چکیده: اگر خدا بر قلب‌های شما مُهر زند، هیچ معبودی نمی‌تواند آن را به شما برگرداند. خدا بر قلب، گوش و چشمان کافران و بر قلب‌های متجاوزان و متکّبر زورگو مُهر می‌زند. خدا بر قلب‌های منافقان مُهر می‌زند پس آنان درنمی‌یابند. روز قیامت بر دهان کافران مُهر زده می‌شود و دست و پاهای آنان سخن می‌گویند.

هر کس بعد از ایمانش به خدا کفر ورزد، جز آن کس که مجبور شود در حالی‌که قلبش به ایمان اطمینان داشته باشد، بلکه آن که بر کفر سینه بگشاید، خشمی از خدا بر آنان است و عذابی عظیم دارند. این به سبب آن است که آنان زندگی دنیا را بر آخرت ترجیح دادند و از آن رو است که خدا گروه کافران را هدایت نمی‌کند. آنان کسانی هستند که خدا بر قلب‌ها، گوش‌ها و چشمانشان مُهر زده است. آنان همان غافلان هستند. شکی نیست که آنان در آخرت زیانکار هستند (نحل/۱۰۶-۱۰۹). بدون تردید کسانی کفر ورزیدند، برای آنان یکسان است. چه آنان را بیم دهی یا ندهی، ایمان نمی‌آورند. خدا بر قلب‌ها و گوش‌های آنان مُهر زده است و بر چشمانشان پرده‌ای است. آنان عذابی عظیم دارند (بقره/۶-۷). آیا دیدی آن کس را که هوای خود را معبود خود قرار داد؟ خدا او را دانسته گمراه کرد، بر گوش و قلب او مُهر زد و بر چشم او پرده‌ای قرار داد پس بعد از خدا، چه کسی او را هدایت خواهد کرد؟ آیا یادآور نمی‌شوید (جاثیه/۲۳)؟ آیا [سرگذشت پیشینیان] برای کسانی که زمین را بعد از اهل [پیشین] آن به ارث می‌برند، روشن نکرد که اگر بخواهیم آنان را نیز به سبب گناهانشان گرفتار می‌کنیم و بر قلب‌های آنان مُهر می‌زنیم که دیگر نشنوند؟ این شهرها است که از اخبار آنها بر تو حکایت می‌کنیم. بدون تردید پیامبرانشان دلایل روشن برای آنان آوردند ولی آنها بر آن نبودند که به آن‌چه از قبل تکذیب کرده بودند، ایمان آورند. این‌گونه بر قلب‌های کافران مُهر می‌زنیم (اعراف/۱۰۰-۱۰۱).

به‌راستی در این قرآن برای مردم از هر گونه مَثلی زدیم. اگر نشانه‌ای برای آنان بیاوری کسانی که کفر ورزیدند، خواهند گفت: شما باطل‌گرایانی بیش نیستید. این‌چنین خدا بر قلب‌های کسانی که نمی‌دانند، مُهر می‌زند (روم/۵۸-۵۹). آیا در قرآن نمى ‏اندیشند یا بر قلب‌ها قفل‌هایى نهاده شده است (محمّد/۲۴)؟ از اینان کسانی هستند که به تو گوش می‌دهند اما هنگامی که از نزد تو بیرون می‌روند به کسانی که علم داده‌شده‌اند، می‌گویند: [او] اکنون چه گفت؟ اینان کسانی هستند که خدا بر قلب‌هایشان مهر زده است و هوس‌های خود را پیروی کرده‌اند (محمّد/۱۶).

بگو، به من بگویید، اگر خدا گوش و چشمان شما را بگیرد و بر قلب‌هایتان مُهر زند، کدام معبود غیر از خدا آن را به شما بازمی‌گرداند؟ بنگر چگونه آیات را گوناگون بیان می‌کنیم سپس آنان روی می‌گردانند (انعام/۴۶).

آیا می‌گویند: [پیامبر] بر خدا دروغ بسته است؟ اگر خدا بخواهد، بر قلب تو مُهر می‌زند. خدا باطل را محو می ‎کند و حق را با کلمات خود استوار می‌دارد که او به راز سینه‌ها آگاه است (شوری/۲۴).

