عجز، ناتوانی، این مفهوم از مادّه «ع ج ز » ۲۴ بار آمده است.
چکیده: هیچ چیز در آسمان و در زمین، خدا را عاجز نمیکند. کافران، کسانی که دعوتکننده خدا را اجابت نمیکنند، کسانی که به دروغ بر خدا افترا میبندند و کسانی که نیرنگهای بد زدند، عاجزکننده خدا نیستند. کسانی که در آیات ما میکوشند که ما را عاجر کنند، احضارشوندگان در عذاب هستند. هیچ چیز نه در آسمان و نه در زمین، خدا را عاجز نمیکند. بدون تردید او دانای توانا است (فاطر/۴۴). شما نه در زمین و نه در آسمان، عاجز کننده [خدا] نیستید و غیر از خدا ولیّ و یاوری ندارید (عنکبوت/۲۲). شما در زمین عاجزکننده [خدا] نیستید. غیر از خدا ولیّ و یاوری ندارید (شوری/۳۱). بهراستی آنچه وعده داده میشوید، آمدنی است و شما عاجزکننده [خدا] نیستید (انعام/۱۳۴). کسانی که در آیات ما میکوشند که [ما را] عاجر کنند، آنان احضارشوندگان در عذاب، خواهند بود (سبأ/۳۸). کسانی که در آیات ما کوشیدند تا [ما را] عاجز کنند، کیفری از عذابی دردناک دارند (سبأ/۵). کسانی که در آیات ما کوشیدند تا [ما را] عاجز کنند آنان اهل دوزخ هستند (حج/۵۱). کسانی که کفر ورزیدند، هرگز نپندارند [بر ما] سبقت گرفتهاند. بهراستی آنان [ما را] عاجز نمیکنند (انفال/۵۹). گمان نکنید کسانی که کافر شدند، عاجزکننده [ما] در زمین هستند. جایگاه آنان آتش است و بد سرانجامی است (نور/۵۷). کیست ستمکارتر از کسی که به دروغ بر خدا افترا بسته است؟ … آنان در زمین عاجزکننده [خدا] نبودهاند و جز خدا اولیایی نخواهند داشت. عذاب برای آنان دوچندان میشود. آنان نمیتوانستند [حق] را بشنوند و ببینند. آنان کسانی هستند که به خود زیان زده و آنچه بافته بودند، از آنان ناپدید شد. ناگریز آنان در آخرت زیانکارتر هستند (هود/۱۸-۲۲). آیا کسانی که نیرنگهای بد زدند، ایمن هستند از اینکه خدا آنان را به زمین فرو ببرد یا از جایی که نمیدانند، عذاب بر آنان بیاید یا آنها را در حال آمد و شدشان بگیرد؟ پس آنان عاجزکننده [خدا] نیستند (نحل/۴۵-۴۶). گفتند: ای نوح، … اگر از راستگویان هستی، آنچه را به ما وعده میدهی، برای ما بیاور. گفت: جز این نیست که اگر خدا بخواهد آن را برای شما میآورد. شما عاجزکننده [خدا] نیستید (هود/۳۲-۳۳). از تو خبر میگیرند که آیا آن (عذاب) حق است؟ بگو، آری. سوگند به پروردگارم، بدون تردید آن حق است و شما عاجزکننده [خدا] نیستید (یونس/۵۳). [این آیات] اعلام بیزارى است از طرف خدا و پیامبر او نسبت به آن مشرکانى که با آنان پیمان بستهاید. [ای مشرکان،] چهار ماه در این سرزمین بگردید و بدانید که شما عاجزکننده خدا نیستید. خدا رسواکننده کافران است. [این آیات] اعلامی است از جانب خدا و فرستاده او به مردم در روز حج اکبر که خدا و فرستاده او از مشرکان بیزار هستند. پس اگر بازگردید