خدا، الله، در این مقاله واژۀ الله و ضمایری که به آن برمیگردد با حذف مکرّرات آورده شده است.
چکیده: خدا حقیقتی یکتا، صمد، عظیم و … است آفرینندگی، مالکیّت، ربوبیّت، رازقیّت و … مخصوص اوست. پرستش تنها خاصّ او است.
خدا حقّ است (فصّلت/۵۳). به درستی او حقّ مبین است (نور/۲۵).
اوست خدای یکتا و صمد (بدون جزء). نزاده و زاده نشده است. هیچ کس همتا و همگون او نیست (اخلاص/۳-۴). چیزی همانند او نیست (شوری/۱۱). خدا، اول، آخر، ظاهر و باطن است (حدید/۳).
او والای عظیم (بقره/۲۵۵)، والای حکیم (شوری/۵۱)، والای کبیر (حج/۶۲)، کبیر متعال است (رعد/۹). خدا بینیاز است (یونس/۶۸). او بینیاز بردبار (بقره/۲۶۳) و بینیاز ستوده است (بقره/۲۶۷). به یقین او از جهانیان بینیاز است (آلعمران/۹۷).
خدا زنده است (غافر/۶۵). زندهای است که نمیمیرد (فرقان/۵۸). خدا زندۀ پاینده است. نه چرت او را فرا میگیرد و نه خواب (بقره/۲۵۵). خدا نور آسمانها و زمین است. مَثَل نور او چون چراغدانی است که در آن چراغ، شیشهای است. آن شیشه گویی اختری درخشان است که از درخت خجستۀ زیتونی که نه شرقی است و نه غربی، افروخته میشود. نزدیک است که روغن آن، هر چند به آن آتشی نرسیده باشد، روشنی بخشد. نوری بر فراز نور دیگری. خدا هر کس را بخواهد به نور خود هدایت میکند (نور/۳۵).
خدا دانای آگاه (لقمان/۳۴)، دانای توانا (نحل/۷۰)، دانای حکیم (نساء/۲۶) و دانای بردبار است (نساء/۱۲). به هر چیزی داناست (نساء/۱۷۶). به یقین علم خدا هر چیزی را احاطه کرده است (طلاق/۱۲). او قطعاً به هر چیزی محیط است (فصّلت/۵۴). خدا بسیار دانا به نهانیها (توبه/۷۸) و دانندۀ غیب و شهود است (انعام/۷۳). خدا شنوای دانا (بقره/۱۳۷) و شنوای بیناست (اسراء/۱). او به همه چیز بیناست (ملک/۱۹). خدا لطیف آگاه است (لقمان/۱۶). دیدگان او را درنمییابند و او دیدگان را درمییابد (انعام/۱۰۳).
خدا توانا است (ممتحنه/۷). او بر هر چیزی توانا است (بقره/۲۰). همواره بر هر چیزی مقتدر است (کهف/۴۵). او شکستناپذیر رحیم (روم/۵)، شکستناپذیرِ حکیم (بقره/۱۲۹)، شکستناپذیرِ صاحبِ انتقام (آلعمران/۴) و شکستناپذیرِ آمرزنده است (فاطر/۲۸). او شکستناپذیرِ ستوده (سبأ/۶)، شکستناپذیر بسیار آمرزنده (غافر/۲) و شکستناپذیر مقتدر است (قمر/۴۲). خدا قویّ شکستناپذیر (هود/۶۶) و قویِّ سخت عذابکننده است (انفال/۵۲). هیچ نیرویی جز به [قدرت] خدا نیست (کهف/۳۹).
خدا حکیم آگاه (انعام/۷۳)، حکیم ستوده (فصّلت/۴۲) و حکیم دانا است (نمل/۶).
او خیر و پایدارترین است (طه/۷۳).
به نام خداوند رحمانِ رحیم (حمد/۱). خدا مهربانترین مهربانان است (یوسف/۶۴). او رحمت را بر خود واجب گردانیده است (انعام/۱۲). او صاحب احسان (غافر/۳) و صاحب فضل بزرگ است (بقره/۱۰۵). فضل در دست اوست (حدید/۲۹). او نسبت به بندگان رئوف است (بقره/۲۰۷). او رئوفِ رحیم است (بقره/۱۴۳). او هر کس را بخواهد، به رحمت خود میرساند و داخل میکند (انسان/۳۱).
