کوچک، خُرد، این مفهوم از مادّه «ص غ ر» ۱۳ بار و آیهای که این معنا را دارد، آمده است.
چکیده: هیچ کوچک و بزرگی از خدا پوشیده نیست. از نوشتن معامله چه کوچک باشد چه بزرگ خسته نشوید. هر کوچک و بزرگی در نامه اعمال نوشته میشود. مجرمان، شیطان و فرعونیان از کوچکشدگان هستند. هموزن ذرّهای در زمین و نه در آسمان از پروردگار تو پوشیده نیست و نه کوچکتر از آن و نه بزرگتر، مگر اینکه در کتابی روشن است (یونس/۶۱). هم وزن ذرّهای نه در آسمانها و نه در زمین از او پوشیده نیست و نه کوچکتر از آن و نه بزرگتر از آن، مگر اینکه در کتابی روشن است (سبأ/۳). از روی مهربانی بال فروتنی بر پدر و مادر بگستر و بگو، پروردگارا، به آنها رحم کن همانگونه که در کوچکی من را پروراندند (اسراء/۲۴). ای کسانی که ایمان آوردهاید، هنگامی که به قرض یا نسیه معامله کردید، آن را تا سرآمدی معین بنویسید … از نوشتن آن، چه کوچک باشد و چه بزرگ تا سرآمد آن، خسته نشوید. این نزد خدا عادلانهتر و برای گواهیدادن استوارتر است و برای اینکه به شک نیفتید، نزدیکتر است، مگر آنکه معاملهای نقدی باشد که میان خود انجام میدهید که در آن صورت بر شما گناهی نیست که آن را ننویسید (بقره/۲۸۲). با کسانی از اهلکتاب که به خدا و روز بازپسین ایمان نمیآورند و آنچه خدا و فرستاده او حرام کرده است را حرمت نمینهند و دین حق را نمیپذیرند، بجنگید تا در حالیکه از کوچکشدگان هستند به دست خود جزیه دهند (توبه/۲۹). بدون تردید به نافرمانان، از عذاب کوچکتر (این دنیا) پیش از عذاب بزرگتر میچشانیم، باشد که بازگردند (سجده/۲۱). بهزودی به مجرمان به سبب آنکه مکر میکردند، کوچکی (خواری) از نزد خدا و عذابی شدید خواهد رسید (انعام/۱۲۴). [پروردگار به ابلیس] فرمود: از آن جا پایین برو. تو را نرسد که در آنجا تکبّر کنی، پس بیرون رو که تو از کوچکشدگان هستی (اعراف/۱۳). [همسرِ عزیز] گفت: این همان است که درباره آن من را ملامت میکردید. بهراستی من از او کام خواستم و او خود را نگاه داشت. اگر آنچه را به او دستور میدهم انجام ندهد، بدون تردید زندانی و از کوچکشدگان خواهد شد (یوسف/۳۲). به موسی وحی کردیم که عصای خود را بیفکن. ناگاه عصا آنچه را به دروغ ساخته بودند، بلعید پس حق واقع شد و آنچه میکردند، باطل گردید پس [فرعونیان] در آنجا مغلوب شدند و با کوچکی بازگشتند (اعراف/۱۱۷-۱۱۹). [سلیمان به هدهد گفت:] به سوی آنان (قوم سبأ) بازگرد که بیگمان با سپاهیانی بر آنان در میآییم که توان مقاومت در برابر آنان را نداشته باشند. بهراستی آنان را با کوچکی از آنجا بیرون میکنیم (نمل/۳۷). مردم مدینه و بادیهنشینان اطراف آن را نسزد که از رسول خدا تخلّف کنند و جان خود را از جان او عزیزتر بدانند. این به سبب آن است که در راه خدا هیچ تشنگی و نه رنج و نه گرسنگی به آنان نرسد و در هیچ مکانی که کافران را به خشم میآورد، قدم نمیگذارند و به هیچ دشمن آسیبی نمیرسانند، مگر اینکه به سبب آن، عمل صالحی برای آنان نوشته میشود. بیگمان خدا پاداش نیکوکاران را ضایع نمیکند. هیچ هزینه کوچک و نه بزرگی خرج نمیکنند و هیچ وادی را نمیپیمایند مگر اینکه برای آنان نوشته میشود تا خدا آنان را بهتر از آنچه میکردند، جزا دهد (توبه/۱۲۰-۱۲۱). کارنامه نهاده میشود پس مجرمان را میبینی از آن چه در آن است، هراسان هستند و میگویند: ای وای بر ما، این چه کارنامهای است که هیچ کوچک و بزرگی را فرونگذاشته مگر اینکه آن را برشمرده است. آنان آنچه انجام دادهاند را حاضر مییابند. پروردگار تو به هیچ کس ستم نمیکند (کهف/۴۹). هر چه انجام دادهاند، در نوشتههای [اعمال] آمده است. هر کوچک و بزرگی نوشته شده است (قمر/۵۲-۵۳). بزرگ، ذرّه |
الصّغير
