کوه، برآمدگی بزرگ و مرتفع از سنگ یا خاک در سطح زمین، این مفهوم از مادّه «ج ب ل» ۳۹ بار و با واژه «رواسی» ۱۰ بار، «اعلام» ۲ بار، «طود» ۱ بار و «جودی» ۱ بار و آیهای که این معنا را دارد، آمده است.
چکیده: خدا در زمین کوههای استوار قرار داد و آنها را میخهای زمین و مانع لرزش زمین و انسان قرار داد. کوهها را پناهگاههایی قرار داد. از کوهها خط ها و رگههایی سفید و سرخ به رنگهای مختلف و رنگ کاملا سیاه پدید آورد. آیا به کوهها ننگریستهاند که چگونه برپا داشته شدهاند؟ کوهها را میبینی و میپنداری که بدون حرکت هستند، در حالیکه مانند ابر در حرکتاند. کوهها برای خدا سجده میکنند. ما امانت را بر کوهها عرضه کردیم، اما از حمل آن سرباز زند و از آن هراسیدند. روز قیامت، کوهها به لرزه درمیآیند، به حرکت درآمده و به راه میافتند. کوهها از جا کنده و یکباره درهم کوبیده شوند و مانند پشم رنگارنگ زده شوند. خرد و ریز و به صورت غباری پراکنده گردند. [خدا] در زمین از فراز آن، کوههای استوار قرار داد و در آن خیر و برکت نهاد (فصّلت/۱۰). زمین را گستردیم و در آن کوههای استوار افکندیم و در آن از هر چیز متناسب رویاندیم (حجر/۱۹). زمین را گستردیم و در آن کوههای استوار افکندیم. در آن از هر نوع گیاه با طراوت رویاندیم تا مایه بصیرت و یادآوری هر بنده توبهکاری باشد (ق/۷-۸). او است که زمین را گسترد و در آن کوههای استوار و رودها پدید آورد. در آن از هر گونه محصولی، دو زوج قرار داد. شب را به روز میپوشاند. بدون تردید در این برای گروهی که تفکّر میکنند، نشانههایی است (رعد/۳). در زمین کوههای استوار قرار دادیم تا آنان را نجنباند و در آن راههایى فراخ پدید آوردیم، باشد که آنان هدایت یابند (انبیاء/۳۱). در زمین کوههای استوار افکند تا شما را نجنباند و رودها و راهها را [پدید آورد]، باشد که شما هدایت یابید (نحل/۱۵). در زمین کوههای استوار افکند تا شما را نجنباند …. این آفرینش خدا است. به من نشان دهید، کسانی که غیر از او هستند، چه چیزی آفریدهاند؟ بلکه ستمکاران در گمراهی آشکاری هستند (لقمان/۱۰-۱۱). خدا برای شما از آنچه آفریده است، سایهبانها قرار داد و از کوهها برای شما پناهگاههایی قرار داد … اینگونه نعمت خود را بر شما تمام کرد، باشد که تسلیم شوید (نحل/۸۱). [آیا ننگریستهاند] به کوهها که چگونه برپا داشته شدهاند (غاشیه/۱۹)؟ آیا زمین را گهوارهای قرار ندادیم و کوهها را میخهای آن (نبأ/۶-۷)؟ آیا زمین را دربرگیرنده قرار ندادیم؟ [برای] زندگان و مردگان و در آن کوههای استوار بلند قرار ندادیم و به شما آبی گوارا نوشاندیم. وای در آن روز بر تکذیب کنندگان (مرسلات/۲۵-۲۸). آیا ندیدی خدا … از کوهها، خطها و رگههایی سفید و سرخ به رنگهای مختلف و رنگ کاملا سیاه [پدید آورد] (فاطر/۲۷)؟ [آیا آنچه شریک میگیرید، بهتر است] یا آن که زمین را قرارگاه کرد و در آن نهرها قرار داد و برای آن کوههای استوار قرار داد و میان آن دو دریا، حایلی قرار داد؟ آیا با خدا معبودی هست؟ بلکه بیشتر آنان نمیدانند (نمل/۶۱). آیا آفرینش شما دشوارتر است یا آسمانى که آن را بنا کرد؟ … [خدا] آب و چراگاه زمین را از آن بیرون آورد و کوهها را استوار نمود (نازعات/۲۷-۳۲). آیا ندیدی خدا … از آسمان، از [ابرهای] کوهپیکر در آن، تگرگی نازل میکند و هر کس را بخواهد، با آن میزند و آن را از هر کس بخواهد باز میدارد (نور/۴۳)؟ کشتی هاىِ روانِ بادبان برافراشته کوهآسا در دریا، از آنِ او است (رحمن/۲۴). از نشانه هاى او، کشتی هاىِ روانِ کوه آسا در دریا است (شوری/۳۲). کوهها را میبینی و میپنداری که آنها بدون حرکت هستند، در حالیکه مانند ابر در حرکتاند. این صنع خدا است که هر چیزی را محکم و استوار نمود. به راستی او به آنچه انجام میدهید، آگاه است (نمل/۸۸). ما امانت را بر آسمانها، زمین و کوهها عرضه کردیم پس از تحمّل آن سرباز زدند و از آن هراسیدند ولی انسان آن را بر دوش کشید. بهراستی او بسیار ستمکار نادان است (احزاب/۷۲). آیا درنیافتهای که هر کس در آسمانها و هر کس در زمین است، خورشید، ماه، ستارگان، کوهها، درختان، جنبندگان و بسیاری از مردم، برای خدا سجده میکنند (حج/۱۸)؟ سوگند به طور … که عذاب پروردگارت واقع شدنی است. آن را هیچ بازدارندهای نیست. روزی که آسمان سخت به لرزه درآید و کوهها به حرکت درآیند، پس در آن روز وای بر تکذیبکنندگان (طور/۱-۱۱). روزی که کوهها را به حرکت در میآوریم و زمین را صاف و هموار میبینی و آنان را گرد میآوریم و هیچ یک از آنان را فروگذار نمیکنیم (کهف/۴۷). آنگاه که ستارگان محو شوند، آنگاه که آسمان شکافته شود، آنگاه که کوهها از جا کنده شوند و آنگاه که برای پیامبران تعیین وقت شود، برای چه روزی مهلت داده شدهاید؟ برای روز جدایی (مرسلات/۸-۱۳). آنگاه که خورشید درهم پیچد، آنگاه که ستارگان تیره شوند و آنگاه که کوهها به راه افتند … هر کس بداند چه حاضر کرده است (تکویر/۱-۱۴). آنگاه که در صور یک بار دمیده شود، زمین و کوهها برداشته شوند، پس یکباره درهم کوبیده شوند، آن روز است که آن واقعه، واقع خواهد شد (حاقّه/۱۳-۱۵). روزی که در صور دمیده شود، پس گروهگروه بیایید، آسمان گشوده شود پس درهایی گردد، کوهها روان شوند و [مانند] سرابی گردند (نبأ/۱۸-۲۰). هنگامی که آن واقعه واقع شود … کوهها به تمامی خرد و ریز شوند و به صورت غباری پراکنده شوند (واقعه/۱-۶). بیگمان نزد ما زنجیرها، آتش افروخته، طعامی گلوگیر و عذابی دردناک است، در روزی که زمین و کوهها به لرزه درآیند و کوهها تودهای از ریگ روان شوند (مزمّل/۱۲-۱۴). روزی که مردم مانند پروانههای پراکنده باشند و کوهها مانند پشم رنگارنگ حلاجی شده، هر کس وزنه [اعمال] او سنگین باشد پس او در زندگی پسندیدهای است امّا آن که وزنه [اعمال] او سبک باشد پس جایگاه او هاویه است (قارعه/۴-۹). بهراستی آنان (کافران) آن را دور مى بینند و نزدیکش مى بینیم، روزی که آسمان مانند فلز گداخته شود و کوهها مانند پشم زدهشده شوند (معارج/۶-۹). کوه- اقوام، آن (کشتی) آنان را در میان موجی چون کوهها میبُرد. نوح پسر خود را که در کناری بود، ندا داد که ای پسرک من، با ما سوار شو و با کافران نباش. [پسر] گفت: بهزودی به کوهی پناه میبرم که من را از آب [در امان] نگاه میدارد. [نوح] گفت: امروز از فرمان خدا، هیچ نگاهدارندهای نیست مگر آنکه بر او رحم کند. موج میان آن دو حایل شد و [پسر] از غرقشدگان گردید. گفته شد: اى زمین، آب خود را فرو بر و اى آسمان خوددارى کن. آب فرو کاست و فرمان گزارده شد و [کشتى] بر جودى قرار گرفت و گفته شد: مرگ بر گروه ستمکار (هود/۴۲-۴۴) [صالح به قوم خود گفت:] آیا شما را در آنچه اینجا دارید، آسوده رها مى کنند؟ … برای خود از کوهها ماهرانه، خانههایی میتراشید؟ پس از خدا پروا کنید و از من فرمان ببرید (شعراء/۱۴۶-۱۵۰). یاد کنید که شما را بعد از عاد، جانشین قرار داد و شما را در این سرزمین جای داد. از دشتهای آن کاخها میسازید و از کوهها خانههایی میتراشید پس نعمتهای خدا را یاد کنید و در این سرزمین به فساد نکوشید (اعراف/۷۴). [اصحاب حجر] از کوهها، خانههایی میتراشیدند که در امان بمانند (حجر/۸۲). ابراهیم گفت: پروردگارا، به من نشان بده که چگونه مردگان را زنده میکنی؟ فرمود: آیا ایمان نداری؟ گفت: آری، ولی برای اینکه قلب من اطمینان یابد. فرمود: چهار پرنده بگیر و پارهپاره کن، آنگاه بر هر کوهی پارهای از آنها را قرار بده سپس آنها را بخوان، شتابان به سوی تو میآیند و بدان که خدا شکستناپذیر حکیم است (بقره/۲۶۰). به موسی وحی کردیم که با عصای خود به دریا بزن پس دریا از هم شکافت و هر قسمت مانند کوهی عظیم شد (شعراء/۶۳). هنگامی که موسی به وعدهگاه ما آمد و پروردگارش با او تکلّم کرد، [موسی] گفت: پروردگارا، خود را به من نشان بده تا تو