چون سوره‌ای نازل شود که به خدا ایمان آورید و همراه پیامبر او جهاد کنید، توانگران آنان از تو اجازه می‌خواهند و می‌گویند: ما را واگذار تا با نشستگان باشیم. خشنود شده‌اند که با خانه‌نشینان باشند. بر قلب‌های آنان مُهر زده شده پس آنان درنمی‌یابند (توبه/۸۶-۸۷). راه [سرزنش] تنها بر کسانی است که توانگر هستند و از تو اجازه [ترک جهاد] می‌خواهند. آنان خشنود هستند که با خانه‌نشینان باشند. خدا بر قلب‌های آنان مُهر زده است پس آنان نمی‌دانند (توبه/۹۳). هنگامی که منافقان نزد تو آیند، می‌گویند: شهادت می‌دهیم که تو فرستاده خدا هستی. خدا می‌داند که تو فرستاده او هستی و خدا  شهادت می‌دهد که منافقان دروغگو هستند. سوگندهای خود را سپری قرار دادند و از راه خدا بازداشتند. به‌راستی آنان بد است آن‌چه عمل می‌کنند. این به سبب آن است که آنان ایمان آوردند سپس کفر ورزیدند پس بر قلب‌های آنان مُهر زده شد و آنان نمی‌فهمند (منافقون/۱-۳).

پس از او (نوح) فرستادگانی را به سوی قومشان برانگیختیم پس برای آنان دلایل روشن آوردند ولی آنان بر آن نبودند که به آن‌چه پیش از آن تکذیب می‌کردند، ایمان آورند. این‌گونه بر قلب‌های متجاوزان مهر می‌زنیم (یونس/۷۴).

[مومن آل‌فرعون گفت:] کسانی که در آیات خدا، بدون هیچ دلیلی که برای آنان آمده باشد، مجادله می‌کنند، نزد خدا و نزد کسانی که ایمان آورده‌اند، سخت منفور هستند. این‌چنین خدا بر قلب هر متکبّر زورگویی مُهر می‌زند (غافر/۳۵).

به سبب پیمان‌شکنی آنان (بنی‌اسرائیل) و کفرشان به آیات خدا، کشتن پیامبران به ناحق و گفتار آنان که قلب‌های ما در غلاف است، بلکه به سبب کفرشان [بر قلب‌های آنان] مُهر زد پس جز اندکی ایمان نمی‌آورند و نیز به سبب کفرشان و سخنشان، تهمت بزرگی که به مریم زدند و سخن آنان که ما مسیح، عیسی پسر مریم، فرستاده خدا را کشتیم در حالی‌که او را نکشتند و بر دار نکردند ولی بر آنان مشتبه شد (نساء/۱۵۵-۱۵۷).

امروز بر دهان‌های آنان (کافران) مُهر می‌زنیم و دستانشان با ما سخن می‌گوید و پاهایشان به آن‌چه انجام می‌دادند، شهادت می‌دهد (یس/۶۵).

[نیکان] ازشراب صافِ مهرشده نوشانیده می‌شوند که مُهر آن از مُشک است و در این [نعمت] است که رقابت‌کنندگان باید رقابت کنند (مطفّفین/۲۵-۲۶).

