مرد، انسان مذکر، این مفهوم از مادّه «ر ج ل» ۵۵ بار «ذ ک ر» ۱۶ بار و با واژه «مرء» ۱۱ بار آمده است.
چکیده: خدا مرد و زن را از نطفهای آفرید. برای مردان و زنان از آنچه کسب کردهاند، سهمی است. خدا عمل هیچ کس از مرد و زن را تباه نمیکند. هر کس از مرد یا زن کار شایستهای کند در حالیکه مومن باشد به بهشت وارد میشود. مردان و زنان مومن پاداش دارند. مردان و زنان کافر، مشرک و منافق عذاب دارند. مردان باایمان باید دیدگان خود را فرو نهند و پاکدامنی ورزند. مردان سرپرست زنان هستند به سبب آنکه برخی بر برخی برتری دارند و به سبب آنکه از اموالشان هزینه میکنند. برای مردان و زنان از آنچه خویشان برجای میگذارند، سهمی است. سهم مرد در ارث دو برابر سهم زن است. در معاملات خود دو مرد را شاهد بگیرید. در راه خدا و مردان و زنان مستضعف بجنگید. بر مردان و زنان مستضعفی که راه به جایی ندارند و نمیتوانند هجرت کنند، گناهی نیست. سوگند به آن که نر و مادّه را آفرید (لیل/۳). آیا انسان میپندارد که بیهوده رها میشود؟ آیا نطفهای از منی که ریخته میشود، نبود سپس خون بستهای شد پس او را آفرید. سامان داد و از آن، دو گونه نر و مادّه را قرار داد (قیامت/۳۶-۳۹)؟ ای مردم، به یقین ما شما را از مرد و زنی آفریدیم. شما را تیرهها و قبیلهها قرار دادیم تا یکدیگر را بشناسید. بهراستی گرامیترین شما نزد خدا، با تقواترین شما است (حجرات/۱۳). ای مردم، از پروردگار خود که شما را از یک تن آفرید و همسر او را از [جنس] او آفرید و از آن دو، مردان و زنان بسیاری را منتشر ساخت، پروا کنید. (نساء/۱). فرمانروایی آسمانها و زمین از آن خدا است، هر چه بخواهد میآفریند، به هر کس بخواهد دخترانی میبخشد و به هر کس بخواهد پسرانی میبخشد یا به آنان پسران و دختران را با هم میدهد و هر کس را بخواهد عقیم قرار میدهد (شوری/۴۹-۵۰). خدا برای هیچ مردی (انسانی) در درون او دو قلب ننهاده است (احزاب/۴). بدانید که خدا میان مرد (انسان) و قلب او حائل میشود و بهسوی او محشور خواهید شد (انفال/۲۴). هر مردی (انسانی) در گرو چیزی است که به دست آورده است (طور/۲۱). آنچه را خدا برخی از شما را بر برخی دیگر با آن برتری داده است، آرزو نکنید. برای مردان از آنچه کسب کردهاند، بهرهای است و برای زنان از آنچه کسب کردهاند، بهرهای است. از خدا از فضل او طلب کنید. بدون تردید خدا بر هر چیزی آگاه است (نساء/۳۲). هر کس از مرد یا زن کار شایسته انجام دهد در حالیکه مومن باشد پس او را با زندگی پاکیزهای زنده میداریم و پاداش آنان را بر طبق نیکوترین آنچه انجام دادهاند، میدهیم (نحل/۹۷). هر کس از مرد و زن که کارهای شایسته انجام دهد درحالیکه مومن باشد، آنان به بهشت وارد میشوند و به اندازه گودی پشت هسته خرمایی ستم نخواهد شد (نساء/۱۲۴). بهراستی مردان و زنان مسلمان، مردان و زنان باایمان، مردان و زنان فروتنِ فرمانبردار، مردان و زنان راستپیشه و مردان و زنان شکیبا، مردان و زنان فرمانبردار، مردان و زنان صدقه دهنده، مردان و زنان روزه دار، مردان و زنان پاکدامن و مردان و زنانى که خدا را فراوان یاد مى کنند، خدا براى [همه] آنان آمرزش و پاداشى بزرگ آماده کرده است. هیچ مرد و زن مومنى را نرسد که چون خدا و فرستاده او به کارى فرمان دهند، براى آنان در کارشان اختیارى باشد. هر کس خدا و فرستاده او را نافرمانی کند، بیتردید دچار گمراهى آشکارى شده است (احزاب/۳۵-۳۶). مردان و زنان باایمان اولیاء یکدیگر هستند. به کار پسندیده فرمان میدهند و از کار ناپسند باز مى دارند. نماز به پا میدارند. زکات مى دهند و از خدا و پیامبر او اطاعت میکنند. آنان هستند که خدا بهزودى مورد رحمتشان قرار میدهد. بهراستی خدا شکستناپذیر حکیم است. خدا به مردان و زنان باایمان بهشتهایی وعده داده است که از زیر آن نهرها جارى است. در آن جاودانه خواهند بود و سراهایى پاکیزه در بهشتهاى همیشگی. خشنودى خدا بزرگتر است. این همان کامیابى بزرگ است (توبه/۷۱-۷۲). بیگمان مردان و زنان صدقه دهنده و [کسانی که] به خدا وامى نیکو داده اند به آنان دوچندان داده شود و پاداشی گرانمایه خواهند داشت (حدید/۱۸). او کسی است که آرامش را در دلهاى مومنان نازل کرد تا ایمانى بر ایمان خود بیفزایند و سپاهیان آسمانها و زمین، از آنِ خدا است و خدا داناى حکیم است تا مردان و زنانى را که ایمان آورده اند در بهشتهایی داخل کند که از زیر آن نهرها جاری است و در آن جاودانه هستند و بدیهایشان را از آنان میزداید. این نزد خدا کامیابى عظیمی است و تا مردان و زنان منافق و مردان و زنان مشرک را که به خدا گمان بد برده اند، عذاب کند. بد زمانه بر آنان باد. خدا بر آنان خشم نموده، لعنتشان کرده و جهنّم را براى آنان آماده کرده است. بد سرانجامى است (فتح/۴-۶). مردان و زنان منافق از یکدیگر هستند. به کار ناپسند فرمان میدهند و از کار پسندیده بازمى دارند. دستهاى خود را [از انفاق] مى بندند. خدا را فراموش کردند پس [خدا هم] آنها را فراموش کرد. بهراستی منافقان فاسق هستند. خدا به مردان و زنان منافق و کافران، آتش جهنّم را وعده داده است. در آن جاودانه هستند. آن براى آنان کافى است. خدا لعنتشان کرده و عذابى پایدار دارند (توبه/۶۷-۶۸). بهراستی کسانى که مردان و زنان مومن را شکنجه دادند سپس توبه نکردند، عذاب جهنّم و عذاب سوزان دارند (بروج/۱۰). پروردگارشان آنان (خردمندان) را اجابت کرد که من عمل هیچ عملکنندهای از شما را از مرد یا زن که برخی از برخی دیگر هستید، تباه نمیکنم (آلعمران/۱۹۵). مردانی که هیچ داد و ستدی آنان را از یاد خدا و برپاداشتن نماز و دادن زکات مشغول نمیدارد، از روزی که دلها و دیدگان در آن دگرگون میشود، بیم دارند تا خدا بهتر از آنچه انجام دادهاند به ایشان جزا دهد و از فضل خود برای آنان بیفزاید. خدا هر کس را بخواهد بدون حساب روزی میدهد (نور/۳۷-۳۸). از مومنان مردانی هستند که به آنچه با خدا عهد بستند، صادقانه وفا کردند پس برخی از آنان پیمان خود را به انجام رساندند و برخی از آنان در انتظار هستند و هرگز پیمان خود را تغییر نخواهند داد تا خدا صادقان را به سبب صدقشان پاداش دهد و منافقان را اگر بخواهد عذاب کند یا بر آنان ببخشاید. خدا آمرزنده مهربان است (احزاب/۲۳-۲۴). چرا در راه خدا و مستضعفان از مردان و زنان و کودکان نمیجنگید؟ همان کسانی که میگویند: پروردگارا، ما را از این شهری که اهل آن ستمکار هستند، بیرون ببر و از جانب خود برای ما سرپرستی بگمار و از جانب خود برای ما یاری قرار بده (نساء/۷۵). خدا مردی را مَثَل زده است که مملوک چند شریک ناسازگار است و مردی است که تنها فرمانبردار یک مرد است. آیا این دو، در مَثَل برابر هستند (زمر/۲۹). خدا دو مرد را مَثَل زده است که یکی از آن دو لال است که بر هیچ چیزی توانایی ندارد و سربار مولای خود است. هر جا او را میفرستد، خیری نمیآورد. آیا او و آن که به عدالت فرمان میدهد و خود بر راه راست است، مساوی هستند (نحل/۷۶)؟ برای آنان دو مرد را مَثَل بزن که برای یکی از آن دو، دو باغ از درختان انگور قرار دادیم و پیرامون آنها را با نخلها احاطه کردیم و میان آن دو کشتزاری قرار دادیم … (کهف/۳۲-۴۴). به مردان باایمان بگو، دیدگان خود را فرو نهند و پاکدامنی ورزند که این برای آنان پاکیزهتر است. بهراستی خدا به آنچه انجام میدهند، آگاه است و به زنان مومن بگو، دیدگان خود را فرو نهند و پاکدامنی ورزند و زیورهای خود را آشکار نکنند مگر آنچه پیدا است و روسری خود را بر گریبان خود اندازند و زینت خود را آشکار نکنند مگر برای شوهران، پدران، پدران شوهران، پسران، پسران شوهران، برادران، پسران برادران، پسران خواهران، زنان [همکیش] یا بردگان خود یا مردان وابسته [به خانواده] که نیاز جنسی ندارند یا کودکانی که از شرمگاه زنان آگاه نشدهاند (نور/۳۰-۳۱). دست مرد و زن دزد را قطع کنید تا جزایی باشد به سبب آنچه کرده اند. کیفرى عبرتانگیز از جانب خدا است (مائده/۳۸). زنان پلید براى مردان پلید هستند و مردان پلید براى زنان پلیدند. زنان پاک براى مردان پاک هستند و مردان پاک براى زنان پاک. اینان از آنچه درباره آنان مى گویند، پاک هستند. آنان آمرزش و روزیى گرانمایه دارند (نور/۲۶). مردان سرپرست زنان هستند به سبب اینکه خدا بعضی از آنان را بر بعضی برتری داده است و به سبب آنکه از اموال خود هزینه میکنند. پس زنان شایسته، فرمانبردار هستند و در غیاب [همسر] به سبب آنچه خدا حفظ کرده است، [اسرار او] را حفظ میکنند. زنانی را که از سرکشی آنان بیم دارید، پندشان دهید سپس در بستر از آنان دوری کنید و آنان را بزنید. اگر از شما اطاعت کردند، راهی برای [آزار] آنان نجویید. بهراستی خدا بلند مرتبه بزرگ است. اگر از اختلاف میان آن دو (زن و مرد) بیم داشتید، داوری از خانواده مرد و داوری از خانواده زن تعیین کنید. اگر قصد اصلاح داشته باشند، خدا میان آنان را سازش میدهد (نساء/۳۴-۳۵). اگر آن دو (زن و مرد) خواهان اصلاح باشند، شوهران آنان (زنان مطلّقه) به باز آوردن آنان در این مدّت (عدّه) سزاوارتر هستند. برای این زنان به طور شایسته [حقوقی] است مانند آنچه بر عهده آنان است و مردان را بر آنان مرتبتی است (بقره/۲۲۸). از زنان شما کسانى که مرتکب فحشا مى شوند، چهار تن از میان خود بر آنان شاهد بگیرید پس اگر شهادت دادند، آنان (زنان) را در خانه ها نگاه دارید تا مرگشان فرا رسد یا خدا راهى براى آنان قرار دهد. از میان شما آن دو تن را که مرتکب زشتکارى مى شوند، آزارشان دهید پس اگر توبه کردند و به اصلاح پرداختند، از آنان صرفنظر کنید. بهراستی خدا توبه پذیر مهربان است (نساء/۱۵-۱۶). به هر زن زناکار و مرد زناکارى صد تازیانه بزنید. اگر به خدا و روز بازپسین ایمان دارید، در دین خدا نسبت به آن دو شما دلسوزى نکنید و باید گروهى از مومنان در کیفر آن دو حضور یابند. مرد زناکار جز با زن زناکار یا مشرک ازدواج نکند و زن زناکار جز با مرد زناکار یا مشرک ازدواج نکند. این بر مومنان حرام است (نور/۲-۳) مردان را از آنچه پدر و مادر و خویشان بر جای میگذارند، سهمی است. برای زنان نیز از آنچه پدر و مادر و خویشان بر جای میگذارند، سهمی است. چه کم باشد چه زیاد، این سهمی تعیین شده است (نساء/۷). خدا به شما درباره فرزندانتان سفارش مى کند. برای پسر مانند سهم دو دختر است … نیمى از آنچه [همسرانتان] برجای گذاشتهاند، از آن شما [شوهران] است، اگر آنان فرزندى نداشته باشند. اگر فرزندى داشته باشند، یک چهارم آنچه برجای گذاشتهاند از آن شما است. [البته] پس از وصیتى که به آن سفارش کرده اند یا دَینى [که باید استثنا شود]. اگر شما فرزندى نداشته باشید یکچهارم میراث شما [شوهران] براى آنان است و اگر فرزندى داشته باشید، یکهشتم آنچه شما برجای گذاشتهاید، شما برای آنان خواهد بود پس از وصیتى که به آن سفارش کرده اید یا دَینى [که باید استثنا شود]. اگر مرد یا زنى که از او ارث مى برند، کلاله (بدون فرزند و پدر و مادر) باشد و او برادر یا خواهرى داشته باشد، براى هر یک از آن دو، یکششم [میراث] است. اگر آنان بیش از این باشند، در یکسوم [میراث] شریک هستند پس از وصیتى که به آن سفارش کردهاند یا دَینى که [باید استثنا شود]، بدون آنکه زیانآور باشد. این سفارش خدا است (نساء/۱۱-۱۲). از تو فتوا میخواهند، بگو، خدا درباره کلاله برای شما فتوا مى دهد، اگر مردى بمیرد و فرزندى نداشته باشد و خواهرى داشته باشد، نصف میراث از آن او است. اگر براى او (خواهر) فرزندى نباشد، آن [مرد] نیز از او ارث مى برد. اگر [ورثه] دو خواهر باشند، دو سوم میراث براى آن دو است. اگر [ورثه] برادران و خواهران باشند پس برای مرد مانند نصیب دو زن است. خدا براى شما بیان مى کند تا مبادا گمراه شوید (نساء/۱۷۶). اى کسانى که ایمان آورده اید، هر گاه به وامى تا سررسیدى معین، با یکدیگر معامله کردید، آن را بنویسید … دو شاهد از مردانتان را به شهادت طلبید، پس اگر دو مرد نبودند، مردى را با دو زن، از میان شاهدانی که رضایت دارید [شاهد بگیرید] تا (اگر) یکى از آن دو (زن) فراموش کرد، (زنِ) دیگر، به او یادآورى کند و چون گواهان احضار شوند، نباید خودداری کنند (بقره/۲۸۲). مرد- اقوام، [نوح گفت:] آیا تعجّب کردید که بر مردی از خودتان یادکردی از جانب پروردگارتان آمده تا شما را هشدار دهد و تا تقوا پیشه کنید و باشد که مورد رحمت قرار گیرید (اعراف/۶۳)؟ [نوح گفت:] پروردگارا، بر من و پدر و مادرم و هر کس که باایمان به خانه من داخل شود و مردان و زنان باایمان ببخشاى و ستمکاران را جز هلاکت نیفزاى (نوح/۲۸). [سران کافر قوم نوح گفتند:] او جز مردی که دیوانگی دارد، نیست پس تا مدتی درباره او منتظر باشید (مومنون/۲۵). [سران کافر قوم پس از نوح درباره پیامبر خود گفتند:] او جز مردى که بر خدا دروغ مى بندد، نیست. ما به او ایمان نداریم (مومنون/۳۸). [هود به قوم خود گفت:] آیا تعجب کردید که بر مردی از خود شما از جانب پروردگارتان ذکری آمده است تا شما را هشدار دهد (اعراف/۶۹)؟ [لوط به قوم خود گفت:] شما از روی شهوت به جای زنان به سراغ مردان میروید. شما گروهی اسرافکار هستید. (اعراف/۸۱). آیا به راستی شما به جاى زنان از روى شهوت به سراغ مردان مىروید؟ بلکه شما گروهی نادان هستید (نمل/۵۵). آیا بهراستی شما به سراغ مردها میروید و راه [نسل] را قطع مى کنید و در مجالس خود پلیدکارى مى کنید (عنکبوت/۲۹)؟ آیا از میان جهانیان به سراغ مردان میروید و آنچه را پروردگارتان از همسرانتان برای شما آفریده است، وامیگذارید؟ بلکه شما گروهی تجاوزکار هستید (شعراء/۱۶۵-۱۶۶). [لوط گفت:] آیا در میان شما یک مرد رشدیافته نیست (هود/۷۸)؟ او (موسی) به شهر هنگام غفلت اهل آن، وارد شد. در آنجا دو مرد را یافت که با هم زد و خورد میکردند. یکی از پیروان او و دیگری از دشمنانش بود. آن که از پیروان او بود، بر ضدّ کسی که از دشمنانش بود از وی کمک خواست … از دورترین جای شهر مردی شتابان آمد و گفت: ای موسی، سران قوم درباره تو به مشورت نشستهاند تا تو را بکشند پس از [شهر] خارج شو که من از خیرخواهان تو هستم (قصص/۱۵-۲۰). دو مرد از آنان (قوم موسی) که [از خدا] میترسیدند و خدا به آنان نعمت داده بود، گفتند: بر آنان از این در وارد شوید. هنگامی که از آن در وارد شدید، بیگمان شما پیروز خواهید شد. اگر ایمان دارید بر خدا توکّل کنید (مائده/۲۳). موسی از میان قوم خود هفتاد مرد را برای میعاد ما برگزید. آنگاه که زلزله آنان را فرا گرفت، گفت: پروردگارا، اگر میخواستی پیش از این، آنان و من را هلاک میکردی. آیا ما را به سبب آنچه نادانان ما انجام دادهاند، هلاک میکنی؟ این جز آزمایش تو نیست. هر کس را بخواهی با آن گمراه میکنی و هر کس را بخواهی هدایت میکنی. تو مولای ما هستی پس ما را بیامرز و بر ما رحمت آور که تو بهترین آمرزندگان هستی (اعراف/۱۵۵). مرد مومنی از خاندان فرعون که ایمان خود را کتمان میکرد، گفت: آیا مردی را میکشید که میگوید: پروردگار من، خدا است و برای شما از جانب پروردگارتان دلایل آشکاری آورده است؟ اگر دروغگو باشد، دروغ او به زیان او است و اگر راستگو باشد، برخی از آنچه به شما وعده میدهد به شما خواهد رسید … (غافر/۲۸-۳۵). [یهودیان] از آن دو [فرشته] چیزهایى مى آموختند که با آن میان مرد و همسرش جدایى میافکنند هر چند نمى توانستند به کسی جز به فرمان خدا زیان برسانند (بقره/۱۰۲). هنگامی که [همسر عمران] او (مریم) را بزایید، گفت: پروردگارا، من او را دختر زاییدم. خدا به آنچه او زایید، داناتر بود و پسر مانند دختر نیست (آلعمران/۳۶). [به مریم گفتند:] ای خواهر هارون، نه پدر تو مرد بدی بود و نه مادرت بدکاره بود (مریم/۲۸). مردی از دورترین جای شهر شتابان آمد و گفت: ای قوم من، از فرستادگان پیروی کنید. از کسانی که پاداشی از شما نمیخواهند و خود هدایتیافتهاند، پیروی کنید … [سرانجام کشته شد و به او] گفته شد: به بهشت وارد شو. گفت: اى کاش، قوم من مى دانستند که پروردگارم چگونه من را آمرزید و من را از گرامیداشتگان قرار داد (یس/۲۰-۲۷). محمّد، پدر هیچ یک از مردان شما نیست ولی فرستاده خدا و خاتم پیامبران است. خدا بر هر چیزی دانا است (احزاب/۴۰). پیش از تو جز مردانی از اهل شهرها را که به آنان وحی میکردیم، نفرستادیم (یوسف/۱۰۹). پیش از تو جز مردانی از اهل شهرها را که به آنان وحی میکردیم، نفرستادیم پس اگر نمیدانید از اهل ذکر بپرسید (نحل/۴۳؛ انبیاء/۷). آیا برای مردم شگفتآور است که بر مردی از خود آنان وحی کردیم که مردم را هشدار بده و مومنان را بشارت بده که نزد پروردگارشان جایگاهی راستین دارند؟ کافران گفتند: بهراستی این [مرد] ساحری آشکار است (یونس/۲). کسانى که کفر ورزیدند گفتند: آیا مردى را به شما نشان دهیم که شما را خبر مى دهد که چون کاملا متلاشى شدید، بدون تردید در آفرینشى جدید خواهید بود؟ آیا [این مرد] بر خدا دروغى بسته یا جنونى در او است؟ بلکه آنان که به آخرت ایمان ندارند، در عذاب و گمراهى دوری هستند (سبأ/۷-۸). گفتند: چرا فرشتهای بر او نازل نشده است؟ اگر فرشتهای نازل میکردیم، بیگمان کار پایان مییافت و دیگر مهلت نمییافتند. اگر او (پیامبر) را فرشتهای قرار میدادیم، باز هم او را به صورت مردی قرار میدادیم و آنچه را پوشیده میدارند، بر آنان پوشیده میداشتیم (انعام/۸-۹). هنگامی که آیات روشنگر ما بر آنان خوانده شود، گویند: این جز مردی نیست که میخواهد شما را از آنچه پدرانتان میپرستند، باز دارد (سبأ/۴۳). گفتند: چرا این قرآن بر مردی بزرگ از آن دو شهر نازل نشده است؟ آیا رحمت پروردگار تو را آنان تقسیم میکنند (زخرف/۳۱-۳۲)؟ ستمکاران گفتند: جز مردی سحرشده را پیروی نمیکنید (فرقان/۸). ما داناتر هستیم آنگاه که آنان نجوا میکنند، آنگاه که ستمکاران میگویند: شما جز مردی سحرشده را پیروی نمیکنید (اسراء/۴۷). بیگمان مسجدی که از روز نخست بر پایه تقوا بنا شده است شایستهتر است که در آن [به نماز] بایستی. در آن جا مردانی هستند که دوست دارند پاکی ورزند. خدا کسانی را که خواهان پاکی هستند، دوست دارد (توبه/۱۰۸). آنان کسانی بودند که کفر ورزیدند و شما را از مسجدالحرام بازداشتند و نگذاشتند قربانیهایی که با خود داشتید به قربانگاه برسد. اگر [در مکّه] مردان و زنان مومنی نبودند که شما آنان را نمیشناختید و آنان را پایمال میکردید و ندانسته گزند و ناخوشایندی از آنان، به شما میرسید، [خدا دست شما را از آنان باز نمیداشت و چنین کرد] تا هر کس را که بخواهد به رحمت خود درآورد (فتح/۲۵). بدون تردید کسانی که آن تهمت (داستان افک) را آوردند، گروهی از شما هستند. آن را برای خود شرّ نپندارید، بلکهآن برای شما خیر است. برای هر مردی (انسان) از آنان، گناهی است که کسب کرده است. آن کس از آنان که قسمت عمده آن را بر عهده گرفت، عذابی عظیم دارد. چرا آنگاه که آن را شنیدید، مردان و زنان مومن به خودشان گمان نیک نبردند و نگفتند: این تهمتی آشکار است؟ چرا چهار گواه بر [صحّت] آن [بهتان] نیاوردند؟ پس چون گواهان [لازم] را نیاورده اند، پس اینان خود نزد خدا دروغگو هستند. اگر فضل خدا و رحمت او در دنیا و آخرت بر شما نبود، بیشک به سبب آنچه در آن وارد شدید، به شما عذابى عظیم مى رسید (نور/۱۱-۱۴). آیا هر مردی (انسانی) از آنان (کافران) طمع دارد که به بهشت پرنعمت وارد شود (معارج/۳۸)؟ بلکه هر مردی (انسانی) از آنان (مجرمان) میخواهد که [به او از طرف خدا] نامههایی سرگشاده داده شود. هرگز، بلکه از آخرت نمیترسند، هرگز (مدّثّر/۵۲-۵۴). آیا لات و عزّی را ندیدهاید و منات، آن سومین دیگر را؟ آیا برای شما پسر و برای او دختر است؟ در این صورت آن تقسیمی ناروا است (نجم/۱۹-۲۲). [مشرکان] گفتند: آنچه در شکم این چهارپایان است، خاص مردان ما است و بر زنانمان حرام است. اگر مرده باشد، همه در آن شریک هستند. بهزودی [خدا] آنان را بر این توصیفشان کیفر میدهد. بهراستی او حکیم دانا است (انعام/۱۳۹). آیا آن را که [از جهاد] روى برتافت دیدى؟ اندکى بخشید و امتناع ورزید؟ آیا علم غیب پیش او است و او مى بیند؟ یا به آنچه در صحیفه هاى موسى [آمده] و نیز همان ابراهیمى که وفا کرد، خبر نیافته است؟ … که او است که دو گونه نر و مادّه را از نطفهای آفرید آنگاه که ریخته میشود (نجم/۳۳-۴۶). [تنی چند از جنّیان گفتند:] مردانى از انسانها به مردانى از جن پناه مى بردند و بر سرکشى آنها مى افزودند (جن/۶). کسانی که فرشتگان جان آنان را در حالیکه به خود ستم کردهاند میگیرند، به آنها میگویند: در چه حالی بودید؟ میگویند: ما در زمین مستضعف بودیم. میگویند: آیا زمین خدا وسیع نبود که در آن هجرت کنید؟ اینان جایگاهشان جهنّم است و بد سرانجامی است مگر مردان و زنان و کودکان مستضعفی که نمیتوانند چارهجویی کنند و راهی نمییابند (نساء/۹۷-۹۸). بهراستی ما شما را به عذابی نزدیک بیم دادیم، روزی که مرد (انسان) به آنچه پیش فرستاده، مینگرد و کافر میگوید: ای کاش، من خاک بودم (نبأ/۴۰). هنگامی که آن بانگ گوشخراش فرا رسد، آن روز هر مردی (انسانی) از برادر، مادر، پدر، همسر و پسران خود میگریزد. در آن روز برای هر مردی (انسانی) از آنان کاری است که او را به خود مشغول میکند (عبس/۳۳-۳۷). آن روز مردان و زنان مومن را مى بینى که نورشان در پیش روی و به جانب راستشان به سرعت روان است [به آنان گویند:] امروز شما را بشارت باد به بهشتهایى که از زیر آن نهرها جاری است در آنها جاودان هستند. این همان کامیابى بزرگ است. آن روز مردان و زنان منافق به کسانى که ایمان آورده اند، مى گویند: به ما بنگرید تا از نور شما برگیریم. گفته مى شود: به پشت سر خود برگردید و نوری بجویید. آنگاه میان آنها دیوارى زده مى شود که آن را دری است. باطن آن رحمت است و بیرون آن روى به عذاب دارد (حدید/۱۲-۱۳). بر اعراف مردانی هستند که همه را از چهرههایشان میشناسند. بهشتیان را که هنوز به آن وارد نشده و امید دارند، ندا میدهند که سلام بر شما. هنگامی که چشم آنان به دوزخیان گردانده شود، گویند: پروردگارا، ما را با ستمکاران قرار نده. اهل اعراف مردانی را که از چهرههایشان میشناسند، ندا میدهند و میگویند: جمعیّت شما و آن استکباری که میورزیدید، برای شما سودی نداشت. آیا اینان همان کسانی هستند که سوگند یاد مى کردید که خدا آنان را به رحمتى نخواهد رسانید. [ای اهل بهشت]، به بهشت وارد شوید، نه بیمى بر شما است و نه اندوهگین مى شوید (اعراف/۴۶-۴۹). [دوزخیان] گویند: چرا مردانی را که آنان را از بدکاران میشمردیم، نمیبینیم؟ آیا [دوزخی نبودند و] ما آنان را مسخره میکردیم یا چشمان [ما] بر آنان نمیافتد (ص/۶۲-۶۳). همسر، جفت، زن، ازدواج، طلاق |
الرجل
وَ مَا خَلَقَ الذَّكَرَ وَالْأُنثَى (ليل/۳) أَيَحْسَبُ الْإِنسَانُ أَن يُتْرَكَ سُدًى* أَلَمْ يَكُ نُطْفَةً مِّن مَّنِيٍّ يُمْنَى* ثُمَّ كَانَ عَلَقَةً فَخَلَقَ فَسَوَّى* فَجَعَلَ مِنْهُ الزَّوْجَيْنِ الذَّكَرَ وَ الْأُنثَى (قيامت/۳۶-۳۹) يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُم مِّن ذَكَرٍ وَ أُنثَى وَ جَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَ قَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ (حجرات/۱۳) يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُواْ رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُم مِّن نَّفْسٍ وَاحِدَةٍ وَ خَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَ بَثَّ مِنْهُمَا رِجَالًا كَثِيرًا وَ نِسَاء (نساء/۱) لِلَّهِ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ يَخْلُقُ مَا يَشَاءُ يَهَبُ لِمَنْ يَشَاءُ إِنَاثًا وَيَهَبُ لِمَن يَشَاءُ الذُّكُورَ* أَوْ يُزَوِّجُهُمْ ذُكْرَانًا وَ إِنَاثًا وَ يَجْعَلُ مَن يَشَاءُ عَقِيمًا (شوري/۴۹-۵۰)
