کم‌فروشی

 

کم‌فروشی، کم‌دادن در هنگام معامله، این مفهوم از مادّه «ط ف ف» ۱ بار، «خ س ر» ۱ بار و «ب خ س » ۷ بار و آیاتی که این معنا را دارد، آمده است.

چکیده: وای بر کم‌فروشان، کسانی که چون از مردم پیمانه می‌گیرند، تمام می‌گیرند و چون برای آنان پیمانه یا وزن می‌کنند، به آنان کم می‌دهند. شعیب به قوم خود گفت: از اجناس مردم نکاهید و پیمانه و ترازو را کم ندهید.

وای بر کم‌فروشان. کسانی که چون از مردم پیمانه می‌گیرند، تمام می‌گیرند و چون برای آنان پیمانه یا وزن می‌کنند، به آنان کم می‌دهند. آیا آنان گمان نمی‌کنند که برای روزی بزرگ، برانگیخته خواهند شد (مطفّفین/۱-۵). [رحمان] آسمان را برافراشت و ترازو را نهاد تا در ترازوکردن طغیان و تجاوز نکنید و وزن را به انصاف برپا دارید و از ترازو نکاهید (رحمن/۷-۹). پروردگار تو مقرّر کرد که جز او را نپرستید … و چون پیمانه مى‏کنید، پیمانه را تمام دهید و با ترازوى درست، وزن کنید که این بهتر و خوش سرانجام ‏تر است … همه اینها، بدش نزد پروردگار تو ناپسندیده است. اینها از حکمت‌هایى است که پروردگارت به تو وحى کرده است (اسراء/۲۳-۳۹). بگو، بیایید تا آن‌چه را پروردگارتان بر شما حرام کرده براى شما بخوانم: چیزى را با او شریک قرار ندهید … و پیمانه و ترازو را به انصاف، تمام دهید. هیچ کس را جز به اندازه توانش تکلیف نمى‏ کنیم … اینها است که [خدا] شما را به آن سفارش کرده است، باشد که یادآور شوید (انعام/۱۵۱-۱۵۲). اى کسانى که ایمان آورده‏اید، هر گاه به وامى تا مدّتی معین‏، با یکدیگر معامله کردید، آن را بنویسید. باید نویسنده ‏اى بر اساس عدالت‏، میان شما بنویسد و هیچ نویسنده‏ اى نباید از نوشتن خوددارى کند، همان گونه که خدا او را آموزش داده است‏. کسى که حق بر عهده او است باید املا کند و او (نویسنده‏) بنویسد و از خدا که پروردگار او است پروا کند و از آن‏، چیزى نکاهد …  (بقره/۲۸۲).

کسانى که زندگى دنیا و زینت آن را بخواهند، کارهایشان را در آنجا به طور کامل به آنان مى ‏دهیم و به آنان در آنجا کم داده نخواهد شد. اینان کسانى هستند که در آخرت جز آتش برایشان نخواهد بود و آن‌چه در آنجا ساخته‌اند، به هدر رفته و آن‌چه انجام مى ‏دادند، باطل شده است (هود/۱۵-۱۶).

به سوی مدیَن برادر آنان، شعیب را [فرستادیم]. گفت: ای قوم من، خدا را بپرستید که برای شما معبودی جز او نیست. بدون تردید برای شما از پروردگارتان برهانی روشن آمده است پس پیمانه و ترازو را تمام بدهید و از اجناس مردم نکاهید و در زمین پس از اصلاح آن فساد نکنید. اگر مومن هستید، این برای شما بهتر است (اعراف/۸۵). پیمانه را تمام بدهید و از کم‌فروشان نباشید. با ترازوی درست وزن کنید. از اجناس مردم نکاهید و در زمین سر به فساد برندارید و از آن کس که شما و آفریدگان پیشین را آفریده است، پروا کنید (شعراء/۱۸۱-۱۸۴). پیمانه و ترازو را کم ندهید. به‌راستی من شما را در خوشی می‌بینم و از عذاب روزی فراگیر بر شما می‌ترسم. ای قوم من، پیمانه و ترازو را به قسط، تمام بدهید و از اجناس مردم نکاهید و در زمین سر به فساد برندارید، اگر مومن هستید، باقیمانده [حلال] خدا برای شما بهتر است. گفتند: اى شعیب، آیا نماز تو به تو فرمان مى ‏دهد که آن‌چه را پدران ما مى ‏پرستیده‏ اند، رها کنیم یا در اموال خود آن‌‌چه می‌خواهیم، انجام ندهیم؟ به‌راستى که تو خود بردبار خردمند هستی … چون فرمان ما آمد، شعیب و کسانى را که با او ایمان آورده بودند به رحمتى از خود نجات دادیم و کسانى را که ستم کرده بودند، فریاد [مرگبار] فرا گرفت و در خانه ‏های خود در جای مردند، گویى هرگز در آن اقامت نداشته ‏اند (هود/۸۴-۹۵). او را تکذیب کردند و عذاب روز ابر [آتش‌بار] آنان را فرا گرفت. به‌راستى آن عذاب روزى بزرگ بود (شعراء/۱۸۹).