را بنگرم. فرمود: هرگز من را نخواهی دید ولی به این کوه بنگر پس اگر در جای خود برقرار ماند، من را خواهی دید. هنگامی که پروردگار او، بر کوه تجلی کرد، آن را متلاشی ساخت و موسی بیهوش افتاد چون به هوش آمد، گفت: منزّهی تو. به سوی تو بازگشتم. من نخستین مومنان هستم (اعراف/۱۴۳). [یادکن] هنگامی را که کوه را برکندیم و بالای آنان [قرار دادیم] گویی سایبانی بود. [آنان] پنداشتند که آن بر سرشان خواهد افتاد. [گفتیم:] آنچه به شما دادهایم، با قوّت بگیرید و آنچه در آن است را به یاد آورید، باشد که تقوا پیشه کنید (اعراف/۱۷۱). بهراستی داوود را از نزد خود فضلی دادیم. [گفتیم:] ای کوهها و ای پرندگان، با او همآواز شوید و آهن را برای او نرم کردیم (سبأ/۱۰). ما کوهها را با داوود رام کردیم که شامگاهان و بامدادان تسبیح میکردند (ص/۱۸). کوهها و پرندگان را با داوود رام کردیم که تسبیح میگفتند. ما انجامدهنده [این کار] بودیم (انبیاء/۷۹). [ذوالقرنین گفت:] برای من پارههای آهن بیاورید تا آنگاه که بین دو کرانه [کوه] را برابر نمود، گفت: [در آن] بدمید تا آنگاه که آن را آتشی گداخته کرد، گفت: برای من مس گداخته بیاورید تا روی آن بریزم پس نه توانستند از آن بالا بروند و نه توانستند آن را سوراخ کنند (کهف/۹۶-۹۷). اگر این قرآن را بر کوهی نازل میکردیم، بیگمان آن را از ترس خدا، فروتن و از هم پاشیده میدیدی. این مَثَلها را برای مردم میزند، باشد که آنان تفکّر کنند (حشر/۲۱). اگر قرآنی بود که کوهها با آن راه میافتادند، یا زمین با آن قطعهقطعه میشد یا به وسیله آن با مردگان سخن گفته میشد، [باز هم ایمان نمیآوردند] بلکه فرمان همه از خدا است (رعد/۳۱). از تو درباره کوهها میپرسند، بگو، پروردگار من، آنها را [روز قیامت] به طور کامل از هم میپاشد. پس آنها را پهن و هموار خواهد کرد. نه در آن کژى مى بینى و نه ناهموارى (طه/۱۰۵-۱۰۷). پروردگار تو مقرّر داشت که … در زمین با سرمستی راه نرو. بیگمان تو هرگز زمین را نخواهی شکافت و در بلندی به کوهها نخواهی رسید. همه اینها نزد پروردگار تو، ناپسند است. اینها از حکمتهایی است که پروردگارت به تو وحی کرده است (اسراء/۲۳-۳۹). پروردگار تو به زنبور عسل وحی کرد که از کوهها و درختان و از داربستهایی که میسازند، خانههایی بگیر (نحل/۶۸). نزدیک است آسمانها از این سخن متلاشی شود و زمین بشکافد و کوهها فروریخته، درهم بشکنند که برای رحمان فرزندی خواندند (مریم/۹۰-۹۱). آنان (ستمکاران) مکر خود را به کار بردند. مکر آنان نزد خدا است، هر چند از مکر آنان، کوهها از جا کنده شود (ابراهیم/۴۶). کوه طور، غار |
