تسلیم، گردن نهادن در برابر خداوند، این مفهوم از مادّۀ «س ل م» ۴۰ بار آمده است.
چکیده: هر که در آسمانها و زمین است خواه ناخواه تسلیم خداوند است. خدا نعمت خود را بر انسان تمام کرد. شاید او تسلیم شود. از میان جن و انس گروهی تسلیم و گروهی عصیانگر هستند. هر کس خود را تسلیم خدا کند نزد پروردگار پاداش عظیم دارد.
هر که در آسمان ها و زمین است خواه ناخواه تسلیم خداوند است (آلعمران/۸۳ ).
خداوند در این جهان نعمتهای خود را بر شما انسانها تمام گردانید. شاید تسلیم او شوید ( نحل/۸۱ ). بدانید که خدای شما، خدای یگانه است پس به فرمان او تسلیم شوید (حج/۳۴). دین چه کسی بهتر از آن کس است که خود را تسلیم خدا کرده، نیکوکار است و از آیین ابراهیم حقگرا پیروی نموده است (نسا/۱۲۵)؟ کیست خوشگفتارتر از آن که به سوی خدا دعوت نماید، کار نیک کند و گوید من در برابر خدا از تسلیمشدگان هستم (فصّلت/۳۳)؟ آیا آن کس که بندۀ چند شریک ناسازگار است با آن کس که تسلیم یک تن است مساوی است (زمر/۲۹ )؟ هر کس خود را در حالی که نیکوکار باشد تسلیم خدا کند، قطعاً به دستاویز بسیار محکمی چنگ زده است ( لقمان/۲۲). آنکه خود را با تمام وجود تسلیم خدا کند و نیکوکار باشد، پاداش او نزد پروردگار اوست. بیمی بر او نیست و اندوهگین نخواهد شد (بقره/۱۱۲). هر گاه انسان به رشد کامل خود و چهل سالگی برسد میگوید: پروردگارا، من به درگاه تو توبه میکنم و از تسلیم شدگان هستم (احقاف/۱۵).
تسلیم- اقوام، نوح به قوم خود گفت: من مامورم که از تسلیم شدگان باشم (یونس/۷۲). هنگامی که خداوند به ابراهیم فرمود: تسلیم شو، گفت: من تسلیم پروردگار جهانیان شدم (بقره/۱۳۱). ابراهیم و اسماعیل، هنگامی که پایههای خانۀ خدا را بالا میبردند، گفتند: پروردگارا، ما را تسلیمِ خود قرار ده و از نسل ما امّتی مسلمان پدید آور (بقره/۱۲۸). هنگامی که هر دو تسلیمِ خدا شدند، ابراهیم پسر را به پیشانی بر خاک افکند (صافّات/۱۰۳). ابراهیم و یعقوب تسلیمِ پروردگار جهانیان بودن را، به پسرانِ خود سفارش کردند که ای فرزندان، خداوند برایِ شما این دین را برگزید پس نباید جز مسلمان بمیرید (بقره/۱۳۲). پسران یعقوب گفتند: ما تسلیمِ خداوند هستیم (بقره/۱۳۳). موسی به قوم خود گفت: ای قوم من، اگر به خدا ایمان آوردهاید و اگر اهل تسلیم هستید، بر او توکّل کنید (یونس/۸۴). فرعون به هنگامِ غرق شدن گفت: من از تسلیم شدگان هستم. به او گفته شد: آیا اکنون، در حالی که قبلاً نافرمانی میکردی (یونس/۹۰-۹۱)؟ پیامبرانی که تسلیم خداوند بودند، برایِ یهود، بر مبنای تورات داوری میکردند (مائده/۴۴). خداوند به حواریون وحی کرد که به من و فرستادهام ایمان آورید. گفتند: ایمان آوردیم و گواه باش که ما تسلیم هستیم (آلعمران/۵۲؛ مائده/۱۱۱).
پیامبر میفرماید: ما دستور یافتهایم تسلیم پروردگار جهانیان باشیم (انعام/۷۱؛ نمل/ ۹۱؛ غافر/۶۶). خدای شما خدایی یگانه است و معبودی جز او نیست. آیا تسلیم میگردید (هود/۱۴؛ انبیاء/۱۰۸)؟ مومنان هنگامی که وعدۀ خدا و پیامبر را راست یافتند، بر ایمان و تسلیم آنها افزوده شد (احزاب/۲۲).
ای کسانی که ایمان آوردهاید، تسلیم فرمان پیامبر باشید (احزاب/۵۶). بگویید به خدا و آنچه بر ما و پیامبران پیشین نازل شده است، ایمان آوردهایم. میان هیچ یک از آنان فرقی نمیگذاریم و تسلیم او هستیم (بقره/۱۳۶؛ آلعمران/۸۴).
هر کس با تو مجادله کرد، بگو: من و پیروان من، خود را تسلیم خدا کردهایم (آلعمران/۲۰).
خدا به پیامبر میفرماید: به اهل کتاب بگو، به آنچه به سوی ما و آنچه به سوی شما نازل شده است، ایمان آوردیم. خدای ما و خدای شما یکی است و تسلیم او هستیم. بیایید بر سخنی که میان ما و شما یکسان است، بایستیم که جز خدا را نپرستیم و چیزی را شریک او نگردانیم و بعضی از ما بعضِ دیگر را به جای خدا به خدایی نگیریم. اگر روی گرداندید، شاهد باشید که ما تسلیم خدا هستیم. (آلعمران/۶۴؛ عنکبوت/۴۶). هنگامی که بر گروهی از اهل کتاب قرآن خوانده میشود، میگویند: به آن ایمان آوردیم که آن حق است. از طرف پروردگار ماست. ما پیش از آن از تسلیم شدگان بودیم (قصص/۵۳). منافقان ایمان نمیآورند مگر این که پیامبر را در اختلافات خود داور قرار دهند و از حکم او ناراحت نشوند و کاملاً تسلیم او باشند (نساء/۶۵).
دستهای از جن گفتند: از میان ما برخی تسلیم و برخی منحرف هستند. پس آنان که تسلیم هستند، هدایت و خیر را برگزیدند. (جن/۱۴).
در قیامت ظالمان تسلیم شدگان هستند (صافّات/۲۶).