چکیده: کور و بینا یکسان نیستند. هر کس کور باشد، به زیان خود او است. کافران کور هستند. خدا بیماردلان را کور کرده است. در حقیقت چشم‌ها کور نمی‌شود بلکه قلب‌هایی که در سینه‌ها است، کور می‌شود. پیامبر هدایت‌کننده کوران از گمراهی نیست. قرآن برای بی‌ایمانان مایه کوری است. بندگان رحمان هنگامی که به آیات پروردگار خود تذکر داده شوند، کور بر آن نمی‌افتند. هر کس در دنیا کور باشد، در آخرت هم کور خواهد بود. گمراهان و هر کس از یاد خدا روی برتابد را در روز قیامت کور محشور می‌کنیم. منکران معاد نسبت به قیامت کور هستند. بر کوران گناهی نیست که از خانه خود، خویشاوندان و دوستان بخورند و این‌که در جهاد شرکت نکنند.

کور و بینا یکسان نیستند (فاطر/۱۹). کور و بینا یکسان نیستند و کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده‌اند با بدکاران [یکسان] نیستند. اندک پند می‌پذیرند (غافر/۵۸). به‌راستی بینش‌هایی از پروردگارتان برای شما آمده است پس هر کس بینا شد، به سود خود او است و هر کس کور شد، به زیان خود او است و من بر شما نگهبان نیستم (انعام/۱۰۴). آیا در زمین گردش نکرده‌اند تا دل‌هایی داشته باشند که با آن بیندیشند یا گوش‌هایی که با آن بشنوند؟ به‌راستی چشم‌ها کور نمی‌شود، بلکه قلب‌هایی که در سینه‌ها است کور می‌شود (حج/۴۶). از مردم کسانی هستند که می‌گویند: به خدا و روز بازپسین ایمان آوردیم در حالی‌که مومن نیستند … کران، گنگان و کوران هستند پس آنان بازنمی‌گردند (بقره/۸-۱۸).

اینان (بیماردلان) کسانی هستند که خدا آنان را لعنت کرده است پس آنان را کر و چشمانشان را کور کرده است (محمّد/۲۳). مَثَل کسانی که کفر ورزیدند، مانند مَثَل کسی است که بر حیوانی که جز صدا و ندایی نمی‌شنود، [بانگ زند]. کران، گنگان و کورانی هستند پس آنان تعقّل نمی‌کنند (بقره/۱۷۱). هر کس در این [دنیا] کور باشد، در آخرت هم کورتر و گمراه‌تر خواهد بود (اسراء/۷۲). هر کس از یاد من روی برتابد، بی‌گمان زندگی تنگی خواهد داشت و روز قیامت او را کور محشور می‌کنیم. می‌گوید: پروردگارا، چرا مرا کور محشور کردی با آن‌که بینا بودم؟ می‌فرماید: همان‌طور که نشانه‌های من بر تو آمد و آن را فراموش کردی، این‌گونه امروز فراموش شدی. هر کس زیاده‌روی کند و به آیات پروردگار خود ایمان نیاورد را این چنین جزا می‌دهیم. به‌راستی عذاب آخرت سخت‌تر و پاینده‌تر است (طه/۱۲۴-۱۲۷). هر کس را خدا هدایت کند پس او هدایت ‌یافته است و هر کس را گمراه کند پس هرگز جز او برای آنان اولیایی نخواهی یافت و روز قیامت آنان را بر روهایشان، کور، گنگ و کر محشور می‌کنیم. جایگاه آنان جهنّم است. هرگاه [آتش آن] فرونشیند، بر آنان شعله‌ای می‌افزاییم (اسراء/۹۷).

[بندگان رحمان] کسانی هستند که چون به آیات پروردگارشان تذکّر داده شوند، کر و کور بر آن نمی‌افتند (فرقان/۷۳).

کوری- اقوام، (قوم نوح) او را تکذیب کردند پس ما، او و کسانی را که با او در کشتی بودند، نجات دادیم و کسانی که آیات ما را تکذیب کردند غرق کردیم. به‌راستی آنها قومی کور بودند (اعراف/۶۴).