[کاروان] او (یوسف) را به بهاى ناچیزى، چند درهم، فروختند و در آن بى‏ رغبت بودند (یوسف/۲۰).

[تنی چند از جنیان گفتند:] ما چون هدایت را شنیدیم به آن ایمان آوردیم پس کسى که به پروردگار خود ایمان آورد از کمى [پاداش] و سختى بیم ندارد (جن/۱۳).

پیمانه، ترازو

المطفّفین

 

 

 

 

 

وَيْلٌ لِّلْمُطَفِّفِينَ* الَّذِينَ إِذَا اكْتَالُواْ عَلَى النَّاسِ يَسْتَوْفُونَ* وَ إِذَا كَالُوهُمْ أَو وَّزَنُوهُمْ يُخْسِرُونَ* أَلَا يَظُنُّ أُولَئِكَ أَنَّهُم مَّبْعُوثُونَ* لِيَوْمٍ عَظِيمٍ  (مطفّفین/۱-۵) وَ السَّمَاء رَفَعَهَا وَ وَضَعَ الْمِيزَانَ* أَلَّا تَطْغَوْا فِي الْمِيزَانِ* وَ أَقِيمُوا الْوَزْنَ بِالْقِسْطِ وَ لَا تُخْسِرُوا الْمِيزَانَ (رحمن/۷-۹) وَ قَضَى رَبُّكَ أَلاَّ تَعْبُدُواْ إِلاَّ إِيَّاهُ … وَ أَوْفُوا الْكَيْلَ إِذا كِلْتُمْ وَ زِنُواْ بِالقِسْطَاسِ الْمُسْتَقِيمِ ذَلِكَ خَيْرٌ وَ أَحْسَنُ تَأْوِيلًا  … كُلُّ ذَلِكَ كَانَ سَيٍّئُهُ عِنْدَ رَبِّكَ مَكْرُوهًا* ذَلِكَ مِمَّا أَوْحَى إِلَيْكَ رَبُّكَ مِنَ الْحِكْمَةِ (اسراء/۲۳-۳۹) قُلْ تَعَالَوْاْ أَتْلُ مَا حَرَّمَ رَبُّكُمْ عَلَيْكُمْ أَلاَّ تُشْرِكُواْ بِهِ شَيْئًا … وَ أَوْفُواْ الْكَيْلَ وَ الْمِيزَانَ بِالْقِسْطِ لاَ نُكَلِّفُ نَفْسًا إِلاَّ وُسْعَهَا … ذَلِكُمْ وَصَّاكُم بِهِ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ (انعام/۱۵۱-۱۵۲)يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ إِذَا تَدَايَنتُم بِدَيْنٍ إِلَى أَجَلٍ مُّسَمًّى فَاكْتُبُوهُ وَ لْيَكْتُب بَّيْنَكُمْ كَاتِبٌ بِالْعَدْلِ وَ لاَ يَأْبَ كَاتِبٌ أَنْ يَكْتُبَ كَمَا عَلَّمَهُ اللّهُ فَلْيَكْتُبْ وَ لْيُمْلِلِ الَّذِي عَلَيْهِ الْحَقُّ وَ لْيَتَّقِ اللّهَ رَبَّهُ وَ لاَ يَبْخَسْ مِنْهُ شَيْئًا … (بقره/۲۸۲)

 

 

 

 

 

