چکیده: خدا زنده‌ای است که نمی‌میرد. خدا مرگ و زندگی را آفرید تا شما را بیازماید. او زنده می‌کند و می‌میراند. زنده را از مرده و مرده را از زنده بیرون می‌آورد. خدا مردگان را برمی‌انگیزد و به سوی او بازگردانده می‌شوند. هر کسی چشنده مرگ است. هیچ کسی جز به اذن خدا نمی‌میرد. هر کجا باشید، مرگ شما را درمی‌یابد. خدا جان‌ها را هنگام مرگشان می‌گیرد. جان شما را هنگام خواب می‌گیرد، آن‌گاه شما را در روز برمی‌انگیزد تا مدّت معین به سرآید. از شما برخی جانشان قبل از پیری گرفته می‌شود و برخی تا غایت عمر می‌رسد. سختی‌های مرگ به حق بیاید. هنگامی که مرگ یکی از شما برسد، فرستادگان جان او را می‌گیرند، آن‌گاه به سوی خدا برگردانده می‌شوند. کسانی که در راه خدا کشته می‌شوند، نمرده‌اند. کسانی که در راه خدا می‌میرند، پاداش و روزیی نیکویی دارند. ای مومنان، جز مسلمان نمیرید. قبل از این‌که مرگ شما برسد، انفاق کنید. هنگامی که مرگ شما رسید، وصیت کنید. متّقین جز همان مرگ نخستین، مرگی نمی‌چشند. وقتی فرشتگان جان آنان را می‌گیرند، به آنها می‌گویند: درود بر شما. به بهشت وارد شوید. وقتی فرشتگان جان کافران را می‌گیرند، بر چهره و پشت آنان می‌زنند و می‌گویند: عذاب سوزان را بچشید. هنگامی که مرگ یکی از کافران فرا رسد، می‌گوید: پروردگارا، من را بازگردان شاید کار شایسته کنم. بگو، فرشته مرگی که بر شما گمارده شده است، جان شما را می‌گیرد آن‌گاه به سوی خدا بازگردانده می‌شوید. توبه برای کسانی که هنگام مرگ توبه می‌کنند و در حال کفر می‌میرند، نیست. هر کس در حال کفر بمیرد، برای لعنت دارند. اعمالشان تباه شده است. اهل آتش هستند و در آن جاودانه‌اند. در جهنّم مرگ از هر سو به او روی می‌آورد ولی او مردنی نیست. کسانی که کارنامه‌شان به دست چپشان داده می‌شود، می‌گویند: ای کاش، مرگ پایان کار بود.

او (خدا) زنده می‌کند و می‌میراند و به سوی او بازگردانده می‌شوید (یونس/۵۶). فرمانروایی آسمان‌ها و زمین، از آنِ او است. زنده می‌کند و می‌میراند. او بر هر چیزی توانا است (حدید/۲). به‌راستی خدا است که فرمانروایی آسمان‌ها و زمین از آنِ او است. زنده می‌کند و می‌میراند و برای شما جز خدا یار و یاوری نیست (توبه/۱۱۶). او است آن که زنده می‌کند و می‌میراند. چون به کاری حکم کند، تنها به آن می‌گوید: باش، پس می‌شود (غافر/۶۸). او کسی است که زنده می‌کند و می‌میراند. آمد و شدِ شب و روز از آنِ او است. آیا نمی‌اندیشید (مومنون/۸۰)؟ هیچ معبودی جز او نیست. زنده می‌کند و می‌میراند. پروردگار شما و پروردگار پدران پیشین شما است بلکه آنان در شک و تردید سرگرم هستند (دخان/۸-۹). او کسی است که شما را زنده کرد سپس شما را می‌میراند، آن‌گاه شما را زنده می‌کند. بی‌گمان انسان بسیار ناسپاس است (حج/۶۶). به‌راستی ما هستیم که مردگان را زنده می‌کنیم و آن‌چه را پیش فرستاده‌اند و آثار آنها را می‌نویسیم و هر چیزی را در نوشته‌ای روشن شمرده‌ایم (یس/۱۲). خدا مردگان را برمی‌‍‌انگیزد، آن‌گاه به سوی او بازگردانده می‌شوند (انعام/۳۶). به‌راستی ما زنده می‌کنیم و می‌میرانیم و بازگشت به سوی ما است (ق/۴۳). به‌راستی ما زنده می‌کنیم و می‌میرانیم و ما وارث هستیم (حجر/۲۳). بی‌تردید خدا شکافنده دانه و هسته است. زنده را از مرده بیرون می‌آورد و بیرون‌‌آورنده مرده از زنده است. این خدا است پس به کجا منحرف می‌شوید (انعام/۹۵)؟ زنده را از مرده بیرون می‌آورد و مرده را از زنده بیرون می‌آورد (روم/۱۹). پربرکت است کسی که فرمانروایی به دست او است. او بر هر چیزی توانا است. کسی که مرگ و زندگی را آفرید تا شما را بیازماید که کدام یک از شما نیکوکارتر هستید. او شکست‌ناپذیر آمرزنده است (ملک/۱-۲).

آیا زمین را دربرگیرنده برای زندگان و مردگان نگرداندیم (مرسلات/۲۵-۲۶)؟

هیچ کس جز به اذن خدا نمی‌میرد. سرنوشتی زماندار است (آل‌عمران/۱۴۵). هر کجا باشید، مرگ شما را درمی‌یابد اگرچه در برج‌های بلند باشید (نساء/۷۸). هر کسی چشنده مرگ است سپس به سوی او بازگردانده خواهید شد (عنکبوت/۵۷). هر کسی چشنده مرگ است و شما را با بدی و خوبی چنان‌که باید می‌آزماییم و به سوی ما بازگردانده می‌شوید (انبیاء/۳۵). هر کسی چشنده مرگ است و جز این نیست که روز قیامت پاداش شما را به تمامی به شما خواهند داد (آل‌عمران/۱۸۵). اگر بمیرید یا کشته شوید، بی‌گمان به سوی خدا محشور می‌شوید (آل‌عمران/۱۵۸).

هیچ کسی نمی‌داند در کدام زمین، می‌میرد. بی‌گمان خدا دانای آگاه است (لقمان/۳۴). ما هستیم که مرگ را میان شما مقدّر کرده‌ایم و ما ناتوان نیستیم بر این که امثال شما را به جای شما قرار دهیم و شما را در آن‌چه نمی‌دانید، باز آفرینیم (واقعه/۶۰-۶۱). خدا شما را آفرید سپس جان شما را می‌گیرد و از شما کسی است که به فروترین دورانِ عمر می‌رسد تا پس از دانایی، چیزی نداند. بی‌گمان خدا دانای توانا است (نحل/۷۰). او کسی است که شما را از خاک آفرید سپس از نطفه، آن‌گاه از خون بسته‌، سپس شما را به صورت کودکی بیرون آورد تا به رشد خود برسید، سپس تا پیر شوید. از شما کسی است که جانش پیش از آن [مراحل]، گرفته می‌شود و تا [برخی از شما] به سرآمدی معیّن برسید، باشد که بیاندیشید (غافر/۶۷). بی‌گمان انسان را از عصاره‌ای از گِل آفریدیم سپس او را نطفه‎‌ای در جایگاهی استوار قرار دادیم آن‌گاه نطفه را خون‌ بسته‌ای کردیم و خون‌بسته را پاره گوشتی قرار دادیم و پاره گوشت را به صورت استخوان‌ها درآوردیم سپس استخوان‌ها را با گوشت پوشاندیم، آن‌گاه آن را آفرینشی دیگر دادیم پس پربرکت است خدا که بهترین آفرینندگان است سپس شما بعد از آن، بی‌گمان خواهید مُرد آن‌گاه شما روز قیامت برانگیخته خواهید شد (مومنون/۱۲-۱۶). ای مردم، اگر از برانگیخته شدن در شک هستید، پس [بدانید که] ما شما را از خاک، سپس از نطفه، آن‌گاه از خون بسته، سپس از پاره‌گوشتی، با آفرینشی تمام یا ناتمام آفریدیم تا برای شما روشن کنیم. آن‌چه را بخواهیم تا مدّتی در رحم‌ها نگاه می‌داریم آن‌گاه شما را به صورت کودکی بیرون می‌آوریم تا به رشد خود برسید. از شما برخی جانشان گرفته می‌شود و برخی تا فروترین دورانِ عمر می‌رسد، آن چنان‌که پس از دانستن چیزی نمی‌داند (حج/۵). آیا انسان می‌پندارد بیهوده رها می‌شود؟ آیا مگر او نطفه‌ای از منی که ریخته می‌شود، نبود؟ سپس خون بسته‌ای شد پس آفرید و سامان داد و از آن، دو گونه نر و ماده را پدید آورد. آیا آن (خدا) قادر نیست که مردگان را زنده کند (قیامت/۳۶-۴۰)؟ کشته باد انسان، چه ناسپاس است. او را از چه چیز آفرید؟ او را از نطفه‌ای آفرید پس او را به اندازه کرد سپس راه را برایش آسان کرد آن‌گاه او را بمیراند و در گور کرد، سپس  آن‌گاه که بخواهد او را برمی‌انگیزد (عبس/۱۷-۲۲).

خدا جان‌ها را هنگام مرگشان می‌گیرد و [جان] آن‌ را که نمرده است، در خوابش [می‌گیرد] پس آن کس که مرگ را بر او مقدّر کرده است، نگاه می‌دارد و [جان] آن دیگری را تا سرآمدی معیّن باز می‌فرستد. بی‌تردید در این برای گروهی که می‌اندیشند، نشانه‌هایی است (زمر/۴۲). او است که شب [هنگام خواب جان] شما را می‌گیرد و آن‌چه را در روز انجام داده‌اید، می‌داند آن‌گاه شما را در آن برمی‌انگیزد تا مدّت معیّن به سر آید سپس بازگشت شما به سوی او است آن‌گاه شما را از آن‌چه کرده‌اید، باخبر می‌کند (انعام/۶۰).

[خردمندان می‌گویند:] پروردگارا، … ما را در زمره نیکوکاران بمیران (آل‌عمران/۱۹۳). از مومنان مردانی هستند که بر آن‌چه با خدا بر آن پیمان بسته‌ بودند، صادق بودند پس برخی از ایشان پیمان خود را به انجام رساندند و برخی از آنان در انتظار [مرگ] هستند و [پیمان خود را] هیچ تغییر نداده‌اند تا خدا سرانجام، صادقان را به سبب صدقشان جزا دهد و منافقان را عذاب کند یا اگر بخواهد بر آنان بازگردد. خدا آمرزنده مهربان است (احزاب/۲۳-۲۴). کسانی که در راه خدا کشته شده‌اند، هرگز مرده نپندار بلکه زندگانی هستند که نزد پروردگارشان روزی دارند (آل‌عمران/۱۶۹). به کسانی که در راه خدا کشته می‌شوند، مرده نگویید بلکه آنان زنده هستند و شما درنمی‌یابید (بقره/۱۵۴). هر کس در راه خدا هجرت کند، در زمین سرپناهی‌های فراوان و گشایشی یابد و هر کس از خانه خود هجرت‌کنان به سوی خدا و پیامبر او بیرون آید سپس مرگ او را دریابد، بی‌گمان پاداش او بر خدا است و خدا آمرزنده مهربان است (نساء/۱۰۰). کسانی که در راه خدا هجرت کردند و کشته شدند یا مردند، به‌راستی خدا آنان را روزیِ نیکو می‌دهد. بی‌تردید خدا بهترین روزی‌دهندگان است. بی‌گمان آنان را به جایگاهی که آن را می‌پسندند، وارد می‌کند. به‌‌راستی خدا دانای بردبار است (حج/۵۸-۵۹).

ای کسانی که ایمان آورده‌اید، از خدا، آن‌چنان که سزاوار پروا کردنِ از او است، پروا کنید و جز مسلمان نمیرید (آل‌عمران/۱۰۲). از آن‌چه روزیِ شما کرده‌ایم، انفاق کنید، پیش از آن‌که یکی از شما را مرگ فرا رسد و بگوید: پروردگارا، چرا [مرگِ] من را تا مدّتی نزدیک به تأخیر نیفکندی تا صدقه بدهم و از شایستگان شوم؟ خدا هرگز [مرگِ] کسی را چون اجلش فرا رسید، به تأخیر نمی‌افکند. خدا به آن‌چه می‌کنید، آگاه است (منافقون/۱۰-۱۱). ای کسانی که ایمان آورده‌اید، آن‌گاه که مرگ هر یک از شما فرا رسد، به هنگام وصیّت، دو تن عادل از میان خود را شاهد بگیرید یا اگر در سفر بودید و مصیبت مرگ شما را فرا رسید، دو تن از غیر خود را [به شهادت بگیرید] … از خدا پروا کنید و بشنوید. خدا گروه نافرمانان را هدایت نمى‏ کند (مائده/۱۰۶-۱۰۸). بر شما مقرّر شده که هرگاه یکی از شما را هنگام مرگ فرا رسید، اگر مالی بر جا می‌گذارد، برای پدر، مادر و خویشان وصیّتی شایسته کند. حقّی بر متّقین است (بقره/۱۸۰). کسانی از شما که بمیرند و زنانی برجای گذارند، برای همسران خود سفارش کنند که تا یک سال، بدون بیرون‌کردن [از خانه]، برخوردار شوند (بقره/۲۴۰). کسانی از شما که بمیرند و همسرانی برجای گذارند، این زنان باید چهار ماه و ده روز درنگ کنند و چون به پایان عدّه خود رسیدند، در آن‌چه به شایستگی درباره خودشان انجام دهند، گناهی بر شما نیست. خدا به آن‌چه می‌کنید، آگاه است (بقره/۲۳۴). کسانی از زنان شما که مرتکب فحشا می‌شوند، چهار شاهد از خودتان بر آنان بگیرید پس اگر شهادت دادند، آنان را در خانه‌ها حبس کنید تا مرگشان فرا رسد یا خدا برای آنها راهی قرار دهد (نساء/۱۵). بعضی از شما غیبت بعضی را نکنید. آیا یکی از شما دوست دارد که گوشت برادر مرده خود را بخورد؟ بی‌گمان آن را ناخوش می‌دارید. از خدا پروا کنید که خدا توبه‌پذیر مهربان است (حجرات/۱۲). ای کسانی که ایمان آورده‌اید، از غیرِ [هم‌کیشان] خود، دوستِ همراز نگیرید … آنان چون شما را ببینند، می‌گویند: ایمان آوردیم و چون با هم خلوت کنند، سر انگشتان خود را از خشم بر شما، می‌گزند. بگو، به خشم خود بمیرید که خدا به راز سینه‌ها دانا است (آل‌عمران/۱۱۸-۱۱۹).

مرگ- منکران، کسانی که به غیر خدا می‌خوانند، چیزی نمی‌آفرینند و خود آفریده شده‌اند. مردگانی هستند که زنده نیستند و نمی‌دانند چه زمانی برانگیخته می‌شوند (نحل/۲۰-۲۱). به غیر او (خدا) معبودانی گرفتند که چیزی نمی‌آفرینند و خود آفریده شده‌اند. سود و زیانی برای خود مالک نیستند و مالک مرگی، زندگی و برانگیختنی نیستند (فرقان/۳). آیا به جای او اولیایی برای خود گرفته‌اند؟ خدا است که سرپرست است پس او است که مردگان را زنده می‌کند و او است که بر هر چیزی توانا است (شوری/۹). خدا همان کسى است که شما را آفرید سپس به شما روزى داد، آن‌گاه شما را مى‏ میراند سپس زنده مى‏ گرداند. آیا در میان شریکان شما کسى هست که کارى از این [قبیل] انجام دهد؟ منزّه است او و برتر است از آن‌چه شریک مى ‏گردانند (روم/۴۰). چگونه به خدا کافر می‌شوید، با آن‌که مردگانی بودید پس شما را زنده کرد سپس شما را می‌میراند و باز زنده می‌کند، آن‌گاه به سوی او بازگردانده می‌شوید (بقره/۲۸)؟ آیا آن‌کس‌که مرده بود پس او را زنده کردیم و برای او نوری قرار دادیم تا با آن میان مردم راه برود، مانند کسی است که به مَثل در تاریکی‌ها است و از آن بیرون‌شدنی نیست؟ این‌چنین برای کافران آن‌چه می‌کردند، زینت داده شده است (انعام/۱۲۲). آیا کسانی که مرتکب بدی‌ها شده‌اند، پنداشته‌اند که آنان را مانند کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده‌اند، قرار می‌دهیم که زندگی و مرگشان یکسان باشد. بد داوری می‌کنند (جاثیه/۲۱).

