چكيده: بسياري از جنیان و آدمیان گوش‌هايي دارند كه با آن نمي‌شنوند. خدا بر گوش‌هاي كساني كه از آيات پروردگار روي بر مي‌گردانند، كساني كه ايمان نمي‌آورند، كساني كه به آخرت ايمان ندارند و مشركان، سنگيني قرار داده است. گوش در برابر گوش قصاص دارد.

به‌راستي بسيارى از جنّيان و آدميان را براى جهنّم آفريده‏ايم. آنان قلب‌هايي دارند كه با آن نمي‌فهمند و چشمانى دارند كه با آنها نمى‏بينند و گوش‌هايى دارند كه با آن نمى‏شنوند. آنان همانند چهارپايان بلكه گمراه‏تر هستند. آنها همان غافلانند (اعراف/۱۷۹). بر قلب‌هاي آنان (كساني كه به آخرت ايمان ندارند)، پوشش‌ها قرار دادیم تا آن (قرآن) را نفهمند و در گوش‌هايشان سنگينى [قرار دادیم]. هنگامی که در قرآن پروردگار خود را به يگانگى ياد كنى، با نفرت پشت مى‏كنند هنگامى كه به سوى تو گوش می‌دهند، ما بهتر مى‏دانيم به چه [منظور] گوش مى‏دهند (اسراء/۴۶-۴۷). كيست‏ ستمكارتر از آن كه به آيات پروردگار خود تذكّر داده شود پس از آن روى برتابد و آن‌چه را پيش فرستاده، فراموش كند؟ به‌راستی ما بر قلب‌هاى آنان پوشش‌هايى قرار داديم تا آن را درنيابند و در گوش‌هايشان سنگينى [قرار دادیم]. اگر آنان را به سوى هدايت دعوت كني هرگز هدايت نمي‌شوند (كهف/۵۷).

از مردم كسانى هستند كه سخن بيهوده را مي‌خرند تا بدون علم از راه خدا گمراه كنند و آن را به ريشخند مي‌گيرند. براى آنان عذابى خواركننده خواهد بود. چون آيات ما بر او تلاوت شود با استكبار روى برمى‏گرداند، گويى آن را نشنيده است. گويى در گوش‌هايش سنگينى است پس او را به عذابى دردناك بشارت بده (لقمان/۶-۷).

برخى از مردم مى‏گويند: به خدا و روز بازپسين ايمان آورده‏ايم ولى مومن نيستند … كران و لالان و كوران هستند پس آنان باز نمی‌گردند. [مَثَل آنان] مانند [مثل گرفتاران در] رگبارى از آسمان است كه در آن تاريكي‌ها و رعد و برقى است، از صاعقه‌ها [و] بيم مرگ، انگشتان خود را در گوش‌هايشان مي‌نهند. خدا بر كافران احاطه دارد. نزديك است برق چشمانشان را بربايد هر گاه كه بر آنان روشن کند، در آن راه روند و چون بر آنان تاريك كند، [بر جاى خود] بايستند. اگر خدا مى‏خواست ‏شنوايى و بينايى‏ آنان را می‌برد. به‌راستی خدا بر همه چيز توانا است (بقره/۸-۲۰). چه بسيار شهرها را كه ستمكار بودند هلاكشان كرديم و آن [شهرها] سقف‌هايش فرو ريخته است و [چه بسيار] چاه‌هاى متروك و قصرهاى افراشته. آيا در زمين نگشته‌اند تا قلب‌هايي داشته باشند كه با آن بينديشند يا گوش‌هايى كه با آن بشنوند؟ به‌راستي چشم‌ها كور نيست ولي قلب‌هايى كه در سينه‏هاست، كور می‌شود (حج/۴۵-۴۶)

آيا كساني كه به غیر از خدا مي‌خوانيد، پاهايى دارند كه با آن راه بروند يا دست‌هايى دارند كه با آن كارى انجام دهند يا چشم‌هايى دارند كه با آن بنگرند يا گوش‌هايى دارند كه با آن بشنوند (اعراف/۱۹۵)؟

[شيطان] گفت: بى‏گمان از بندگان تو نصيبى معيّن برخواهم گرفت. آنان را سخت گمراه خواهم كرد و به آرزوها می‌افکنم و وادارشان مى‏كنم تا گوش‌هاى چهارپايان را بشکافند و وادارشان مى‏كنم تا خلقت خدا را تغيير دهند (نساء/۱۱۸-۱۱۹).