خدا آنچه را اراده کند، انجام میدهد (بقره/۲۵۳). او چون ارادۀ کاری کند، تنها میگوید باش، پس موجود میشود (بقره/۱۱۷). هر چه را بخواهد میآفریند (آلعمران/۴۷) و در آفرینش میافزاید (فاطر/۱). آنچه را بخواهد محو یا اثبات میکند (رعد/۳۹). امر خدا انجامپذیر است (نساء/۴۷). خدا بر امر خود غالب است (یوسف/۲۱). امر خدا همواره به اندازۀ مقرّر است (احزاب/۳۸).
اوست خدای خالقِ نوآفرینِ صورتگر که بهترین نامها از آنِ اوست (حشر/۲۴). او خالق هر چیزی است (زمر/۶۲). اوست خلّاق دانا (یس/۸۱). او بهترین خلقکنندگان است (مومنون/۱۴). هر چیزی را آفریده، نیکو آفریده است (سجده/۷). هر چیزی را آفرید و برای آن، چنانکه باید اندازهای قرار داده است (فرقان/۲). خدا شکافندۀ صبح است (انعام/۹۶). شکافندۀ دانه و هسته است (انعام/۹۵). خدا هر چیزی را استوار کرده است (نمل/۸۸). آفرینش خدا تغییرناپذیر است (روم/۳۰). خداست که آفرینش را آغاز میکند و سپس آن را باز میگرداند. این کار بر خدا آسان است (روم/۲۷).
همه چیز از آنِ خداست (نمل/۹۱). دنیا و آخرت (نجم/ ۲۵)، آفرینش (اعراف/۵۴)، حق (قصص/۷۵)، همۀ امر (رعد/۳۱)، حکم (انعام/۶۲). همۀ مکرها (رعد/۴۲) و فرمانروایی از آنِ خدا است (انعام/۷۳). مالک فرمانروایی است (آلعمران/۲۶). ملکوت هر چیزی به دست اوست (یس/۸۳). تمام عزّت (یونس/۶۵)، بزرگی در آسمانها و زمین (جاثیه/۳۷)، برترین وصفها در آسمانها و زمین (روم/۲۷)، زیباترین نامها (اعراف/۱۸۰) و همۀ شفاعت از آنِ خداست (زمر/۴۴). مالک روز جزاست (حمد/۳). سرانجام همۀ کارها از آن خداست (حج/۴۱). خدا صاحب عرش است (اسراء/۴۲). او صاحب عرش مجید (بروج/۱۵) و صاحب عرش مکین است (تکویر/۲۰). میراث آسمانها و زمین از آن خداست (آلعمران/۱۸۰).
خدا پروردگار هر چیزی است (انعام/۱۶۴). او پروردگار آسمانها و زمین و آنچه میان آن دو است، میباشد (ص/۶۶). پربرکت است خدا، پروردگار جهانیان (غافر/۶۴). کارها را تدبیر میکند (رعد/۲). هیچ جنبندهای نیست مگر اینکه مهار هستیاش در دست اوست (هود/۵۶). پروردگارِ غفور (سبأ/۱۵) و پروردگارِ رحیم است (یس/۵۸).
خداست که ولیّ است (شوری/۹). او ولیّ ستوده است (شوری/۲۸). هیچ ولیّ و نصیر (توبه/۱۱۶) و ولیّ و شفیعی جز او نیست (انعام/۵۱). کافی است که خدا ولیّ باشد و کافی است که او یاور [شما] باشد (نساء/۴۵). او بهترین یاریکنندگان است (آلعمران/۱۵۰). خداست که از او یاری خواسته میشود (یوسف/۱۸).
حکم جز برای خدا نیست (انعام/۵۷). او بهترین حکمکنندگان است (اعراف/۸۷) و هر چه بخواهد حکم میکند (مائده/۱). او بهترین فیصله دهندگان است (انعام/۵۷).
او فرمانروایِ بسیار پاک (حشر/۲۳) و فرمانفرمای مقتدر است (قمر/۵۵). هیچ کس را با فرمانروایی خود شریک نمیگیرد (کهف/۲۶). بلندمرتبه است خدا، فرمانروای برحق (طه/۱۱۴). بزرگوار است آن که فرمانروایی به دست اوست (ملک/۱).