انسان می‌گوید: آیا هنگامی که بمیرم، زنده [از قبر] بیرون آورده خواهم شد؟ آیا انسان به یاد نمی‌آورد که ما او را از پیش آفریدیم و هیچ چیز نبود پس به پروردگارت سوگند که آنها و شیاطین را محشور خواهیم کرد سپس آنان را گرد جهنّم به زانو درآمده، حاضر می‌کنیم (مریم/۶۶-۶۸)؟ [کافران گفتند:] آیا هنگامی که ما مُردیم و خاک شدیم، [دوباره زنده می‌شویم]؟ این بازگشتی دور است. بی‌تردید ما می‌دانیم آن‌چه را زمین از آنان مى ‏کاهد و نزد ما کتابی حفظ‌کننده است (ق/۳-۴). [کافران] همان را گفتند که پیشینیان می‌گفتند. گفتند: آیا هنگامی که مردیم و خاک و استخوان شدیم، به‌راستی باز برانگیخته می‌شویم؟ بی‌گمان به ما و پدران ما، از پیش این وعده را داده بودند. این جز افسانه‌های پیشینیان نیست (مومنون/۸۱-۸۳). می‌گفتند: آیا هنگامی که مردیم و خاک و استخوان شدیم، به‌راستی باز برانگیخته می‌شویم؟ و آیا پدران نخستین ما نیز؟ بگو، آری، در حالی‌که شما خوار هستید، [زنده می‌شوید] (صافّات/۱۶-۱۸). گفتند: آیا هنگامی که [مردیم و] در زمین گم و ناپدید شدیم، آیا در آفرینشی جدید قرار خواهیم گرفت؟ بلکه آنان به لقای پروردگار خود کافر هستند. بگو، فرشته مرگی که بر شما گمارده شده، [جان] شما را می‌گیرد آن‌گاه به سوی پروردگار خود بازگردانده می‌شوید (سجده/۱۰-۱۱). بی‌گمان آنان می‌گویند: جز همان مرگ نخستینِ ما، [چیز دیگری] نیست و ما پس از مرگ زنده نخواهیم شد. اگر راست می‌گویید، پدران ما را [که مرده‌اند] بیاورید (دخان/۳۴-۳۶). گفتند: جز این زندگی دنیای ما [چیزی] نیست. [گروهی] می‌میریم و [گروهی] زنده می‌شویم و ما را جز روزگار، هلاک نمی‌کند. به این علمی ندارند. آنها جز گمان نمی‌برند. هنگامی که آیات روشن ما بر آنان خوانده می‌شود، دلیل آنان جز این نیست که می‎‌گویند: اگر راست می‌گویید پدران ما را بیاورید (جاثیه/۲۴-۲۵). با سخت‌ترین سوگندها، به خدا سوگند خوردند که خدا کسی را که بمیرد، برنمی‌انگیزد. آری، وعده حقی بر عهده او است ولی بیشتر مردم نمی‌دانند. تا آن‌چه را که در آن اختلاف می‌کنند بر آنان روشن کند و تا کسانی که کفر ورزیدند، بدانند که دروغگو بودند (نحل/۳۸-۳۹).

اگر قرآنی بود که کوه‌ها با آن به راه می‌افتادند یا زمین با آن‌ تکّه‌تکّه می‌شد یا مردگان با آن به سخن می‌آمدند، [باز هم ایمان نمی‌آوردند] (رعد/۳۱). آیا [کافران] جز این انتظار دارند که فرشتگان [برای گرفتن جانشان] به سوی آنها بیایند یا فرمان پروردگارت بیاید؟ کسانی که پیش از آنان بودند نیز چنین کردند و خدا به آنها ستم نکرد ولی آنها بر خود ستم کردند (نحل/۳۳). اگر ما، فرشتگانی را به سوی آنها نازل می‌کردیم و مردگان هم با آنان سخن می‌‌گفتند و هر چیزی را پیش روی آنان گرد می‌آوردیم، باز هم ایمان نمی‌آوردند مگر این که خدا بخواهد ولی بیشتر آنان نادانی می‌کنند (انعام/۱۱۱). آیا ندیدند خدایی که آسمان‌ها و زمین را آفرید و در آفریدن آنها درمانده نشد، توانا است که مردگان را زنده کند؟ آری، به‌راستی او بر هر چیزی توانا است (احقاف/۳۳).

توبه برای کسانی نیست که کارهای بد می‌کنند تا چون مرگ یکی از آنان فرا رسد، می‌گوید: اکنون توبه کردم و نه برای کسانی که در حال کفر بمیرند. برای آنان عذابی دردناک آماده کرده‌ایم (نساء/۱۸). بی‌گمان کسانی که کفر ورزیدند و مانع راه خدا شدند سپس در حال کفر مردند، خدا هرگز آنان را نمی‌آمرزد (محمّد/۳۴). هر کس از شما از دین خود بازگردد و در حال کفر بمیرد، چنین کسانی در دنیا و آخرت اعمالشان تباه شده است. آنها اهل آتش هستند و همیشه در آن جاودانه هستند (بقره/۲۱۷). کسانی که کفر ورزیدند و در حال کفر مردند، هرگز از هیچ یک از آنان عوضی پذیرفته نمی‌شود، هر چند به اندازه گنجایش زمین طلا باشد. آنها عذابی دردناک دارند و هیچ یاوری ندارند (آل‌عمران/۹۱). بی‌تردید کسانی که کفر ورزیدند و در حال کفر مردند، لعنت خدا، فرشتگان و همه مردم بر آنان است. در آن جاودانه هستند. نه عذاب آنها تخفیف داده شود و نه مهلت داده شوند (بقره/۱۶۱-۱۶۲). برخی از مردم می‎‌گویند: به خدا و روز بازپسین ایمان آورده‌ایم در حالی‌که ایمان ندارند … [مَثَل آنان] همانند [گرفتاران در] رگباری از آسمان است که در آن تاریکی‌ها و رعد و برقی است که از [بیم[ صاعقه‌ها برای فرار از مرگ، انگشتان خود را در گوش‌هایشان می‌نهند. خدا بر کافران احاطه دارد (بقره/۸-۱۹).

مرگ- اقوام، [خدا به آدم و همسرش] فرمود: فرود آیید که شما دشمن یکدیگر هستید. برای شما در زمین تا مدتی استقرار و برخورداری است. فرمود: در آن زندگی می‌کنید و در آن می‌میرید و از آن، بیرون آورده خواهید شد (اعراف/۲۴-۲۵).

[سران کافر قوم پس از نوح گفتند:] آیا [پیامبرتان] به شما وعده می‌دهد که چون مُردید و خاک و استخوان شدید، بیرون آورده خواهید شد؟ چه دور است. چه دور است، آن‌چه وعده داده می‌شوید. جز همین زندگی دنیا [چیزی] نیست. [گروهی] می ‎میریم و [گروهی] زنده می‌شویم و ما برانگیخته نخواهیم شد (مومنون/۳۵-۳۷).

[ابراهیم گفت: پروردگار جهانیان] کسی است که من را می‌میراند سپس زنده‌ام می‌کند (شعراء/۸۱). ابراهیم گفت‏: پروردگارا، به من نشان بده‏ که چگونه مردگان را زنده مى‏ کنى‏؟ فرمود: مگر ایمان نیاورده ‏اى‏؟ گفت‏: آری، ولى تا قلبم اطمینان یابد. فرمود: پس‏، چهار پرنده برگیر و آنها را پیش خود، ریز ریز گردان‏ سپس بر هر کوهى پاره ‏اى از آنها را قرار ده‏، آن‌گاه آنها را فرا خوان‏، شتابان به سوى تو مى ‏آیند. بدان خدا توانا و حکیم است‏ (بقره/۲۶۰). آیا ندیدی آن کس را که چون خدا به او فرمانروایی داده بود، با ابراهیم درباره پروردگارش مجادله می‌کرد؟ آن‌گاه که ابراهیم گفت: پروردگار من آن کس است که زنده می‌کند و می‌میراند. گفت: من هم زنده می‌کنم و می‌میرانم. ابراهیم گفت: پروردگار من، خورشید را از مشرق برمی‌آورد، تو آن را مغرب برآور پس آن که کفر ورزیده بود، مبهوت شد (بقره/۲۵۸). ابراهیم و یعقوب پسران خود را به همان (آیین یکتاپرستی) سفارش کردند که اى پسران من، خدا براى شما این دین را برگزید پس بی‌گمان نباید جز مسلمان بمیرید آیا وقتى که یعقوب را مرگ فرا رسید، حاضر بودید؟ هنگامى که به پسران خود گفت: پس از من چه چیزی را می‌پرستید؟ گفتند: معبود تو و معبود پدرانت ابراهیم، اسماعیل و اسحاق، معبودى یگانه را مى‏ پرستیم و در برابر او تسلیم هستیم (بقره/۱۳۲-۱۳۳).

[یوسف گفت:] ای پدید آورنده آسمان‌ها و زمین، تو مولای من در دنیا و آخرت هستی. من را مسلمان بمیران و به شایستگان ملحق بگردان (یوسف/۱۰۱).

[موسی] هنگام غفلت اهل شهر، وارد شهر شد. در آنجا دو مرد را یافت که با هم زد و خورد می‌کردند‌. این، از پیروان او و آن، از دشمنانش بود. پس آن که از پیروان او بود، بر ضدّ آن که از دشمنانش بود از وی یاری خواست پس موسی مشتی به او زد و او مُرد. [موسی] گفت: این عمل شیطان بود. بدون تردید او دشمنی گمراه‌کننده آشکار است (قصص/۱۵). [ساحران، گفتند:] پروردگارا، بر ما شکیبایی فرو ریز و ما را مسلمان بمیران (اعراف/۱۲۶). بدون تردید هر کس مجرم نزد پروردگار خود بیاید، جهنّم برای او است که در آن نه می‌میرد و نه زنده می‌ماند (طه/۷۴).

[به بنی‌اسرائیل] گفتیم: با پاره‌ای از آن گاو به آن (مقتول) بزنید [تا زنده شود]. این‌گونه خدا مردگان را زنده می‌کند و آیات خود را به شما نشان می‌دهد، باشد که بیندیشید (بقره/۷۳). [به یاد آورید] آن‌گاه را که گفتید: ای موسی، هرگز به تو ایمان نمی‌آوریم تا خدا را آشکارا ببینیم پس صاعقه شما را فرا گرفت، در حالی‌که شما نگاه می‌کردید سپس بعد از مرگتان شما را برانگیختیم، باشد که سپاس‌گزار باشید (بقره/۵۵).

[مردی مومن از آل‌فرعون گفت:] به‌یقین پیش از این یوسف برای شما دلایل روشن آورد. اما شما پیوسته از آن‌چه برایتان آورد، در شک بودید تا آن‌گاه که درگذشت، گفتید: خدا هرگز بعد از او فرستاده‌ای مبعوث نخواهد کرد. این‌چنین خدا هر کسی را اسراف‌کننده شکاک است، گمراه می‌کند (غافر/۳۴).

آیا ننگریسته‌ای به کسانی که از ترس مرگ از سرزمین خود بیرون رفتند در حالی‌که هزاران تن بودند پس خدا به آنان فرمود: بمیرید سپس آنان را زنده کرد؟ به‌راستی خدا بر مردم دارای فضل است ولی بیشتر مردم سپاس نمی‌گزارند (بقره/۲۴۳).

هنگامی که مرگ را بر او (سلیمان) مقرّر کردیم آنان را از مرگ او باخبر نکرد مگر جنبنده زمین که عصای او را می‌خورد. پس آن‌گاه که [سلیمان] بر زمین افتاد، جنّیان دریافتند که اگر غیب می‌دانستند، در عذاب خوارکننده نمی‌ماندند (سبأ/۱۴).

آن کس (عُزیر) که بر شهری گذشت که بر سقف‌هایش فرو ریخته بود، گفت: خدا چگونه این (شهر) را پس از مرگ آن زنده می‌کند؟ پس خدا او را صد سال میراند سپس او را برانگیخت. فرمود: چه مدّت درنگ کردی؟ گفت: یک روز یا بخشی از روز را درنگ کردم. فرمود: بلکه صد سال، درنگ کرده‌ای پس به خوراک و نوشیدنی خود بنگر که تغییر نکرده ‌است و به الاغ خود نگاه کن و تا تو را برای مردم نشانه‌ای قرار ‌دهیم. به این استخوان‌ها نگاه کن که چگونه آنها را برمی‌داریم و پیوند می‌دهیم سپس بر آن گوشت می‌پوشانیم پس چون برای او روشن شد، گفت: می‌دانم که خدا بر هر چیزی توانا است (بقره/۲۵۹).

درود بر او (یحیی) روزی که زاده شد، روزی که می‌میرد و روزی که زنده، برانگیخته خواهد شد (مریم/۱۵).

درد زایمان او (مریم) را به سوی تنه درخت خرمایی کشانید. گفت: ای کاش، پیش از این مرده و یکسره فراموش شده بودم (مریم/۲۳). فرشتگان گفتند: اى مریم، خدا تو را به کلمه ‏اى از جانب خود که نام او مسیح، عیسى‏، پسر ‏مریم است، بشارت مى ‏دهد … [او به مردم می‌گوید:] به اذن خدا مردگان را زنده مى‏ کنم و شما را از آن‌چه مى‏ خورید و در خانه‌های خود ذخیره مى کنید، خبر مى‏ دهم. به‌یقین در این براى شما اگر مومن باشید، نشانه‌ای است (آل‌عمران/۴۵-۴۹). [عیسی در گهواره گفت:] سلام بر من، روزی که زاده شدم، روزی که می‌میرم و روزی که زنده برانگیخته می‌شوم (مریم/۳۳). خدا فرمود: ای عیسی، پسر مریم، نعمت من را بر خود و بر و مادرت به یاد آور … آن‌گاه که مردگان را به اذن من [از قبرها] بیرون می‌آوردی و آن‌گاه که [آسیب] بنی‌اسرائیل را هنگامی که برای آنان دلایل روشن آوردی، از تو بازداشتم پس کسانی از آنان که کفر ورزیدند، گفتند: این جز سحری آشکار نیست (مائده/۱۱۰). خدا فرمود: ای عیسی، پسر مریم، آیا تو به مردم گفتی من و مادرم را دو معبود، غیر از خدا بگیرید؟ گفت: … من به آنان نگفتم جز آن‌چه که من را به آن فرمان دادی که خدا را که پروردگار من و پروردگار شما است، بپرستید. تا وقتی در میان آنان بودم بر آنان گواه بودم پس آن‌گاه که مرا برگرفتی، تو خود بر آنان مراقب بودی. تو بر هر چیزی شاهد هستی (مائده/۱۱۶-۱۱۷). خدا فرمود: ای عیسی، من تو را برمی‌گیرم و به سوی خود بالا می‌برم (آل‌عمران/۵۵). از اهل‌کتاب [کسی] نیست مگر این‌که پیش از مرگ خود به او (عیسی) ایمان می‌آورد (نساء/۱۵۹).