مَّا جَعَلَ اللَّهُ لِرَجُلٍ مِّن قَلْبَيْنِ فِي جَوْفِهِ (احزاب/۴) وَ اعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ يَحُولُ بَيْنَ الْمَرْءِ وَ قَلْبِهِ وَ أَنَّهُ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ (انفال/۲۴)
كُلُّ امْرِئٍ بِمَا كَسَبَ رَهِينٌ (طور/۲۱) وَ لاَ تَتَمَنَّوْاْ مَا فَضَّلَ اللّهُ بِهِ بَعْضَكُمْ عَلَى بَعْضٍ لِّلرِّجَالِ نَصِيبٌ مِّمَّا اكْتَسَبُواْ وَ لِلنِّسَاء نَصِيبٌ مِّمَّا اكْتَسَبْنَ وَ اسْأَلُواْ اللّهَ مِن فَضْلِهِ إِنَّ اللّهَ كَانَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمًا (نساء/۳۲)
مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِّن ذَكَرٍ أَوْ أُنثَى وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَيَاةً طَيِّبَةً وَ لَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُم بِأَحْسَنِ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ (نحل/۹۷) وَ مَن يَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحَاتَ مِن ذَكَرٍ أَوْ أُنثَى وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَأُوْلَئِكَ يَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ وَ لاَ يُظْلَمُونَ نَقِيرًا (نساء/۱۲۴) إِنَّ الْمُسْلِمِينَ وَ الْمُسْلِمَاتِ وَ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ وَ الْقَانِتِينَ وَ الْقَانِتَاتِ وَ الصَّادِقِينَ وَ الصَّادِقَاتِ وَ الصَّابِرِينَ وَ الصَّابِرَاتِ وَ الْخَاشِعِينَ وَ الْخَاشِعَاتِ وَ الْمُتَصَدِّقِينَ وَ الْمُتَصَدِّقَاتِ وَ الصَّائِمِينَ وَ الصَّائِمَاتِ وَ الْحَافِظِينَ فُرُوجَهُمْ وَ الْحَافِظَاتِ وَ الذَّاكِرِينَ اللَّهَ كَثِيرًا وَ الذَّاكِرَاتِ أَعَدَّ اللَّهُ لَهُم مَّغْفِرَةً وَ أَجْرًا عَظِيمًا* وَ مَا كَانَ لِمُؤْمِنٍ وَ لَا مُؤْمِنَةٍ إِذَا قَضَى اللَّهُ وَ رَسُولُهُ أَمْرًا أَن يَكُونَ لَهُمُ الْخِيَرَةُ مِنْ أَمْرِهِمْ وَ مَن يَعْصِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ فَقَدْ ضَلَّ ضَلَالًا مُّبِينًا (احزاب/۳۵-۳۶) وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاء بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَ يُقِيمُونَ الصَّلاَةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَ يُطِيعُونَ اللّهَ وَ رَسُولَهُ أُوْلَئِكَ سَيَرْحَمُهُمُ اللّهُ إِنَّ اللّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ* وَعَدَ اللّهُ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا وَ مَسَاكِنَ طَيِّبَةً فِي جَنَّاتِ عَدْنٍ وَ رِضْوَانٌ مِّنَ اللّهِ أَكْبَرُ ذَلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ (توبه/۷۱-۷۲) إِنَّ الْمُصَّدِّقِينَ وَ الْمُصَّدِّقَاتِ وَ أَقْرَضُوا اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا يُضَاعَفُ لَهُمْ وَ لَهُمْ أَجْرٌ كَرِيمٌ (حديد/۱۸) هُوَ الَّذِي أَنزَلَ السَّكِينَةَ فِي قُلُوبِ الْمُؤْمِنِينَ لِيَزْدَادُوا إِيمَانًا مَّعَ إِيمَانِهِمْ وَ لِلَّهِ جُنُودُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ كَانَ اللَّهُ عَلِيمًا حَكِيمًا* لِيُدْخِلَ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا وَ يُكَفِّرَ عَنْهُمْ سَيِّئَاتِهِمْ وَ كَانَ ذَلِكَ عِندَ اللَّهِ فَوْزًا عَظِيمًا* وَ يُعَذِّبَ الْمُنَافِقِينَ وَ الْمُنَافِقَاتِ وَ الْمُشْرِكِينَ وَ الْمُشْرِكَاتِ الظَّانِّينَ بِاللَّهِ ظَنَّ السَّوْءِ عَلَيْهِمْ دَائِرَةُ السَّوْءِ وَ غَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ وَ لَعَنَهُمْ وَ أَعَدَّ لَهُمْ جَهَنَّمَ وَ سَاءتْ مَصِيرًا (فتح/۴-۶) الْمُنَافِقُونَ وَ الْمُنَافِقَاتُ بَعْضُهُم مِّن بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمُنكَرِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمَعْرُوفِ وَ يَقْبِضُونَ أَيْدِيَهُمْ نَسُواْ اللّهَ فَنَسِيَهُمْ إِنَّ الْمُنَافِقِينَ هُمُ الْفَاسِقُونَ* وَعَدَ الله الْمُنَافِقِينَ وَ الْمُنَافِقَاتِ وَ الْكُفَّارَ نَارَ جَهَنَّمَ خَالِدِينَ فِيهَا هِيَ حَسْبُهُمْ وَ لَعَنَهُمُ اللّهُ وَ لَهُمْ عَذَابٌ مُّقِيمٌ (توبه/۶۷-۶۸) إِنَّ الَّذِينَ فَتَنُوا الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ ثُمَّ لَمْ يَتُوبُوا فَلَهُمْ عَذَابُ جَهَنَّمَ وَ لَهُمْ عَذَابُ الْحَرِيقِ (بروج/۱۰)
فَاسْتَجَابَ لَهُمْ رَبُّهُمْ أَنِّي لاَ أُضِيعُ عَمَلَ عَامِلٍ مِّنكُم مِّن ذَكَرٍ أَوْ أُنثَى بَعْضُكُم مِّن بَعْضٍ (آلعمران/۱۹۵) رِجَالٌ لَّا تُلْهِيهِمْ تِجَارَةٌ وَ لَا بَيْعٌ عَن ذِكْرِ اللَّهِ وَ إِقَامِ الصَّلَاةِ وَ إِيتَاء الزَّكَاةِ يَخَافُونَ يَوْمًا تَتَقَلَّبُ فِيهِ الْقُلُوبُ وَ الْأَبْصَارُ * لِيَجْزِيَهُمُ اللَّهُ أَحْسَنَ مَا عَمِلُوا وَ يَزِيدَهُم مِّن فَضْلِهِ وَ اللَّهُ يَرْزُقُ مَن يَشَاءُ بِغَيْرِ حِسَابٍ (نور/۳۷-۳۸) مِنَ الْمُؤْمِنِينَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَيْهِ فَمِنْهُم مَّن قَضَى نَحْبَهُ وَ مِنْهُم مَّن يَنتَظِرُ وَ مَا بَدَّلُوا تَبْدِيلًا* لِيَجْزِيَ اللَّهُ الصَّادِقِينَ بِصِدْقِهِمْ وَ يُعَذِّبَ الْمُنَافِقِينَ إِن شَاء أَوْ يَتُوبَ عَلَيْهِمْ إِنَّ اللَّهَ كَانَ غَفُورًا رَّحِيمًا (احزاب/۲۳-۲۴) وَ مَا لَكُمْ لاَ تُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللّهِ وَ الْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الرِّجَالِ وَ النِّسَاء وَ الْوِلْدَانِ الَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا أَخْرِجْنَا مِنْ هَذِهِ الْقَرْيَةِ الظَّالِمِ أَهْلُهَا وَ اجْعَل لَّنَا مِن لَّدُنكَ وَلِيًّا وَ اجْعَل لَّنَا مِن لَّدُنكَ نَصِيرًا (نساء/۷۵)
ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا رَّجُلًا فِيهِ شُرَكَاء مُتَشَاكِسُونَ وَ رَجُلًا سَلَمًا لِّرَجُلٍ هَلْ يَسْتَوِيَانِ مَثَلًا (زمر/۲۹) وَ ضَرَبَ اللّهُ مَثَلًا رَّجُلَيْنِ أَحَدُهُمَا أَبْكَمُ لاَ يَقْدِرُ عَلَىَ شَيْءٍ وَ هُوَ كَلٌّ عَلَى مَوْلاهُ أَيْنَمَا يُوَجِّههُّ لاَ يَأْتِ بِخَيْرٍ هَلْ يَسْتَوِي هُوَ وَ مَن يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ هُوَ عَلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ (نحل/۷۶) وَ اضْرِبْ لَهُم مَّثَلًا رَّجُلَيْنِ جَعَلْنَا لِأَحَدِهِمَا جَنَّتَيْنِ مِنْ أَعْنَابٍ وَ حَفَفْنَاهُمَا بِنَخْلٍ وَ جَعَلْنَا بَيْنَهُمَا زَرْعًا … (كهف/۳۲-۴۴)
قُل لِّلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَ يَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذَلِكَ أَزْكَى لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا يَصْنَعُونَ* وَ قُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَ يَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَ لَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَ لْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَى جُيُوبِهِنَّ وَ لَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبَائِهِنَّ أَوْ آبَاء بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنَائِهِنَّ أَوْ أَبْنَاء بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي أَخَوَاتِهِنَّ أَوْ نِسَائِهِنَّ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُنَّ أَوِ التَّابِعِينَ غَيْرِ أُوْلِي الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجَالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذِينَ لَمْ يَظْهَرُوا عَلَى عَوْرَاتِ النِّسَاء (نور/۳۰-۳۱) وَ السَّارِقُ وَ السَّارِقَةُ فَاقْطَعُواْ أَيْدِيَهُمَا جَزَاء بِمَا كَسَبَا نَكَالًا مِّنَ اللّهِ (مائده/۳۸)
الْخَبِيثَاتُ لِلْخَبِيثِينَ وَ الْخَبِيثُونَ لِلْخَبِيثَاتِ وَ الطَّيِّبَاتُ لِلطَّيِّبِينَ وَ الطَّيِّبُونَ لِلطَّيِّبَاتِ أُوْلَئِكَ مُبَرَّؤُونَ مِمَّا يَقُولُونَ لَهُم مَّغْفِرَةٌ وَ رِزْقٌ كَرِيمٌ (نور/۲۶) الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّسَاء بِمَا فَضَّلَ اللّهُ بَعْضَهُمْ عَلَى بَعْضٍ وَ بِمَا أَنفَقُواْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ فَالصَّالِحَاتُ قَانِتَاتٌ حَافِظَاتٌ لِّلْغَيْبِ بِمَا حَفِظَ اللّهُ وَ اللاَّتِي تَخَافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ وَ اهْجُرُوهُنَّ فِي الْمَضَاجِعِ وَ اضْرِبُوهُنَّ فَإِنْ أَطَعْنَكُمْ فَلاَ تَبْغُواْ عَلَيْهِنَّ سَبِيلًا إِنَّ اللّهَ كَانَ عَلِيًّا كَبِيرًا* وَ إِنْ خِفْتُمْ شِقَاقَ بَيْنِهِمَا فَابْعَثُواْ حَكَمًا مِّنْ أَهْلِهِ وَ حَكَمًا مِّنْ أَهْلِهَا إِن يُرِيدَا إِصْلاَحًا يُوَفِّقِ اللّهُ بَيْنَهُمَا (نساء/۳۴-۳۵)
وَ بُعُولَتُهُنَّ (المطلّقات) أَحَقُّ بِرَدِّهِنَّ فِي ذَلِكَ إِنْ أَرَادُواْ إِصْلاَحًا وَ لَهُنَّ مِثْلُ الَّذِي عَلَيْهِنَّ بِالْمَعْرُوفِ وَ لِلرِّجَالِ عَلَيْهِنَّ دَرَجَةٌ (بقره/۲۲۸) وَ اللاَّتِي يَأْتِينَ الْفَاحِشَةَ مِن نِّسَآئِكُمْ فَاسْتَشْهِدُواْ عَلَيْهِنَّ أَرْبَعةً مِّنكُمْ فَإِن شَهِدُواْ فَأَمْسِكُوهُنَّ فِي الْبُيُوتِ حَتَّىَ يَتَوَفَّاهُنَّ الْمَوْتُ أَوْ يَجْعَلَ اللّهُ لَهُنَّ سَبِيلًا* وَ اللَّذَانَ يَأْتِيَانِهَا مِنكُمْ فَآذُوهُمَا فَإِن تَابَا وَ أَصْلَحَا فَأَعْرِضُواْ عَنْهُمَا إِنَّ اللّهَ كَانَ تَوَّابًا رَّحِيمًا (نساء/۱۵-۱۶) الزَّانِيَةُ وَ الزَّانِي فَاجْلِدُوا كُلَّ وَاحِدٍ مِّنْهُمَا مِئَةَ جَلْدَةٍ وَ لَا تَأْخُذْكُم بِهِمَا رَأْفَةٌ فِي دِينِ اللَّهِ إِن كُنتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ وَ لْيَشْهَدْ عَذَابَهُمَا طَائِفَةٌ مِّنَ الْمُؤْمِنِينَ* الزَّانِي لَا يَنكِحُ إلَّا زَانِيَةً أَوْ مُشْرِكَةً وَ الزَّانِيَةُ لَا يَنكِحُهَا إِلَّا زَانٍ أَوْ مُشْرِكٌ وَ حُرِّمَ ذَلِكَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ (نور/۲-۳)
لِّلرِّجَالِ نَصيِبٌ مِّمَّا تَرَكَ الْوَالِدَانِ وَ الأَقْرَبُونَ وَ لِلنِّسَاء نَصِيبٌ مِّمَّا تَرَكَ الْوَالِدَانِ وَ الأَقْرَبُونَ مِمَّا قَلَّ مِنْهُ أَوْ كَثُرَ نَصِيبًا مَّفْرُوضًا (نساء/۷) يُوصِيكُمُ اللّهُ فِي أَوْلاَدِكُمْ لِلذَّكَرِ مِثْلُ حَظِّ الأُنثَيَيْنِ … وَ لَكُمْ نِصْفُ مَا تَرَكَ أَزْوَاجُكُمْ إِن لَّمْ يَكُن لَّهُنَّ وَلَدٌ فَإِن كَانَ لَهُنَّ وَلَدٌ فَلَكُمُ الرُّبُعُ مِمَّا تَرَكْنَ مِن بَعْدِ وَصِيَّةٍ يُوصِينَ بِهَا أَوْ دَيْنٍ وَ لَهُنَّ الرُّبُعُ مِمَّا تَرَكْتُمْ إِن لَّمْ يَكُن لَّكُمْ وَلَدٌ فَإِن كَانَ لَكُمْ وَلَدٌ فَلَهُنَّ الثُّمُنُ مِمَّا تَرَكْتُم مِّن بَعْدِ وَصِيَّةٍ تُوصُونَ بِهَا أَوْ دَيْنٍ وَ إِن كَانَ رَجُلٌ يُورَثُ كَلاَلَةً أَو امْرَأَةٌ وَ لَهُ أَخٌ أَوْ أُخْتٌ فَلِكُلِّ وَاحِدٍ مِّنْهُمَا السُّدُسُ فَإِن كَانُوَاْ أَكْثَرَ مِن ذَلِكَ فَهُمْ شُرَكَاء فِي الثُّلُثِ مِن بَعْدِ وَصِيَّةٍ يُوصَى بِهَآ أَوْ دَيْنٍ غَيْرَ مُضَآرٍّ وَصِيَّةً مِّنَ اللّهِ (نساء/۱۱-۱۲) يَسْتَفْتُونَكَ قُلِ اللّهُ يُفْتِيكُمْ فِي الْكَلاَلَةِ إِنِ امْرُؤٌ هَلَكَ لَيْسَ لَهُ وَلَدٌ وَ لَهُ أُخْتٌ فَلَهَا نِصْفُ مَا تَرَكَ وَ هُوَ يَرِثُهَآ إِن لَّمْ يَكُن لَّهَا وَلَدٌ فَإِن كَانَتَا اثْنَتَيْنِ فَلَهُمَا الثُّلُثَانِ مِمَّا تَرَكَ وَ إِن كَانُواْ إِخْوَةً رِّجَالًا وَ نِسَاء فَلِلذَّكَرِ مِثْلُ حَظِّ الأُنثَيَيْنِ يُبَيِّنُ اللّهُ لَكُمْ أَن تَضِلُّواْ (نساء/۱۷۶)
