کمفروشی، کمدادن در هنگام معامله، این مفهوم از مادّه «ط ف ف» ۱ بار، «خ س ر» ۱ بار و «ب خ س » ۷ بار و آیاتی که این معنا را دارد، آمده است.
چکیده: وای بر کمفروشان، کسانی که چون از مردم پیمانه میگیرند، تمام میگیرند و چون برای آنان پیمانه یا وزن میکنند، به آنان کم میدهند. شعیب به قوم خود گفت: از اجناس مردم نکاهید و پیمانه و ترازو را کم ندهید. وای بر کمفروشان. کسانی که چون از مردم پیمانه میگیرند، تمام میگیرند و چون برای آنان پیمانه یا وزن میکنند، به آنان کم میدهند. آیا آنان گمان نمیکنند که برای روزی بزرگ، برانگیخته خواهند شد (مطفّفین/۱-۵). [رحمان] آسمان را برافراشت و ترازو را نهاد تا در ترازوکردن طغیان و تجاوز نکنید و وزن را به انصاف برپا دارید و از ترازو نکاهید (رحمن/۷-۹). پروردگار تو مقرّر کرد که جز او را نپرستید … و چون پیمانه مىکنید، پیمانه را تمام دهید و با ترازوى درست، وزن کنید که این بهتر و خوش سرانجام تر است … همه اینها، بدش نزد پروردگار تو ناپسندیده است. اینها از حکمتهایى است که پروردگارت به تو وحى کرده است (اسراء/۲۳-۳۹). بگو، بیایید تا آنچه را پروردگارتان بر شما حرام کرده براى شما بخوانم: چیزى را با او شریک قرار ندهید … و پیمانه و ترازو را به انصاف، تمام دهید. هیچ کس را جز به اندازه توانش تکلیف نمى کنیم … اینها است که [خدا] شما را به آن سفارش کرده است، باشد که یادآور شوید (انعام/۱۵۱-۱۵۲). اى کسانى که ایمان آوردهاید، هر گاه به وامى تا مدّتی معین، با یکدیگر معامله کردید، آن را بنویسید. باید نویسنده اى بر اساس عدالت، میان شما بنویسد و هیچ نویسنده اى نباید از نوشتن خوددارى کند، همان گونه که خدا او را آموزش داده است. کسى که حق بر عهده او است باید املا کند و او (نویسنده) بنویسد و از خدا که پروردگار او است پروا کند و از آن، چیزى نکاهد … (بقره/۲۸۲). کسانى که زندگى دنیا و زینت آن را بخواهند، کارهایشان را در آنجا به طور کامل به آنان مى دهیم و به آنان در آنجا کم داده نخواهد شد. اینان کسانى هستند که در آخرت جز آتش برایشان نخواهد بود و آنچه در آنجا ساختهاند، به هدر رفته و آنچه انجام مى دادند، باطل شده است (هود/۱۵-۱۶). به سوی مدیَن برادر آنان، شعیب را [فرستادیم]. گفت: ای قوم من، خدا را بپرستید که برای شما معبودی جز او نیست. بدون تردید برای شما از پروردگارتان برهانی روشن آمده است پس پیمانه و ترازو را تمام بدهید و از اجناس مردم نکاهید و در زمین پس از اصلاح آن فساد نکنید. اگر مومن هستید، این برای شما بهتر است (اعراف/۸۵). پیمانه را تمام بدهید و از کمفروشان نباشید. با ترازوی درست وزن کنید. از