امّا ثمودیان، آنها را هدایت کردیم ولی کوری را بر هدایت برگزیدند پس به سبب آن‌چه کسب کردند، صاعقه عذاب خفّت‌آور آنها را گرفت (فصّلت/۱۷). بی‌گمان از بنی‌اسرائیل پیمان گرفتیم و به سوی آنان فرستادگانی فرستادیم. هرگاه فرستاده‌ای برای آنان چیزی آورد که دلخواه آنان نبود، گروهی را تکذیب کردند و گروهی را کشتند و پنداشتند که آزمایشی نخواهد بود پس کور و کر شدند سپس خدا بر آنان بازگشت. باز بسیاری از آنان کور و کر شدند. خدا به آن‌چه انجام می‌دهند، بینا است (مائده/۷۰-۷۱).

فرشتگان گفتند: اى مریم، خدا تو را به کلمه ‏اى از جانب خود که نام او مسیح عیسى، پسر‏، مریم است بشارت مى‏ دهد …  و [ او را به عنوان] پیامبرى به سوى بنى‌اسرائیل [مى ‏فرستد که او به آنان مى‏ گوید:] به‌راستی من از جانب پروردگارتان برایتان نشانه‌ای آورده ‏ام. من از گِل براى شما [چیزى] به شکل پرنده مى ‏سازم آن‌گاه در آن مى ‏دمم پس به اذن خدا پرنده ‏اى مى شود و به اذن خدا نابیناى مادرزاد و پیس را بهبود مى ‏بخشم و مردگان را زنده مى ‏گردانم و شما را از آن‌چه مى‏ خورید و در خانه‌هایتان ذخیره مى‏ کنید، خبر مى‏ دهم. به‌راستی در اینها، براى شما اگر مومن باشید نشانه‌ای است (آل‌عمران/۴۵-۴۹). خدا فرمود: اى عیسى، پسر، مریم نعمت من را بر خود و بر مادرت به یاد آور آن‌گاه که … کور مادرزاد و پیس را به اذن من بهبود مى ‏دادى … (مائده/۱۱۰).

بگو، پروردگار آسمان‌ها و زمین کیست؟ بگو، خدا. بگو، آیا غیر از او اولیایی گرفته‌اید که اختیار سود و زیانی برای خودشان ندارند؟ بگو: آیا کور و بینا یکسان هستند؟ یا تاریکی‌ها و نور برابرند (رعد/۱۶)؟ بگو، به شما نمی‌گویم گنجینه‌های خدا نزد من است و غیب هم نمی‌دانم و نمی‌گویم که من فرشته‌ام، جز آن‌چه را به سوی من وحی می‌شود، پیروی نمی‌کنم. بگو، آیا کور و بینا یکسان هستند؟ آیا تفکّر نمی‌کنید (انعام/۵۰)؟ آیا کسی که می‌داند آن‌چه از جانب پروردگارت بر تو نازل شده حق است مانند کسی است که کور است. تنها خردمندان متذکّر می‌شوند (رعد/۱۹). بگو، این (کتاب) برای کسانی که ایمان آورده‌اند هدایت و درمان است. کسانی که ایمان نمی‌آورند، در گوش‌هایشان سنگینی است و آن برای آنها، [مایه] کوری است. آنان از جایی دور ندا داده می‌شوند (فصّلت/۴۴). آیا تو می‌توانی کران را شنوا گردانی یا کوران و کسانی را که در گمراهی آشکاری هستند، هدایت کنی (زخرف/۴۰). از آنان (مشرکان) کسی است که به تو می‌نگرد امّا آیا تو می‌توانی کوران را هدایت کنی، در حالی‌که نمی‌بینند (یونس/۴۳)؟ تو هدایت‌کننده کوران از گمراهی‌شان نیستی. تو نمی‌توانی شنوا کنی مگر کسانی را که به آیات ما ایمان دارند و مسلمان هستند (نمل/۸۱؛ روم/۵۳). بگو، جز خدا کسی در آسمان‌ها و زمین غیب نمی‌داند و نمی‌دانند چه زمان برانگیخته می‌شوند بلکه علم آنها درباره آخرت پایان یافته است بلکه آنان درباره آن در شک هستند بلکه از [درک] آن، کور هستند (نمل/۶۵-۶۶).

چهره درهم کشید و روی گردانید که آن نابینا نزد او آمد. تو چه می‌دانی شاید به پاکی گراید یا یادآور شود پس یادآوری او را سود دهد … اما آن کس که شتابان نزد تو آمد، در حالى‌که [از خدا] مى ‏ترسید، تو از او [به دیگران] مى ‏پردازى (عبس/۱-۱۰).