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ إِذَا تَدَايَنتُم بِدَيْنٍ إِلَى أَجَلٍ مُّسَمًّى فَاكْتُبُوهُ … وَ اسْتَشْهِدُواْ شَهِيدَيْنِ من رِّجَالِكُمْ فَإِن لَّمْ يَكُونَا رَجُلَيْنِ فَرَجُلٌ وَ امْرَأَتَانِ مِمَّن تَرْضَوْنَ مِنَ الشُّهَدَاء أَن تَضِلَّ إْحْدَاهُمَا فَتُذَكِّرَ إِحْدَاهُمَا الأُخْرَى وَ لاَ يَأْبَ الشُّهَدَاء إِذَا مَا دُعُواْ (بقره/۲۸۲)
الرّجل- الاقوام، [قال نوح] أَوَعَجِبْتُمْ أَن جَاءكُمْ ذِكْرٌ مِّن رَّبِّكُمْ عَلَى رَجُلٍ مِّنكُمْ لِيُنذِرَكُمْ وَ لِتَتَّقُواْ وَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ (اعراف/۶۳) رَبِّ اغْفِرْ لِي وَ لِوَالِدَيَّ وَ لِمَن دَخَلَ بَيْتِيَ مُؤْمِنًا وَ لِلْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ وَ لَا تَزِدِ الظَّالِمِينَ إِلَّا تَبَارًا (نوح/۲۸) [قال ملأ الكافر قوم نوح] إِنْ هُوَ إِلَّا رَجُلٌ بِهِ جِنَّةٌ فَتَرَبَّصُوا بِهِ حَتَّى حِينٍ (مومنون/۲۵)
[قال الملأ الكافر من بعد نوح في رسولهم] إِنْ هُوَ إِلَّا رَجُلٌ افْتَرَى عَلَى اللَّهِ كَذِبًا وَ مَا نَحْنُ لَهُ بِمُؤْمِنِينَ (مومنون/۳۸) [قال هود لقومه] أَوَعَجِبْتُمْ أَن جَاءكُمْ ذِكْرٌ مِّن رَّبِّكُمْ عَلَى رَجُلٍ مِّنكُمْ لِيُنذِرَكُمْ (اعراف/۶۹)
[قال لوط لقومه] إِنَّكُمْ لَتَأْتُونَ الرِّجَالَ شَهْوَةً مِّن دُونِ النِّسَاء بَلْ أَنتُمْ قَوْمٌ مُّسْرِفُونَ (اعراف/۸۱) أَئِنَّكُمْ لَتَأْتُونَ الرِّجَالَ شَهْوَةً مِّن دُونِ النِّسَاء بَلْ أَنتُمْ قَوْمٌ تَجْهَلُونَ (نمل/۵۵) أَئِنَّكُمْ لَتَأْتُونَ الرِّجَالَ وَ تَقْطَعُونَ السَّبِيلَ وَ تَأْتُونَ فِي نَادِيكُمُ الْمُنكَرَ (عنكبوت/۲۹) أَتَأْتُونَ الذُّكْرَانَ مِنَ الْعَالَمِينَ* وَ تَذَرُونَ مَا خَلَقَ لَكُمْ رَبُّكُمْ مِنْ أَزْوَاجِكُم بَلْ أَنتُمْ قَوْمٌ عَادُونَ (شعراء/۱۶۵-۱۶۶) أَلَيْسَ مِنكُمْ رَجُلٌ رَّشِيدٌ (هود/۷۸)
وَ دَخَلَ (موسي) الْمَدِينَةَ عَلَى حِينِ غَفْلَةٍ مِّنْ أَهْلِهَا فَوَجَدَ فِيهَا رَجُلَيْنِ يَقْتَتِلَانِ هَذَا مِن شِيعَتِهِ وَ هَذَا مِنْ عَدُوِّهِ فَاسْتَغَاثَهُ الَّذِي مِن شِيعَتِهِ عَلَى الَّذِي مِنْ عَدُوِّهِ … وَ جَاء رَجُلٌ مِّنْ أَقْصَى الْمَدِينَةِ يَسْعَى قَالَ يَا مُوسَى إِنَّ الْمَلَأَ يَأْتَمِرُونَ بِكَ لِيَقْتُلُوكَ فَاخْرُجْ إِنِّي لَكَ مِنَ النَّاصِحِينَ (قصص/۱۵-۲۰) قَالَ رَجُلاَنِ مِنَ الَّذِينَ يَخَافُونَ أَنْعَمَ اللّهُ عَلَيْهِمَا ادْخُلُواْ عَلَيْهِمُ الْبَابَ فَإِذَا دَخَلْتُمُوهُ فَإِنَّكُمْ غَالِبُونَ وَ عَلَى اللّهِ فَتَوَكَّلُواْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ (مائده/۲۳) وَ اخْتَارَ مُوسَى قَوْمَهُ سَبْعِينَ رَجُلًا لِّمِيقَاتِنَا فَلَمَّا أَخَذَتْهُمُ الرَّجْفَةُ قَالَ رَبِّ لَوْ شِئْتَ أَهْلَكْتَهُم مِّن قَبْلُ وَ إِيَّايَ أَتُهْلِكُنَا بِمَا فَعَلَ السُّفَهَاء مِنَّا إِنْ هِيَ إِلاَّ فِتْنَتُكَ تُضِلُّ بِهَا مَن تَشَاء وَ تَهْدِي مَن تَشَاء أَنتَ وَلِيُّنَا فَاغْفِرْ لَنَا وَ ارْحَمْنَا وَ أَنتَ خَيْرُ الْغَافِرِينَ (اعراف/۱۵۵)
وَ قَالَ رَجُلٌ مُّؤْمِنٌ مِّنْ آلِ فِرْعَوْنَ يَكْتُمُ إِيمَانَهُ أَتَقْتُلُونَ رَجُلًا أَن يَقُولَ رَبِّيَ اللَّهُ وَ قَدْ جَاءكُم بِالْبَيِّنَاتِ مِن رَّبِّكُمْ وَ إِن يَكُ كَاذِبًا فَعَلَيْهِ كَذِبُهُ وَ إِن يَكُ صَادِقًا يُصِبْكُم بَعْضُ الَّذِي يَعِدُكُمْ … (غافر/۲۸-۳۵)
فَيَتَعَلَّمُونَ (اليهود) مِنْهُمَا (ملكَیَن) مَا يُفَرِّقُونَ بِهِ بَيْنَ الْمَرْءِ وَ زَوْجِهِ وَ مَا هُم بِضَآرِّينَ بِهِ مِنْ أَحَدٍ إِلاَّ بِإِذْنِ اللّهِ (بقره/۱۰۲)
فَلَمَّا [امرأة عمران] وَضَعَتْهَا (مريم) قَالَتْ رَبِّ إِنِّي وَضَعْتُهَا أُنثَى وَ اللّهُ أَعْلَمُ بِمَا وَضَعَتْ وَ لَيْسَ الذَّكَرُ كَالأُنثَى (آلعمران/۳۶)
[قال لمریم] يَا أُخْتَ هَارُونَ مَا كَانَ أَبُوكِ امْرَأَ سَوْءٍ وَ مَا كَانَتْ أُمُّكِ بَغِيًّا (مريم/۲۸) وَ جَاء مِنْ أَقْصَى الْمَدِينَةِ رَجُلٌ يَسْعَى قَالَ يَا قَوْمِ اتَّبِعُوا الْمُرْسَلِينَ* اتَّبِعُوا مَن لاَّ يَسْأَلُكُمْ أَجْرًا وَ هُم مُّهْتَدُونَ … قِيلَ ادْخُلِ الْجَنَّةَ قَالَ يَا لَيْتَ قَوْمِي يَعْلَمُونَ* بِمَا غَفَرَ لِي رَبِّي وَ جَعَلَنِي مِنَ الْمُكْرَمِينَ (يس/۲۰-۲۷)
مَّا كَانَ مُحَمَّدٌ أَبَا أَحَدٍ مِّن رِّجَالِكُمْ وَلَكِن رَّسُولَ اللَّهِ وَ خَاتَمَ النَّبِيِّينَ وَ كَانَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمًا (احزاب/۴۰) وَ مَا أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِكَ إِلاَّ رِجَالًا نُّوحِي إِلَيْهِم مِّنْ أَهْلِ الْقُرَى (يوسف/۱۰۹) وَ مَا أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِكَ إِلاَّ رِجَالًا نُّوحِي إِلَيْهِمْ فَاسْأَلُواْ أَهْلَ الذِّكْرِ إِن كُنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ (نحل/۴۳) وَ مَا أَرْسَلْنَا قَبْلَكَ إِلاَّ رِجَالًا نُّوحِي إِلَيْهِمْ فَاسْأَلُواْ أَهْلَ الذِّكْرِ إِن كُنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ (انبياء/۷) أَكَانَ لِلنَّاسِ عَجَبًا أَنْ أَوْحَيْنَا إِلَى رَجُلٍ مِّنْهُمْ أَنْ أَنذِرِ النَّاسَ وَ بَشِّرِ الَّذِينَ آمَنُواْ أَنَّ لَهُمْ قَدَمَ صِدْقٍ عِندَ رَبِّهِمْ قَالَ الْكَافِرُونَ إِنَّ هَذَا لَسَاحِرٌ مُّبِينٌ (يونس/۲) وَ قَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا هَلْ نَدُلُّكُمْ عَلَى رَجُلٍ يُنَبِّئُكُمْ إِذَا مُزِّقْتُمْ كُلَّ مُمَزَّقٍ إِنَّكُمْ لَفِي خَلْقٍ جَدِيدٍ* أَفْتَرَى عَلَى اللَّهِ كَذِبًا أَم بِهِ جِنَّةٌ بَلِ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ فِي الْعَذَابِ وَ الضَّلَالِ الْبَعِيدِ (سبأ/۷-۸) وَ قَالُواْ لَوْلا أُنزِلَ عَلَيْهِ مَلَكٌ وَ لَوْ أَنزَلْنَا مَلَكًا لَّقُضِيَ الأمْرُ ثُمَّ لاَ يُنظَرُونَ* وَ لَوْ جَعَلْنَاهُ مَلَكًا لَّجَعَلْنَاهُ رَجُلًا وَ لَلَبَسْنَا عَلَيْهِم مَّا يَلْبِسُونَ (انعام/۸-۹) وَ إِذَا تُتْلَى عَلَيْهِمْ آيَاتُنَا بَيِّنَاتٍ قَالُوا مَا هَذَا إِلَّا رَجُلٌ يُرِيدُ أَن يَصُدَّكُمْ عَمَّا كَانَ يَعْبُدُ آبَاؤُكُمْ (سبأ/۴۳) وَ قَالُوا لَوْلَا نُزِّلَ هَذَا الْقُرْآنُ عَلَى رَجُلٍ مِّنَ الْقَرْيَتَيْنِ عَظِيمٍ* أَهُمْ يَقْسِمُونَ رَحْمَةَ رَبِّكَ نَحْنُ قَسَمْنَا بَيْنَهُم (زخرف/۳۱-۳۲) وَ قَالَ الظَّالِمُونَ إِن تَتَّبِعُونَ إِلَّا رَجُلًا مَّسْحُورًا (فرقان/۸) نَّحْنُ أَعْلَمُ وَ إِذْ هُمْ نَجْوَى إِذْ يَقُولُ الظَّالِمُونَ إِن تَتَّبِعُونَ إِلاَّ رَجُلًا مَّسْحُورًا (اسراء/۴۷)
لَّمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَى التَّقْوَى مِنْ أَوَّلِ يَوْمٍ أَحَقُّ أَن تَقُومَ فِيهِ فِيهِ رِجَالٌ يُحِبُّونَ أَن يَتَطَهَّرُواْ وَ اللّهُ يُحِبُّ الْمُطَّهِّرِينَ (توبه/۱۰۸)
هُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ صَدُّوكُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَ الْهَدْيَ مَعْكُوفًا أَن يَبْلُغَ مَحِلَّهُ وَ لَوْلَا رِجَالٌ مُّؤْمِنُونَ وَ نِسَاء مُّؤْمِنَاتٌ لَّمْ تَعْلَمُوهُمْ أَن تَطَؤُوهُمْ فَتُصِيبَكُم مِّنْهُم مَّعَرَّةٌ بِغَيْرِ عِلْمٍ لِيُدْخِلَ اللَّهُ فِي رَحْمَتِهِ مَن يَشَاءُ (فتح/۲۵) إِنَّ الَّذِينَ جَاؤُوا بِالْإِفْكِ عُصْبَةٌ مِّنكُمْ لَا تَحْسَبُوهُ شَرًّا لَّكُم بَلْ هُوَ خَيْرٌ لَّكُمْ لِكُلِّ امْرِئٍ مِّنْهُم مَّا اكْتَسَبَ مِنَ الْإِثْمِ وَ الَّذِي تَوَلَّى كِبْرَهُ مِنْهُمْ لَهُ عَذَابٌ عَظِيمٌ* لَوْلَا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ ظَنَّ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِنَاتُ بِأَنفُسِهِمْ خَيْرًا وَ قَالُوا هَذَا إِفْكٌ مُّبِينٌ* لَوْلَا جَاؤُوا عَلَيْهِ بِأَرْبَعَةِ شُهَدَاء فَإِذْ لَمْ يَأْتُوا بِالشُّهَدَاء فَأُوْلَئِكَ عِندَ اللَّهِ هُمُ الْكَاذِبُونَ* وَ لَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَتُهُ فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ لَمَسَّكُمْ فِي مَا أَفَضْتُمْ فِيهِ عَذَابٌ عَظِيمٌ (نور/۱۱-۱۴)
أَيَطْمَعُ كُلُّ امْرِئٍ مِّنْهُمْ أَن يُدْخَلَ جَنَّةَ نَعِيمٍ (معارج/۳۸) بَلْ يُرِيدُ كُلُّ امْرِئٍ مِّنْهُمْ أَن يُؤْتَى صُحُفًا مُّنَشَّرَةً* كَلَّا بَل لَا يَخَافُونَ الْآخِرَةَ* كَلَّا إِنَّهُ تَذْكِرَةٌ (مدّثّر/۵۲-۵۴)
أَفَرَأَيْتُمُ اللَّاتَ وَ الْعُزَّى* وَ مَنَاةَ الثَّالِثَةَ الْأُخْرَى* أَلَكُمُ الذَّكَرُ وَ لَهُ الْأُنثَى* تِلْكَ إِذًا قِسْمَةٌ ضِيزَى (نجم/۱۹-۲۲) وَ قَالُواْ (المشركون) مَا فِي بُطُونِ هَذِهِ الأَنْعَامِ خَالِصَةٌ لِّذُكُورِنَا وَ مُحَرَّمٌ عَلَى أَزْوَاجِنَا وَ إِن يَكُن مَّيْتَةً فَهُمْ فِيهِ شُرَكَاء سَيَجْزِيهِمْ وَصْفَهُمْ إِنَّهُ حِكِيمٌ عَلِيمٌ (انعام/۱۳۹)
برود آخر اقوام أَفَرَأَيْتَ الَّذِي تَوَلَّى* وَ أَعْطَى قَلِيلًا وَ أَكْدَى* أَعِندَهُ عِلْمُ الْغَيْبِ فَهُوَ يَرَى* أَمْ لَمْ يُنَبَّأْ بِمَا فِي صُحُفِ مُوسَى* وَ إِبْرَاهِيمَ الَّذِي وَفَّى … أَنَّهُ خَلَقَ الزَّوْجَيْنِ الذَّكَرَ وَ الْأُنثَى* مِن نُّطْفَةٍ إِذَا تُمْنَى (نجم/۳۳-۴۶)
[قالوا نفر من الجن] أَنَّهُ كَانَ رِجَالٌ مِّنَ الْإِنسِ يَعُوذُونَ بِرِجَالٍ مِّنَ الْجِنِّ فَزَادُوهُمْ رَهَقًا (جن/۶) إِنَّ الَّذِينَ تَوَفَّاهُمُ الْمَلآئِكَةُ ظَالِمِي أَنْفُسِهِمْ قَالُواْ فِيمَ كُنتُمْ قَالُواْ كُنَّا مُسْتَضْعَفِينَ فِي الأَرْضِ قَالْوَاْ أَلَمْ تَكُنْ أَرْضُ اللّهِ وَاسِعَةً فَتُهَاجِرُواْ فِيهَا فَأُوْلَئِكَ مَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَ سَاءتْ مَصِيرًا* إِلاَّ الْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الرِّجَالِ وَ النِّسَاء وَالْوِلْدَانِ لاَ يَسْتَطِيعُونَ حِيلَةً وَ لاَ يَهْتَدُونَ سَبِيلًا (نساء/۹۷-۹۸)
إِنَّا أَنذَرْنَاكُمْ عَذَابًا قَرِيبًا يَوْمَ يَنظُرُ الْمَرْءُ مَا قَدَّمَتْ يَدَاهُ وَ يَقُولُ الْكَافِرُ يَا لَيْتَنِي كُنتُ تُرَابًا (نبأ/۴۰) فَإِذَا جَاءتِ الصَّاخَّةُ* يَوْمَ يَفِرُّ الْمَرْءُ مِنْ أَخِيهِ* وَ أُمِّهِ وَ أَبِيهِ* وَ صَاحِبَتِهِ وَ بَنِيهِ* لِكُلِّ امْرِئٍ مِّنْهُمْ يَوْمَئِذٍ شَأْنٌ يُغْنِيهِ (عبس/۳۳-۳۷)
يَوْمَ تَرَى الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ يَسْعَى نُورُهُم بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَبِأَيْمَانِهِم بُشْرَاكُمُ الْيَوْمَ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا ذَلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ* يَوْمَ يَقُولُ الْمُنَافِقُونَ وَ الْمُنَافِقَاتُ لِلَّذِينَ آمَنُوا انظُرُونَا نَقْتَبِسْ مِن نُّورِكُمْ قِيلَ ارْجِعُوا وَرَاءكُمْ فَالْتَمِسُوا نُورًا فَضُرِبَ بَيْنَهُم بِسُورٍ لَّهُ بَابٌ بَاطِنُهُ فِيهِ الرَّحْمَةُ وَ ظَاهِرُهُ مِن قِبَلِهِ الْعَذَابُ (حديد/۱۱-۱۳) وَ عَلَى الأَعْرَافِ رِجَالٌ يَعْرِفُونَ كُلاًّ بِسِيمَاهُمْ وَ نَادَوْاْ أَصْحَابَ الْجَنَّةِ أَن سَلاَمٌ عَلَيْكُمْ لَمْ يَدْخُلُوهَا وَ هُمْ يَطْمَعُونَ* وَ إِذَا صُرِفَتْ أَبْصَارُهُمْ تِلْقَاء أَصْحَابِ النَّارِ قَالُواْ رَبَّنَا لاَ تَجْعَلْنَا مَعَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ* وَ نَادَى أَصْحَابُ الأَعْرَافِ رِجَالًا يَعْرِفُونَهُمْ بِسِيمَاهُمْ قَالُواْ مَا أَغْنَى عَنكُمْ جَمْعُكُمْ وَ مَا كُنتُمْ تَسْتَكْبِرُونَ* أَهَؤُلاء الَّذِينَ أَقْسَمْتُمْ لاَ يَنَالُهُمُ اللّهُ بِرَحْمَةٍ ادْخُلُواْ الْجَنَّةَ لاَ خَوْفٌ عَلَيْكُمْ وَ لاَ أَنتُمْ تَحْزَنُونَ (اعراف/۴۶-۴۹)
وَ قَالُوا [اصحاب النار] مَا لَنَا لَا نَرَى رِجَالًا كُنَّا نَعُدُّهُم مِّنَ الْأَشْرَارِ* أَتَّخَذْنَاهُمْ سِخْرِيًّا أَمْ زَاغَتْ عَنْهُمُ الْأَبْصَارُ (ص/۶۲-۶۳) |