قلب، غافل، پوشیده

مَن كَفَرَ بِاللّهِ مِن بَعْدِ إيمَانِهِ إِلاَّ مَنْ أُكْرِهَ وَ قَلْبُهُ مُطْمَئِنٌّ بِالإِيمَانِ وَلَكِن مَّن شَرَحَ بِالْكُفْرِ صَدْرًا فَعَلَيْهِمْ غَضَبٌ مِّنَ اللّهِ وَ لَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ* ذَلِكَ بِأَنَّهُمُ اسْتَحَبُّواْ الْحَيَاةَ الْدُّنْيَا عَلَى الآخِرَةِ وَ أَنَّ اللّهَ لاَ يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ* أُولَئِكَ الَّذِينَ طَبَعَ اللّهُ عَلَى قُلُوبِهِمْ وَ سَمْعِهِمْ وَ أَبْصَارِهِمْ وَ أُولَئِكَ هُمُ الْغَافِلُونَ* لاَ جَرَمَ أَنَّهُمْ فِي الآخِرَةِ هُمُ الْخَاسِرونَ (نحل/۱۰۶-۱۰۹) ِإنَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ سَوَاءٌ عَلَيْهِمْ أَأَنذَرْتَهُمْ أَمْ لَمْ تُنذِرْهُمْ لاَ يُؤْمِنُونَ* خَتَمَ اللّهُ عَلَى قُلُوبِهمْ وَ عَلَى سَمْعِهِمْ وَ عَلَى أَبْصَارِهِمْ غِشَاوَةٌ وَ لَهُمْ عَذَابٌ عظِيمٌ (بقره/۶-۷) أَفَرَأَيْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَهَهُ هَوَاهُ وَ أَضَلَّهُ اللَّهُ عَلَى عِلْمٍ وَ خَتَمَ عَلَى سَمْعِهِ وَ قَلْبِهِ وَ جَعَلَ عَلَى بَصَرِهِ غِشَاوَةً فَمَن يَهْدِيهِ مِن بَعْدِ اللَّهِ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ (جاثیه/۲۳) أَوَلَمْ يَهْدِ لِلَّذِينَ يَرِثُونَ الأَرْضَ مِن بَعْدِ أَهْلِهَا أَن لَّوْ نَشَاء أَصَبْنَاهُم بِذُنُوبِهِمْ وَ نَطْبَعُ عَلَى قُلُوبِهِمْ فَهُمْ لاَ يَسْمَعُونَ* تِلْكَ الْقُرَى نَقُصُّ عَلَيْكَ مِنْ أَنبَآئِهَا وَ لَقَدْ جَاءتْهُمْ رُسُلُهُم بِالْبَيِّنَاتِ فَمَا كَانُواْ لِيُؤْمِنُواْ بِمَا كَذَّبُواْ مِن قَبْلُ كَذَلِكَ يَطْبَعُ اللّهُ عَلَىَ قُلُوبِ الْكَافِرِينَ (اعراف/۱۰۰-۱۰۱)

وَ لَقَدْ ضَرَبْنَا لِلنَّاسِ فِي هَذَا الْقُرْآنِ مِن كُلِّ مَثَلٍ وَ لَئِن جِئْتَهُم بِآيَةٍ لَيَقُولَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا إِنْ أَنتُمْ إِلَّا مُبْطِلُونَ* كَذَلِكَ يَطْبَعُ اللَّهُ عَلَى قُلُوبِ الَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ (روم/۵۸-۵۹) أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلَى قُلُوبٍ أَقْفَالُهَا (محمّد/۲۴) وَ مِنْهُم مَّن يَسْتَمِعُ إِلَيْكَ حَتَّى إِذَا خَرَجُوا مِنْ عِندِكَ قَالُوا لِلَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ مَاذَا قَالَ آنِفًا أُوْلَئِكَ الَّذِينَ طَبَعَ اللَّهُ عَلَى قُلُوبِهِمْ وَ اتَّبَعُوا أَهْوَاءهُمْ (محمّد/۱۶)

قُلْ أَرَأَيْتُمْ إِنْ أَخَذَ اللّهُ سَمْعَكُمْ وَ أَبْصَارَكُمْ وَ خَتَمَ عَلَى قُلُوبِكُم مَّنْ إِلَهٌ غَيْرُ اللّهِ يَأْتِيكُم بِهِ انظُرْ كَيْفَ نُصَرِّفُ الآيَاتِ ثُمَّ هُمْ يَصْدِفُونَ (انعام/۴۶)

أَمْ يَقُولُونَ افْتَرَى عَلَى اللَّهِ كَذِبًا فَإِن يَشَأِ اللَّهُ يَخْتِمْ عَلَى قَلْبِكَ وَ يَمْحُ اللَّهُ الْبَاطِلَ وَ يُحِقُّ الْحَقَّ بِكَلِمَاتِهِ إِنَّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ (شوری/۲۴)