بگو، خدایا، ای دارنده فرمانروایی، … زنده را از مرده بیرون می‌آوری و مرده را از زنده بیرون می‌آوری (آل‌عمران/۲۶-۲۷). بگو، ای مردم، … معبودی جز او نیست. زنده می‌کند و می‌میراند پس به خدا و فرستاده او، پیامبر امّی که به خدا و کلمات او ایمان دارد، ایمان آورید و از او پیروی کنید، باشد که هدایت یابید (اعراف/۱۵۸). بگو، ای مردم، اگر از دین من در شک هستید پس من کسانی را که به غیر از خدا می‌پرستید، نمی‌پرستم بلکه خدایی را می‌پرستم که شما را می‌میراند (یونس/۱۰۴). بگو، … کیست که زنده را از مرده بیرون می‌آورد و مرده را از زنده بیرون می‌آورد؟ چه کسی کار [آفرینش] را تدبیر می‌کند؟ خواهند گفت: خدا. پس بگو، آیا تقوا پیشه نمی‌کنید (یونس/۳۱)؟ بگو، خدا است که شما را زنده می‌کند سپس شما را می‌میراند، آن‌گاه شما را روز قیامت که هیچ تردیدی در آن نیست، جمع خواهد کرد ولی بیشتر مردم نمی‌دانند (جاثیه/۲۶).

بگو، بدون تردید نماز من، عبادت من، زندگی من و مرگ من، برای خدا، پروردگار جهانیان است که او شریکی ندارد و به این فرمان یافته‌ام و من نخستین مسلمان هستم (انعام/۱۶۲-۱۶۳). ما به خوبی می‌دانیم که سینه تو از آن‌چه می‌گویند، به تنگ می‌آید پس با ستایش پروردگار خود، تسبیح بگو و از سجده‌کنندگان باش. پروردگار خود را پرستش کن تا مرگ تو فرا رسد (حجر/۹۷-۹۹). بدون تردید تو خواهی مُرد و آنان نیز خواهند مرد سپس شما روز قیامت نزد پروردگار خود ستیزه می‌کنید (زمر/۳۰-۳۱). پیش از تو برای هیچ بشری جاودانگی قرار ندادیم. آیا اگر تو بمیری، آنان جاودانه خواهند ماند (انبیاء/۳۴)؟ اگر برخی از آن‌چه را به آنان وعده می‌دهیم به تو نشان دهیم، یا تو را بمیرانیم، برعهده تو تنها رساندن [پیام] است و بر ما حساب (رعد/۴۰). صبر کن، به‌راستی وعده خدا حق است. اگر برخی از آن‌چه را که به آنان وعده می‌دهیم، به تو نشان دهیم یا تو را بمیرانیم، آنان به سوی ما بازگردانده می‌شوند (غافر/۷۷). اگر برخی از آن‌چه را که به آنان وعده می‌دهیم به تو نشان دهیم یا تو را بمیرانیم، بازگشت آنان به سوی ما است. آن‌گاه خدا بر آن‌چه انجام می‌دهند، گواه است (یونس/۴۶). محمّد جز فرستاده‌ای که پیش از او فرستادگانی گذشتند، نیست. آیا اگر او بمیرد یا کشته شود به گذشته خود بازمی‌گردید؟ هر کس به عقب بازگردد، هیچ زیانی به خدا نمی‌رساند (آل‌عمران/۱۴۴).

با تو درباره حق بعد از آن‌که روشن شد، مجادله می‌کردند گویی به سوی مرگ رانده می‌شوند و آنان می‌نگرند (انفال/۶). آیا می‌گویند: او شاعری است که در انتظار مرگ او هستیم؟ بگو، منتظر باشید که من نیز با شما از منتظران هستم (طور/۳۰-۳۱). بدون تردید نزدیک بود تو را از آن‌چه به تو وحی کردیم، بلغزانند تا بر ما غیر آن را ببندی در آن صورت تو را به دوستی بگیرند. اگر تو را استوار نمی‌کردیم، نزدیک بود اندکی به آنان متمایل شوی، آن‌گاه تو را دو چندان [عذاب در] زندگی و دو چندان [پس از] مرگ می‌چشاندیم آن‌گاه برای خود در برابر ما یاوری نمی‌یافتی (اسراء/۷۳-۷۵). اگر بگویی شما بعد از مرگ برانگیخته می‌شوید، به‌یقین کسانی که کفر ورزیدند، می‌گویند: این جز سحری آشکار نیست (هود/۷). به یقین تو نمی‌توانی مردگان را شنوا کنی و نمی‌توانی به کران دعوت را بشنوانی آن‌گاه که پشت کرده و روی برمی‌گرداند (نمل/۸۰؛ روم/۵۲). زندگان و مردگان برابر نیستند. بدون تردید خدا هر کس را بخواهد شنوا می‌کند. تو نمی‌توانی کسانی را که در گورها هستند، شنوا کنی. تو جز هشداردهنده نیستی (فاطر/۲۲-۲۳).

کسانی که ایمان آورده‌اند، می‌گویند: چرا سوره‌ای نازل نمی‌شود؟ اما چون سوره‌ای صریح نازل شود و در آن از جنگ یاد شده باشد، کسانی که در دل‌های آنان بیماری است را می‌بینی که به تو می‌نگرند، نگاه کسی که در بیهوشی مرگ افتاده است پس [همان] برای آنان سزاوارتر است (محمّد/۲۰). پیش از آن‌که مرگ را دیدار کنید، آن را آرزو می‌کردید. اینک آن را دیدید و شما نگاه می‌کردید (آل‌عمران/۱۴۳).

بگو، اگر از مرگ یا کشته شدن بگریزید، هرگز این گریز براى شما سود نخواهد داشت در آن صورت جز اندکى برخوردار نخواهید شد … خدا می‌شناسد بازدارندگان شما و آن گویندگان را که به برادران خود می‌گفتند: نزد ما بیایید و جز اندکی به جنگ نمی‌آیند. بر شما بخیل هستند و چون ترس [جنگ] فرارسد، آنان را می‌بینی که به سوی تو می‌نگرند در حالی‌که چشمانشان در حدقه می‌چرخد مانند کسی که بیهوشی مرگ او را فرا گرفته است (احزاب/۱۶-۱۹). هنگامی که سوره‌ای نازل شود، بعضی از آنان (منافقان) می‌گویند: این سوره بر ایمان کدام یک از شما افزود؟ کسانی که ایمان آورده‌اند، بر ایمانشان می‌افزاید و شاد می‌شوند ولی کسانی که در دل‌های آنان بیماری است، پلیدی بر پلیدیشان ‌افزود و در حال کفر مردند (توبه/۱۲۴-۱۲۵). هرگز بر هیچ یک از آنان که بمیرد، نماز نخوان و بر سر قبر او نایست. به‌راستی آنان به خدا و فرستاده او کافر شدند و در حالی‌که نافرمان بودند، مردند (توبه/۸۴).

[خدا] بعد از آن اندوه، آرامشى [به صورت] خواب سبکى بر شما فرو فرستاد که گروهى از شما را فرا گرفت و گروهى در فکر جان خود بودند و درباره خدا گمان‌هاى ناروا همچون گمان‌هاى جاهلیت مى‏ بردند. مى ‏گفتند: آیا ما در این کار اختیارى داریم؟ بگو، کارها یکسره به دست ‏خدا است. آنان چیزى را در دل‌هایشان پوشیده مى‏ داشتند که براى تو آشکار نمى ‏کردند. مى‏ گفتند: اگر ما را در این کار اختیارى بود، در اینجا کشته نمى‏ شدیم. بگو، اگر شما در خانه ‏هاى خود هم بودید کسانى که کشته‌شدن بر آنان نوشته شده، بی‌تردید به سوى قتلگاه‌هاى خود می‌رفتند‏. [اینها] براى این است که خدا آن‌چه را در دل‌هاى شما است، بیازماید و آن‌چه را در قلب‌هاى شما است پاک گرداند. خدا به راز سینه‏ ها آگاه است … ای کسانی که ایمان آورده‌اید، مانند کسانی نباشید که کفر ورزیدند و درباره برادران خود که به سفر یا جنگ رفتند [و مُردند]، گفتند: اگر نزد ما بودند، نمی‌مردند و کشته نمی‌شدند تا خدا آن را حسرتی در دل‌های آنان قرار دهد. خدا است که زنده می‌کند و می‌میراند. خدا به آن‌چه می‌کنید، بینا است. اگر در راه خدا کشته شوید یا بمیرید، بدون تردید آمرزش و رحمتی از خدا از آن‌چه جمع می‌کنید، بهتر است (آل‌عمران/۱۵۴-۱۵۷). آن‌چه در روز برخورد دو گروه به شما رسید به اذن خدا بود تا مومنان را معلوم دارد و نیز کسانی که نفاق ورزیدند را معلوم دارد … همان کسانی که [در خانه] نشستند و درباره برادران خود گفتند: اگر از ما اطاعت می‌کردند، کشته نمی‌شدند. بگو، پس اگر راست می‌گویید مرگ را از خودتان دور کنید (آل‌عمران/۱۶۶-۱۶۸).

آیا آن کسى را که [از جهاد] روى برتافت، دیدى؟ اندکى بخشید و امتناع ورزید. آیا علم غیب نزد او است و او مى‏ بیند؟ آیا به آن‌چه در صحیفه‏ هاى موسى است، خبر نیافته است؟ و نیز [در نوشته ‏هاى] ابراهیمى که وفا کرد که … او (خدا) است که مى‏ میراند و زنده مى‏ کند (نجم/۳۳-۴۴).

بگو، اگر نزد خدا سراى بازپسین تنها به شما اختصاص دارد نه دیگر مردم پس اگر راست مى‏ گویید، آرزوى مرگ کنید ولى به سبب کارهایى که از پیش کرده ‏اند هرگز آن را آرزو نخواهند کرد. خدا به ستمگران دانا است. بی‌گمان آنان (یهودیان) را حریص‌ترین مردم به زندگى و [حتى حریص‏تر] از کسانى که شرک مى ‏ورزند، خواهى یافت. هر یک از آنان آرزو دارد که کاش هزار سال عمر داده شود، با آن‌که اگر چنین عمرى هم به او داده شود، او را نمی‌تواند از عذاب دور کند. خدا بر آن‌چه مى‏ کنند، بینا است (بقره/۹۴-۹۶). بگو، ای کسانی که یهودی شده‌اید، اگر می‌پندارید که شما دوستان خدا هستید نه مردم دیگر پس اگر راست می‌گویید، مرگ را آرزو کنید. هرگز به سبب آن‌چه از پیش انجام داده‌اند آن را آرزو نخواهند کرد. خدا به ستمکاران دانا است. بگو، به‌یقین آن مرگی که از آن می‌گریزید شما را دیدار خواهد کرد، آن‌گاه به سوی دانای نهان و آشکار بازگردانده خواهید شد و به آن‌چه انجام می‌دادید، شما را آگاه خواهد کرد (جمعه/۶-۸). آیا شما (یهودیان و مسیحیان) آن‌گاه که مرگ یعقوب فرا رسید، حاضر بودید؟ آن‌گاه که به فرزندان خود گفت: پس از من چه می‌پرستید؟ گفتند: معبود تو و معبود پدرانت، ابراهیم، اسماعیل و اسحاق که معبودی یگانه است را می‌پرستیم و ما تسلیم او هستیم (بقره/۱۳۳).

مرگ- احتضار، [خدا] محافظانی بر شما می‌فرستد تا هنگامی که مرگ یکی از شما فرا رسد، فرستادگان ما [جانِ] او را می‌گیرند و آنان کوتاهی نمی‌کنند، آن‌گاه به سوی خدا، مولای حقیقی خود بازگردانده می‌شوند. آگاه باش که حکم، از آنِ او است و او سریعترین حسابرسان است (انعام/۶۱-۶۲). سختی‌های مرگ، به حق بیاید  [گفته شود:] این همان است که از آن می‌گریختی (ق/۱۹). هنگامی که [جان] به گلو‌گاه برسد، شما در آن هنگام می‌نگرید در حالی‌که ما به او از شما نزدیک‌تر هستیم، اما شما نمی‌بینید. اگر شما کیفرشدنی نیستید اگر راست می‌گویید، چرا آن را بازنمی‌گردانید؟ پس اگر [محتضر] از مقرّبان باشد، [برای او] آسایش، بوی خوش و بهشتی پرنعمت است. اگر از یاران دستِ راست باشد پس برای تو از یاران دستِ راست درود باد. اما اگر از تکذیب‌کنندگان گمراه باشد، پس پذیرایی از [او با] آب جوشان و افتادن در دوزخ خواهد بود. به‌راستی این همان حقیقت یقینی است (واقعه/۸۳-۹۵).

[متّقین] کسانی هستند که فرشتگان جان آنان را در حالی‌که پاک هستند، می‌گیرند و می‌گویند: درود بر شما. به سبب آن چه انجام می‌دادید، به بهشت وارد شوید (نحل/۳۲).

هنگامی که مرگ یکی از آنان فرا رسد، ‌گوید: پروردگارا، من را بازگردانید شاید در آن‌چه واگذاشته‌ام، کار شایسته کنم، هرگز. بدون تردید این سخنی است که او گوینده آن است و پیشاپیش آن‌ها برزخی است تا روزی که برانگیخته می‌شوند (مومنون/۹۹-۱۰۰). کاش می‌دیدی آن‌گاه را که فرشتگان جان کسانی را کافر شدند، برمی‌گیرند. بر چهره‌ها و پشت‌های آنان می‌زنند و [می‌گویند:] عذاب آتش را بچشید. این به سبب آن است که دستان شما پیش فرستاده است. خدا بر بندگان ستمکار نیست (انفال/۵۰-۵۱). به‌راستی کسانی که پس از آن که هدایت برایشان روشن شد به گذشته خود بازگشتند، شیطان [اعمالشان] را برایشان آراست و آنان را به آرزوها افکند … پس چگونه هستند آن‌گاه که فرشتگان جانشان را می‌گیرند و بر چهره‌ها و پشت آنان می‌زنند؟ این به سبب آن است که آنان از آن‌چه خدا را به خشم آورده پیروی کردند و خشنودی خدا را خوش نداشتند پس اعمال آنان را تباه کرد (محمّد/۲۵-۲۸). کیست ستمکارتر از آن که بر خدا دروغ بندد یا آیات او را تکذیب کند؟ اینان هستند که نصیبشان از آن‌چه مقرّر شده، به آنان می‌رسد تا هنگامی که فرستادگان ما نزد آنان بیایند که جان آنان را بگیرند، می‌گویند: کجا هستند آن چه غیر از خدا می‌خواندید؟ می‌گویند: از ما گم شدند و بر ضدّ خود گواهی می‌دهند که کافر بودند (اعراف/۳۷). کیست ستمکارتر از آن که بر خدا دروغ بندد یا بگوید به من وحی شده است، در حالی‌که چیزی به او وحی نشده و آن کس که گوید من هم مانند آن‌چه خدا نازل کرده است را نازل خواهم کرد. کاش می‌دیدی آن‌گاه که این ستمکاران در سختی‌های مرگ هستند و فرشتگان دست‌های خود را گشوده‌اند، [می‌گویند:] جان‌های خود را برآورید که امروز به عذاب خوارکننده جزا داده می‌شوید، به سبب آن‌چه بر خدا به ناحق می‌گفتید و از آیات او استکبار می‌ورزیدید. همان‌گونه که شما را نخستین بار آفریدیم، تنها به سوى ما آمده ‏اید و آن‌چه را به شما عطا کرده بودیم، پشت‏ سر خود گذاشته‏ اید و شفیعانى را که در [کار] خودتان، شریکان [خدا] مى‏ پنداشتید، با شما نمى‏ بینیم. به‌یقین [پیوند] میان شما بریده شد و آن‌چه را مى ‏پنداشتید، از دست‏ شما رفته است (انعام/۹۳-۹۴). بدون تردید کسانی که فرشتگان، جان آنان را در حالی‌که به خود ستمکار بودند می‌گیرند، [به آنان] می‌گویند: در چه حال بودید؟ می‌گویند: ما در زمین مستضعفان بودیم. می‌گویند: آیا زمین خدا وسیع نبود تا در آن هجرت کنید؟ اینان هستند که جایگاهشان جهنّم است و بد بازگشتگاهی است مگر مستضعفان از مردان و زنان و کودکانی که نمی‌توانند چاره‌‌جویی بکنند و راهی نیابند. اینان هستند که امید است خدا از آنان درگذرد. خدا درگذرنده آمرزنده است (نساء/۹۷-۹۹). [کافران] همان کسانی هستند که فرشتگان جان آنان را می‌گیرند در حالی‌که بر خود ستمکار هستند، سر تسلیم فرود می‌آورند [و می‌گویند:] ما هیچ کار بدی نمی‌کردیم. آری، به‌راستی خدا به آن‌چه انجام می‌دادید، دانا است پس به درهای دوزخ وارد شوید که جاودانه در آن هستید. به‌راستی جایگاه متکبّران بد است (نحل/۲۸-۲۹).

