اطعام، غذا دادن، این مفهوم از مادّه «ط ع م» ۸ بار و با آیاتی که این مفهوم را دارد، آمده است.
چکیده: خدا طعام میدهد. میفرماید: بخورید و به مستمندان طعام دهید و یکدیگر را به طعام دادن تشویق کنید. یکی از کفّارات را طعام دادن به مستمندان قرار داده است. جن و انس را نیافریدم جز برای اینکه من را بپرستند. از آنها روزی نمیخواهم و نمیخواهم مرا طعام دهند. خداست که روزیبخش توانمندِ استوار است (ذاریات/۵۶-۵۸). اوست که طعام میدهد و طعام داده نمیشود (انعام/۱۴). اوست کسى که باغهایى با داربست و بدون داربست، خرمابن، کشتزار با میوه هاى گوناگون آن، زیتون و انار شبیه به یکدیگر و غیر شبیه پدید آورد. از میوه آن چون ثمر داد، بخورید و حق آن را در روز برداشت آن بدهید و اسراف نکنید که او اسرافکاران را دوست ندارد (انعام/۱۴۱). هنگامی که خدا انسان را بیازماید و روزی او را تنگ کند، میگوید: پروردگارم، مرا خوار کرده است. چنین نیست. بلکه شما یتیم را گرامی نمیدارید و بر طعام دادن بینوا ترغیب نمیکنید و میراث را یکجا میخورید و مال را بسیار دوست دارید (فجر/۱۶-۲۰). [ابرار] با وجود دوست داشتنِ طعام، آن را به مسکین، یتیم و اسیر میخورانند. [میگویند:] ما برای خشنودی خدا شما را طعام میدهیم و از شما پاداش و سپاسی نمیخواهیم. ما از پروردگار خود از روزی که تیره و بسیار سخت است، میترسیم پس خدا آنان را از آسیب آن روز، نگاه داشت و شادابى و شادمانى به آنان ارزانى داشت (انسان/۸-۱۱). از آنها (حیوانات قربانی) بخورید و به درمانده مسکین، طعام بدهید (حج/۲۸). از شتران قربانی بخورید و به فقیر خویشتندار و فقیر سوالکننده، طعام بدهید (حج/۳۶). ای کسانی که ایمان آوردهاید، وقتی محرم هستید، شکار را نکشید. هر کس از شما عمداً شکار را بکشد باید مانند آنچه کشته است از چارپایان کفّارهای بدهد … یا به کفّاره آن مستمندان را طعام دهد یا معادل آن روزه بگیرد تا سزای زشتکاری خود را بچشد. خدا از آنچه در گذشته واقع شده، عفو کرده است. هر کس تکرار کند، خدا از او انتقام میگیرد (مائده/۹۵). بر کسانی که روزه گرفتن طاقتفرسا است، کفّارهای است که آن اطعام کردن بینوا است. هر کس به میل خود بیشتر نیکی کند، برای او بهتر است (بقره/۱۸۴). خدا شما را به سوگندهاى بیهوده تان مؤاخذه نمى کند ولى به سوگندهایى که [آگاهانه] مى خورید [و مى شکنید] شما را مؤاخذه مى کند. کفّاره آن، اطعام، ده مستمند است از غذاهای متوسطی که به خانواده خود میخورانید یا پوشاندن آنها یا آزاد کردن بندهای. هر کس اینها را نیابد، سه روز، روزه بگیرد (مائده/۸۹). کسانی