وَ إِذَآ أُنزِلَتْ سُورَةٌ أَنْ آمِنُواْ بِاللّهِ وَ جَاهِدُواْ مَعَ رَسُولِهِ اسْتَأْذَنَكَ أُوْلُواْ الطَّوْلِ مِنْهُمْ وَ قَالُواْ ذَرْنَا نَكُن مَّعَ الْقَاعِدِينَ* رَضُواْ بِأَن يَكُونُواْ مَعَ الْخَوَالِفِ وَ طُبِعَ عَلَى قُلُوبِهِمْ فَهُمْ لاَ يَفْقَهُونَ (توبه/۸۶-۸۷) إِنَّمَا السَّبِيلُ عَلَى الَّذِينَ يَسْتَأْذِنُونَكَ وَ هُمْ أَغْنِيَاء رَضُواْ بِأَن يَكُونُواْ مَعَ الْخَوَالِفِ وَ طَبَعَ اللّهُ عَلَى قُلُوبِهِمْ فَهُمْ لاَ يَعْلَمُونَ (توبه/۹۳) إِذَا جَاءكَ الْمُنَافِقُونَ قَالُوا نَشْهَدُ إِنَّكَ لَرَسُولُ اللَّهِ وَ اللَّهُ يَعْلَمُ إِنَّكَ لَرَسُولُهُ وَ اللَّهُ يَشْهَدُ إِنَّ الْمُنَافِقِينَ لَكَاذِبُونَ* اتَّخَذُوا أَيْمَانَهُمْ جُنَّةً فَصَدُّوا عَن سَبِيلِ اللَّهِ إِنَّهُمْ سَاء مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ* ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ آمَنُوا ثُمَّ كَفَرُوا فَطُبِعَ عَلَى قُلُوبِهِمْ فَهُمْ لَا يَفْقَهُونَ (منافقون/۱-۳)

ثُمَّ بَعَثْنَا مِن بَعْدِهِ (نوح) رُسُلًا إِلَى قَوْمِهِمْ فَجَآؤُوهُم بِالْبَيِّنَاتِ فَمَا كَانُواْ لِيُؤْمِنُواْ بِمَا كَذَّبُواْ بِهِ مِن قَبْلُ كَذَلِكَ نَطْبَعُ عَلَى قُلوبِ الْمُعْتَدِينَ (یونس/۷۴)

[قال مومن من آل فرعون] الَّذِينَ يُجَادِلُونَ فِي آيَاتِ اللَّهِ بِغَيْرِ سُلْطَانٍ أَتَاهُمْ كَبُرَ مَقْتًا عِندَ اللَّهِ وَ عِندَ الَّذِينَ آمَنُوا كَذَلِكَ يَطْبَعُ اللَّهُ عَلَى كُلِّ قَلْبِ مُتَكَبِّرٍ جَبَّارٍ (غافر/۳۵)

فَبِمَا نَقْضِهِم (بنی‌اسرائیل) مِّيثَاقَهُمْ وَ كُفْرِهِم بَآيَاتِ اللّهِ وَ قَتْلِهِمُ الأَنْبِيَاءَ بِغَيْرِ حَقًّ وَ قَوْلِهِمْ قُلُوبُنَا غُلْفٌ بَلْ طَبَعَ اللّهُ عَلَيْهَا بِكُفْرِهِمْ فَلاَ يُؤْمِنُونَ إِلاَّ قَلِيلًا* وَ بِكُفْرِهِمْ وَ قَوْلِهِمْ عَلَى مَرْيَمَ بُهْتَانًا عَظِيمًا* وَ قَوْلِهِمْ إِنَّا قَتَلْنَا الْمَسِيحَ عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ رَسُولَ اللّهِ وَ مَا قَتَلُوهُ وَ مَا صَلَبُوهُ وَ لَكِن شُبِّهَ لَهُمْ (نساء/۱۵۵-۱۵۷)

الْيَوْمَ نَخْتِمُ عَلَى أَفْوَاهِهِمْ (الکافرین) وَ تُكَلِّمُنَا أَيْدِيهِمْ وَ تَشْهَدُ أَرْجُلُهُمْ بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ (یس/۶۵)

يُسْقَوْنَ (الابرار) مِن رَّحِيقٍ مَّخْتُومٍ* خِتَامُهُ مِسْكٌ وَ فِي ذَلِكَ فَلْيَتَنَافَسِ الْمُتَنَافِسُونَ (مطفّفین/۲۵-۲۶)