱۰۴) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ مَا لَكُمْ إِذَا قِيلَ لَكُمُ انفِرُواْ فِي سَبِيلِ اللّهِ اثَّاقَلْتُمْ إِلَى الأَرْضِ أَرَضِيتُم بِالْحَيَاةِ الدُّنْيَا مِنَ الآخِرَةِ فَمَا مَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا فِي الآخِرَةِ إِلاَّ قَلِيلٌ (توبه/۳۸) وَ إِنَّ مِنكُمْ لَمَن لَّيُبَطِّئَنَّ فَإِنْ أَصَابَتْكُم مُّصِيبَةٌ قَالَ قَدْ أَنْعَمَ اللّهُ عَلَيَّ إِذْ لَمْ أَكُن مَّعَهُمْ شَهِيدًا (نساء/۷۲) إِذْ يُرِيكَهُمُ اللّهُ فِي مَنَامِكَ قَلِيلًا وَ لَوْ أَرَاكَهُمْ كَثِيرًا لَّفَشِلْتُمْ وَ لَتَنَازَعْتُمْ فِي الأَمْرِ وَلَكِنَّ اللّهَ سَلَّمَ إِنَّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ (انفال/۴۳) إِذْ هَمَّت طَّآئِفَتَانِ مِنكُمْ أَن تَفْشَلاَ وَ اللّهُ وَلِيُّهُمَا وَ عَلَى اللّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ (آلعمران/۱۲۲) وَ لَقَدْ صَدَقَكُمُ اللّهُ وَعْدَهُ إِذْ تَحُسُّونَهُم بِإِذْنِهِ حَتَّى إِذَا فَشِلْتُمْ وَ تَنَازَعْتُمْ فِي الأَمْرِ وَ عَصَيْتُم مِّن بَعْدِ مَا أَرَاكُم مَّا تُحِبُّونَ مِنكُم مَّن يُرِيدُ الدُّنْيَا وَ مِنكُم مَّن يُرِيدُ الآخِرَةَ ثُمَّ صَرَفَكُمْ عَنْهُمْ لِيَبْتَلِيَكُمْ وَ لَقَدْ عَفَا عَنكُمْ وَ اللّهُ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ (آلعمران/۱۵۲) لَوْ كَانَ عَرَضًا قَرِيبًا وَ سَفَرًا قَاصِدًا لاَّتَّبَعُوكَ وَ لَكِن بَعُدَتْ عَلَيْهِمُ الشُّقَّةُ وَ سَيَحْلِفُونَ بِاللّهِ لَوِ اسْتَطَعْنَا لَخَرَجْنَا مَعَكُمْ يُهْلِكُونَ أَنفُسَهُمْ وَ اللّهُ يَعْلَمُ إِنَّهُمْ لَكَاذِبُونَ (توبه/۴۲)
وَ كَأَيِّن مِّن نَّبِيٍّ قَاتَلَ مَعَهُ رِبِّيُّونَ كَثِيرٌ فَمَا وَهَنُواْ لِمَا أَصَابَهُمْ فِي سَبِيلِ اللّهِ وَ مَا ضَعُفُواْ وَ مَا اسْتَكَانُواْ وَ اللّهُ يُحِبُّ الصَّابِرِينَ … فَآتَاهُمُ اللّهُ ثَوَابَ الدُّنْيَا وَحُسْنَ ثَوَابِ الآخِرَةِ وَاللّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ (آلعمران/۱۴۶-۱۴۸)
الوهن- الاقوام، وَ لَقَدْ عَهِدْنَا إِلَى آدَمَ مِن قَبْلُ فَنَسِيَ وَ لَمْ نَجِدْ لَهُ عَزْمًا (طه/۱۱۵) [یا موسی] اذْهَبْ أَنتَ وَ أَخُوكَ بِآيَاتِي وَ لَا تَنِيَا فِي ذِكْرِي (طه/۴۲) [قال موسی] يَا قَوْمِ ادْخُلُوا الأَرْضَ المُقَدَّسَةَ الَّتِي كَتَبَ اللّهُ لَكُمْ وَ لاَ تَرْتَدُّوا عَلَى أَدْبَارِكُمْ فَتَنقَلِبُوا خَاسِرِينَ* قَالُوا يَا مُوسَى إِنَّ فِيهَا قَوْمًا جَبَّارِينَ وَ إِنَّا لَن نَّدْخُلَهَا حَتَّىَ يَخْرُجُواْ مِنْهَا فَإِن يَخْرُجُواْ مِنْهَا فَإِنَّا دَاخِلُونَ … فَاذْهَبْ أَنتَ وَ رَبُّكَ فَقَاتِلا إِنَّا هَاهُنَا قَاعِدُونَ (مائده/۲۱-۲۴)
قَالَ [زکریّا] رَبِّ إِنِّي وَهَنَ الْعَظْمُ مِنِّي وَ اشْتَعَلَ الرَّأْسُ شَيْبًا وَ لَمْ أَكُن بِدُعَائِكَ رَبِّ شَقِيًّا* وَ إِنِّي خِفْتُ الْمَوَالِيَ مِن وَرَائِي وَ كَانَتِ امْرَأَتِي عَاقِرًا فَهَبْ لِي مِن لَّدُنكَ وَلِيًّا (مریم/۴-۵)
إِنَّ الْمُنَافِقِينَ يُخَادِعُونَ اللّهَ وَ هُوَ خَادِعُهُمْ وَ إِذَا قَامُواْ إِلَى الصَّلاَةِ قَامُواْ كُسَالَى يُرَآؤُونَ النَّاسَ وَ لاَ يَذْكُرُونَ اللّهَ إِلاَّ قَلِيلًا (نساء/۱۴۲) وَ مَا مَنَعَهُمْ أَن تُقْبَلَ مِنْهُمْ نَفَقَاتُهُمْ إِلاَّ أَنَّهُمْ كَفَرُواْ بِاللّهِ وَ بِرَسُولِهِ وَ لاَ يَأْتُونَ الصَّلاَةَ إِلاَّ وَ هُمْ كُسَالَى وَ لاَ يُنفِقُونَ إِلاَّ وَ هُمْ كَارِهُونَ (توبه/۵۴) |