الجبل
[الله] جَعَلَ فِيهَا رَوَاسِيَ مِن فَوْقِهَا وَ بَارَكَ فِيهَا (فصّلت/۱۰) وَ الأَرْضَ مَدَدْنَاهَا وَ أَلْقَيْنَا فِيهَا رَوَاسِيَ وَ أَنبَتْنَا فِيهَا مِن كُلِّ شَيْءٍ مَّوْزُونٍ (حجر/۱۹) وَ الْأَرْضَ مَدَدْنَاهَا وَ أَلْقَيْنَا فِيهَا رَوَاسِيَ وَ أَنبَتْنَا فِيهَا مِن كُلِّ زَوْجٍ بَهِيجٍ* تَبْصِرَةً وَ ذِكْرَى لِكُلِّ عَبْدٍ مُّنِيبٍ (ق/۷-۸) وَ هُوَ الَّذِي مَدَّ الأَرْضَ وَ جَعَلَ فِيهَا رَوَاسِيَ وَ أَنْهَارًا وَ مِن كُلِّ الثَّمَرَاتِ جَعَلَ فِيهَا زَوْجَيْنِ اثْنَيْنِ يُغْشِي اللَّيْلَ النَّهَارَ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ (رعد/۳) وَ جَعَلْنَا فِي الْأَرْضِ رَوَاسِيَ أَن تَمِيدَ بِهِمْ وَ جَعَلْنَا فِيهَا فِجَاجًا سُبُلًا لَعَلَّهُمْ يَهْتَدُونَ وَ جَعَلْنَا فِيهَا فِجَاجًا سُبُلًا لَعَلَّهُمْ يَهْتَدُونَ (انبیاء/۳۱) وَ أَلْقَى فِي الأَرْضِ رَوَاسِيَ أَن تَمِيدَ بِكُمْ وَ أَنْهَارًا وَ سُبُلًا لَّعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ (نحل/۱۵) وَ أَلْقَى فِي الْأَرْضِ رَوَاسِيَ أَن تَمِيدَ بِكُمْ … هَذَا خَلْقُ اللَّهِ فَأَرُونِي مَاذَا خَلَقَ الَّذِينَ مِن دُونِهِ بَلِ الظَّالِمُونَ فِي ضَلَالٍ مُّبِينٍ (لقمان/۱۰-۱۱) اللّهُ جَعَلَ لَكُم مِّمَّا خَلَقَ ظِلاَلًا وَ جَعَلَ لَكُم مِّنَ الْجِبَالِ أَكْنَانًا … كَذَلِكَ يُتِمُّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكُمْ لَعَلَّكُمْ تُسْلِمُونَ (نحل/۸۱)
[أفلا ینظرون] إِلَى الْجِبَالِ كَيْفَ نُصِبَتْ (غاشیه/۱۹) أَلَمْ نَجْعَلِ الْأَرْضَ مِهَادًا* وَ الْجِبَالَ أَوْتَادًا (نبأ/۶-۷) أَلَمْ نَجْعَلِ الْأَرْضَ كِفَاتًا* أَحْيَاء وَ أَمْوَاتًا* وَ جَعَلْنَا فِيهَا رَوَاسِيَ شَامِخَاتٍ وَ أَسْقَيْنَاكُم مَّاء فُرَاتًا* وَيْلٌ يوْمَئِذٍ لِّلْمُكَذِّبِينَ (مرسلات/۲۵-۲۸)
أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ … مِنَ الْجِبَالِ جُدَدٌ بِيضٌ وَحُمْرٌ مُّخْتَلِفٌ أَلْوَانُهَا وَغَرَابِيبُ سُودٌ (فاطر/۲۷) [أمّا یشرکون خیر] أَمَّن جَعَلَ الْأَرْضَ قَرَارًا وَ جَعَلَ خِلَالَهَا أَنْهَارًا وَ جَعَلَ لَهَا رَوَاسِيَ وَ جَعَلَ بَيْنَ الْبَحْرَيْنِ حَاجِزًا أَإِلَهٌ مَّعَ اللَّهِ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لَا يَعْلَمُونَ (نمل/۶۱) أَأَنتُمْ أَشَدُّ خَلْقًا أَمِ السَّمَاء بَنَاهَا … أَخْرَجَ مِنْهَا (ارض) مَاءهَا وَ مَرْعَاهَا* وَ الْجِبَالَ أَرْسَاهَا (نازعات/۲۷-۳۲)
أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ … يُنَزِّلُ مِنَ السَّمَاءِ مِن جِبَالٍ فِيهَا مِن بَرَدٍ فَيُصِيبُ بِهِ مَن يَشَاءُ وَ يَصْرِفُهُ عَن مَّن يَشَاءُ (نور/۴۳) وَ لَهُ الْجَوَارِ الْمُنشَآتُ فِي الْبَحْرِ كَالْأَعْلَامِ (رحمن/۲۴) وَ مِنْ آيَاتِهِ الْجَوَارِ فِي الْبَحْرِ كَالْأَعْلَامِ (شوری/۳۲)
وَ تَرَى الْجِبَالَ تَحْسَبُهَا جَامِدَةً وَ هِيَ تَمُرُّ مَرَّ السَّحَابِ صُنْعَ اللَّهِ الَّذِي أَتْقَنَ كُلَّ شَيْءٍ إِنَّهُ خَبِيرٌ بِمَا تَفْعَلُونَ (نمل/۸۸) إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمَانَةَ عَلَى السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ الْجِبَالِ فَأَبَيْنَ أَن يَحْمِلْنَهَا وَ أَشْفَقْنَ مِنْهَا وَ حَمَلَهَا الْإِنسَانُ إِنَّهُ كَانَ ظَلُومًا جَهُولًا (احزاب/۷۲) أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يَسْجُدُ لَهُ مَن فِي السَّمَاوَاتِ وَ مَن فِي الْأَرْضِ وَ الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ وَ النُّجُومُ وَ الْجِبَالُ وَ الشَّجَرُ وَ الدَّوَابُّ وَ كَثِيرٌ مِّنَ النَّاسِ (حج/۱۸)
وَ الطُّورِ … إِنَّ عَذَابَ رَبِّكَ لَوَاقِعٌ* مَا لَهُ مِن دَافِعٍ* يَوْمَ تَمُورُ السَّمَاء مَوْرًا* وَ تَسِيرُ الْجِبَالُ سَيْرًا* فَوَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ (طور/۱-۱۱) وَ يَوْمَ نُسَيِّرُ الْجِبَالَ وَ تَرَى الْأَرْضَ بَارِزَةً وَ حَشَرْنَاهُمْ فَلَمْ نُغَادِرْ مِنْهُمْ أَحَدًا (کهف/۴۷) فَإِذَا النُّجُومُ طُمِسَتْ* وَ إِذَا السَّمَاء فُرِجَتْ* وَ إِذَا الْجِبَالُ نُسِفَتْ* وَ إِذَا الرُّسُلُ أُقِّتَتْ* لِأَيِّ يَوْمٍ أُجِّلَتْ* لِيَوْمِ الْفَصْلِ (مرسلات/۸-۱۳) إِذَا الشَّمْسُ كُوِّرَتْ* وَ إِذَا النُّجُومُ انكَدَرَتْ* وَ إِذَا الْجِبَالُ سُيِّرَتْ … عَلِمَتْ نَفْسٌ مَّا أَحْضَرَتْ (تکویر/۱-۱۴) فَإِذَا نُفِخَ فِي الصُّورِ نَفْخَةٌ وَاحِدَةٌ* وَ حُمِلَتِ الْأَرْضُ وَ الْجِبَالُ فَدُكَّتَا دَكَّةً وَاحِدَةً* فَيَوْمَئِذٍ وَقَعَتِ الْوَاقِعَةُ (حاقّه/۱۳-۱۵) يَوْمَ يُنفَخُ فِي الصُّورِ فَتَأْتُونَ أَفْوَاجًا* وَ فُتِحَتِ السَّمَاء فَكَانَتْ أَبْوَابًا* وَ سُيِّرَتِ الْجِبَالُ فَكَانَتْ سَرَابًا (نبأ/۱۸-۲۰) إِذَا وَقَعَتِ الْوَاقِعَةُ … وَ بُسَّتِ الْجِبَالُ بَسًّا* فَكَانَتْ هَبَاء مُّنبَثًّا (واقعه/۱-۶) إِنَّ لَدَيْنَا أَنكَالًا وَ جَحِيمًا* وَ طَعَامًا ذَا غُصَّةٍ وَ عَذَابًا أَلِيمًا* يَوْمَ تَرْجُفُ الْأَرْضُ وَ الْجِبَالُ وَ كَانَتِ الْجِبَالُ كَثِيبًا مَّهِيلًا (مزمّل/۱۲-۱۴) يَوْمَ يَكُونُ النَّاسُ كَالْفَرَاشِ الْمَبْثُوثِ* وَ تَكُونُ الْجِبَالُ كَالْعِهْنِ الْمَنفُوشِ* فَأَمَّا مَن ثَقُلَتْ مَوَازِينُهُ* فَهُوَ فِي عِيشَةٍ رَّاضِيَةٍ* وَ أَمَّا مَنْ خَفَّتْ مَوَازِينُهُ* فَأُمُّهُ هَاوِيَةٌ (قارعه/۴-۹) إِنَّهُمْ (الكافرون) يَرَوْنَهُ بَعِيدًا* وَ نَرَاهُ قَرِيبًا* يَوْمَ تَكُونُ السَّمَاء كَالْمُهْلِ* وَ تَكُونُ الْجِبَالُ كَالْعِهْنِ (معارج/۶-۹)
الجبل_ الاقوام، وَ هِيَ (الفلک) تَجْرِي بِهِمْ فِي مَوْجٍ كَالْجِبَالِ وَ نَادَى نُوحٌ ابْنَهُ وَ كَانَ فِي مَعْزِلٍ يَا بُنَيَّ ارْكَب مَّعَنَا وَ لاَ تَكُن مَّعَ الْكَافِرِينَ* قَالَ سَآوِي إِلَى جَبَلٍ يَعْصِمُنِي مِنَ الْمَاء قَالَ لاَ عَاصِمَ الْيَوْمَ مِنْ أَمْرِ اللّهِ إِلاَّ مَن رَّحِمَ وَ حَالَ بَيْنَهُمَا الْمَوْجُ فَكَانَ مِنَ الْمُغْرَقِينَ وَ قِيلَ يَا أَرْضُ ابْلَعِي مَاءكِ وَ يَا سَمَاء أَقْلِعِي وَ غِيضَ الْمَاء وَ قُضِيَ الأَمْرُ وَ اسْتَوَتْ عَلَى الْجُودِيِّ وَ قِيلَ بُعْدًا لِّلْقَوْمِ الظَّالِمِينَ (هود/۴۲-۴۴)
[قال صالح لقومه] أَتُتْرَكُونَ فِي مَا هَاهُنَا آمِنِينَ … وَ تَنْحِتُونَ مِنَ الْجِبَالِ بُيُوتًا فَارِهِينَ* فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُونِ (شعراء/۱۴۶-۱۵۰) وَ اذْكُرُواْ إِذْ جَعَلَكُمْ خُلَفَاء مِن بَعْدِ عَادٍ وَ بَوَّأَكُمْ فِي الأَرْضِ تَتَّخِذُونَ مِن سُهُولِهَا قُصُورًا وَ تَنْحِتُونَ الْجِبَالَ بُيُوتًا فَاذْكُرُواْ آلاء اللّهِ وَ لاَ تَعْثَوْا فِي الأَرْضِ مُفْسِدِينَ (اعراف/۷۴)
[اصحاب الحجر] كَانُواْ يَنْحِتُونَ مِنَ الْجِبَالِ بُيُوتًا آمِنِينَ (حجر/۸۲)
وَ إِذْ قَالَ إِبْرَاهِيمُ رَبِّ أَرِنِي كَيْفَ تُحْيِي الْمَوْتَى قَالَ أَوَلَمْ تُؤْمِن قَالَ بَلَى وَلَكِن لِّيَطْمَئِنَّ قَلْبِي قَالَ فَخُذْ أَرْبَعَةً مِّنَ الطَّيْرِ فَصُرْهُنَّ إِلَيْكَ ثُمَّ اجْعَلْ عَلَى كُلِّ جَبَلٍ مِّنْهُنَّ جُزْءًا ثُمَّ ادْعُهُنَّ يَأْتِينَكَ سَعْيًا وَ اعْلَمْ أَنَّ اللّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ (بقره/۲۶۰)