برای شما بهتر است و اگر روی بگردانید، بدانید که شما عاجزکننده خدا نیستید (توبه/۱-۳). کسانی از آنها (اهل مکه) که ستم کردهاند بهزودی بدیهای آنچه به دست آوردهاند، به آنان خواهد رسید. آنان عاجزکننده [خدا] نیستند (زمر/۵۱). [جمعی از جنیان گفتند:] ما میدانستیم که هرگز نمیتوانیم خدا را در زمین عاجز کنیم و هرگز نمیتوانیم با گریختن، او را عاجز کنیم (جنّ/۱۲). هر کس دعوتکننده خدا را اجابت نکند، عاجز کننده [خدا] در زمین نیست و غیر از او هیچ اولیایی ندارد. آنان در گمراهی آشکاری هستند (احقاف/۳۲). نفس او (یکی از دو پسر آدم)، او را به کشتن برادرش ترغیب کرد. او را کشت و از زیانکاران شد پس خدا کلاغی را برانگیخت که در زمین میکاوید تا به او نشان دهد چگونه جسد برادر خود را پنهان کند. گفت: ای وای بر من، آیا من عاجز هستم که مانند این کلاغ باشم و جسد برادر خود را پنهان کنم؟ پس از پشیمانان شد (مائده/۳۰-۳۱). همسر ابراهیم، فریادکنان پیش آمد و بر صورت خود زد. گفت: عجوزهای نازا [چگونه بزاید] (ذاریات/۲۹)؟ گفت: ای وای، آیا من فرزند میآورم با اینکه عجوزه هستم و این شوهر من، پیر است؟ بهراستی این چیز شگفتی است (هود/۷۲). لوط و همه کسان او را نجات دادیم جز عجوزهای که در میان بازماندگان در [عذاب] بود (شعراء/۱۷۰-۱۷۱؛ صافّات/۱۳۴-۱۳۵)
|
|
العجز
مَا كَانَ اللَّهُ لِيُعْجِزَهُ مِن شَيْءٍ فِي السَّمَاوَاتِ وَ لَا فِي الْأَرْضِ إِنَّهُ كَانَ عَلِيمًا قَدِيرًا (فاطر/۴۴) وَ مَا أَنتُم بِمُعْجِزِينَ فِي الْأَرْضِ وَ لَا فِي السَّمَاء وَ مَا لَكُم مِّن دُونِ اللَّهِ مِن وَلِيٍّ وَ لَا نَصِيرٍ (عنکبوت/۲۲) وَ مَا أَنتُم بِمُعْجِزِينَ فِي الْأَرْضِ وَ مَا لَكُم مِّن دُونِ اللَّهِ مِن وَلِيٍّ وَ لَا نَصِيرٍ (شوری/۳۱) إِنَّ مَا تُوعَدُونَ لآتٍ وَ مَا أَنتُم بِمُعْجِزِينَ (انعام/۱۳۴)
وَ الَّذِينَ يَسْعَوْنَ فِي آيَاتِنَا مُعَاجِزِينَ أُوْلَئِكَ فِي الْعَذَابِ مُحْضَرُونَ (سبأ/۳۸) وَ الَّذِينَ سَعَوْا فِي آيَاتِنَا مُعَاجِزِينَ أُوْلَئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ مِّن رِّجْزٍ أَلِيمٌ (سبأ/۵) وَ الَّذِينَ سَعَوْا فِي آيَاتِنَا مُعَاجِزِينَ أُوْلَئِكَ أَصْحَابُ الْجَحِيمِ (حج/۵۱)
وَ لاَ يَحْسَبَنَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ سَبَقُواْ إِنَّهُمْ لاَ يُعْجِزُونَ (انفال/۵۹) لَا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا مُعْجِزِينَ فِي الْأَرْضِ وَ مَأْوَاهُمُ النَّارُ وَلَبِئْسَ الْمَصِيرُ (نور/۵۷)
وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَى عَلَى الله … أُولَئِكَ لَمْ يَكُونُواْ مُعْجِزِينَ فِي الأَرْضِ وَ مَا كَانَ لَهُم مِّن دُونِ اللّهِ مِنْ أَوْلِيَاء يُضَاعَفُ لَهُمُ الْعَذَابُ مَا كَانُواْ يَسْتَطِيعُونَ السَّمْعَ وَمَا كَانُواْ يُبْصِرُونَ* أُوْلَئِكَ الَّذِينَ خَسِرُواْ أَنفُسَهُمْ وَضَلَّ عَنْهُم مَّا كَانُواْ يَفْتَرُونَ* لاَ جَرَمَ أَنَّهُمْ فِي الآخِرَةِ هُمُ الأَخْسَرُونَ (هود/۱۸-۲۲) أَفَأَمِنَ الَّذِينَ مَكَرُواْ السَّيِّئَاتِ أَن يَخْسِفَ اللّهُ بِهِمُ الأَرْضَ أَوْ يَأْتِيَهُمُ الْعَذَابُ مِنْ حَيْثُ لاَ يَشْعُرُونَ* أَوْ يَأْخُذَهُمْ فِي تَقَلُّبِهِمْ فَمَا هُم بِمُعْجِزِينَ (نحل/۴۵-۴۶)
قَالُواْ يَا نُوحُ … فَأْتَنِا بِمَا تَعِدُنَا إِن كُنتَ مِنَ الصَّادِقِينَ* قَالَ إِنَّمَا يَأْتِيكُم بِهِ اللّهُ إِن شَاء وَ مَا أَنتُم بِمُعْجِزِينَ (هود/۳۲-۳۳) وَ يَسْتَنبِئُونَكَ أَحَقٌّ هُوَ قُلْ إِي وَ رَبِّي إِنَّهُ لَحَقٌّ وَ مَا أَنتُمْ بِمُعْجِزِينَ (یونس/۵۳)
بَرَاءةٌ مِّنَ اللّهِ وَرَسُولِهِ إِلَى الَّذِينَ عَاهَدتُّم مِّنَ الْمُشْرِكِينَ* [یا ایها المشرکون] فَسِيحُواْ فِي الأَرْضِ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَ اعْلَمُواْ أَنَّكُمْ غَيْرُ مُعْجِزِي اللّهِ وَ أَنَّ اللّهَ مُخْزِي الْكَافِرِينَ* وَ أَذَانٌ مِّنَ اللّهِ وَ رَسُولِهِ إِلَى النَّاسِ يَوْمَ الْحَجِّ الأَكْبَرِ أَنَّ اللّهَ بَرِيءٌ مِّنَ الْمُشْرِكِينَ وَ رَسُولُهُ فَإِن تُبْتُمْ فَهُوَ خَيْرٌ لَّكُمْ وَ إِن تَوَلَّيْتُمْ فَاعْلَمُواْ أَنَّكُمْ غَيْرُ مُعْجِزِي اللّهِ (توبه/۱-۳) الَّذِينَ ظَلَمُوا مِنْ هَؤُلَاء سَيُصِيبُهُمْ سَيِّئَاتُ مَا كَسَبُوا وَ مَا هُم بِمُعْجِزِينَ (زمر/۵۱)
[قال نفر من الجن] أَنَّا ظَنَنَّا أَن لَّن نُّعجِزَ اللَّهَ فِي الْأَرْضِ وَ لَن نُّعْجِزَهُ هَرَبًا (جنّ/۱۲) وَ مَن لَّا يُجِبْ دَاعِيَ اللَّهِ فَلَيْسَ بِمُعْجِزٍ فِي الْأَرْضِ وَ لَيْسَ لَهُ مِن دُونِهِ أَولِيَاء أُوْلَئِكَ فِي ضَلَالٍ مُّبِينٍ (احقاف/۳۲)
فَطَوَّعَتْ لَهُ (احد ابنی آدم) نَفْسُهُ قَتْلَ أَخِيهِ فَقَتَلَهُ فَأَصْبَحَ مِنَ الْخَاسِرِينَ* فَبَعَثَ اللّهُ غُرَابًا يَبْحَثُ فِي الأَرْضِ لِيُرِيَهُ كَيْفَ يُوَارِي سَوْءةَ أَخِيهِ قَالَ يَا وَيْلَتَا أَعَجَزْتُ أَنْ أَكُونَ مِثْلَ هَذَا الْغُرَابِ فَأُوَارِيَ سَوْءةَ أَخِي فَأَصْبَحَ مِنَ النَّادِمِينَ (مائده/۳۰-۳۱)
فَأَقْبَلَتِ امْرَأَتُهُ (ابراهیم) فِي صَرَّةٍ فَصَكَّتْ وَجْهَهَا وَ قَالَتْ عَجُوزٌ عَقِيمٌ (ذاریات/۲۹) قَالَتْ يَا وَيْلَتَى أَأَلِدُ وَ أَنَاْ عَجُوزٌ وَ هَذَا بَعْلِي شَيْخًا إِنَّ هَذَا لَشَيْءٌ عَجِيبٌ (هود/۷۲)
فَنَجَّيْنَاهُ (لوط) وَ أَهْلَهُ أَجْمَعِينَ* إِلَّا عَجُوزًا فِي الْغَابِرِينَ (شعراء/۱۷۰-۱۷۱) إِذْ نَجَّيْنَاهُ وَ أَهْلَهُ أَجْمَعِينَ* إِلَّا عَجُوزًا فِي الْغَابِرِينَ (صافّات/۱۳۴-۱۳۵) |