مرگ – قیامت، کسی که کارنامه او به دست چپش داده  شود، می‌گوید: ای کاش کارنامه‌ام به من داده نمی‌شد و نمی‌دانستم حسابم چیست. کاش آن (مرگ) پایان [کار] بود (حاقّه/۲۵-۲۷). پیشِ روی او (کافران) جهنّم است و از خونابه به او نوشانده می‌شود. آن را جرعه‌جرعه می‌نوشد و نمی‌تواند فرو ببرد. مرگ از هر سو به او روی می‌آورد، در حالی‌که مُردنی نیست. پیش روی او عذابی سخت است (ابراهیم/۱۶-۱۷). [مجرمان،] ندا دهند که ای مالک (نگهبان دوزخ)، پروردگارت ما را بمیراند. می‌گوید: به‌یقین شما ماندگار هستید (زخرف/۷۷).

یاران دست چپ، کدامند یاران دست چپ؟ در بادی سوزان، آبی جوشان و سایه‌ای از دود سیاه هستند. نه خنک است و نه خوش. به‌راستی آنان قبل از این خوشگذرانان بودند. بر گناه بزرگ اصرار می‌ورزیدند و می‌گفتند: آیا آن‌گاه که مُردیم و خاک و استخوان‌ها شدیم، آیا به‌راستی ما و پدران پیشین ما برانگیخته می‌شویم؟ بگو، بدون تردید پیشینیان و پسینیان، همه در وعده‌گاه روزی معلوم گردآورده خواهند شد (واقعه/۴۱-۵۰). [کافران] می‌گویند: پروردگارا، ما را دو بار میراندی و دو بار زنده کردی پس به گناهان خود اعتراف می‌کنیم پس آیا هیچ راهی به سوی بیرون‌شدن هست؟ این به سبب آن است که چون خدا به تنهایى خوانده مى‏ شد، کفر مى‏ ورزیدید و چون به او شرک آورده مى‏ شد، ایمان می‌آوردید (غافر/۱۱-۱۲). کسانی که کافر شدند، برای آنان آتش جهنّم است. نه بر آنان حکم شود تا بمیرند و نه عذاب آن از آنها کاسته شود. این‎‌چنین هر بسیار ناسپاسی را جزا می‌دهیم (فاطر/۳۶). بدبخت‌ترین [مردم] از آن (قرآن) کناره می‌گیرد. آن کس که به آن آتش بزرگ درمی‌آید، آن‌گاه در آن (آتش) نه می‌میرد و نه زنده می‌ماند (اعلی/۱۱-۱۳).

یاران دست راست در بهشت از هم درباره مجرمان می‌پرسند، چه چیزی شما را به دوزخ درآورد؟ می‌گویند: ما از نمازگزاران نبودیم، تهی‌دستان را طعام نمی‌دادیم، با یاوه‌گویان، یاوه می‌گفتیم و روز جزا را تکذیب می‌کردیم تا مرگ ما فرا رسید (مدّثّر/۳۹-۴۷).

[متّقین] در آنجا (بهشت) جز همان مرگ نخستین، [که در دنیا چشیدند]، نمی‌چشند. [خدا] آنان را از عذاب دوزخ نگاه می‌دارد. فضلی است از جانب پروردگار تو. این همان کامیابی بزرگ است (دخان/۵۶).

[در بهشت] گوینده‌ای از آنان (بندگان مخلص) می‌گوید: به‌راستی من در دنیا هم‌نشینی داشتم که می‌گفت: آیا به‌راستی تو از تصدیق‌کنندگان هستی؟ آیا چون مُردیم و خاک و استخوانی شدیم، آیا به ‌راستی جزا می‌یابیم؟ می‌گوید: آیا شما [از او] اطلاع دارید؟ پس می‌نگرد و او را در میان دوزخ می‌بیند. می‌گوید: به خدا سوگند نزدیک بود تو من را به هلاکت افکنی. اگر نعمتی از پروردگارم نبود، بی‌گمان من هم از حاضرشدگان [در دوزخ] بودم. پس آیا ما دیگر نخواهیم مرد، مگر همان مرگ نخستین خود و ما عذاب نخواهیم شد؟ به‌راستی این کامیابی عظیمی است. برای این (پاداش)، عمل‌کنندگان باید عمل کنند (صافّات/۵۱-۶۱).

مرگ- مرگ زمین، بدانید خدا زمین را پس از مرگش زنده می‌کند. به‌راستی آیات خود را برای شما بیان کردیم، باشد که بیندیشید (حدید/۱۷). زمین را پس از مرگش زنده می‌کند. این‌چنین [از گورها] بیرون آورده می‌شوید (روم/۱۹). خدا است که بادها را فرستاد پس ابری را برمی‌انگیزد سپس آن را به سوی سرزمین مرده راندیم پس زمین را پس از مرگش با آن زنده کردیم. برخاستن [از قبرها] نیز چنین است (فاطر/۹). او است که بادها را پیشاپیش رحمت خود بشارت‌دهنده فرستاد و از آسمان آبی پاک نازل می‌کنیم تا با آن سرزمین مرده را زنده کنیم (فرقان/۴۸-۴۹). او است که بادها را پیشاپیش رحمت خود بشارت‌دهنده می‌فرستد تا چون ابرهایی سنگین‌ را بردارند آنها را به سوی سرزمینی مرده برانیم، آن‌گاه با آن آب را فرو فرستیم و با آن از هر نوع میوه‌ای برآوریم. این‌گونه مردگان را نیز بیرون می‌آوریم، باشد که متذکّر شوید (اعراف/۵۷). خدا کسی است که بادها را می‌فرستد که ابری را برمی‌انگیزند پس آن را در آسمان آن‌گونه که بخواهد می‌گستراند و پاره‌پاره‌‌اش گرداند پس باران را ببینی که از لابه‌لای آن بیرون می‌آید … پس به نشانه‌های رحمت خدا بنگر که چگونه زمین را پس از مردن آن زنده می‌کند. به‌راستی آن (خدا) زنده‌کننده مردگان است. او بر هر چیزی توانا است (روم/۴۸-۵۰). خدا از آسمان آبی نازل کرد و با آن، زمین را پس از مرگش زنده گردانید. به‌راستی در این، برای گروهی که می‌شنوند، نشانه‌ای است (نحل/۶۵). [در] آبی که از آسمان فرو فرستاد و با آن زمین را پس از مرگش زنده گردانده … نشانه‌هایی است برای گروهی که می‌اندیشند (بقره/۱۶۴).

زمین را می‌بینی که پژمرده است پس چون آب بر آن فرو فرستادیم، به جنبش در می‌آید و نمو می‌کند و از هرگونه گیاه با طراوت می‌رویاند. این به آن سبب است که خداست که حق است و او است که مردگان را زنده می‌کند و او است که بر هر چیزی توانا است (حج/۵-۶). از نشانه‌های او این است که برق را برای بیم و امید به شما نشان می‌دهد و از آسمان آبی نازل می‌کند تا با آن زمین را بعد از مردن آن زنده کند. بی‌تردید در این نشانه‌هایی است برای گروهی که می‌اندیشند (روم/۲۴). [شکست‌ناپذیر دانا] آن کسی است که از آسمان آبی به اندازه نازل کرد پس با آن، زمین مرده را زنده کردیم. این‌چنین شما هم [از قبر] بیرون آورده می‌شوید (زخرف/۱۱). از آسمان آبی پربرکت نازل کردیم … با آن آب، زمین مرده را زنده کردیم. بیرون آوردن [از قبرها] نیز چنین است (ق/۹-۱۱). در آمد و شدِ شب و روز و آن‌چه از روزی که خدا از آسمان نازل می‌کند و با آن زمین را پس از مرگش زنده می‌کند و در گرداندن بادها، برای گروهی که می‌اندیشند، نشانه‌هایی است (جاثیه/۵). زمین مرده که آن را زنده کردیم برای آنان نشانه‌ای است ،… آیا سپاس نمی‌گزارند (یس/۳۳-۳۵)؟ از نشانه‌های او این است که تو زمین را پژمرده می‌بینی و چون باران بر آن فرو فرستیم، به جنبش در می‌آید و نمو می‌کند. به‌راستی کسی که آن را زنده کرد، بی‌تردید زنده‌کننده مردگان است. به‌راستی او بر هر چیزی توانا است (فصّلت/۳۹). اگر از آنان (مشرکان) بپرسی چه کسی از آسمان آبی فرستاد پس زمین را بعد از مردنش با آن زنده کرد؟ بی‌تردید می‌گویند: خدا بگو، ستایش از آن خدا است ولی بیشتر آنان نمی‌اندیشند (عنکبوت/۶۳).

انسان، زنده، برزخ، قیامت

هُوَ يُحْيِي وَ يُمِيتُ وَ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ (يونس/۵۶) لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ يُحْيِي وَ يُمِيتُ وَ هُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ (حديد/۲) إِنَّ اللّهَ لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَ الأَرْضِ يُحْيِي وَ يُمِيتُ وَ مَا لَكُم مِّن دُونِ اللّهِ مِن وَلِيٍّ وَ لاَ نَصِيرٍ (توبه/۱۱۶) هُوَ الَّذِي يُحْيِي وَ يُمِيتُ فَإِذَا قَضَى أَمْرًا فَإِنَّمَا يَقُولُ لَهُ كُن فَيَكُونُ (غافر/۶۸) وَ هُوَ الَّذِي يُحْيِي وَ يُمِيتُ وَ لَهُ اخْتِلَافُ اللَّيْلِ وَ النَّهَارِ أَفَلَا تَعْقِلُونَ (مومنون/۸۰) لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ يُحْيِي وَ يُمِيتُ رَبُّكُمْ وَ رَبُّ آبَائِكُمُ الْأَوَّلِينَ* بَلْ هُمْ فِي شَكٍّ يَلْعَبُونَ (دخان/۸-۹) وَ هُوَ الَّذِي أَحْيَاكُمْ ثُمَّ يُمِيتُكُمْ ثُمَّ يُحْيِيكُمْ إِنَّ الْإِنسَانَ لَكَفُورٌ (حج/۶۶) إِنَّا نَحْنُ نُحْيِي الْمَوْتَى وَ نَكْتُبُ مَا قَدَّمُوا وَ آثَارَهُمْ وَ كُلَّ شَيْءٍ أحْصَيْنَاهُ فِي إِمَامٍ مُبِينٍ (يس/۱۲) وَ الْمَوْتَى يَبْعَثُهُمُ اللّهُ ثُمَّ إِلَيْهِ يُرْجَعُونَ (انعام/۳۶) إِنَّا نَحْنُ نُحْيِي وَ نُمِيتُ وَ إِلَيْنَا الْمَصِيرُ (ق/۴۳) وَ إنَّا لَنَحْنُ نُحْيِي وَ نُمِيتُ وَ نَحْنُ الْوَارِثُونَ (حجر/۲۳) إِنَّ اللّهَ فَالِقُ الْحَبِّ وَ النَّوَى يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَ مُخْرِجُ الْمَيِّتِ مِنَ الْحَيِّ ذَلِكُمُ اللّهُ فَأَنَّى تُؤْفَكُونَ (انعام/۹۵) يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَ يُخْرِجُ الْمَيِّتَ مِنَ الْحَيِّ (روم/۱۹) تَبَارَكَ الَّذِي بِيَدِهِ الْمُلْكُ وَ هُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ* الَّذِي خَلَقَ الْمَوْتَ وَالْحَيَاةَ لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا وَ هُوَ الْعَزِيزُ الْغَفُورُ (ملك/۱-۲)

أَلَمْ نَجْعَلِ الْأَرْضَ كِفَاتًا* أَحْيَاء وَ أَمْوَاتًا (مرسلات/۲۵-۲۶)

وَ مَا كَانَ لِنَفْسٍ أَنْ تَمُوتَ إِلاَّ بِإِذْنِ الله كِتَابًا مُّؤَجَّلًا (آل‌عمران/۱۴۵) أَيْنَمَا تَكُونُواْ يُدْرِككُّمُ الْمَوْتُ وَلَوْ كُنتُمْ فِي بُرُوجٍ مُّشَيَّدَةٍ (نساء/۷۸) كُلُّ نَفْسٍ ذَائِقَةُ الْمَوْتِ ثُمَّ إِلَيْنَا تُرْجَعُونَ (عنكبوت/۵۷) كُلُّ نَفْسٍ ذَائِقَةُ الْمَوْتِ وَ نَبْلُوكُم بِالشَّرِّ وَ الْخَيْرِ فِتْنَةً وَ إِلَيْنَا تُرْجَعُونَ (انبياء/۳۵) كُلُّ نَفْسٍ ذَآئِقَةُ الْمَوْتِ وَ إِنَّمَا تُوَفَّوْنَ أُجُورَكُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ (آل‌عمران/۱۸۵) وَ لَئِن مُّتُّمْ أَوْ قُتِلْتُمْ لإِلَى الله تُحْشَرُونَ (آل‌عمران/۱۵۸)