اجناس مردم نکاهید و در زمین سر به فساد برندارید و از آن کس که شما و آفریدگان پیشین را آفریده است، پروا کنید (شعراء/۱۸۱-۱۸۴). پیمانه و ترازو را کم ندهید. بهراستی من شما را در خوشی میبینم و از عذاب روزی فراگیر بر شما میترسم. ای قوم من، پیمانه و ترازو را به قسط، تمام بدهید و از اجناس مردم نکاهید و در زمین سر به فساد برندارید، اگر مومن هستید، باقیمانده [حلال] خدا برای شما بهتر است. گفتند: اى شعیب، آیا نماز تو به تو فرمان مى دهد که آنچه را پدران ما مى پرستیده اند، رها کنیم یا در اموال خود آنچه میخواهیم، انجام ندهیم؟ بهراستى که تو خود بردبار خردمند هستی … چون فرمان ما آمد، شعیب و کسانى را که با او ایمان آورده بودند به رحمتى از خود نجات دادیم و کسانى را که ستم کرده بودند، فریاد [مرگبار] فرا گرفت و در خانه های خود در جای مردند، گویى هرگز در آن اقامت نداشته اند (هود/۸۴-۹۵). او را تکذیب کردند و عذاب روز ابر [آتشبار] آنان را فرا گرفت. بهراستى آن عذاب روزى بزرگ بود (شعراء/۱۸۹). [کاروان] او (یوسف) را به بهاى ناچیزى، چند درهم، فروختند و در آن بى رغبت بودند (یوسف/۲۰). [تنی چند از جنیان گفتند:] ما چون هدایت را شنیدیم به آن ایمان آوردیم پس کسى که به پروردگار خود ایمان آورد از کمى [پاداش] و سختى بیم ندارد (جن/۱۳). پیمانه، ترازو |
المطفّفین
وَيْلٌ لِّلْمُطَفِّفِينَ* الَّذِينَ إِذَا اكْتَالُواْ عَلَى النَّاسِ يَسْتَوْفُونَ* وَ إِذَا كَالُوهُمْ أَو وَّزَنُوهُمْ يُخْسِرُونَ* أَلَا يَظُنُّ أُولَئِكَ أَنَّهُم مَّبْعُوثُونَ* لِيَوْمٍ عَظِيمٍ (مطفّفین/۱-۵) وَ السَّمَاء رَفَعَهَا وَ وَضَعَ الْمِيزَانَ* أَلَّا تَطْغَوْا فِي الْمِيزَانِ* وَ أَقِيمُوا الْوَزْنَ بِالْقِسْطِ وَ لَا تُخْسِرُوا الْمِيزَانَ (رحمن/۷-۹) وَ قَضَى رَبُّكَ أَلاَّ تَعْبُدُواْ إِلاَّ إِيَّاهُ … وَ أَوْفُوا الْكَيْلَ إِذا كِلْتُمْ وَ زِنُواْ بِالقِسْطَاسِ الْمُسْتَقِيمِ ذَلِكَ خَيْرٌ وَ أَحْسَنُ تَأْوِيلًا … كُلُّ ذَلِكَ كَانَ سَيٍّئُهُ عِنْدَ رَبِّكَ مَكْرُوهًا* ذَلِكَ مِمَّا أَوْحَى إِلَيْكَ رَبُّكَ مِنَ الْحِكْمَةِ (اسراء/۲۳-۳۹) قُلْ تَعَالَوْاْ أَتْلُ مَا حَرَّمَ رَبُّكُمْ عَلَيْكُمْ أَلاَّ تُشْرِكُواْ بِهِ شَيْئًا … وَ أَوْفُواْ الْكَيْلَ وَ الْمِيزَانَ بِالْقِسْطِ لاَ نُكَلِّفُ نَفْسًا إِلاَّ وُسْعَهَا … ذَلِكُمْ وَصَّاكُم بِهِ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ (انعام/۱۵۱-۱۵۲)يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ إِذَا تَدَايَنتُم بِدَيْنٍ إِلَى أَجَلٍ مُّسَمًّى فَاكْتُبُوهُ وَ لْيَكْتُب بَّيْنَكُمْ كَاتِبٌ بِالْعَدْلِ وَ لاَ يَأْبَ كَاتِبٌ أَنْ يَكْتُبَ كَمَا عَلَّمَهُ اللّهُ فَلْيَكْتُبْ وَ لْيُمْلِلِ الَّذِي عَلَيْهِ الْحَقُّ وَ لْيَتَّقِ اللّهَ رَبَّهُ وَ لاَ يَبْخَسْ مِنْهُ شَيْئًا … (بقره/۲۸۲)