[نوح گفت: پروردگارا،] به‌راستی من هر بار آنان را دعوت كردم تا ايشان را بيامرزى، انگشتان خود را در گوش‌هايشان كردند و جامه‌هاي خود را بر سر كشيدند و اصرار ورزيدند و هر چه بيشتر استكبار ورزيدند (نوح/۷). بی‌گمان ما [در زمان نوح] آن‌گاه که آب طغيان كرد، شما را بر كشتي سوار كرديم تا آن را براي شما يادآوري قرار دهيم و گوش‌هاي شنوا آن را فرا گیرد (حاقّه/۱۱-۱۲).

بر آنان (يهود) در آن (تورات) مقرّر كرديم كه جان در مقابل جان، چشم در مقابل چشم، بينى در برابر بينى، گوش در برابر گوش و دندان در برابر دندان مى‏باشد و زخم‌ها قصاصى دارند. هر كس از آن درگذرد پس آن، كفّاره‌ای برای او خواهد بود و هر كه به آن‌چه خدا نازل كرده است، داورى نكند، آنان همان ستمکاران هستند (مائده/۴۵).

در آن غار سالياني چند بر گوش‌هاي آنان (اصحاب كهف) [پرده] نهادیم (كهف/۱۱).

برخى از آنان (مشركان) به تو گوش مى‏دهند. ما بر قلب‌هاي آنان پوشش‌ها قرار داديم تا آن را نفهمند و در گوش‌هايشان سنگينى [قرار دادیم]. اگر هر نشانه‌اي ببينند به آن (قرآن) ايمان نمى‏آورند تا آنجا ‌كه چون نزد تو مى‏آيند و با تو جدال مى‏كنند، كسانى كه كفر ورزيدند مى‏گويند: اين جز افسانه‏هاى پيشينيان نيست (انعام/۲۵). از آنان كساني هستند كه پيامبر را آزار مي‌دهند و مي‌گويند: او [سراپا] گوش (زودباور) است. بگو، گوش خوبي براي شما است. به خدا ايمان دارد و مومنان را باور مي‌كند و براي كساني از شما كه ايمان آورده‌اند، رحمتي است. برای کسانی که رسول خدا را آزار می‌دهند، عذابی دردناک است (توبه/۶۱). گفتند: قلب‌هاي ما از آن‌چه ما را به سوى آن مى‏خوانى، در پوشش‌هايي است و در گوش‌هاى ما سنگينى است. ميان ما و تو پرده‏اى است پس عمل كن که ما هم عمل مى‏كنيم (فصّلت/۵).

بگو، اين [كتاب] براى كسانى كه ايمان آورده‏اند، هدايت و شفا است و كسانى كه ايمان نمى‏آورند، در گوش‌هايشان سنگينى است و قرآن براي آنان كوري است و آنان از جايى دور ندا داده مي‌شوند (فصّلت/۴۴).

