دهان،عضوي از بدن،این مفهوم از مادّۀ «ف و ه» ۱۳ بار آمده است.
چکیده: ستمكاران ميخواهند نور خدا را با دهانهاي خود خاموش كنند ولي خدا كاملكنندة نور خود است. كساني كه در كفر شتاب ميكنند، با دهان خود ميگويند: ايمان آورديم ولي دلهاي آنها ايمان نياورده است. كينه از دهانِ غير مومنان آشكار است. در قيامت، بر دهان كافران مهر مينهند.
کیست ستمکارتر از آن کس است که بر خدا دروغ ببندد در حالی که به اسلام فراخوانده میشود؟ خدا مردم ستمکار را هدایت نمیکند. میخواهند نور خدا را با دهانهای خود خاموش کنند ولی خدا کاملکنندۀ نور خود است هر چند کافران خوش نداشته باشند (صف/۷-۸). یهود گفت: عُزَیر پسر خداست و نصارا گفتند: مسیح پسر خداست. این بزرگ سخنی است که بر دهان میآورند و به گفتار کسانی که پیش از این کافر شدند شباهت دارد. خدا آنها را بکشد. به کجا منحرف میشوند (توبه/۳۰)؟ میخواهند نور خدا را با دهانهای خود خاموش کنند ولی خدا نمیگذارد تا نور خود را کامل کند هرچند کافران خوش ندارند (توبه/۳۲). نه آنها (کسانی که گفتهاند خدا فرزندی گرفته است) و نه پدرانشان به این [ادّعا] دانشی ندارند. بزرگ سخنی است که از دهان آنها برمیآید. آنها جز دروغ نمیگویند (کهف/۴-۵) ای مومنان، بیگانگان را همراز خود نگیرید. آنها از هیچگونه آسیبرسانی در حق شما کوتاهی نمیکنند. آرزو دارند شما در رنج باشید. بهراستی کینه از دهانهای آنها آشکار است و آنچه دلهای آنها پنهان میکند، بزرگتر است (آلعمران/۱۱۸).
آیا خبر کسانی که پیش از شما بودند: قوم نوح، عاد، ثمود و کسانی که پس از آنها بودند و تنها خدا آنها را میشناسد به شما نرسیده است؟ پیامبران آنها دلایل روشني برای آنها آوردند ولی دستهای خود را بر دهانهایشان نهادند و گفتند: ما هر چه را شما بر آن فرستاده شدهاید انکار میکنیم و از آنچه ما را به آن میخوانید سخت در شک هستیم (ابراهیم/۹).
ای، پیامبر کسانی که در کفر شتاب میکنند تو را غمگین نکنند [چه] آنان که با دهان خود گفتند: ایمان آوردیم حال آنکه دلهای آنها ایمان نیاورده بود و [چه] از یهودیان … در دنیا برای آنها رسوایی و در آخرت عذابی بزرگ خواهد بود (مائده/۴۱). اگر فضل خدا و رحمت او، در دنیا و آخرت، بر شما نبود قطعاًً به [سزای] آنچه وارد آن شدید، به شما عذابی بزرگ میرسید آنگاه که آن [بهتان] را از زبان یکدیگر میگرفتید و خبری را که بدان علم نداشتید دهان به دهان میگفتید و میپنداشتید که کار سادهای است در حالیکه آن نزد خدا بزرگ بود (نور/۱۴-۱۵). خدا برای هیچ مردی، در درون او، دو دل ننهاده است و آن زنانتان را که ظهار میکنید، خدا مادران شما قرار نداده است. این گفتار شما بر دهانتان است ولی خدا حقیقت را میگوید و او به راه راست هدایت میکند (احزاب/۴).
چگونه [بر مشرکان عهدی است] با اینکه اگر بر شما دست یابند دربارۀ شما نه خویشاوندی را مراعات میکنند و نه تعهدی را. شما را با دهان خود راضی میکنند و حال آنکه دلهای آنها امتناع میورزد و بیشتر آنها منحرف هستند (توبه/۸). معبودهایی که به جای خدا میخوانند، هیچ پاسخی به شما نمیدهند مگر مانند کسی که دو دست خود را به سوی آب باز کرده که آب به دهان برسد امّا نمیرسد و دعوتِ کافران جز در گمراهی نیست (رعد/۱۴). به منافقان گفته شد، بياييد در راه خدا بجنگبد يا دفاع كنيد گفتند: اگر جنگيدن ميدانستيم مسلماً از شما پيروي ميكرديم. آن روز آنان به كفر نزديكتر بودند تا به ايمان، به زبان خود چيزي ميگفتند كه در دلهاي آنان نبود و خدا به آنچه پنهان ميكردند داناتر است (آلعمران/۱۶۷).
امروز (قيامت) بر دهانهای آنها (کافران) مُهر مینهیم و دستهای آنها با ما سخن میگویند و پاهایشان به آنچه فراهم میکردند، گواهی میدهند (یس/۶۵).