بر کور، لنگ و بر بیمار گناهی نیست [که در جهاد شرکت نکنند]. هر کس از خدا و رسول او اطاعت کند، او را به باغ‌هایی داخل می‌کند که از زیر درختان آن نهرها جاری است. هر کس روی برتابد، او را به عذابی دردناک، عذاب می‌کند (فتح/۱۷). بر کور، لنگ، بیمار و بر خودتان گناهی نیست که از خانه‌های خود یا از خانه‌های پدرانتان یا خانه‌های مادران یا خانه‌های برادران، یا خانه‌های خواهران، یا خانه‌های عموها، یا خانه‌‌های عمّه‌ها، یا خانه‌های دایی‌ها و یا خانه‌های خاله‌هایتان یا آن خانه‌هایی که کلید‌های آن را در اختیار دارید یا خانه دوستتان بخورید. بر شما گناهی نیست که با هم یا پراکنده بخورید. پس چون به خانه‏ هایى [که گفته شد] داخل شدید به یکدیگر سلام کنید، درودى که نزد خدا مبارک و خوش است‏. این چنین خدا آیات خود را برای شما بیان می‎‌کند، باشد که بیندیشید (نور/۶۱).

بینایی، کر و لال

وَ مَا يَسْتَوِي الْأَعْمَى وَ الْبَصِيرُ (فاطر/۱۹) وَ مَا يَسْتَوِي الْأَعْمَى وَ الْبَصِيرُ وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَ لَا الْمُسِيءُ قَلِيلًا مَّا تَتَذَكَّرُونَ  (غافر/۵۸) قَدْ جَاءكُم بَصَآئِرُ مِن رَّبِّكُمْ فَمَنْ أَبْصَرَ فَلِنَفْسِهِ وَ مَنْ عَمِيَ فَعَلَيْهَا وَ مَا أَنَاْ عَلَيْكُم بِحَفِيظٍ (انعام/۱۰۴) أَفَلَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَتَكُونَ لَهُمْ قُلُوبٌ يَعْقِلُونَ بِهَا أَوْ آذَانٌ يَسْمَعُونَ بِهَا فَإِنَّهَا لَا تَعْمَى الْأَبْصَارُ وَلَكِن تَعْمَى الْقُلُوبُ الَّتِي فِي الصُّدُورِ (حج/۴۶) وَ مِنَ النَّاسِ مَن يَقُولُ آمَنَّا بِاللّهِ وَ بِالْيَوْمِ الآخِرِ وَ مَا هُم بِمُؤْمِنِينَ … صُمٌّ بُكْمٌ عُمْيٌ فَهُمْ لاَ يَرْجِعُونَ (بقره/۸-۱۸)

أُوْلَئِكَ (الذین فی قلوبهم مرض) الَّذِينَ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فَأَصَمَّهُمْ وَ أَعْمَى أَبْصَارَهُمْ (محمّد/۲۳) وَ مَثَلُ الَّذِينَ كَفَرُواْ كَمَثَلِ الَّذِي يَنْعِقُ بِمَا لاَ يَسْمَعُ إِلاَّ دُعَاء وَ نِدَاء صُمٌّ بُكْمٌ عُمْيٌ فَهُمْ لاَ يَعْقِلُونَ (بقره/۱۷۱) وَ مَن كَانَ فِي هَذِهِ أَعْمَى فَهُوَ فِي الآخِرَةِ أَعْمَى وَ أَضَلُّ سَبِيلًا (اسراء/۷۲) وَ مَنْ أَعْرَضَ عَن ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنكًا وَ نَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَعْمَى* قَالَ رَبِّ لِمَ حَشَرْتَنِي أَعْمَى وَ قَدْ كُنتُ بَصِيرًا* قَالَ كَذَلِكَ أَتَتْكَ آيَاتُنَا فَنَسِيتَهَا وَ كَذَلِكَ الْيَوْمَ تُنسَى* وَ كَذَلِكَ نَجْزِي مَنْ أَسْرَفَ وَ لَمْ يُؤْمِن بِآيَاتِ رَبِّهِ وَ لَعَذَابُ الْآخِرَةِ أَشَدُّ وَ أَبْقَى (طه/۱۲۴-۱۲۷) وَ مَن يَهْدِ اللّهُ فَهُوَ الْمُهْتَدِ وَ مَن يُضْلِلْ فَلَن تَجِدَ لَهُمْ أَوْلِيَاء مِن دُونِهِ وَ نَحْشُرُهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ عَلَى وُجُوهِهِمْ عُمْيًا وَ بُكْمًا وَ صُمًّا مَّأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ كُلَّمَا خَبَتْ زِدْنَاهُمْ سَعِيرًا (اسراء/۹۷)