که زنان خود را ظِهار میکنند (آنان را مانند مادران خود میشمرند)، سپس از گفته خود پشیمان میشوند، باید پیش از اینکه با آنان آمیزش کنند، بندهای را آزاد کنند. این حکمی است که به آن پند داده میشوید. خدا به آنچه انجام میدهید، آگاه است. هر کس بندهای نیابد، باید پیش از آمیزش با آنان، دو ماه پیاپی روزه بگیرد و هر کس نتواند، باید شصت مستمند را طعام دهد. این حکم برای آن است که به خدا و فرستاده او ایمان بیاورید. این حدود خداست (مجادله/۳-۴). [ابراهیم گفت:] اینها (آنچه میپرستید) همه دشمن من هستند مگر پروردگار جهانیان … همان کس که به من طعام میدهد و سیرابم میکند (شعراء/۷۷-۷۹) [موسی و بندهای از بندگان ما که به او رحمت و علمی داده بودیم]، راه افتادند تا به شهری رسیدند. از مردم آن طعام خواستند امّا آنان از میهمان کردن آنها خودداری کردند (کهف/۷۷). تو چه میدانی که آن گردنه [سخت] چیست؟ بندهای را آزاد کردن یا طعام دادن در روز گرسنگی به یتیمی خویشاوند یا بینوایی خاکنشین، علاوه بر آن از کسانی باشد که ایمان آورده و یکدیگر را به صبر و مهربانی سفارش کردهاند. اینان اهل سعادت هستند (بلد/۱۲-۱۷). آنها (قریش) باید خدای این خانه را بپرستند. همان که آنها را در زمان گرسنگی طعام داد و از بیم، ایمن گردانید (قریش/۳-۴). هنگامی که به آنها (مشرکان) گفته شود: از آنچه خدا روزی شما کرده است انفاق کنید، کسانی که کافر شدهاند به کسانی که ایمان آوردهاند، میگویند: آیا به کسی طعام دهیم که اگر خدا میخواست به او طعام میداد (یس/۴۷)؟ آیا کسی که روز جزا را دروغ میخواند، دیدی؟ همان کسی است که یتیم را میراند و به طعام دادن مستمند تشویق نمیکند (ماعون/۱-۳). اصحاب یمین در بهشت، از مجرمان میپرسند چه چیز شما را به آتش درآورد؟ میگویند: ما از نمازگزاران نبودیم و به مستمند طعام نمیدادیم … تا مرگ ما رسید و شفاعت شفاعتگران، به آنها سود نبخشد (مدثّر/۳۹-۴۸). [آن روز گویند: کسی که کارنامه او به دست چپش داده شده است را] بگیرید او را و در غل کشید. آنگاه او را میان آتش اندازید. پس در زنجیرى که درازى آن هفتاد گز است،در بند کشید. زیرا او به خدای بزرگ ایمان نمیآورد و بر طعام دادن به مستمند تشویق نمیکرد پس امروز اینجا برای او حمایتگرى نیست و خوراکى جز چرکابه ندارد، که آن را جز خطاکاران نمى خورند (حاقّه/۳۰-۳۷). انفاق، کمک کردن |
الاطعام