مَن كَانَ يُرِيدُ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا وَ زِينَتَهَا نُوَفِّ إِلَيْهِمْ أَعْمَالَهُمْ فِيهَا وَ هُمْ فِيهَا لاَ يُبْخَسُونَ* أُوْلَئِكَ الَّذِينَ لَيْسَ لَهُمْ فِي الآخِرَةِ إِلاَّ النَّارُ وَ حَبِطَ مَا صَنَعُواْ فِيهَا وَ بَاطِلٌ مَّا كَانُواْ يَعْمَلُونَ (هود/۱۵-۱۷)

 

 

وَ إِلَى مَدْيَنَ أَخَاهُمْ شُعَيْبًا قَالَ يَا قَوْمِ اعْبُدُواْ اللّهَ مَا لَكُم مِّنْ إِلَهٍ غَيْرُهُ قَدْ جَاءتْكُم بَيِّنَةٌ مِّن رَّبِّكُمْ فَأَوْفُواْ الْكَيْلَ وَ الْمِيزَانَ وَ لاَ تَبْخَسُواْ النَّاسَ أَشْيَاءهُمْ وَ لاَ تُفْسِدُواْ فِي الأَرْضِ بَعْدَ إِصْلاَحِهَا ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ (اعراف/۸۵) أَوْفُوا الْكَيْلَ وَ لَا تَكُونُوا مِنَ الْمُخْسِرِينَ* وَ زِنُوا بِالْقِسْطَاسِ الْمُسْتَقِيمِ* وَ لَا تَبْخَسُوا النَّاسَ أَشْيَاءهُمْ وَ لَا تَعْثَوْا فِي الْأَرْضِ مُفْسِدِينَ* وَ اتَّقُوا الَّذِي خَلَقَكُمْ وَ الْجِبِلَّةَ الْأَوَّلِينَ (شعراء/۱۸۱-۱۸۴) وَ لاَ تَنقُصُواْ الْمِكْيَالَ وَ الْمِيزَانَ إِنِّيَ أَرَاكُم بِخَيْرٍ وَ إِنِّيَ أَخَافُ عَلَيْكُمْ عَذَابَ يَوْمٍ مُّحِيطٍ* وَ يَا قَوْمِ أَوْفُواْ الْمِكْيَالَ وَ الْمِيزَانَ بِالْقِسْطِ وَ لاَ تَبْخَسُواْ النَّاسَ أَشْيَاءهُمْ وَ لاَ تَعْثَوْاْ فِي الأَرْضِ مُفْسِدِينَ* بَقِيَّةُ اللّهِ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ* قَالُواْ يَا شُعَيْبُ أَصَلاَتُكَ تَأْمُرُكَ أَن نَّتْرُكَ مَا يَعْبُدُ آبَاؤُنَا أَوْ أَن نَّفْعَلَ فِي أَمْوَالِنَا مَا نَشَاء إِنَّكَ لَأَنتَ الْحَلِيمُ الرَّشِيدُ… وَ لَمَّا جَاء أَمْرُنَا نَجَّيْنَا شُعَيْبًا وَ الَّذِينَ آمَنُواْ مَعَهُ بِرَحْمَةٍ مَّنَّا وَ أَخَذَتِ الَّذِينَ ظَلَمُواْ الصَّيْحَةُ فَأَصْبَحُواْ فِي دِيَارِهِمْ جَاثِمِينَ* كَأَن لَّمْ يَغْنَوْاْ فِيهَا (هود/۸۴-۹۵) فَكَذَّبُوهُ فَأَخَذَهُمْ عَذَابُ يَوْمِ الظُّلَّةِ إِنَّهُ كَانَ عَذَابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ (شعراء/۱۸۹)

 

 

 

 

وَ شَرَوْهُ بِثَمَنٍ بَخْسٍ دَرَاهِمَ مَعْدُودَةٍ وَ كَانُواْ فِيهِ مِنَ الزَّاهِدِينَ (يوسف/۲۰)

[قالوا نفر من الجن] وَ أَنَّا لَمَّا سَمِعْنَا الْهُدَى آمَنَّا بِهِ فَمَن يُؤْمِن بِرَبِّهِ فَلَا يَخَافُ بَخْسًا وَ لَا رَهَقًا (جن/۱۳)