خدا بر هر چیزی وکیل است (انعام/۱۰۲). او مراقب هر چیزی است (احزاب/۵۲). او بهترین محافظ است (یوسف/۶۴). خدا سلامتبخش، مؤمن، نگاهبان، شکستناپذیر، جبّار و صاحب کبریاست (حشر/۲۳).
او وسعتدهندۀ دانا (بقره/۱۱۵) و وسعتدهندۀ حکیم است (نساء/۱۳۰). بهترین روزیدهندگان است (حج/۵۸). اوست که خوراک میدهد و خوراک داده نمیشود (انعام/۱۴). خداست که خود، روزیبخشِ نیرومندِ استوار است (ذاریّات/۵۸). او هرگونه بخواهد از نعمتهای خود میبخشد (مائده/۶۴). او هر اندازه بخواهد و به هر کس بخواهد، روزی میدهد (شوری/۲۷،۱۹).
سخن خدا حق است (انعام/۷۳). او حق را میگوید (احزاب/۴) و راست گفته است (آلعمران/۹۵). وعدۀ خدا حق است (لقمان/۳۳). وعدۀ او را تبدیلی نیست (یونس/۶۴). مسلماً خدا خلف وعده نمیکند (آلعمران/۹). هرگز برای سنّت خدا تبدیلی نخواهی یافت و هرگز برای سنّت خدا دگرگونی نخواهی یافت (فاطر/۴۳). برای کلمات خدا هیچ دگرگون کنندهای نیست (انعام/۳۴). خدا با کلمات خود، حق را ثابت میگرداند. هر چند مجرمان را خوش نیاید (یونس/۸۲). اگر آنچه درخت در زمین است، قلم باشد و دریا را هفت دریای دیگر به یاری آید، سخنان خدا پایان نپذیرد (لقمان/۲۷).
خداست که به سوی حق هدایت میکند (یونس/۳۵). نشان دادن راه راست بر عهدۀ خداست (نحل/۹). خدا حقیقت را میگوید. او به راه راست هدایت میکند (احزاب/۴). به سرای سلامت فرا میخواند (یونس/۲۵). او به امر خود، به بهشت و مغفرت میخواند (بقره/۲۲۱).
چون بندگان من از تو دربارۀ من بپرسند، همانا من نزدیک هستم و دعای دعاکننده را هنگامی که مرا بخواند، پاسخ میدهم (بقره/۱۸۶). هر کجا باشید او با شماست (حدید/۴). خدا میان آدمی و دل او حائل میشود (انفال/۲۴). با یاد خدا، دلها آرام میگیرد (رعد/۲۸). خداست که شما را از تاریکیها و از هر اندوهی میرهاند (انعام/۶۴). آیا خدا کفایتکنندۀ بندهاش نیست (زمر/۳۶)؟
آیا ندانستهاند که تنها خداست که از بندگان خود توبه را میپذیرد و صدقات را میگیرد و خداست که توبهپذیرِ مهربان است (توبه/۱۰۴)؟
خدا بردبار آمرزنده است (اسراء/۴۴). خدا آمرزندۀ رحیم (بقره/۱۷۳)، آمرزندۀ بردبار (بقره/۲۳۵)، آمرزندۀ شکور (فاطر/۳۰) و آمرزندۀ دوستدار (مومنان) (بروج/۱۴) و آمرزندۀ گناه است (غافر/۳). خدا سزاوار پروا کردن و سزاوار آمرزش است (مدثّر/۵۶). او عفوکنندۀ آمرزنده (نساء/۹۹) و عفوکنندۀ توانا است (نساء/۱۴۹). او پذیرندۀ توبه است (غافر/۳). همواره بسیار توبهپذیر است (نصر/۳) او توبهپذیرِ رحیم (بقره/۳۷) و توبهپذیرِ حکیم است (نور/۱۰).
خدا قدرشناس دانا است (بقره/۱۵۸). او بسیار قدرشناس بردبار است (تغابن/۱۷).
خدا قطعاً زندهکنندۀ مردگان است (روم/۵۰). زنده را از مرده بیرون میآورد و مرده را از زنده بیرون میآورد (روم/۱۹). وعدۀ [برانگیختن] بر خدا حق است (نحل/۳۸). این بر خدا آسان است (تغابن/۷). روز قیامت زمین یکسره در قبضۀ اوست و آسمانها پیچیده به دست اوست (زمر/۶۷).
او بر هر چیزی حسابگر دقیق است (نساء/۸۵). او برای حسابرسی کافی است (نساء/۶). حسابرس همه چیز است (نساء/۸۶). او سریع الحساب (ابراهیم/۵۱) و سریعترین حسابرسان است (انعام/۶۲). خدا از آنچه انجام میدهد، بازخواست نمیشود (انبیاء/۲۳). او سخت عقوبتکننده (بقره/۱۹۶) و سخت عقوبت کنندۀ صاحبِ احسان است (غافر/۳). شدید العذاب (بقره/۱۶۵) و سخت کیفر است (رعد/۱۳). قدرت خدا بیشتر و سخت کیفرتر است (نساء/۸۴). هیچ مصیبتی جز به اذن خدا نرسد (تغابن/۱۱). خدا بهترین مکر کنندگان است (آلعمران/۵۴). مکر او سریعتر است (یونس/۲۱).
تنها معبود یگانه اوست (انعام/۱۹). جز خدایِ یگانۀ قهّار، معبودی نیست (ص/۶۵). خدا که همواره نگاهبان عدل است، گواهی میدهد که جز او معبودی نیست و فرشتگان و دانشوران [نیز گواهی میدهند که] معبودی جز او نیست (آلعمران/۱۸). او منزّه و برتر است از آنچه شریک میگردانند (زمر/۶۷).
او ستودۀ بزرگوار (یا دارای بخشش وسیع) است (هود/۷۳). ستایش خدای را که پدیدآورندۀ آسمانها و زمین است (فاطر/۱). ستایش از آن خدا، پروردگار جهانیان است (صافّات/۱۸۲). ستایش خدایی را که نه فرزندی گرفته و نه در فرمانروایی شریکی دارد و نه او را از سرِ خواری سرپرستی بوده است (اسراء/۱۱۱).
به خدا و پیامبر او ایمان آورید (صف/۱۱؛ حدید/۷).
از من پیروی کنید. این است راه راست من (زخرف/۶۱). پروردگارتان فرمود: مرا بخوانید تا شما را اجابت کنم (غافر/۶۰). خدا را پاکدلانه بخوانید (غافر/۱۴). هیچ کس را با خدا نخوانید (جن/۱۸). خدا را یاد کنید. یادی بسیار. صبح و شام، او را به پاکی بستایید (احزاب/۴۱-۴۲).
خدا را سجده کنید و بپرستید (نجم/۶۲). جز خدا را نپرستید (هود/۲). نه برای خورشید سجده کنید و نه برای ماه. آن خدایی را سجده کنید که آنها را خلق کرده است، اگر تنها او را میپرستید (فصّلت/۳۷). سجده کن و تقرّب بجوی (علق/۱۹). خدا را بسیار بزرگ شمار (اسراء/۱۱۱). بر خدا برتری نجویید (دخان/۱۹). از خدا آمرزش بطلبید (بقره/۱۹۹؛ مزّمل/۲۰). به سوی او توبه کنید (روم/۳۱).
تنها از من بترسید (نحل/۵۱). از من پروا کنید (بقره/۱۹۷). از خدا پروا کنید. به سوی او وسیله بجویید. در راه او جهاد کنید تا رستگار شوید (مائده/۳۵). مطیعانه برای خدا به پا خیزید (بقره/۲۳۸). چون خدا و پیامبر، شما را به چیزی فرا خواندند که به شما حیات میبخشد، آنان را اجابت کنید (انفال/۲۴). آنچه خدا بر شما مقّرر کرده است، دنبال کنید (بقره/۱۸۷). از خدا و رسول او پیش نیفتید (حجرات/۱). همواره برای خدا قیام کنید (مائده/۸). در راه خدا با مال و جان خود جهاد کنید (صف/۱۱). اهل توکّل باید بر خدا توکّل کنند (ابراهیم/۱۲). به پیمان خدا وفا کنید (انعام/۱۵۲). به خدا و پیامبر خیانت نکنید (انفال/۲۷). روزی را نزد خدا بجویید (عنکبوت/۱۷). از آنچه خدا روزی شما کرده، حلال و پاکیزه بخورید و نعمت خدا را اگر تنها او را میپرستید، شکر گزارید (نحل/۱۱۴). بگو، ای بندگان من که بر خود زیادهروی کردهاید، از رحمت خدا ناامید نشوید زیرا خدا همۀ گناهان را میآمرزد (زمر/۵۳). اگر از شیطان وسوسهای به تو رسد، به خدا پناه ببر (اعراف/۲۰۰).