چکیده: از میوه نخل‌ و انگور، شراب مستی‌بخش گرفته می‌شود. در شراب، گناهی بزرگ و سودهایی برای مردم است ولی زیان آن از سودش بیشتر است. شراب پلیدی از عمل شیطان است. از آن دوری کنید تا رستگار شوید. شیطان می‌خواهد با شراب میان شما دشمنی و کینه اندازد و شما را از یاد خدا و نماز باز دارد. برای اهل بهشت شرابی است، که برای آنها لذّت‌بخش است. در آن نه سخن بیهوده‌ای و نه گناهی و نه تباهی است و از آن مست نمی‌شوند.

از میوه نخل‌ها و انگورها [آن‌چه] مست‌کننده است و روزی نیکو می‌گیرید. بی‌تردید در این برای گروهی که تعقّل می‌کنند، نشانه‌ای است (نحل/۶۷).

از تو درباره شراب و قمار می‌پرسند، بگو، در آنها گناهی بزرگ و سودهایی برای مردم است. ولی زیان آنها از سودشان بزرگتر است (بقره/۲۱۹). ای کسانی که ایمان آورده‌اید، جز این نیست که شراب، قمار، بت‌های نصب شده و تیرهای قرعه، پلیدیِ از عمل شیطان است پس از آنها دوری کنید تا رستگار شوید. جز این نیست که شیطان می‌خواهد با شراب و قمار میان شما دشمنی و کینه بیندازد و شما را از یاد خدا و از نماز باز دارد. پس آیا شما باز می‌ایستید (مائده/۹۰-۹۱)؟ ای کسانی که ایمان آورده‌اید، در حال مستی به نماز نزدیک نشوید تا بدانید چه می‌گویید (نساء/۴۳).

دو جوان با یوسف وارد زندان شدند. یکی از آنان گفت: من خود را در خواب دیدم که [انگور برای] شراب می‌فشارم. دیگری گفت: من خود را دیدم که بر روی سر خود، نان می‌برم و پرندگان از آن می‌خورند. ما را از تعبیر آن، آگاه کن. بی‌تردید، ما تو را از نیکوکاران می‌بینیم (یوسف/۳۶). [یوسف گفت:] ای دو یار زندانی من، امّا یکی از شما آقای خود را شراب می‌دهد و امّا دیگری بر دار می‌شود و پرندگان از سر او می‌خورند. امری که از من نظر خواستید، قطعی شده است (یوسف/۴۱).

وصف بهشتی که به متّقین وعده داده شده است، در آن نهرهایی است از آبی که نگندد و نهرهایی است از شیری که مزه آن تغییر نکند و نهرهایی است از شرابی که برای نوشندگان لذّتی است و نهرهایی است از عسل خالص و در آنجا از هر میوه‌ براى آنان است و آمرزشی از پروردگارشان دارند (محمّد/۱۵). [برای متّقین در بهشت] پیمانه‌‌هایی لبریز است (نبأ/۳۴). [مومنان] در آنجا از دست هم پیمانه‌ای را می‌ربایند که در آن نه سخن بیهوده‌ای است و نه گناهی (طور/۲۳).

[در بهشت‌ها] پیمانه‌هایی از شراب روان بر گرد مخلَصین می‌گردانند، [شرابی] سفید که برای نوشندگان لذّت‌بخش است. در آن نه تباهی است و نه از آن مست می‌شوند (صافّات/۴۵-۴۷).

خدمتگزارانی همیشه جوان، بر گرد (مقرّبان) می‌گردند. با جام‌ها و پیمانه‌ها و پیاله‌ای از شراب روان که نه از آن سردرد می‌گیرند و نه مست می‌شوند (واقعه/۱۷-۱۹). [نیکان] از شرابِ خالصِ مُهرشده‌ای، سیراب می‌شوند که مُهر آن از مُشک است. پیشی‌جویان باید در آن پیشی جویند و آمیزه آن از تسنیم است. چشمه‌ای که مقّربان از آن می‌نوشند (مطفّفین/۲۵-۲۸). به‌راستی ابرار از پیمانه‌ای می‌نوشند که آمیزه‌ای از کافور است. چشمه‌ای که بندگان خدا از آن می‌نوشند و آن را چنان که باید روان می‌کنند (انسان/۵-۶). در آنجا به آنان، از پیمانه‌ای که آمیزه‌ی زنجبیل دارد، می‌نوشانند. از چشمه‌ای در آن‌جا که سلسبیل نامیده می‌شود (انسان/۱۷-۱۸). پروردگارشان به آنان شرابی پاک می‌نوشاند. به‌راستی این برای شما پاداشی است و از تلاش شما سپاسگزاری می‌شود (انسان/۲۱-۲۲).

مستی

وَ مِن ثَمَرَاتِ النَّخِيلِ وَ الأَعْنَابِ تَتَّخِذُونَ مِنْهُ سَكَرًا وَ رِزْقًا حَسَنًا إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَةً لِّقَوْمٍ يَعْقِلُونَ (نحل/۶۷).

يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَ الْمَيْسِرِ قُلْ فِيهِمَا إِثْمٌ كَبِيرٌ وَ مَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَ إِثْمُهُمَآ أَكْبَرُ مِن نَّفْعِهِمَا (بقره/۲۱۹) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ إِنَّمَا الْخَمْرُ وَ الْمَيْسِرُ وَ الأَنصَابُ وَ الأَزْلاَمُ رِجْسٌ مِّنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ* إِنَّمَا يُرِيدُ الشَّيْطَانُ أَن يُوقِعَ بَيْنَكُمُ الْعَدَاوَةَ وَ الْبَغْضَاء فِي الْخَمْرِ وَ الْمَيْسِرِ وَ يَصُدَّكُمْ عَن ذِكْرِ اللّهِ وَ عَنِ الصَّلاَةِ فَهَلْ أَنتُم مُّنتَهُونَ (مائده/۹۰-۹۱) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَقْرَبُواْ الصَّلاَةَ وَ أَنتُمْ سُكَارَى حَتَّىَ تَعْلَمُواْ مَا تَقُولُونَ (نساء/۴۳).

وَ دَخَلَ مَعَهُ (یوسف) السِّجْنَ فَتَيَانَ قَالَ أَحَدُهُمَآ إِنِّي أَرَانِي أَعْصِرُ خَمْرًا وَ قَالَ الآخَرُ إِنِّي أَرَانِي أَحْمِلُ فَوْقَ رَأْسِي خُبْزًا تَأْكُلُ الطَّيْرُ مِنْهُ نَبِّئْنَا بِتَأْوِيلِهِ إِنَّا نَرَاكَ مِنَ الْمُحْسِنِينَ (یوسف/۳۶) [قال یوسف] يَا صَاحِبَيِ السِّجْنِ أَمَّا أَحَدُكُمَا فَيَسْقِي رَبَّهُ خَمْرًا وَ أَمَّا الآخَرُ فَيُصْلَبُ فَتَأْكُلُ الطَّيْرُ مِن رَّأْسِهِ قُضِيَ الأَمْرُ الَّذِي فِيهِ تَسْتَفْتِيَانِ (یوسف/۴۱).

مَثَلُ الْجَنَّةِ الَّتِي وُعِدَ الْمُتَّقُونَ فِيهَا أَنْهَارٌ مِّن مَّاء غَيْرِ آسِنٍ وَ أَنْهَارٌ مِن لَّبَنٍ لَّمْ يَتَغَيَّرْ طَعْمُهُ وَ أَنْهَارٌ مِّنْ خَمْرٍ لَّذَّةٍ لِّلشَّارِبِينَ وَ أَنْهَارٌ مِّنْ عَسَلٍ مُّصَفًّى وَ لَهُمْ فِيهَا مِن كُلِّ الثَّمَرَاتِ وَ مَغْفِرَةٌ مِّن رَّبِّهِمْ (محمّد/۱۵) [للمتّقین فی الجنات] وَ كَأْسًا دِهَاقًا (نبأ/۳۴) [المومنون] يَتَنَازَعُونَ فِيهَا كَأْسًا لَّا لَغْوٌ فِيهَا وَ لَا تَأْثِيمٌ (طور/۲۳).

[فی الجنات] يُطَافُ عَلَيْهِم (مخلَصین) بِكَأْسٍ مِن مَّعِينٍ* بَيْضَاء لَذَّةٍ لِّلشَّارِبِينَ* لَا فِيهَا غَوْلٌ وَ لَا هُمْ عَنْهَا يُنزَفُونَ (صافّات/۴۵-۴۷).

يَطُوفُ عَلَيْهِمْ (المقرّبین) وِلْدَانٌ مُّخَلَّدُونَ* بِأَكْوَابٍ وَ أَبَارِيقَ وَ كَأْسٍ مِّن مَّعِينٍ* لَا يُصَدَّعُونَ عَنْهَا وَ لَا يُنزِفُونَ (واقعه/۱۷-۱۹) يُسْقَوْنَ [الابرار] مِن رَّحِيقٍ مَّخْتُومٍ* خِتَامُهُ مِسْكٌ وَ فِي ذَلِكَ فَلْيَتَنَافَسِ الْمُتَنَافِسُونَ* وَ مِزَاجُهُ مِن تَسْنِيمٍ* عَيْنًا يَشْرَبُ بِهَا الْمُقَرَّبُونَ (مطفّفین/۲۵-۲۸) إِنَّ الْأَبْرَارَ يَشْرَبُونَ مِن كَأْسٍ كَانَ مِزَاجُهَا كَافُورًا* عَيْنًا يَشْرَبُ بِهَا عِبَادُ اللَّهِ يُفَجِّرُونَهَا تَفْجِيرًا (انسان/۵-۶) وَ يُسْقَوْنَ فِيهَا كَأْسًا كَانَ مِزَاجُهَا زَنجَبِيلًا* عَيْنًا فِيهَا تُسَمَّى سَلْسَبِيلًا (انسان/۱۷-۱۸) وَ سَقَاهُمْ رَبُّهُمْ شَرَابًا طَهُورًا* إِنَّ هَذَا كَانَ لَكُمْ جَزَاء وَ كَانَ سَعْيُكُم مَّشْكُورًا (انسان/۲۱-۲۲)