شنوایی

وَ لَقَدْ ذَرَأْنَا لِجَهَنَّمَ كَثِيرًا مِّنَ الْجِنِّ وَ الإِنسِ لَهُمْ قُلُوبٌ لاَّ يَفْقَهُونَ بِهَا وَ لَهُمْ أَعْيُنٌ لاَّ يُبْصِرُونَ بِهَا وَلهُمْ آذَانٌ لاَّ يَسْمَعُونَ بِهَا أُوْلَئِكَ كَالأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُوْلَئِكَ هُمُ الْغَافِلُونَ (اعراف/۱۷۹) وَ جَعَلْنَا عَلَى قُلُوبِهِمْ (الذین لایومنون بالاخرة) أَكِنَّةً أَن يَفْقَهُوهُ وَ فِي آذَانِهِمْ وَقْرًا وَ إِذَا ذَكَرْتَ رَبَّكَ فِي الْقُرْآنِ وَحْدَهُ وَلَّوْاْ عَلَى أَدْبَارِهِمْ نُفُورًا* نَّحْنُ أَعْلَمُ بِمَا يَسْتَمِعُونَ بِهِ إِذْ يَسْتَمِعُونَ إِلَيْكَ (اسراء/۴۶-۴۷) وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّن ذُكِّرَ بِآيَاتِ رَبِّهِ فَأَعْرَضَ عَنْهَا وَ نَسِيَ مَا قَدَّمَتْ يَدَاهُ إِنَّا جَعَلْنَا عَلَى قُلُوبِهِمْ أَكِنَّةً أَن يَفْقَهُوهُ وَ فِي آذَانِهِمْ وَقْرًا وَ إِن تَدْعُهُمْ إِلَى الْهُدَى فَلَن يَهْتَدُوا إِذًا أَبَدًا (كهف/۵۷)

وَ مِنَ النَّاسِ مَن يَشْتَرِي لَهْوَ الْحَدِيثِ لِيُضِلَّ عَن سَبِيلِ اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَ يَتَّخِذَهَا هُزُوًا أُولَئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ مُّهِينٌ* وَ إِذَا تُتْلَى عَلَيْهِ آيَاتُنَا وَلَّى مُسْتَكْبِرًا كَأَن لَّمْ يَسْمَعْهَا كَأَنَّ فِي أُذُنَيْهِ وَقْرًا فَبَشِّرْهُ بِعَذَابٍ أَلِيمٍ (لقمان/۶-۷)

وَ مِنَ النَّاسِ مَن يَقُولُ آمَنَّا بِاللّهِ وَ بِالْيَوْمِ الآخِرِ وَ مَا هُم بِمُؤْمِنِينَ … صُمٌّ بُكْمٌ عُمْيٌ فَهُمْ لاَ يَرْجِعُونَ* أَوْ كَصَيِّبٍ مِّنَ السَّمَاءِ فِيهِ ظُلُمَاتٌ وَ رَعْدٌ وَ بَرْقٌ يَجْعَلُونَ أَصْابِعَهُمْ فِي آذَانِهِم مِّنَ الصَّوَاعِقِ حَذَرَ الْمَوْتِ و اللّهُ مُحِيطٌ بِالْكافِرِينَ* يَكَادُ الْبَرْقُ يَخْطَفُ أَبْصَارَهُمْ كُلَّمَا أَضَاء لَهُم مَّشَوْاْ فِيهِ وَ إِذَا أَظْلَمَ عَلَيْهِمْ قَامُواْ وَ لَوْ شَاء اللّهُ لَذَهَبَ بِسَمْعِهِمْ وَ أَبْصَارِهِمْ إِنَّ اللَّه عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ (بقره/۸-۲۰) فَكَأَيِّن مِّن قَرْيَةٍ أَهْلَكْنَاهَا وَ هِيَ ظَالِمَةٌ فَهِيَ خَاوِيَةٌ عَلَى عُرُوشِهَا وَبِئْرٍ مُّعَطَّلَةٍ وَ قَصْرٍ مَّشِيدٍ* أَفَلَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَتَكُونَ لَهُمْ قُلُوبٌ يَعْقِلُونَ بِهَا أَوْ آذَانٌ يَسْمَعُونَ بِهَا فَإِنَّهَا لَا تَعْمَى الْأَبْصَارُ وَلَكِن تَعْمَى الْقُلُوبُ الَّتِي فِي الصُّدُورِ  (حج/۴۵-۴۶)

أَلَهُمْ (الذین تدعون من دون الله) أَرْجُلٌ يَمْشُونَ بِهَا أَمْ لَهُمْ أَيْدٍ يَبْطِشُونَ بِهَا أَمْ لَهُمْ أَعْيُنٌ يُبْصِرُونَ بِهَا أَمْ لَهُمْ آذَانٌ يَسْمَعُونَ بِهَا (اعراف/۱۹۵)