وَ الَّذِينَ إِذَا ذُكِّرُوا بِآيَاتِ رَبِّهِمْ لَمْ يَخِرُّوا عَلَيْهَا صُمًّا وَ عُمْيَانًا (فرقان/۷۳)

العمی-  الاقوام، فَكَذَّبُوهُ فَأَنجَيْنَاهُ وَ الَّذِينَ مَعَهُ فِي الْفُلْكِ وَ أَغْرَقْنَا الَّذِينَ كَذَّبُواْ بِآيَاتِنَا إِنَّهُمْ كَانُواْ قَوْمًا عَمِينَ (اعراف/۶۴)

وَ أَمَّا ثَمُودُ فَهَدَيْنَاهُمْ فَاسْتَحَبُّوا الْعَمَى عَلَى الْهُدَى فَأَخَذَتْهُمْ صَاعِقَةُ الْعَذَابِ الْهُونِ بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ (فصّلت/۱۷) لَقَدْ أَخَذْنَا مِيثَاقَ بَنِي إِسْرَائِيلَ وَ أَرْسَلْنَا إِلَيْهِمْ رُسُلًا كُلَّمَا جَاءهُمْ رَسُولٌ بِمَا لاَ تَهْوَى أَنْفُسُهُمْ فَرِيقًا كَذَّبُواْ وَ فَرِيقًا يَقْتُلُونَ* وَ حَسِبُواْ أَلاَّ تَكُونَ فِتْنَةٌ فَعَمُواْ وَ صَمُّواْ ثُمَّ تَابَ اللّهُ عَلَيْهِمْ ثُمَّ عَمُواْ وَ صَمُّواْ كَثِيرٌ مِّنْهُمْ وَ اللّهُ بَصِيرٌ بِمَا يَعْمَلُونَ (مائده/۷۰-۷۱)

قَالَتِ الْمَلآئِكَةُ يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللّهَ يُبَشِّرُكِ بِكَلِمَةٍ مِّنْهُ اسْمُهُ الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ … وَ رَسُولًا إِلَى بَنِي إِسْرَائِيلَ أَنِّي قَدْ جِئْتُكُم بِآيَةٍ مِّن رَّبِّكُمْ أَنِّي أَخْلُقُ لَكُم مِّنَ الطِّينِ كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ فَأَنفُخُ فِيهِ فَيَكُونُ طَيْرًا بِإِذْنِ اللّهِ وَ أُبْرِئُ الأكْمَهَ و الأَبْرَصَ وَ أُحْيِي الْمَوْتَى بِإِذْنِ اللّهِ وَ أُنَبِّئُكُم بِمَا تَأْكُلُونَ وَ مَا تَدَّخِرُونَ فِي بُيُوتِكُمْ إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَةً لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ (آل‌عمران/۴۵-۴۹) إِذْ قَالَ اللّهُ يَا عِيسى ابْنَ مَرْيَمَ اذْكُرْ نِعْمَتِي عَلَيْكَ وَ عَلَى وَالِدَتِكَ إِذْ … تُبْرِئُ الأَكْمَهَ و َالأَبْرَصَ بِإِذْنِي … (مائده/۱۱۰)