وَمَا يَعْزُبُ عَن رَّبِّكَ مِن مِّثْقَالِ ذَرَّةٍ فِي الأَرْضِ وَ لاَ فِي السَّمَاء وَ لاَ أَصْغَرَ مِن ذَلِكَ وَ لا أَكْبَرَ إِلاَّ فِي كِتَابٍ مُّبِينٍ (يونس/۶۱) لَا يَعْزُبُ عَنْهُ مِثْقَالُ ذَرَّةٍ فِي السَّمَاوَاتِ وَ لَا فِي الْأَرْضِ وَ لَا أَصْغَرُ مِن ذَلِكَ وَ لَا أَكْبَرُ إِلَّا فِي كِتَابٍ مُّبِينٍ (سبأ/۳)
وَ اخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَ قُل رَّبِّ ارْحَمْهُمَا كَمَا رَبَّيَانِي صَغِيرًا (اسراء/۲۴) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ إِذَا تَدَايَنتُم بِدَيْنٍ إِلَى أَجَلٍ مُّسَمًّى فَاكْتُبُوهُ وَ لْيَكْتُب … وَ لاَ تَسْأَمُوْاْ أَن تَكْتُبُوْهُ صَغِيرًا أَو كَبِيرًا إِلَى أَجَلِهِ ذَلِكُمْ أَقْسَطُ عِندَ اللّهِ وَ أَقْومُ لِلشَّهَادَةِ وَ أَدْنَى أَلاَّ تَرْتَابُواْ إِلاَّ أَن تَكُونَ تِجَارَةً حَاضِرَةً تُدِيرُونَهَا بَيْنَكُمْ فَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَلاَّ تَكْتُبُوهَا (بقره/۲۸۲) قَاتِلُواْ الَّذِينَ لاَ يُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَ لاَ بِالْيَوْمِ الآخِرِ وَ لاَ يُحَرِّمُونَ مَا حَرَّمَ اللّهُ وَ رَسُولُهُ وَ لاَ يَدِينُونَ دِينَ الْحَقِّ مِنَ الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ حَتَّى يُعْطُواْ الْجِزْيَةَ عَن يَدٍ وَ هُمْ صَاغِرُونَ (توبه/۲۹)
وَ لَنُذِيقَنَّهُمْ مِنَ الْعَذَابِ الْأَدْنَى دُونَ الْعَذَابِ الْأَكْبَرِ لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ (سجده/۲۱) سَيُصِيبُ الَّذِينَ أَجْرَمُواْ صَغَارٌ عِندَ اللّهِ وَ عَذَابٌ شَدِيدٌ بِمَا كَانُواْ يَمْكُرُونَ (انعام/۱۲۴)
قَالَ [ربّ لابليس] فَاهْبِطْ مِنْهَا فَمَا يَكُونُ لَكَ أَن تَتَكَبَّرَ فِيهَا فَاخْرُجْ إِنَّكَ مِنَ الصَّاغِرِينَ (اعراف/۱۳) قَالَتْ (امرأة العزيز) فَذَلِكُنَّ الَّذِي لُمْتُنَّنِي فِيهِ وَ لَقَدْ رَاوَدتُّهُ عَن نَّفْسِهِ فَاسَتَعْصَمَ وَ لَئِن لَّمْ يَفْعَلْ مَا آمُرُهُ لَيُسْجَنَنَّ وَ لَيَكُونًا مِّنَ الصَّاغِرِينَ (يوسف/۳۲) وَ أَوْحَيْنَا إِلَى مُوسَى أَنْ أَلْقِ عَصَاكَ فَإِذَا هِيَ تَلْقَفُ مَا يَأْفِكُونَ* فَوَقَعَ الْحَقُّ وَ بَطَلَ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ* فَغُلِبُواْ هُنَالِكَ وَ انقَلَبُواْ (آلفرعون) صَاغِرِينَ (اعراف/۱۱۷-۱۱۹)
[قال سليمان لهدهد] ارْجِعْ إِلَيْهِمْ (قوم سبأ) فَلَنَأْتِيَنَّهُمْ بِجُنُودٍ لَّا قِبَلَ لَهُم بِهَا وَ لَنُخْرِجَنَّهُم مِّنْهَا أَذِلَّةً وَ هُمْ صَاغِرُونَ (نمل/۳۷)
مَا كَانَ لِأَهْلِ الْمَدِينَةِ وَ مَنْ حَوْلَهُم مِّنَ الأَعْرَابِ أَن يَتَخَلَّفُواْ عَن رَّسُولِ اللّهِ وَ لاَ يَرْغَبُواْ بِأَنفُسِهِمْ عَن نَّفْسِهِ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ لاَ يُصِيبُهُمْ ظَمَأٌ وَ لاَ نَصَبٌ وَ لاَ مَخْمَصَةٌ فِي سَبِيلِ اللّهِ وَ لاَ يَطَؤُونَ مَوْطِئًا يَغِيظُ الْكُفَّارَ وَ لاَ يَنَالُونَ مِنْ عَدُوٍّ نَّيْلًا إِلاَّ كُتِبَ لَهُم بِهِ عَمَلٌ صَالِحٌ إِنَّ اللّهَ لاَ يُضِيعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِينَ * وَ لاَ يُنفِقُونَ نَفَقَةً صَغِيرَةً وَ لاَ كَبِيرَةً وَ لاَ يَقْطَعُونَ وَادِيًا إِلاَّ كُتِبَ لَهُمْ لِيَجْزِيَهُمُ اللّهُ أَحْسَنَ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ (توبه/۱۲۰-۱۲۱)
وَ وُضِعَ الْكِتَابُ فَتَرَى الْمُجْرِمِينَ مُشْفِقِينَ مِمَّا فِيهِ وَ يَقُولُونَ يَا وَيْلَتَنَا مَالِ هَذَا الْكِتَابِ لَا يُغَادِرُ صَغِيرَةً وَ لَا كَبِيرَةً إِلَّا أَحْصَاهَا وَ وَجَدُوا مَا عَمِلُوا حَاضِرًا وَ لَا يَظْلِمُ رَبُّكَ أَحَدًا (كهف/۴۹) وَ كُلُّ شَيْءٍ فَعَلُوهُ فِي الزُّبُرِ* وَ كُلُّ صَغِيرٍ وَ كَبِيرٍ مُسْتَطَرٌ (قمر/۵۲-۵۳) |