مَن كَانَ يُرِيدُ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا وَ زِينَتَهَا نُوَفِّ إِلَيْهِمْ أَعْمَالَهُمْ فِيهَا وَ هُمْ فِيهَا لاَ يُبْخَسُونَ* أُوْلَئِكَ الَّذِينَ لَيْسَ لَهُمْ فِي الآخِرَةِ إِلاَّ النَّارُ وَ حَبِطَ مَا صَنَعُواْ فِيهَا وَ بَاطِلٌ مَّا كَانُواْ يَعْمَلُونَ (هود/۱۵-۱۷)
وَ إِلَى مَدْيَنَ أَخَاهُمْ شُعَيْبًا قَالَ يَا قَوْمِ اعْبُدُواْ اللّهَ مَا لَكُم مِّنْ إِلَهٍ غَيْرُهُ قَدْ جَاءتْكُم بَيِّنَةٌ مِّن رَّبِّكُمْ فَأَوْفُواْ الْكَيْلَ وَ الْمِيزَانَ وَ لاَ تَبْخَسُواْ النَّاسَ أَشْيَاءهُمْ وَ لاَ تُفْسِدُواْ فِي الأَرْضِ بَعْدَ إِصْلاَحِهَا ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ (اعراف/۸۵) أَوْفُوا الْكَيْلَ وَ لَا تَكُونُوا مِنَ الْمُخْسِرِينَ* وَ زِنُوا بِالْقِسْطَاسِ الْمُسْتَقِيمِ* وَ لَا تَبْخَسُوا النَّاسَ أَشْيَاءهُمْ وَ لَا تَعْثَوْا فِي الْأَرْضِ مُفْسِدِينَ* وَ اتَّقُوا الَّذِي خَلَقَكُمْ وَ الْجِبِلَّةَ الْأَوَّلِينَ (شعراء/۱۸۱-۱۸۴) وَ لاَ تَنقُصُواْ الْمِكْيَالَ وَ الْمِيزَانَ إِنِّيَ أَرَاكُم بِخَيْرٍ وَ إِنِّيَ أَخَافُ عَلَيْكُمْ عَذَابَ يَوْمٍ مُّحِيطٍ* وَ يَا قَوْمِ أَوْفُواْ الْمِكْيَالَ وَ الْمِيزَانَ بِالْقِسْطِ وَ لاَ تَبْخَسُواْ النَّاسَ أَشْيَاءهُمْ وَ لاَ تَعْثَوْاْ فِي الأَرْضِ مُفْسِدِينَ* بَقِيَّةُ اللّهِ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ* قَالُواْ يَا شُعَيْبُ أَصَلاَتُكَ تَأْمُرُكَ أَن نَّتْرُكَ مَا يَعْبُدُ آبَاؤُنَا أَوْ أَن نَّفْعَلَ فِي أَمْوَالِنَا مَا نَشَاء إِنَّكَ لَأَنتَ الْحَلِيمُ الرَّشِيدُ… وَ لَمَّا جَاء أَمْرُنَا نَجَّيْنَا شُعَيْبًا وَ الَّذِينَ آمَنُواْ مَعَهُ بِرَحْمَةٍ مَّنَّا وَ أَخَذَتِ الَّذِينَ ظَلَمُواْ الصَّيْحَةُ فَأَصْبَحُواْ فِي دِيَارِهِمْ جَاثِمِينَ* كَأَن لَّمْ يَغْنَوْاْ فِيهَا (هود/۸۴-۹۵) فَكَذَّبُوهُ فَأَخَذَهُمْ عَذَابُ يَوْمِ الظُّلَّةِ إِنَّهُ كَانَ عَذَابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ (شعراء/۱۸۹)
وَ شَرَوْهُ بِثَمَنٍ بَخْسٍ دَرَاهِمَ مَعْدُودَةٍ وَ كَانُواْ فِيهِ مِنَ الزَّاهِدِينَ (يوسف/۲۰) [قالوا نفر من الجن] وَ أَنَّا لَمَّا سَمِعْنَا الْهُدَى آمَنَّا بِهِ فَمَن يُؤْمِن بِرَبِّهِ فَلَا يَخَافُ بَخْسًا وَ لَا رَهَقًا (جن/۱۳) |