وَ مَا تَدْرِي نَفْسٌ بِأَيِّ أَرْضٍ تَمُوتُ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ (لقمان/۳۴) نَحْنُ قَدَّرْنَا بَيْنَكُمُ الْمَوْتَ وَ مَا نَحْنُ بِمَسْبُوقِينَ* عَلَى أَن نُّبَدِّلَ أَمْثَالَكُمْ وَ نُنشِئَكُمْ فِي مَا لَا تَعْلَمُونَ (واقعه/۶۰-۶۱) وَ اللّهُ خَلَقَكُمْ ثُمَّ يَتَوَفَّاكُمْ وَ مِنكُم مَّن يُرَدُّ إِلَى أَرْذَلِ الْعُمُرِ لِكَيْ لاَ يَعْلَمَ بَعْدَ عِلْمٍ شَيْئًا إِنَّ اللّهَ عَلِيمٌ قَدِيرٌ (نحل/۷۰) هُوَ الَّذِي خَلَقَكُم مِّن تُرَابٍ ثُمَّ مِن نُّطْفَةٍ ثُمَّ مِنْ عَلَقَةٍ ثُمَّ يُخْرِجُكُمْ طِفْلًا ثُمَّ لِتَبْلُغُوا أَشُدَّكُمْ ثُمَّ لِتَكُونُوا شُيُوخًا وَ مِنكُم مَّن يُتَوَفَّى مِن قَبْلُ وَ لِتَبْلُغُوا أَجَلًا مُّسَمًّى وَ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ (غافر/۶۷) وَ لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنسَانَ مِن سُلَالَةٍ مِّن طِينٍ* ثُمَّ جَعَلْنَاهُ نُطْفَةً فِي قَرَارٍ مَّكِينٍ* ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَةَ عَلَقَةً فَخَلَقْنَا الْعَلَقَةَ مُضْغَةً فَخَلَقْنَا الْمُضْغَةَ عِظَامًا فَكَسَوْنَا الْعِظَامَ لَحْمًا ثُمَّ أَنشَأْنَاهُ خَلْقًا آخَرَ فَتَبَارَكَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخَالِقِينَ* ثُمَّ إِنَّكُمْ بَعْدَ ذَلِكَ لَمَيِّتُونَ* ثُمَّ إِنَّكُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ تُبْعَثُونَ (مومنون/۱۲-۱۶) يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِن كُنتُمْ فِي رَيْبٍ مِّنَ الْبَعْثِ فَإِنَّا خَلَقْنَاكُم مِّن تُرَابٍ ثُمَّ مِن نُّطْفَةٍ ثُمَّ مِنْ عَلَقَةٍ ثُمَّ مِن مُّضْغَةٍ مُّخَلَّقَةٍ وَ غَيْرِ مُخَلَّقَةٍ لِّنُبَيِّنَ لَكُمْ وَ نُقِرُّ فِي الْأَرْحَامِ مَا نَشَاء إِلَى أَجَلٍ مُّسَمًّى ثُمَّ نُخْرِجُكُمْ طِفْلًا ثُمَّ لِتَبْلُغُوا أَشُدَّكُمْ وَ مِنكُم مَّن يُتَوَفَّى وَ مِنكُم مَّن يُرَدُّ إِلَى أَرْذَلِ الْعُمُرِ لِكَيْلَا يَعْلَمَ مِن بَعْدِ عِلْمٍ شَيْئًا (حج/۵) أَيَحْسَبُ الْإِنسَانُ أَن يُتْرَكَ سُدًى* أَلَمْ يَكُ نُطْفَةً مِّن مَّنِيٍّ يُمْنَى* ثُمَّ كَانَ عَلَقَةً فَخَلَقَ فَسَوَّى* فَجَعَلَ مِنْهُ الزَّوْجَيْنِ الذَّكَرَ وَ الْأُنثَى* أَلَيْسَ ذَلِكَ بِقَادِرٍ عَلَى أَن يُحْيِيَ الْمَوْتَى (قيامت/۳۶-۴۰) قُتِلَ الْإِنسَانُ مَا أَكْفَرَهُ* مِنْ أَيِّ شَيْءٍ خَلَقَهُ* مِن نُّطْفَةٍ خَلَقَهُ فَقَدَّرَهُ* ثُمَّ السَّبِيلَ يَسَّرَهُ* ثُمَّ أَمَاتَهُ فَأَقْبَرَهُ* ثُمَّ إِذَا شَاء أَنشَرَهُ (عبس/۱۷-۲۲)

اللَّهُ يَتَوَفَّى الْأَنفُسَ حِينَ مَوْتِهَا وَ الَّتِي لَمْ تَمُتْ فِي مَنَامِهَا فَيُمْسِكُ الَّتِي قَضَى عَلَيْهَا الْمَوْتَ وَ يُرْسِلُ الْأُخْرَى إِلَى أَجَلٍ مُسَمًّى إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ (زمر/۴۲) وَ هُوَ الَّذِي يَتَوَفَّاكُم بِاللَّيْلِ وَ يَعْلَمُ مَا جَرَحْتُم بِالنَّهَارِ ثُمَّ يَبْعَثُكُمْ فِيهِ لِيُقْضَى أَجَلٌ مُّسَمًّى ثُمَّ إِلَيْهِ مَرْجِعُكُمْ ثُمَّ يُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ (انعام/۶۰)

[قال اولوالالباب] رَبَّنَا … تَوَفَّنَا مَعَ الأبْرَارِ (آل‌عمران/۱۹۳) مِنَ الْمُؤْمِنِينَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَيْهِ فَمِنْهُم مَّن قَضَى نَحْبَهُ وَ مِنْهُم مَّن يَنتَظِرُ وَ مَا بَدَّلُوا تَبْدِيلًا* لِيَجْزِيَ اللَّهُ الصَّادِقِينَ بِصِدْقِهِمْ وَ يُعَذِّبَ الْمُنَافِقِينَ إِن شَاء أَوْ يَتُوبَ عَلَيْهِمْ إِنَّ اللَّهَ كَانَ غَفُورًا رَّحِيمًا (احزاب/۲۳-۲۴) وَ لاَ تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ قُتِلُواْ فِي سَبِيلِ اللّهِ أَمْوَاتًا بَلْ أَحْيَاء عِندَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ (آل‌عمران/۱۶۹) وَ لاَ تَقُولُواْ لِمَنْ يُقْتَلُ فِي سَبيلِ اللّهِ أَمْوَاتٌ بَلْ أَحْيَاء وَلَكِن لاَّ تَشْعُرُونَ (بقره/۱۵۴) وَ مَن يُهَاجِرْ فِي سَبِيلِ اللّهِ يَجِدْ فِي الأَرْضِ مُرَاغَمًا كَثِيرًا وَ سَعَةً وَ مَن يَخْرُجْ مِن بَيْتِهِ مُهَاجِرًا إِلَى اللّهِ وَ رَسُولِهِ ثُمَّ يُدْرِكْهُ الْمَوْتُ فَقَدْ وَقَعَ أَجْرُهُ عَلى اللّهِ وَ كَانَ اللّهُ غَفُورًا رَّحِيمًا (نساء/۱۰۰) وَ الَّذِينَ هَاجَرُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ ثُمَّ قُتِلُوا أَوْ مَاتُوا لَيَرْزُقَنَّهُمُ اللَّهُ رِزْقًا حَسَنًا وَ إِنَّ اللَّهَ لَهُوَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ* لَيُدْخِلَنَّهُم مُّدْخَلًا يَرْضَوْنَهُ وَ إِنَّ اللَّهَ لَعَلِيمٌ حَلِيمٌ (حج/۵۸-۵۹)

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اتَّقُواْ اللّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَ لاَ تَمُوتُنَّ إِلاَّ وَ أَنتُم مُّسْلِمُونَ (آل‌عمران/۱۰۲) وَ أَنفِقُوا مِن مَّا رَزَقْنَاكُم مِّن قَبْلِ أَن يَأْتِيَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ فَيَقُولَ رَبِّ لَوْلَا أَخَّرْتَنِي إِلَى أَجَلٍ قَرِيبٍ فَأَصَّدَّقَ وَ أَكُن مِّنَ الصَّالِحِينَ* وَ لَن يُؤَخِّرَ اللَّهُ نَفْسًا إِذَا جَاء أَجَلُهَا وَ اللَّهُ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ (منافقون/۱۰-۱۱) يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ شَهَادَةُ بَيْنِكُمْ إِذَا حَضَرَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ حِينَ الْوَصِيَّةِ اثْنَانِ ذَوَا عَدْلٍ مِّنكُمْ أَوْ آخَرَانِ مِنْ غَيْرِكُمْ إِنْ أَنتُمْ ضَرَبْتُمْ فِي الأَرْضِ فَأَصَابَتْكُم مُّصِيبَةُ الْمَوْتِ … وَ اتَّقُوا اللّهَ وَ اسْمَعُواْ وَ اللّهُ لاَ يَهْدِي الْقَوْمَ الْفَاسِقِينَ (مائده/۱۰۶-۱۰۸) كُتِبَ عَلَيْكُمْ إِذَا حَضَرَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ إِن تَرَكَ خَيْرًا الْوَصِيَّةُ لِلْوَالِدَيْنِ وَ الأقْرَبِينَ بِالْمَعْرُوفِ حَقًّا عَلَى الْمُتَّقِينَ (بقره/۱۸۰) وَ الَّذِينَ يُتَوَفَّوْنَ مِنكُمْ وَ يَذَرُونَ أَزْوَاجًا وَصِيَّةً لِّأَزْوَاجِهِم مَّتَاعًا إِلَى الْحَوْلِ غَيْرَ إِخْرَاجٍ (بقره/۲۴۰) وَ الَّذِينَ يُتَوَفَّوْنَ مِنكُمْ وَ يَذَرُونَ أَزْوَاجًا يَتَرَبَّصْنَ بِأَنفُسِهِنَّ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَ عَشْرًا فَإِذَا بَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَلاَ جُنَاحَ عَلَيْكُمْ فِيمَا فَعَلْنَ فِي أَنفُسِهِنَّ بِالْمَعْرُوفِ وَ اللّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ (بقره/۲۳۴) وَ اللاَّتِي يَأْتِينَ الْفَاحِشَةَ مِن نِّسَآئِكُمْ فَاسْتَشْهِدُواْ عَلَيْهِنَّ أَرْبَعةً مِّنكُمْ فَإِن شَهِدُواْ فَأَمْسِكُوهُنَّ فِي الْبُيُوتِ حَتَّىَ يَتَوَفَّاهُنَّ الْمَوْتُ أَوْ يَجْعَلَ اللّهُ لَهُنَّ سَبِيلًا (نساء/۱۵) وَ لَا يَغْتَب بَّعْضُكُم بَعْضًا أَيُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَن يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَيْتًا فَكَرِهْتُمُوهُ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَّحِيمٌ (حجرات/۱۲) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَتَّخِذُواْ بِطَانَةً مِّن دُونِكُمْ … وَ إِذَا لَقُوكُمْ قَالُواْ آمَنَّا وَ إِذَا خَلَوْاْ عَضُّواْ عَلَيْكُمُ الأَنَامِلَ مِنَ الْغَيْظِ قُلْ مُوتُواْ بِغَيْظِكُمْ إِنَّ اللّهَ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ (آل‌عمران/۱۱۸-۱۱۹)

الموت- المنکرون، وَ الَّذِينَ يَدْعُونَ مِن دُونِ اللّهِ لاَ يَخْلُقُونَ شَيْئًا وَ هُمْ يُخْلَقُونَ* أَمْواتٌ غَيْرُ أَحْيَاء وَ مَا يَشْعُرُونَ أَيَّانَ يُبْعَثُونَ (نحل/۲۰-۲۱) وَ اتَّخَذُوا مِن دُونِهِ آلِهَةً لَّا يَخْلُقُونَ شَيْئًا وَ هُمْ يُخْلَقُونَ وَ لَا يَمْلِكُونَ لِأَنفُسِهِمْ ضَرًّا وَ لَا نَفْعًا وَ لَا يَمْلِكُونَ مَوْتًا وَ لَا حَيَاةً وَ لَا نُشُورًا (فرقان/۳) أَمِ اتَّخَذُوا مِن دُونِهِ أَوْلِيَاء فَاللَّهُ هُوَ الْوَلِيُّ وَ هُوَ يُحْيِي المَوْتَى وَ هُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ (شوري/۹) اللَّهُ الَّذِي خَلَقَكُمْ ثُمَّ رَزَقَكُمْ ثُمَّ يُمِيتُكُمْ ثُمَّ يُحْيِيكُمْ هَلْ مِن شُرَكَائِكُم مَّن يَفْعَلُ مِن ذَلِكُم مِّن شَيْءٍ سُبْحَانَهُ وَ تَعَالَى عَمَّا يُشْرِكُونَ (روم/۴۰) كَيْفَ تَكْفُرُونَ بِاللَّهِ وَ كُنتُمْ أَمْوَاتًا فَأَحْيَاكُمْ ثُمَّ يُمِيتُكُمْ ثُمَّ يُحْيِيكُمْ ثُمَّ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ (بقره/۲۸) أَوَ مَن كَانَ مَيْتًا فَأَحْيَيْنَاهُ وَ جَعَلْنَا لَهُ نُورًا يَمْشِي بِهِ فِي النَّاسِ كَمَن مَّثَلُهُ فِي الظُّلُمَاتِ لَيْسَ بِخَارِجٍ مِّنْهَا كَذَلِكَ زُيِّنَ لِلْكَافِرِينَ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ (انعام/۱۲۲) أًمْ حَسِبَ الَّذِينَ اجْتَرَحُوا السَّيِّئَاتِ أّن نَّجْعَلَهُمْ كَالَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَوَاء مَّحْيَاهُم وَ مَمَاتُهُمْ سَاء مَا يَحْكُمُونَ (جاثيه/۲۱)

وَ يَقُولُ الْإِنسَانُ أَئِذَا مَا مِتُّ لَسَوْفَ أُخْرَجُ حَيًّا* أَوَ لَا يَذْكُرُ الْإِنسَانُ أَنَّا خَلَقْنَاهُ مِن قَبْلُ وَ لَمْ يَكُ شَيْئًا* فَوَرَبِّكَ لَنَحْشُرَنَّهُمْ وَ الشَّيَاطِينَ ثُمَّ لَنُحْضِرَنَّهُمْ حَوْلَ جَهَنَّمَ جِثِيًّا (مريم/۶۶-۶۸) أَئِذَا مِتْنَا وَ كُنَّا تُرَابًا ذَلِكَ رَجْعٌ بَعِيدٌ* قَدْ عَلِمْنَا مَا تَنقُصُ الْأَرْضُ مِنْهُمْ وَ عِندَنَا كِتَابٌ حَفِيظٌ (ق/۳-۴) بَلْ قَالُوا مِثْلَ مَا قَالَ الْأَوَّلُونَ* قَالُوا أَئِذَا مِتْنَا وَ كُنَّا تُرَابًا وَ عِظَامًا أَئِنَّا لَمَبْعُوثُونَ* لَقَدْ وُعِدْنَا نَحْنُ وَ آبَاؤُنَا هَذَا مِن قَبْلُ إِنْ هَذَا إِلَّا أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ (مومنون/۸۱-۸۳) أَئِذَا مِتْنَا وَ كُنَّا تُرَابًا وَ عِظَامًا أَئِنَّا لَمَبْعُوثُونَ* أَوَ آبَاؤُنَا الْأَوَّلُونَ* قُلْ نَعَمْ وَ أَنتُمْ دَاخِرُونَ (صافّات/۱۶-۱۸) وَ قَالُوا أَئِذَا ضَلَلْنَا فِي الْأَرْضِ أَئِنَّا لَفِي خَلْقٍ جَدِيدٍ بَلْ هُم بِلِقَاء رَبِّهِمْ كَافِرُونَ* قُلْ يَتَوَفَّاكُم مَّلَكُ الْمَوْتِ الَّذِي وُكِّلَ بِكُمْ ثُمَّ إِلَى رَبِّكُمْ تُرْجَعُونَ (سجده/۱۰-۱۱) إِنَّ هَؤُلَاء لَيَقُولُونَ* إِنْ هِيَ إِلَّا مَوْتَتُنَا الْأُولَى وَ مَا نَحْنُ بِمُنشَرِينَ* فَأْتُوا بِآبَائِنَا إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ (دخان/۳۴-۳۶) وَ قَالُوا مَا هِيَ إِلَّا حَيَاتُنَا الدُّنْيَا نَمُوتُ وَ نَحْيَا وَمَا يُهْلِكُنَا إِلَّا الدَّهْرُ وَ مَا لَهُم بِذَلِكَ مِنْ عِلْمٍ إِنْ هُمْ إِلَّا يَظُنُّونَ* وَ إِذَا تُتْلَى عَلَيْهِمْ آيَاتُنَا بَيِّنَاتٍ مَّا كَانَ حُجَّتَهُمْ إِلَّا أَن قَالُوا ائْتُوا بِآبَائِنَا إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ (جاثيه/۲۴-۲۵) وَ أَقْسَمُواْ بِاللّهِ جَهْدَ أَيْمَانِهِمْ لاَ يَبْعَثُ اللّهُ مَن يَمُوتُ بَلَى وَعْدًا عَلَيْهِ حَقًّا وَلكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لاَ يَعْلَمُونَ* لِيُبَيِّنَ لَهُمُ الَّذِي يَخْتَلِفُونَ فِيهِ وَ لِيَعْلَمَ الَّذِينَ كَفَرُواْ أَنَّهُمْ كَانُواْ كَاذِبِينَ (نحل/۳۸-۳۹)