وَ مَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنسَ إِلَّا لِيَعْبُدُون* مَا أُرِيدُ مِنْهُم مِّن رِّزْقٍ وَ مَا أُرِيدُ أَن يُطْعِمُونِ* إِنَّ اللَّهَ هُوَ الرَّزَّاقُ ذُو الْقُوَّةِ الْمَتِينُ (ذاریّات/۵۶-۵۸) وَ هُوَ يُطْعِمُ وَ لاَ يُطْعَمُ (انعام/۱۴) وَ هُوَ الَّذِي أَنشَأَ جَنَّاتٍ مَّعْرُوشَاتٍ وَ غَيْرَ مَعْرُوشَاتٍ وَ النَّخْلَ وَ الزَّرْعَ مُخْتَلِفًا أُكُلُهُ وَ الزَّيْتُونَ وَ الرُّمَّانَ مُتَشَابِهًا وَ غَيْرَ مُتَشَابِهٍ كُلُواْ مِن ثَمَرِهِ إِذَا أَثْمَرَ وَ آتُواْ حَقَّهُ يَوْمَ حَصَادِهِ وَ لاَ تُسْرِفُواْ إِنَّهُ لاَ يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ (انعام/۱۴۱) وَ أَمَّا إِذَا مَا ابْتَلَاهُ فَقَدَرَ عَلَيْهِ رِزْقَهُ فَيَقُولُ رَبِّي أَهَانَنِ* كَلَّا بَل لَّا تُكْرِمُونَ الْيَتِيمَ* وَ لَا تَحَاضُّونَ عَلَى طَعَامِ الْمِسْكِين* وَ تَأْكُلُونَ التُّرَاثَ أَكْلًا لَّمًّا* وَ تُحِبُّونَ الْمَالَ حُبًّا جَمًّا (فجر/۱۶-۲۰) [الابرار] يُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَى حُبِّهِ مِسْكِينًا وَ يَتِيمًا وَ أَسِيرًا* إِنَّمَا نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لَا نُرِيدُ مِنكُمْ جَزَاء وَ لَا شُكُورًا* إِنَّا نَخَافُ مِن رَّبِّنَا يَوْمًا عَبُوسًا قَمْطَرِيرًا* فَوَقَاهُمُ اللَّهُ شَرَّ ذَلِكَ الْيَوْمِ وَ لَقَّاهُمْ نَضْرَةً وَ سُرُورًا (انسان/۸-۱۱)
فَكُلُوا مِنْهَا (بهیمه الانعام) وَ أَطْعِمُوا الْبَائِسَ الْفَقِيرَ (حج/۲۸) فَكُلُوا مِنْهَا (البدن) وَ أَطْعِمُوا الْقَانِعَ وَ الْمُعْتَرَّ (حج/۳۶)
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَقْتُلُواْ الصَّيْدَ وَ أَنتُمْ حُرُمٌ وَ مَن قَتَلَهُ مِنكُم مُّتَعَمِّدًا فَجَزَاء مِّثْلُ مَا قَتَلَ مِنَ النَّعَمِ … أَوْ كَفَّارَةٌ طَعَامُ مَسَاكِينَ أَو عَدْلُ ذَلِكَ صِيَامًا لِّيَذُوقَ وَبَالَ أَمْرِهِ عَفَا اللّهُ عَمَّا سَلَف وَ مَنْ عَادَ فَيَنتَقِمُ اللّهُ مِنْهُ وَ اللّهُ عَزِيزٌ ذُو انْتِقَامٍ (مائده/۹۵) وَ عَلَى الَّذِينَ يُطِيقُونَهُ (الصیام) فِدْيَةٌ طَعَامُ مِسْكِينٍ فَمَن تَطَوَّعَ خَيْرًا فَهُوَ خَيْرٌ لَّهُ وَ أَن تَصُومُواْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ (بقره/۱۸۴) لاَ يُؤَاخِذُكُمُ اللّهُ بِاللَّغْوِ فِي أَيْمَانِكُمْ وَلَكِن يُؤَاخِذُكُم بِمَا عَقَّدتُّمُ الأَيْمَانَ فَكَفَّارَتُهُ إِطْعَامُ عَشَرَةِ مَسَاكِينَ مِنْ أَوْسَطِ مَا تُطْعِمُونَ أَهْلِيكُمْ أَوْ كِسْوَتُهُمْ أَوْ تَحْرِيرُ رَقَبَةٍ فَمَن لَّمْ يَجِدْ فَصِيَامُ ثَلاَثَةِ أَيَّامٍ ذَلِكَ كَفَّارَةُ أَيْمَانِكُمْ إِذَا حَلَفْتُمْ وَ احْفَظُواْ أَيْمَانَكُمْ كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللّهُ لَكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ (مائده/۸۹) وَ الَّذِينَ يُظَاهِرُونَ مِن نِّسَائِهِمْ ثُمَّ يَعُودُونَ لِمَا قَالُوا فَتَحْرِيرُ رَقَبَةٍ مِّن قَبْلِ أَن يَتَمَاسَّا ذَلِكُمْ تُوعَظُونَ بِهِ وَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ* فَمَن لَّمْ يَجِدْ فَصِيَامُ شَهْرَيْنِ مُتَتَابِعَيْنِ مِن قَبْلِ أَن يَتَمَاسَّا فَمَن لَّمْ يَسْتَطِعْ فَإِطْعَامُ سِتِّينَ مِسْكِينًا ذَلِكَ لِتُؤْمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ (مجادله/۳-۴)
[قال ابراهيم] فَإِنَّهُمْ (ما تعبدون) عَدُوٌّ لِّي إِلَّا رَبَّ الْعَالَمِينَ … وَ الَّذِي هُوَ يُطْعِمُنِي وَ يَسْقِينِ (شعراء/۷۷-۷۹)
فَانطَلَقَا [موسي و عبدا مِن عبادنا آتيناه رحمَة و علما] إِذَا أَتَيَا أَهْلَ قَرْيَةٍ اسْتَطْعَمَا أَهْلَهَا فَأَبَوْا أَن يُضَيِّفُوهُمَا (کهف/۷۷)
وَ مَا أَدْرَاكَ مَا الْعَقَبَةُ* فَكُّ رَقَبَةٍ* أَوْ إِطْعَامٌ فِي يَوْمٍ ذِي مَسْغَبَةٍ* يَتِيمًا ذَا مَقْرَبَةٍ* أَوْ مِسْكِينًا ذَا مَتْرَبَةٍ* وَ تَوَاصَوْا بِالْمَرْحَمَةِ* أُوْلَئِكَ أَصْحَابُ الْمَيْمَنَةِ (بلد/۱۲-۱۸)
فَلْيَعْبُدُوا (القریش) رَبَّ هَذَا الْبَيْتِ* الَّذِي أَطْعَمَهُم مِّن جُوعٍ وَ آمَنَهُم مِّنْ خَوْفٍ (قریش/۳-۴) وَ إِذَا قِيلَ لَهُمْ (مشرکان) أَنفِقُوا مِمَّا رَزَقَكُمْ اللَّهُ قَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لِلَّذِينَ آمَنُوا أَنُطْعِمُ مَن لَّوْ يَشَاءُ اللَّهُ أَطْعَمَهُ إِنْ أَنتُمْ إِلَّا فِي ضَلَالٍ مُّبِينٍ (یس/۴۷) أَرَأَيْتَ الَّذِي يُكَذِّبُ بِالدِّينِ* فَذَلِكَ الَّذِي يَدُعُّ الْيَتِيمَ* وَ لَا يَحُضُّ عَلَى طَعَامِ الْمِسْكِينِ (ماعون/۱-۳)
أَصْحَابَ الْيَمِينِ* فِي جَنَّاتٍ يَتَسَاءلُونَ* عَنِ الْمُجْرِمِينَ* مَا سَلَكَكُمْ فِي سَقَرَ* قَالُوا لَمْ نَكُ مِنَ الْمُصَلِّينَ* وَ لَمْ نَكُ نُطْعِمُ الْمِسْكِينَ … حَتَّى أَتَانَا الْيَقِينُ* فَمَا تَنفَعُهُمْ شَفَاعَةُ الشَّافِعِينَ (مدثّر/۳۹-۴۸) (یومئذ يقول من أُوتي كتابه بشماله) خُذُوهُ فَغُلُّوهُ* ثُمَّ الْجَحِيمَ صَلُّوهُ* ثُمَّ فِي سِلْسِلَةٍ ذَرْعُهَا سَبْعُونَ ذِرَاعًا فَاسْلُكُوهُ* إِنَّهُ كَانَ لَا يُؤْمِنُ بِاللَّهِ الْعَظِيمِ* وَ لَا يَحُضُّ عَلَى طَعَامِ الْمِسْكِينِ* فَلَيْسَ لَهُ الْيَوْمَ هَاهُنَا حَمِيمٌ* وَ لَا طَعَامٌ إِلَّا مِنْ غِسْلِينٍ* لَا يَأْكُلُهُ إِلَّا الْخَاطِؤُونَ (حاقّه/۳۰-۳۷) |