وَ قَالَ [الشیطان] لَأَتَّخِذَنَّ مِنْ عِبَادِكَ نَصِيبًا مَّفْرُوضًا* وَ لأُضِلَّنَّهُمْ وَ لأُمَنِّيَنَّهُمْ وَ لآمُرَنَّهُمْ فَلَيُبَتِّكُنَّ آذَانَ الأَنْعَامِ وَ لآمُرَنَّهُمْ فَلَيُغَيِّرُنَّ خَلْقَ اللّهِ (نساء/۱۱۸-۱۱۹)

وَ [قال نوح ربّ] إِنِّي كُلَّمَا دَعَوْتُهُمْ لِتَغْفِرَ لَهُمْ جَعَلُوا أَصَابِعَهُمْ فِي آذَانِهِمْ وَ اسْتَغْشَوْا ثِيَابَهُمْ وَ أَصَرُّوا وَ اسْتَكْبَرُوا اسْتِكْبَارًا (نوح/۷) إِنَّا لَمَّا طَغَى الْمَاء حَمَلْنَاكُمْ فِي الْجَارِيَةِ* لِنَجْعَلَهَا لَكُمْ تَذْكِرَةً وَ تَعِيَهَا أُذُنٌ وَاعِيَةٌ  (حاقّه/۱۱-۱۲)

وَ كَتَبْنَا عَلَيْهِمْ (الیهود) فِيهَا أَنَّ النَّفْسَ بِالنَّفْسِ وَ الْعَيْنَ بِالْعَيْنِ وَ الأَنفَ بِالأَنفِ وَ الأُذُنَ بِالأُذُنِ وَ السِّنَّ بِالسِّنِّ وَ الْجُرُوحَ قِصَاصٌ فَمَن تَصَدَّقَ بِهِ فَهُوَ كَفَّارَةٌ لَّهُ وَ مَن لَّمْ يَحْكُم بِمَا أنزَلَ اللّهُ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ (مائده/۴۵)

فَضَرَبْنَا عَلَى آذَانِهِمْ فِي الْكَهْفِ سِنِينَ عَدَدًا (كهف/۱۱)

وَ مِنْهُم (المشرکین) مَّن يَسْتَمِعُ إِلَيْكَ وَ جَعَلْنَا عَلَى قُلُوبِهِمْ أَكِنَّةً أَن يَفْقَهُوهُ وَ فِي آذَانِهِمْ وَقْرًا وَ إِن يَرَوْاْ كُلَّ آيَةٍ لاَّ يُؤْمِنُواْ بِهَا حَتَّى إِذَا جَآؤُوكَ يُجَادِلُونَكَ يَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُواْ إِنْ هَذَآ إِلاَّ أَسَاطِيرُ الأَوَّلِينَ (انعام/۲۵) وَ مِنْهُمُ الَّذِينَ يُؤْذُونَ النَّبِيَّ وَ يِقُولُونَ هُوَ أُذُنٌ قُلْ أُذُنُ خَيْرٍ لَّكُمْ يُؤْمِنُ بِاللّهِ وَ يُؤْمِنُ لِلْمُؤْمِنِينَ وَ رَحْمَةٌ لِّلَّذِينَ آمَنُواْ مِنكُمْ وَ الَّذِينَ يُؤْذُونَ رَسُولَ اللّهِ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ (توبه/۶۱) وَ قَالُوا قُلُوبُنَا فِي أَكِنَّةٍ مِّمَّا تَدْعُونَا إِلَيْهِ وَ فِي آذَانِنَا وَقْرٌ وَ مِن بَيْنِنَا وَ بَيْنِكَ حِجَابٌ فَاعْمَلْ إِنَّنَا عَامِلُونَ (فصّلت/۵)

قُلْ هُوَ لِلَّذِينَ آمَنُوا هُدًى وَ شِفَاء وَ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ فِي آذَانِهِمْ وَقْرٌ وَ هُوَ عَلَيْهِمْ عَمًى أُوْلَئِكَ يُنَادَوْنَ مِن مَّكَانٍ بَعِيدٍ (فصّلت/۴۴)