وَ لَوْ أَنَّ قُرْآنًا سُيِّرَتْ بِهِ الْجِبَالُ أَوْ قُطِّعَتْ بِهِ الأَرْضُ أَوْ كُلِّمَ بِهِ الْمَوْتَى (رعد/۳۱) هَلْ يَنظُرُونَ إِلاَّ أَن تَأْتِيَهُمُ الْمَلائِكَةُ أَوْ يَأْتِيَ أَمْرُ رَبِّكَ كَذَلِكَ فَعَلَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ وَ مَا ظَلَمَهُمُ اللّهُ وَلكِن كَانُواْ أَنفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ (نحل/۳۳) وَ لَوْ أَنَّنَا نَزَّلْنَا إِلَيْهِمُ الْمَلآئِكَةَ وَ كَلَّمَهُمُ الْمَوْتَى وَ حَشَرْنَا عَلَيْهِمْ كُلَّ شَيْءٍ قُبُلًا مَّا كَانُواْ لِيُؤْمِنُواْ إِلاَّ أَن يَشَاءَ اللّهُ وَلَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ يَجْهَلُونَ (انعام/۱۱۱) أَوَلَمْ يَرَوْا أَنَّ اللَّهَ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ وَ لَمْ يَعْيَ بِخَلْقِهِنَّ بِقَادِرٍ عَلَى أَنْ يُحْيِيَ الْمَوْتَى بَلَى إِنَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ (احقاف/۳۳)

وَ لَيْسَتِ التَّوْبَةُ لِلَّذِينَ يَعْمَلُونَ السَّيِّئَاتِ حَتَّى إِذَا حَضَرَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قَالَ إِنِّي تُبْتُ الآنَ وَ لاَ الَّذِينَ يَمُوتُونَ وَ هُمْ كُفَّارٌ أُوْلَئِكَ أَعْتَدْنَا لَهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا (نساء/۱۸) إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ صَدُّوا عَن سَبِيلِ اللَّهِ ثُمَّ مَاتُوا وَ هُمْ كُفَّارٌ فَلَن يَغْفِرَ اللَّهُ لَهُمْ (محمّد/۳۴) وَ مَن يَرْتَدِدْ مِنكُمْ عَن دِينِهِ فَيَمُتْ وَ هُوَ كَافِرٌ فَأُوْلَئِكَ حَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ فِي الدُّنْيَا وَ الآخِرَةِ وَ أُوْلَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ (بقره/۲۱۷)  إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ وَ مَاتُواْ وَ هُمْ كُفَّارٌ فَلَن يُقْبَلَ مِنْ أَحَدِهِم مِّلْءُ الأرْضِ ذَهَبًا وَ لَوِ افْتَدَى بِهِ أُوْلَئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ وَ مَا لَهُم مِّن نَّاصِرِينَ (آل‌عمران/۹۱) إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ مَاتُوا وَ هُمْ كُفَّارٌ أُولَئِكَ عَلَيْهِمْ لَعْنَةُ اللّهِ وَ الْمَلآئِكَةِ وَ النَّاسِ أَجْمَعِينَ* خَالِدِينَ فِيهَا لاَ يُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذَابُ وَ لاَ هُمْ يُنظَرُونَ (بقره/۱۶۱-۱۶۲) وَ مِنَ النَّاسِ مَن يَقُولُ آمَنَّا بِاللّهِ وَ بِالْيَوْمِ الآخِرِ وَ مَا هُم بِمُؤْمِنِينَ … أَوْ كَصَيِّبٍ مِّنَ السَّمَاءِ فِيهِ ظُلُمَاتٌ وَ رَعْدٌ وَ بَرْقٌ يَجْعَلُونَ أَصْابِعَهُمْ فِي آذَانِهِم مِّنَ الصَّوَاعِقِ حَذَرَ الْمَوْتِ وَ اللّهُ مُحِيطٌ بِالْكافِرِينَ (بقره/۸-۱۹)

الموت-الاقوام، قَالَ [الله لآدم و زوجة] اهْبِطُواْ بَعْضُكُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ وَ لَكُمْ فِي الأَرْضِ مُسْتَقَرٌّ وَ مَتَاعٌ إِلَى حِينٍ* قَالَ فِيهَا تَحْيَوْنَ وَ فِيهَا تَمُوتُونَ وَ مِنْهَا تُخْرَجُونَ (اعراف/۲۴-۲۵)

[قال الملأ الكافر قوم بعد نوح] أَيَعِدُكُمْ أَنَّكُمْ إِذَا مِتُّمْ وَ كُنتُمْ تُرَابًا وَ عِظَامًا أَنَّكُم مُّخْرَجُونَ* هَيْهَاتَ هَيْهَاتَ لِمَا تُوعَدُونَ* إِنْ هِيَ إِلَّا حَيَاتُنَا الدُّنْيَا نَمُوتُ وَ نَحْيَا وَ مَا نَحْنُ بِمَبْعُوثِينَ (مومنون/۳۵-۳۷)

[قال ابراهيم رب العالمين] وَ الَّذِي يُمِيتُنِي ثُمَّ يُحْيِينِ (شعراء/۸۱) وَ إِذْ قَالَ إِبْرَاهِيمُ رَبِّ أَرِنِي كَيْفَ تُحْيِي الْمَوْتَى قَالَ أَوَ لَمْ تُؤْمِن قَالَ بَلَى وَلَكِن لِّيَطْمَئِنَّ قَلْبِي قَالَ فَخُذْ أَرْبَعَةً مِّنَ الطَّيْرِ فَصُرْهُنَّ إِلَيْكَ ثُمَّ اجْعَلْ عَلَى كُلِّ جَبَلٍ مِّنْهُنَّ جُزْءًا ثُمَّ ادْعُهُنَّ يَأْتِينَكَ سَعْيًا وَ اعْلَمْ أَنَّ اللّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ (بقره/۲۶۰) أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِي حَآجَّ إِبْرَاهِيمَ فِي رِبِّهِ أَنْ آتَاهُ اللّهُ الْمُلْكَ إِذْ قَالَ إِبْرَاهِيمُ رَبِّيَ الَّذِي يُحْيِي وَ يُمِيتُ قَالَ أَنَا أُحْيِي وَ أُمِيتُ قَالَ إِبْرَاهِيمُ فَإِنَّ اللّهَ يَأْتِي بِالشَّمْسِ مِنَ الْمَشْرِقِ فَأْتِ بِهَا مِنَ الْمَغْرِبِ فَبُهِتَ الَّذِي كَفَرَ (بقره/۲۵۸) وَ وَصَّى بِهَا إِبْرَاهِيمُ بَنِيهِ وَ يَعْقُوبُ يَا بَنِيَّ إِنَّ اللّهَ اصْطَفَى لَكُمُ الدِّينَ فَلاَ تَمُوتُنَّ إَلاَّ وَ أَنتُم مُّسْلِمُونَ* أَمْ كُنتُمْ شُهَدَاء إِذْ حَضَرَ يَعْقُوبَ الْمَوْتُ إِذْ قَالَ لِبَنِيهِ مَا تَعْبُدُونَ مِن بَعْدِي قَالُواْ نَعْبُدُ إِلَهَكَ وَإِلَهَ آبَائِكَ إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَاقَ إِلَهًا وَاحِدًا وَنَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ (بقره/۱۳۲-۱۳۳)

[قال یوسف] فَاطِرَ السَّمَاوَاتِ وَ الأَرْضِ أَنتَ وَلِيِّي فِي الدُّنُيَا وَ الآخِرَةِ تَوَفَّنِي مُسْلِمًا وَ أَلْحِقْنِي بِالصَّالِحِينَ (يوسف/۱۰۱)

وَ دَخَلَ [موسی] الْمَدِينَةَ عَلَى حِينِ غَفْلَةٍ مِّنْ أَهْلِهَا فَوَجَدَ فِيهَا رَجُلَيْنِ يَقْتَتِلَانِ هَذَا مِن شِيعَتِهِ وَ هَذَا مِنْ عَدُوِّهِ فَاسْتَغَاثَهُ الَّذِي مِن شِيعَتِهِ عَلَى الَّذِي مِنْ عَدُوِّهِ فَوَكَزَهُ مُوسَى فَقَضَى عَلَيْهِ قَالَ هَذَا مِنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ إِنَّهُ عَدُوٌّ مُّضِلٌّ مُّبِينٌ (قصص/۱۵) [قالو السحرة] رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَيْنَا صَبْرًا وَ تَوَفَّنَا مُسْلِمِينَ (اعراف/۱۲۶) إِنَّهُ مَن يَأْتِ رَبَّهُ مُجْرِمًا فَإِنَّ لَهُ جَهَنَّمَ لَا يَمُوتُ فِيهَا وَ لَا يَحْيى (طه/۷۴)

فَقُلْنَا [لبني‌اسرائيل] اضْرِبُوهُ بِبَعْضِهَا كَذَلِكَ يُحْيِي اللّهُ الْمَوْتَى وَ يُرِيكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ(بقره/۷۳) وَ إِذْ قُلْتُمْ يَا مُوسَى لَن نُّؤْمِنَ لَكَ حَتَّى نَرَى اللَّهَ جَهْرَةً فَأَخَذَتْكُمُ الصَّاعِقَةُ وَ أَنتُمْ تَنظُرُونَ* ثُمَّ بَعَثْنَاكُم مِّن بَعْدِ مَوْتِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ (بقره/۵۵-۵۶)

[قال رجل مومن من آل فرعون] وَ لَقَدْ جَاءكُمْ يُوسُفُ مِن قَبْلُ بِالْبَيِّنَاتِ فَمَا زِلْتُمْ فِي شَكٍّ مِّمَّا جَاءكُم بِهِ حَتَّى إِذَا هَلَكَ قُلْتُمْ لَن يَبْعَثَ اللَّهُ مِن بَعْدِهِ رَسُولًا كَذَلِكَ يُضِلُّ اللَّهُ مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ مُّرْتَابٌ (غافر/۳۴)

أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ خَرَجُواْ مِن دِيَارِهِمْ وَ هُمْ أُلُوفٌ حَذَرَ الْمَوْتِ فَقَالَ لَهُمُ اللّهُ مُوتُواْ ثُمَّ أَحْيَاهُمْ إِنَّ اللّهَ لَذُو فَضْلٍ عَلَى النَّاسِ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لاَ يَشْكُرُونَ (بقره/۲۴۳)

فَلَمَّا قَضَيْنَا عَلَيْهِ (سليمان) الْمَوْتَ مَا دَلَّهُمْ عَلَى مَوْتِهِ إِلَّا دَابَّةُ الْأَرْضِ تَأْكُلُ مِنسَأَتَهُ فَلَمَّا خَرَّ تَبَيَّنَتِ الْجِنُّ أَن لَّوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ الْغَيْبَ مَا لَبِثُوا فِي الْعَذَابِ الْمُهِينِ (سبأ/۱۴)

الَّذِي مَرَّ عَلَى قَرْيَةٍ وَ هِيَ خَاوِيَةٌ عَلَى عُرُوشِهَا قَالَ أَنَّىَ يُحْيِي هَذِهِ اللّهُ بَعْدَ مَوْتِهَا فَأَمَاتَهُ اللّهُ مِئَةَ عَامٍ ثُمَّ بَعَثَهُ قَالَ كَمْ لَبِثْتَ قَالَ لَبِثْتُ يَوْمًا أَوْ بَعْضَ يَوْمٍ قَالَ بَل لَّبِثْتَ مِئَةَ عَامٍ فَانظُرْ إِلَى طَعَامِكَ وَ شَرَابِكَ لَمْ يَتَسَنَّهْ وَ انظُرْ إِلَى حِمَارِكَ وَ لِنَجْعَلَكَ آيَةً لِّلنَّاسِ وَ انظُرْ إِلَى العِظَامِ كَيْفَ نُنشِزُهَا ثُمَّ نَكْسُوهَا لَحْمًا فَلَمَّا تَبَيَّنَ لَهُ قَالَ أَعْلَمُ أَنَّ اللّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ (بقره/۲۵۹)

وَ سَلَامٌ عَلَيْهِ (يحيي) يَوْمَ وُلِدَ وَ يَوْمَ يَمُوتُ وَ يَوْمَ يُبْعَثُ حَيًّا (مريم/۱۵)

فَأَجَاءهَا الْمَخَاضُ إِلَى جِذْعِ النَّخْلَةِ قَالَتْ يَا لَيْتَنِي مِتُّ قَبْلَ هَذَا وَ كُنتُ نَسْيًا مَّنسِيًّا (مريم/۲۳) إِذْ قَالَتِ الْمَلآئِكَةُ يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللّهَ يُبَشِّرُكِ بِكَلِمَةٍ مِّنْهُ اسْمُهُ الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ … وَ أُحْيِي الْمَوْتَى بِإِذْنِ اللّهِ وَ أُنَبِّئُكُم بِمَا تَأْكُلُونَ وَ مَا تَدَّخِرُونَ فِي بُيُوتِكُمْ إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَةً لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ (آل‌عمران/۴۵-۴۹) [قال عيسي في‌المهد] وَ السَّلَامُ عَلَيَّ يَوْمَ وُلِدتُّ وَ يَوْمَ أَمُوتُ وَ يَوْمَ أُبْعَثُ حَيًّا (مريم/۳۳) إِذْ قَالَ اللّهُ يَا عِيسى ابْنَ مَرْيَمَ اذْكُرْ نِعْمَتِي عَلَيْكَ وَ عَلَى وَالِدَتِكَ … إِذْ تُخْرِجُ الْمَوتَى بِإِذْنِي وَ إِذْ كَفَفْتُ بَنِي إِسْرَائِيلَ عَنكَ إِذْ جِئْتَهُمْ بِالْبَيِّنَاتِ فَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُواْ مِنْهُمْ إِنْ هَذَا إِلاَّ سِحْرٌ مُّبِينٌ (مائده/۱۱۰) وَ إِذْ قَالَ اللّهُ يَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ أَأَنتَ قُلتَ لِلنَّاسِ اتَّخِذُونِي وَ أُمِّيَ إِلَهَيْنِ مِن دُونِ اللّهِ قال … مَا قُلْتُ لَهُمْ إِلاَّ مَا أَمَرْتَنِي بِهِ أَنِ اعْبُدُواْ اللّهَ رَبِّي وَ رَبَّكُمْ وَ كُنتُ عَلَيْهِمْ شَهِيدًا مَّا دُمْتُ فِيهِمْ فَلَمَّا تَوَفَّيْتَنِي كُنتَ أَنتَ الرَّقِيبَ عَلَيْهِمْ وَ أَنتَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ (مائده/۱۱۶-۱۱۷) إِذْ قَالَ اللّهُ يَا عِيسَى إِنِّي مُتَوَفِّيكَ وَ رَافِعُكَ إِلَيَّ (آل‌عمران/۵۵) وَ إِن مِّنْ أَهْلِ الْكِتَابِ إِلاَّ لَيُؤْمِنَنَّ بِهِ قَبْلَ مَوْتِهِ (نساء/۱۵۹)