فَأَوْحَيْنَا إِلَى مُوسَى أَنِ اضْرِب بِّعَصَاكَ الْبَحْرَ فَانفَلَقَ فَكَانَ كُلُّ فِرْقٍ كَالطَّوْدِ الْعَظِيمِ (شعراء/۶۳) وَ لَمَّا جَاء مُوسَى لِمِيقَاتِنَا وَكَلَّمَهُ رَبُّهُ قَالَ رَبِّ أَرِنِي أَنظُرْ إِلَيْكَ قَالَ لَن تَرَانِي وَلَكِنِ انظُرْ إِلَى الْجَبَلِ فَإِنِ اسْتَقَرَّ مَكَانَهُ فَسَوْفَ تَرَانِي فَلَمَّا تَجَلَّى رَبُّهُ لِلْجَبَلِ جَعَلَهُ دَكًّا وَ خَرَّ موسَى صَعِقًا فَلَمَّا أَفَاقَ قَالَ سُبْحَانَكَ تُبْتُ إِلَيْكَ وَ أَنَاْ أَوَّلُ الْمُؤْمِنِينَ (اعراف/۱۴۳) وَ إِذ نَتَقْنَا الْجَبَلَ فَوْقَهُمْ كَأَنَّهُ ظُلَّةٌ وَ ظَنُّواْ أَنَّهُ وَاقِعٌ بِهِمْ خُذُواْ مَا آتَيْنَاكُم بِقُوَّةٍ وَ اذْكُرُواْ مَا فِيهِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ (اعراف/۱۷۱)
وَ لَقَدْ آتَيْنَا دَاوُودَ مِنَّا فَضْلًا يَا جِبَالُ أَوِّبِي مَعَهُ وَ الطَّيْرَ وَ أَلَنَّا لَهُ الْحَدِيدَ (سبأ/۱۰) إِنَّا سَخَّرْنَا الْجِبَالَ مَعَهُ يُسَبِّحْنَ بِالْعَشِيِّ وَ الْإِشْرَاقِ (ص/۱۸) وَ سَخَّرْنَا مَعَ دَاوُودَ الْجِبَالَ يُسَبِّحْنَ وَ الطَّيْرَ وَ كُنَّا فَاعِلِينَ (انبیاء/۷۹)
[قال ذوالقرنین] آتُونِي زُبَرَ الْحَدِيدِ حَتَّى إِذَا سَاوَى بَيْنَ الصَّدَفَيْنِ قَالَ انفُخُوا حَتَّى إِذَا جَعَلَهُ نَارًا قَالَ آتُونِي أُفْرِغْ عَلَيْهِ قِطْرًا* فَمَا اسْطَاعُوا أَن يَظْهَرُوهُ وَ مَا اسْتَطَاعُوا لَهُ نَقْبًا (کهف/۹۶-۹۷)
لَوْ أَنزَلْنَا هَذَا الْقُرْآنَ عَلَى جَبَلٍ لَّرَأَيْتَهُ خَاشِعًا مُّتَصَدِّعًا مِّنْ خَشْيَةِ اللَّهِ وَ تِلْكَ الْأَمْثَالُ نَضْرِبُهَا لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ (حشر/۲۱) وَ لَوْ أَنَّ قُرْآنًا سُيِّرَتْ بِهِ الْجِبَالُ أَوْ قُطِّعَتْ بِهِ الأَرْضُ أَوْ كُلِّمَ بِهِ الْمَوْتَى [لا یومنون] بَل لِّلّهِ الأَمْرُ جَمِيعًا (رعد/۳۱)
وَ يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْجِبَالِ فَقُلْ يَنسِفُهَا رَبِّي نَسْفًا* فَيَذَرُهَا قَاعًا صَفْصَفًا* لَا تَرَى فِيهَا عِوَجًا وَ لَا أَمْتًا (طه/۱۰۵-۱۰۷) وَ قَضَى رَبُّكَ … وَ لاَ تَمْشِ فِي الأَرْضِ مَرَحًا إِنَّكَ لَن تَخْرِقَ الأَرْضَ وَ لَن تَبْلُغَ الْجِبَالَ طُولًا* كُلُّ ذَلِكَ كَانَ سَيٍّئُهُ عِنْدَ رَبِّكَ مَكْرُوهًا* ذَلِكَ مِمَّا أَوْحَى إِلَيْكَ رَبُّكَ مِنَ الْحِكْمَةِ (اسراء/۲۳-۳۹) وَ أَوْحَى رَبُّكَ إِلَى النَّحْلِ أَنِ اتَّخِذِي مِنَ الْجِبَالِ بُيُوتًا وَ مِنَ الشَّجَرِ وَ مِمَّا يَعْرِشُونَ (نحل/۶۸)
تَكَادُ السَّمَاوَاتُ يَتَفَطَّرْنَ مِنْهُ وَ تَنشَقُّ الْأَرْضُ وَ تَخِرُّ الْجِبَالُ هَدًّا* أَن دَعَوْا لِلرَّحْمَنِ وَلَدًا (مریم/۹۰-۹۱)
وَ قَدْ مَكَرُواْ (الظالمون) مَكْرَهُمْ وَ عِندَ اللّهِ مَكْرُهُمْ وَ إِن كَانَ مَكْرُهُمْ لِتَزُولَ مِنْهُ الْجِبَالُ (ابراهیم/۴۶) |