قُلْ مَن رَّبُّ السَّمَاوَاتِ وَ الأَرْضِ قُلِ اللّهُ قُلْ أَفَاتَّخَذْتُم مِّن دُونِهِ أَوْلِيَاء لاَ يَمْلِكُونَ لِأَنفُسِهِمْ نَفْعًا وَ لاَ ضَرًّا قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الأَعْمَى وَ الْبَصِيرُ أَمْ هَلْ تَسْتَوِي الظُّلُمَاتُ وَ النُّورُ (رعد/۱۶) قُل لاَّ أَقُولُ لَكُمْ عِندِي خَزَآئِنُ اللّهِ وَ لا أَعْلَمُ الْغَيْبَ وَ لا أَقُولُ لَكُمْ إِنِّي مَلَكٌ إِنْ أَتَّبِعُ إِلاَّ مَا يُوحَى إِلَيَّ قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الأَعْمَى وَ الْبَصِيرُ أَفَلاَ تَتَفَكَّرُونَ (انعام/۵۰) أَفَمَن يَعْلَمُ أَنَّمَا أُنزِلَ إِلَيْكَ مِن رَبِّكَ الْحَقُّ كَمَنْ هُوَ أَعْمَى إِنَّمَا يَتَذَكَّرُ أُوْلُواْ الأَلْبَابِ (رعد/۱۹) قُلْ هُوَ (الکتاب) لِلَّذِينَ آمَنُوا هُدًى وَ شِفَاء وَ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ فِي آذَانِهِمْ وَقْرٌ وَ هُوَ عَلَيْهِمْ عَمًى أُوْلَئِكَ يُنَادَوْنَ مِن مَّكَانٍ بَعِيدٍ (فصّلت/۴۴) أَفَأَنتَ تُسْمِعُ الصُّمَّ أَوْ تَهْدِي الْعُمْيَ وَ مَن كَانَ فِي ضَلَالٍ مُّبِينٍ (زخرف/۴۰) وَ مِنهُم مَّن يَنظُرُ إِلَيْكَ أَفَأَنتَ تَهْدِي الْعُمْيَ وَ لَوْ كَانُواْ لاَ يُبْصِرُونَ (یونس/۴۳) وَ مَا أَنتَ بِهَادِي الْعُمْيِ عَن ضَلَالَتِهِمْ إِن تُسْمِعُ إِلَّا مَن يُؤْمِنُ بِآيَاتِنَا فَهُم مُّسْلِمُونَ (نمل/۸۱؛ روم/۵۳) قُل لَّا يَعْلَمُ مَن فِي السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ الْغَيْبَ إِلَّا اللَّهُ وَ مَا يَشْعُرُونَ أَيَّانَ يُبْعَثُونَ* بَلِ ادَّارَكَ عِلْمُهُمْ فِي الْآخِرَةِ بَلْ هُمْ فِي شَكٍّ مِّنْهَا بَلْ هُم مِّنْهَا عَمِونَ (نمل/۶۵-۶۶)

عَبَسَ وَ تَوَلَّى* أَن جَاءهُ الْأَعْمَى* وَ مَا يُدْرِيكَ لَعَلَّهُ يَزَّكَّى* أَوْ يَذَّكَّرُ فَتَنفَعَهُ الذِّكْرَى … وَ أَمَّا مَن جَاءكَ يَسْعَى* وَ هُوَ يَخْشَى* فَأَنتَ عَنْهُ تَلَهَّى (عبس/۱-۱۰)

لَيْسَ عَلَى الْأَعْمَى حَرَجٌ وَ لَا عَلَى الْأَعْرَجِ حَرَجٌ وَ لَا عَلَى الْمَرِيضِ حَرَجٌ وَ مَن يُطِعِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ وَ مَن يَتَوَلَّ يُعَذِّبْهُ عَذَابًا أَلِيمًا (فتح/۱۷) لَيْسَ عَلَى الْأَعْمَى حَرَجٌ وَ لَا عَلَى الْأَعْرَجِ حَرَجٌ وَ لَا عَلَى الْمَرِيضِ حَرَجٌ وَ لَا عَلَى أَنفُسِكُمْ أَن تَأْكُلُوا مِن بُيُوتِكُمْ أَوْ بُيُوتِ آبَائِكُمْ أَوْ بُيُوتِ أُمَّهَاتِكُمْ أَوْ بُيُوتِ إِخْوَانِكُمْ أَوْ بُيُوتِ أَخَوَاتِكُمْ أَوْ بُيُوتِ أَعْمَامِكُمْ أَوْ بُيُوتِ عَمَّاتِكُمْ أَوْ بُيُوتِ أَخْوَالِكُمْ أَوْ بُيُوتِ خَالَاتِكُمْ أَوْ مَا مَلَكْتُم مَّفَاتِحَهُ أَوْ صَدِيقِكُمْ لَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَن تَأْكُلُوا جَمِيعًا أَوْ أَشْتَاتًا فَإِذَا دَخَلْتُم بُيُوتًا فَسَلِّمُوا عَلَى أَنفُسِكُمْ تَحِيَّةً مِّنْ عِندِ اللَّهِ مُبَارَكَةً طَيِّبَةً كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآيَاتِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُون (نور/۶۱)