قُلِ اللَّهُمَّ مَالِكَ الْمُلْكِ … تُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَ تُخْرِجُ الَمَيَّتَ مِنَ الْحَيِّ (آل‌عمران/۲۶-۲۷) قُلْ يَا أَيُّهَا النَّاسُ … لا إِلَهَ إِلاَّ هُوَ يُحْيِي وَ يُمِيتُ فَآمِنُواْ بِاللّهِ وَ رَسُولِهِ النَّبِيِّ الأُمِّيِّ الَّذِي يُؤْمِنُ بِاللّهِ وَ كَلِمَاتِهِ وَ اتَّبِعُوهُ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ (اعراف/۱۵۸) قُلْ يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِن كُنتُمْ فِي شَكٍّ مِّن دِينِي فَلاَ أَعْبُدُ الَّذِينَ تَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللّهِ وَلَكِنْ أَعْبُدُ اللّهَ الَّذِي يَتَوَفَّاكُمْ (يونس/۱۰۴) قُلْ … مَن يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَ يُخْرِجُ الْمَيَّتَ مِنَ الْحَيِّ وَ مَن يُدَبِّرُ الأَمْرَ فَسَيَقُولُونَ اللّهُ فَقُلْ أَفَلاَ تَتَّقُونَ (يونس/۳۱) قُلِ اللَّهُ يُحْيِيكُمْ ثُمَّ يُمِيتُكُمْ ثُمَّ يَجْمَعُكُمْ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ لَا رَيبَ فِيهِ وَلَكِنَّ أَكَثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ (جاثيه/۲۶)

قُلْ إِنَّ صَلاَتِي وَ نُسُكِي وَ مَحْيَايَ وَ مَمَاتِي لِلّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ* لاَ شَرِيكَ لَهُ وَ بِذَلِكَ أُمِرْتُ وَ أَنَاْ أَوَّلُ الْمُسْلِمِينَ (انعام/۱۶۲-۱۶۳) وَ لَقَدْ نَعْلَمُ أَنَّكَ يَضِيقُ صَدْرُكَ بِمَا يَقُولُونَ* فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ وَ كُن مِّنَ السَّاجِدِينَ* وَ اعْبُدْ رَبَّكَ حَتَّى يَأْتِيَكَ الْيَقِينُ (حجر/۹۷-۹۹) إِنَّكَ مَيِّتٌ وَ إِنَّهُم مَّيِّتُونَ* ثُمَّ إِنَّكُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ عِندَ رَبِّكُمْ تَخْتَصِمُونَ (زمر/۳۰-۳۱) وَ مَا جَعَلْنَا لِبَشَرٍ مِّن قَبْلِكَ الْخُلْدَ أَفَإِن مِّتَّ فَهُمُ الْخَالِدُونَ (انبياء/۳۴) وَ إِن مَّا نُرِيَنَّكَ بَعْضَ الَّذِي نَعِدُهُمْ أَوْ نَتَوَفَّيَنَّكَ فَإِنَّمَا عَلَيْكَ الْبَلاَغُ وَ عَلَيْنَا الْحِسَابُ (رعد/۴۰)  فَاصْبِرْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَإِمَّا نُرِيَنَّكَ بَعْضَ الَّذِي نَعِدُهُمْ أَوْ نَتَوَفَّيَنَّكَ فَإِلَيْنَا يُرْجَعُونَ (غافر/۷۷) وَ إِمَّا نُرِيَنَّكَ بَعْضَ الَّذِي نَعِدُهُمْ أَوْ نَتَوَفَّيَنَّكَ فَإِلَيْنَا مَرْجِعُهُمْ ثُمَّ اللّهُ شَهِيدٌ عَلَى مَا يَفْعَلُونَ (يونس/۴۶) وَ مَا مُحَمَّدٌ إِلاَّ رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِن قَبْلِهِ الرُّسُلُ أَفَإِن مَّاتَ أَوْ قُتِلَ انقَلَبْتُمْ عَلَى أَعْقَابِكُمْ وَ مَن يَنقَلِبْ عَلَىَ عَقِبَيْهِ فَلَن يَضُرَّ اللّهَ شَيْئًا (آل‌عمران/۱۴۴)

يُجَادِلُونَكَ فِي الْحَقِّ بَعْدَ مَا تَبَيَّنَ كَأَنَّمَا يُسَاقُونَ إِلَى الْمَوْتِ وَ هُمْ يَنظُرُونَ (انفال/۶) أَمْ يَقُولُونَ شَاعِرٌ نَّتَرَبَّصُ بِهِ رَيْبَ الْمَنُونِ* قُلْ تَرَبَّصُوا فَإِنِّي مَعَكُم مِّنَ الْمُتَرَبِّصِينَ (طور/۳۰-۳۱) وَ إِن كَادُواْ لَيَفْتِنُونَكَ عَنِ الَّذِي أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ لِتفْتَرِيَ عَلَيْنَا غَيْرَهُ وَ إِذًا لاَّتَّخَذُوكَ خَلِيلًا* وَ لَوْلاَ أَن ثَبَّتْنَاكَ لَقَدْ كِدتَّ تَرْكَنُ إِلَيْهِمْ شَيْئًا قَلِيلًا* إِذًا لَّأَذَقْنَاكَ ضِعْفَ الْحَيَاةِ وَ ضِعْفَ الْمَمَاتِ ثُمَّ لاَ تَجِدُ لَكَ عَلَيْنَا نَصِيرًا (اسراء/۷۳-۷۵) وَ لَئِن قُلْتَ إِنَّكُم مَّبْعُوثُونَ مِن بَعْدِ الْمَوْتِ لَيَقُولَنَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ إِنْ هَذَا إِلاَّ سِحْرٌ مُّبِينٌ (هود/۷) إِنَّكَ لَا تُسْمِعُ الْمَوْتَى وَ لَا تُسْمِعُ الصُّمَّ الدُّعَاء إِذَا وَلَّوْا مُدْبِرِينَ (نمل/۸۰؛ روم/۵۲) وَ مَا يَسْتَوِي الْأَحْيَاء وَ لَا الْأَمْوَاتُ إِنَّ اللَّهَ يُسْمِعُ مَن يَشَاءُ وَ مَا أَنتَ بِمُسْمِعٍ مَّن فِي الْقُبُورِ* إِنْ أَنتَ إِلَّا نَذِيرٌ (فاطر/۲۲-۲۳)

وَ يَقُولُ الَّذِينَ آمَنُوا لَوْلَا نُزِّلَتْ سُورَةٌ فَإِذَا أُنزِلَتْ سُورَةٌ مُّحْكَمَةٌ وَ ذُكِرَ فِيهَا الْقِتَالُ رَأَيْتَ الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ يَنظُرُونَ إِلَيْكَ نَظَرَ الْمَغْشِيِّ عَلَيْهِ مِنَ الْمَوْتِ فَأَوْلَى لَهُمْ (محمّد/۲۰) وَ لَقَدْ كُنتُمْ تَمَنَّوْنَ الْمَوْتَ مِن قَبْلِ أَن تَلْقَوْهُ فَقَدْ رَأَيْتُمُوهُ وَ أَنتُمْ تَنظُرُونَ (آل‌عمران/۱۴۳)

قُل لَّن يَنفَعَكُمُ الْفِرَارُ إِن فَرَرْتُم مِّنَ الْمَوْتِ أَوِ الْقَتْلِ وَ إِذًا لَّا تُمَتَّعُونَ إِلَّا قَلِيلًا … قَدْ يَعْلَمُ اللَّهُ الْمُعَوِّقِينَ مِنكُمْ وَ الْقَائِلِينَ لِإِخْوَانِهِمْ هَلُمَّ إِلَيْنَا وَ لَا يَأْتُونَ الْبَأْسَ إِلَّا قَلِيلًا* أَشِحَّةً عَلَيْكُمْ فَإِذَا جَاء الْخَوْفُ رَأَيْتَهُمْ يَنظُرُونَ إِلَيْكَ تَدُورُ أَعْيُنُهُمْ كَالَّذِي يُغْشَى عَلَيْهِ مِنَ الْمَوْتِ (احزاب/۱۶-۱۹) وَ إِذَا مَا أُنزِلَتْ سُورَةٌ فَمِنْهُم مَّن يَقُولُ أَيُّكُمْ زَادَتْهُ هَذِهِ إِيمَانًا فَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُواْ فَزَادَتْهُمْ إِيمَانًا وَ هُمْ يَسْتَبْشِرُونَ* وَ أَمَّا الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ فَزَادَتْهُمْ رِجْسًا إِلَى رِجْسِهِمْ وَ مَاتُواْ وَ هُمْ كَافِرُونَ (توبه/۱۲۴-۱۲۵) وَ لاَ تُصَلِّ عَلَى أَحَدٍ مِّنْهُم مَّاتَ أَبَدًا وَ لاَ تَقُمْ عَلَىَ قَبْرِهِ إِنَّهُمْ كَفَرُواْ بِاللّهِ وَ رَسُولِهِ وَ مَاتُواْ وَ هُمْ فَاسِقُونَ (توبه/۸۴)

ثُمَّ أَنزَلَ عَلَيْكُم مِّن بَعْدِ الْغَمِّ أَمَنَةً نُّعَاسًا يَغْشَى طَآئِفَةً مِّنكُمْ وَ طَآئِفَةٌ قَدْ أَهَمَّتْهُمْ أَنفُسُهُمْ يَظُنُّونَ بِاللّهِ غَيْرَ الْحَقِّ ظَنَّ الْجَاهِلِيَّةِ يَقُولُونَ هَل لَّنَا مِنَ الأَمْرِ مِن شَيْءٍ قُلْ إِنَّ الأَمْرَ كُلَّهُ لِلَّهِ يُخْفُونَ فِي أَنفُسِهِم مَّا لاَ يُبْدُونَ لَكَ يَقُولُونَ لَوْ كَانَ لَنَا مِنَ الأَمْرِ شَيْءٌ مَّا قُتِلْنَا هَاهُنَا قُل لَّوْ كُنتُمْ فِي بُيُوتِكُمْ لَبَرَزَ الَّذِينَ كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقَتْلُ إِلَى مَضَاجِعِهِمْ وَ لِيَبْتَلِيَ اللّهُ مَا فِي صُدُورِكُمْ وَ لِيُمَحَّصَ مَا فِي قُلُوبِكُمْ وَ اللّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ … يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَكُونُواْ كَالَّذِينَ كَفَرُواْ وَ قَالُواْ لإِخْوَانِهِمْ إِذَا ضَرَبُواْ فِي الأَرْضِ أَوْ كَانُواْ غُزًّى لَّوْ كَانُواْ عِندَنَا مَا مَاتُواْ وَ مَا قُتِلُواْ لِيَجْعَلَ اللّهُ ذَلِكَ حَسْرَةً فِي قُلُوبِهِمْ وَ اللّهُ يُحْيِي وَ يُمِيتُ وَ اللّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ* وَلَئِن قُتِلْتُمْ فِي سَبِيلِ اللّهِ أَوْ مُتُّمْ لَمَغْفِرَةٌ مِّنَ اللّهِ وَ رَحْمَةٌ خَيْرٌ مِّمَّا يَجْمَعُونَ (آل‌عمران/۱۵۴-۱۵۷) وَ مَا أَصَابَكُمْ يَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعَانِ فَبِإِذْنِ اللّهِ وَ لِيَعْلَمَ الْمُؤْمِنِينَ* وَ لْيَعْلَمَ الَّذِينَ نَافَقُواْ … الَّذِينَ قَالُواْ لإِخْوَانِهِمْ وَ قَعَدُواْ لَوْ أَطَاعُونَا مَا قُتِلُوا قُلْ فَادْرَؤُوا عَنْ أَنفُسِكُمُ الْمَوْتَ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ (آل‌عمران/۱۶۶-۱۶۸)

أَفَرَأَيْتَ الَّذِي تَوَلَّى* وَ أَعْطَى قَلِيلًا وَ أَكْدَى* أَعِندَهُ عِلْمُ الْغَيْبِ فَهُوَ يَرَى* أَمْ لَمْ يُنَبَّأْ بِمَا فِي صُحُفِ مُوسَى* وَ إِبْرَاهِيمَ الَّذِي وَفَّى … أَنَّهُ هُوَ أَمَاتَ وَ أَحْيَا (نجم/۳۳-۴۴)

قُلْ إِن كَانَتْ لَكُمُ الدَّارُ الآَخِرَةُ عِندَ اللّهِ خَالِصَةً مِّن دُونِ النَّاسِ فَتَمَنَّوُاْ الْمَوْتَ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ* وَ لَن يَتَمَنَّوْهُ أَبَدًا بِمَا قَدَّمَتْ أَيْدِيهِمْ وَ اللّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمينَ* وَ لَتَجِدَنَّهُمْ أَحْرَصَ النَّاسِ عَلَى حَيَاةٍ وَ مِنَ الَّذِينَ أَشْرَكُواْ يَوَدُّ أَحَدُهُمْ لَوْ يُعَمَّرُ أَلْفَ سَنَةٍ وَ مَا هُوَ بِمُزَحْزِحِهِ مِنَ الْعَذَابِ أَن يُعَمَّرَ وَ اللّهُ بَصِيرٌ بِمَا يَعْمَلُونَ (بقره/۹۴-۹۶) قُلْ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ هَادُوا إِن زَعَمْتُمْ أَنَّكُمْ أَوْلِيَاء لِلَّهِ مِن دُونِ النَّاسِ فَتَمَنَّوُا الْمَوْتَ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ* وَ لَا يَتَمَنَّوْنَهُ أَبَدًا بِمَا قَدَّمَتْ أَيْدِيهِمْ وَ اللَّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ* قُلْ إِنَّ الْمَوْتَ الَّذِي تَفِرُّونَ مِنْهُ فَإِنَّهُ مُلَاقِيكُمْ ثُمَّ تُرَدُّونَ إِلَى عَالِمِ الْغَيْبِ وَ الشَّهَادَةِ فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ (جمعه/۶-۸)  أَمْ كُنتُمْ شُهَدَاء إِذْ حَضَرَ يَعْقُوبَ الْمَوْتُ إِذْ قَالَ لِبَنِيهِ مَا تَعْبُدُونَ مِن بَعْدِي قَالُواْ نَعْبُدُ إِلَهَكَ وَ إِلَهَ آبَائِكَ إِبْرَاهِيمَ وَ إِسْمَاعِيلَ وَ إِسْحَاقَ إِلَهًا وَاحِدًا وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ (بقره/۱۳۳)

الموت- الاحتضار، [الله] يُرْسِلُ عَلَيْكُم حَفَظَةً حَتَّىَ إِذَا جَاء أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ تَوَفَّتْهُ رُسُلُنَا وَ هُمْ لاَ يُفَرِّطُونَ*  ثُمَّ رُدُّواْ إِلَى اللّهِ مَوْلاَهُمُ الْحَقِّ أَلاَ لَهُ الْحُكْمُ وَ هُوَ أَسْرَعُ الْحَاسِبِينَ (انعام/۶۱-۶۲) وَ جَاءتْ سَكْرَةُ الْمَوْتِ بِالْحَقِّ ذَلِكَ مَا كُنتَ مِنْهُ تَحِيدُ (ق/۱۹) فَلَوْلَا إِذَا بَلَغَتِ الْحُلْقُومَ* وَ أَنتُمْ حِينَئِذٍ تَنظُرُونَ* وَ نَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنكُمْ وَلَكِن لَّا تُبْصِرُونَ* فَلَوْلَا إِن كُنتُمْ غَيْرَ مَدِينِينَ* تَرْجِعُونَهَا إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ* فَأَمَّا إِن كَانَ مِنَ الْمُقَرَّبِينَ* فَرَوْحٌ وَ رَيْحَانٌ وَ جَنَّةُ نَعِيمٍ* وَ أَمَّا إِن كَانَ مِنَ أَصْحَابِ الْيَمِينِ* فَسَلَامٌ لَّكَ مِنْ أَصْحَابِ الْيَمِينِ* وَ أَمَّا إِن كَانَ مِنَ الْمُكَذِّبِينَ الضَّالِّينَ* فَنُزُلٌ مِّنْ حَمِيمٍ* وَ تَصْلِيَةُ جَحِيمٍ* إِنَّ هَذَا لَهُوَ حَقُّ الْيَقِينِ (واقعه/۸۳-۹۵)

[المتّقون] الَّذِينَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلآئِكَةُ طَيِّبِينَ يَقُولُونَ سَلامٌ عَلَيْكُمُ ادْخُلُواْ الْجَنَّةَ بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ (نحل/۳۲)

حَتَّى إِذَا جَاء أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قَالَ رَبِّ ارْجِعُونِ* لَعَلِّي أَعْمَلُ صَالِحًا فِيمَا تَرَكْتُ كَلَّا إِنَّهَا كَلِمَةٌ هُوَ قَائِلُهَا وَ مِن وَرَائِهِم بَرْزَخٌ إِلَى يَوْمِ يُبْعَثُونَ (مومنون/۹۹-۱۰۰) وَ لَوْ تَرَى إِذْ يَتَوَفَّى الَّذِينَ كَفَرُواْ الْمَلآئِكَةُ يَضْرِبُونَ وُجُوهَهُمْ وَ أَدْبَارَهُمْ وَ ذُوقُواْ عَذَابَ الْحَرِيقِ* ذَلِكَ بِمَا قَدَّمَتْ أَيْدِيكُمْ وَ أَنَّ اللّهَ لَيْسَ بِظَلاَّمٍ لِّلْعَبِيدِ (انفال/۵۰-۵۱) إِنَّ الَّذِينَ ارْتَدُّوا عَلَى أَدْبَارِهِم مِّن بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمُ الْهُدَى الشَّيْطَانُ سَوَّلَ لَهُمْ وَ أَمْلَى لَهُمْ  … فَكَيْفَ إِذَا تَوَفَّتْهُمْ الْمَلَائِكَةُ يَضْرِبُونَ وُجُوهَهُمْ وَ أَدْبَارَهُمْ* ذَلِكَ بِأَنَّهُمُ اتَّبَعُوا مَا أَسْخَطَ اللَّهَ وَ كَرِهُوا رِضْوَانَهُ فَأَحْبَطَ أَعْمَالَهُمْ (محمّد/۲۵-۲۸) فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَى عَلَى اللّهِ كَذِبًا أَوْ كَذَّبَ بِآيَاتِهِ أُوْلَئِكَ يَنَالُهُمْ نَصِيبُهُم مِّنَ الْكِتَابِ حَتَّى إِذَا جَاءتْهُمْ رُسُلُنَا يَتَوَفَّوْنَهُمْ قَالُواْ أَيْنَ مَا كُنتُمْ تَدْعُونَ مِن دُونِ اللّهِ قَالُواْ ضَلُّواْ عَنَّا وَ شَهِدُواْ عَلَى أَنفُسِهِمْ أَنَّهُمْ كَانُواْ كَافِرِينَ (اعراف/۳۷) وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَى عَلَى اللّهِ كَذِبًا أَوْ قَالَ أُوْحِيَ إِلَيَّ وَ لَمْ يُوحَ إِلَيْهِ شَيْءٌ وَ مَن قَالَ سَأُنزِلُ مِثْلَ مَا أَنَزلَ اللّهُ وَ لَوْ تَرَى إِذِ الظَّالِمُونَ فِي غَمَرَاتِ الْمَوْتِ وَ الْمَلآئِكَةُ بَاسِطُواْ أَيْدِيهِمْ أَخْرِجُواْ أَنفُسَكُمُ الْيَوْمَ تُجْزَوْنَ عَذَابَ الْهُونِ بِمَا كُنتُمْ تَقُولُونَ عَلَى اللّهِ غَيْرَ الْحَقِّ وَ كُنتُمْ عَنْ آيَاتِهِ تَسْتَكْبِرُونَ* وَ لَقَدْ جِئْتُمُونَا فُرَادَى كَمَا خَلَقْنَاكُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَ تَرَكْتُم مَّا خَوَّلْنَاكُمْ وَرَاء ظُهُورِكُمْ وَ مَا نَرَى مَعَكُمْ شُفَعَاءكُمُ الَّذِينَ زَعَمْتُمْ أَنَّهُمْ فِيكُمْ شُرَكَاء لَقَد تَّقَطَّعَ بَيْنَكُمْ وَ ضَلَّ عَنكُم مَّا كُنتُمْ تَزْعُمُونَ (انعام/۹۳-۹۴) إِنَّ الَّذِينَ تَوَفَّاهُمُ الْمَلآئِكَةُ ظَالِمِي أَنْفُسِهِمْ قَالُواْ فِيمَ كُنتُمْ قَالُواْ كُنَّا مُسْتَضْعَفِينَ فِي الأَرْضِ قَالْوَاْ أَلَمْ تَكُنْ أَرْضُ اللّهِ وَاسِعَةً فَتُهَاجِرُواْ فِيهَا فَأُوْلَئِكَ مَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَ سَاءتْ مَصِيرًا* إِلاَّ الْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الرِّجَالِ وَ النِّسَاء وَ الْوِلْدَانِ لاَ يَسْتَطِيعُونَ حِيلَةً وَ لاَ يَهْتَدُونَ سَبِيلًا* فَأُوْلَئِكَ عَسَى اللّهُ أَن يَعْفُوَ عَنْهُمْ وَ كَانَ اللّهُ عَفُوًّا غَفُورًا (نساء/۹۷-۹۹) [الکافرون] الَّذِينَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلائِكَةُ ظَالِمِي أَنفُسِهِمْ فَأَلْقَوُاْ السَّلَمَ مَا كُنَّا نَعْمَلُ مِن سُوءٍ بَلَى إِنَّ اللّهَ عَلِيمٌ بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ* فَادْخُلُواْ أَبْوَابَ جَهَنَّمَ خَالِدِينَ فِيهَا فَلَبِئْسَ مَثْوَى الْمُتَكَبِّرِينَ (نحل/۲۸-۲۹)

الموت- القيامة، وَ أَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ بِشِمَالِهِ فَيَقُولُ يَا لَيْتَنِي لَمْ أُوتَ كِتَابِيهْ* وَ لَمْ أَدْرِ مَا حِسَابِيهْ* يَا لَيْتَهَا كَانَتِ الْقَاضِيَةَ (حاقّه/۲۵-۲۷) مِّن وَرَآئِهِ جَهَنَّمُ وَ يُسْقَى مِن مَّاء صَدِيدٍ* يَتَجَرَّعُهُ وَ لاَ يَكَادُ يُسِيغُهُ وَ يَأْتِيهِ الْمَوْتُ مِن كُلِّ مَكَانٍ وَ مَا هُوَ بِمَيِّتٍ وَ مِن وَرَآئِهِ عَذَابٌ غَلِيظٌ (ابراهيم/۱۶-۱۷) وَ نَادَوْا (المجرمون) يَا مَالِكُ لِيَقْضِ عَلَيْنَا رَبُّكَ قَالَ إِنَّكُم مَّاكِثُونَ (زخرف/۷۷)

وَ أَصْحَابُ الشِّمَالِ مَا أَصْحَابُ الشِّمَالِ* فِي سَمُومٍ وَ حَمِيمٍ* وَ ظِلٍّ مِّن يَحْمُومٍ* لَّا بَارِدٍ وَ لَا كَرِيمٍ* إِنَّهُمْ كَانُوا قَبْلَ ذَلِكَ مُتْرَفِينَ* وَ كَانُوا يُصِرُّونَ عَلَى الْحِنثِ الْعَظِيمِ* وَ كَانُوا يَقُولُونَ أَئِذَا مِتْنَا وَ كُنَّا تُرَابًا وَ عِظَامًا أَئِنَّا لَمَبْعُوثُونَ* أَوَ آبَاؤُنَا الْأَوَّلُونَ* قُلْ إِنَّ الْأَوَّلِينَ وَ الْآخِرِينَ* لَمَجْمُوعُونَ إِلَى مِيقَاتِ يَوْمٍ مَّعْلُومٍ (واقعه/۴۱-۵۰) قَالُوا (الكافرون) رَبَّنَا أَمَتَّنَا اثْنَتَيْنِ وَ أَحْيَيْتَنَا اثْنَتَيْنِ فَاعْتَرَفْنَا بِذُنُوبِنَا فَهَلْ إِلَى خُرُوجٍ مِّن سَبِيلٍ* ذَلِكُم بِأَنَّهُ إِذَا دُعِيَ اللَّهُ وَحْدَهُ كَفَرْتُمْ وَ إِن يُشْرَكْ بِهِ تُؤْمِنُوا (غافر/۱۱-۱۲) وَ الَّذِينَ كَفَرُوا لَهُمْ نَارُ جَهَنَّمَ لَا يُقْضَى عَلَيْهِمْ فَيَمُوتُوا وَ لَا يُخَفَّفُ عَنْهُم مِّنْ عَذَابِهَا كَذَلِكَ نَجْزِي كُلَّ كَفُورٍ (فاطر/۳۶) وَ يَتَجَنَّبُهَا (القرآن) الْأَشْقَى* الَّذِي يَصْلَى النَّارَ الْكُبْرَى* ثُمَّ لَا يَمُوتُ فِيهَا وَ لَا يَحْيَى(اعلي/۱۱-۱۳)

أَصْحَابَ الْيَمِينِ* فِي جَنَّاتٍ يَتَسَاءلُونَ* عَنِ الْمُجْرِمِينَ* مَا سَلَكَكُمْ فِي سَقَرَ* قَالُوا لَمْ نَكُ مِنَ الْمُصَلِّينَ* وَ لَمْ نَكُ نُطْعِمُ الْمِسْكِينَ* وَ كُنَّا نَخُوضُ مَعَ الْخَائِضِينَ* وَ كُنَّا نُكَذِّبُ بِيَوْمِ الدِّينِ* حَتَّى أَتَانَا الْيَقِينُ (مدّثّر/۳۹-۴۷)

[المتّقون] لَا يَذُوقُونَ فِيهَا (الجنة) الْمَوْتَ إِلَّا الْمَوْتَةَ الْأُولَى وَ وَقَاهُمْ عَذَابَ الْجَحِيمِ* فَضْلًا مِّن رَّبِّكَ ذَلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ (دخان/۵۶)

قَالَ قَائِلٌ مِّنْهُمْ (المخلصين) إِنِّي كَانَ لِي قَرِينٌ* يَقُولُ أَئِنَّكَ لَمِنْ الْمُصَدِّقِينَ* أَئِذَا مِتْنَا وَ كُنَّا تُرَابًا وَ عِظَامًا أَئِنَّا لَمَدِينُونَ* قَالَ هَلْ أَنتُم مُّطَّلِعُونَ* فَاطَّلَعَ فَرَآهُ فِي سَوَاء الْجَحِيمِ* قَالَ تَاللَّهِ إِنْ كِدتَّ لَتُرْدِينِ* وَ لَوْلَا نِعْمَةُ رَبِّي لَكُنتُ مِنَ الْمُحْضَرِينَ* أَفَمَا نَحْنُ بِمَيِّتِينَ* إِلَّا مَوْتَتَنَا الْأُولَى وَ مَا نَحْنُ بِمُعَذَّبِينَ* إِنَّ هَذَا لَهُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ* لِمِثْلِ هَذَا فَلْيَعْمَلْ الْعَامِلُونَ (صافّات/۵۱-۶۱)

الموت- موت الأرض، اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يُحْيِي الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا قَدْ بَيَّنَّا لَكُمُ الْآيَاتِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ (حديد/۱۷) يُحْيِي الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا وَ كَذَلِكَ تُخْرَجُونَ (روم/۱۹) وَ اللَّهُ الَّذِي أَرْسَلَ الرِّيَاحَ فَتُثِيرُ سَحَابًا فَسُقْنَاهُ إِلَى بَلَدٍ مَّيِّتٍ فَأَحْيَيْنَا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا كَذَلِكَ النُّشُورُ (فاطر/۹) وَ هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ الرِّيَاحَ بُشْرًا بَيْنَ يَدَيْ رَحْمَتِهِ وَ أَنزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً طَهُورًا* لِنُحْيِيَ بِهِ بَلْدَةً مَّيْتًا (فرقان/۴۸-۴۹) وَ هُوَ الَّذِي يُرْسِلُ الرِّيَاحَ بُشْرًا بَيْنَ يَدَيْ رَحْمَتِهِ حَتَّى إِذَا أَقَلَّتْ سَحَابًا ثِقَالًا سُقْنَاهُ لِبَلَدٍ مَّيِّتٍ فَأَنزَلْنَا بِهِ الْمَاء فَأَخْرَجْنَا بِهِ مِن كُلِّ الثَّمَرَاتِ كَذَلِكَ نُخْرِجُ الْموْتَى لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ (اعراف/۵۷) اللَّهُ الَّذِي يُرْسِلُ الرِّيَاحَ فَتُثِيرُ سَحَابًا فَيَبْسُطُهُ فِي السَّمَاء كَيْفَ يَشَاءُ وَ يَجْعَلُهُ كِسَفًا فَتَرَى الْوَدْقَ يَخْرُجُ مِنْ خِلَالِهِ … فَانظُرْ إِلَى آثَارِ رَحْمَتِ اللَّهِ كَيْفَ يُحْيِي الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا إِنَّ ذَلِكَ لَمُحْيِي الْمَوْتَى وَ هُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ (روم/۴۸-۵۰) وَ اللّهُ أَنزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَحْيَا بِهِ الأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَةً لِّقَوْمٍ يَسْمَعُونَ (نحل/۶۵) وَ [في] مَا أَنزَلَ اللّهُ مِنَ السَّمَاءِ مِن مَّاء فَأَحْيَا بِهِ الأرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا … لآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يَعْقِلُونَ (بقره/۱۶۴)

وَ تَرَى الْأَرْضَ هَامِدَةً فَإِذَا أَنزَلْنَا عَلَيْهَا الْمَاء اهْتَزَّتْ وَ رَبَتْ وَ أَنبَتَتْ مِن كُلِّ زَوْجٍ بَهِيجٍ* ذَلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ وَ أَنَّهُ يُحْيِي الْمَوْتَى وَ أَنَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ (حج/۵-۶) وَ مِنْ آيَاتِهِ يُرِيكُمُ الْبَرْقَ خَوْفًا وَ طَمَعًا وَ يُنَزِّلُ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَيُحْيِي بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يَعْقِلُونَ (روم/۲۴) وَ الَّذِي نَزَّلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً بِقَدَرٍ فَأَنشَرْنَا بِهِ بَلْدَةً مَّيْتًا كَذَلِكَ تُخْرَجُونَ (زخرف/۱۱) وَ نَزَّلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً مُّبَارَكًا … أَحْيَيْنَا بِهِ بَلْدَةً مَّيْتًا كَذَلِكَ الْخُرُوجُ (ق/۹-۱۱) وَ اخْتِلَافِ اللَّيْلِ وَ النَّهَارِ وَ مَا أَنزَلَ اللَّهُ مِنَ السَّمَاءِ مِن رِّزْقٍ فَأَحْيَا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا وَ تَصْرِيفِ الرِّيَاحِ آيَاتٌ لِّقَوْمٍ يَعْقِلُونَ (جاثيه/۵) وَ آيَةٌ لَّهُمُ الْأَرْضُ الْمَيْتَةُ أَحْيَيْنَاهَا … أَفَلَا يَشْكُرُونَ (يس/۳۳-۳۵) وَ مِنْ آيَاتِهِ أَنَّكَ تَرَى الْأَرْضَ خَاشِعَةً فَإِذَا أَنزَلْنَا عَلَيْهَا الْمَاء اهْتَزَّتْ وَ رَبَتْ إِنَّ الَّذِي أَحْيَاهَا لَمُحْيِي الْمَوْتَى إِنَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ (فصّلت/۳۹) وَ لَئِن سَأَلْتَهُم مَّن نَّزَّلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَحْيَا بِهِ الْأَرْضَ مِن بَعْدِ مَوْتِهَا لَيَقُولُنَّ اللَّهُ قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لَا يَعْقِلُونَ (عنكبوت/۶۳)