چکیده: قرآن گاه آیات خود را محکم و گاه متشابه معرفی کرده است ولی این آیات را نسبت به یکدیگر برخی محکم و برخی متشابه دانسته است.

[این قرآن] کتابى است که آیات آن محکم‌ شده سپس از جانب حکیمى آگاه به روشنى بیان شده است که جز خدا را نپرستید. به راستى من از جانب او براى شما هشداردهنده و بشارتگر هستم و این‌که از پروردگارتان آمرزش بخواهید سپس به سوی او توبه کنید تا شما را با بهره ‏مندى نیکویى تا زمانى معین بهره‏ مند کند و به هر شایسته فضلی از فضلش بدهد. اگر رویگردان شوید من از عذاب روزى بزرگ بر شما بیمناک هستم (هود/۱-۳). او کسى است که این کتاب را بر تو نازل کرد. برخی از آن، آیات محکم است. آنها اساس کتاب هستند و برخی دیگر متشابهات هستند. امّا کسانى که در قلب‌هایشان انحراف است، براى فتنه ‏جویى و طلب تأویل آن از متشابه آن پیروى مى‏ کنند، با آن‌که تأویل آن را جز خدا نمى‏ داند و راسخان در علم مى ‏گویند: ما به آن ایمان آوردیم. همه از جانب پروردگار ما است و جز خردمندان کسى متذکر نمى ‏شود (آل‌‌عمران/۷).

کسانى که ایمان آورده ‏اند، مى‏ گویند: چرا سوره‏اى [برای جهاد] نازل نمى‌شود پس چون سوره‏اى محکم نازل شود و در آن از جنگ یاد شود، کسانی که در دل‌هایشان بیماری است، مانند نگریستن کسى که بیهوشى مرگ به او رسیده، به تو مى ‏نگرند (محمّد/۲۰).

كِتَابٌ أُحْكِمَتْ آيَاتُهُ ثُمَّ فُصِّلَتْ مِن لَّدُنْ حَكِيمٍ خَبِيرٍ* أَلاَّ تَعْبُدُواْ إِلاَّ اللّهَ إِنَّنِي لَكُم مِّنْهُ نَذِيرٌ وَ بَشِيرٌ* وَ أَنِ اسْتَغْفِرُواْ رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُواْ إِلَيْهِ يُمَتِّعْكُم مَّتَاعًا حَسَنًا إِلَى أَجَلٍ مُّسَمًّى وَ يُؤْتِ كُلَّ ذِي فَضْلٍ فَضْلَهُ وَ إِن تَوَلَّوْاْ فَإِنِّيَ أَخَافُ عَلَيْكُمْ عَذَابَ يَوْمٍ كَبِيرٍ (هود/۱-۳) هُوَ الَّذِيَ أَنزَلَ عَلَيْكَ الْكِتَابَ مِنْهُ آيَاتٌ مُّحْكَمَاتٌ هُنَّ أُمُّ الْكِتَابِ وَ أُخَرُ مُتَشَابِهَاتٌ فَأَمَّا الَّذِينَ في قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ فَيَتَّبِعُونَ مَا تَشَابَهَ مِنْهُ ابْتِغَاء الْفِتْنَةِ وَ ابْتِغَاء تَأْوِيلِهِ وَ مَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلاَّ اللّهُ وَ الرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ يَقُولُونَ آمَنَّا بِهِ كُلٌّ مِّنْ عِندِ رَبِّنَا وَ مَا يَذَّكَّرُ إِلاَّ أُوْلُواْ الألْبَابِ (آل‌‌عمران/۷)

وَ يَقُولُ الَّذِينَ آمَنُوا لَوْلَا نُزِّلَتْ سُورَةٌ فَإِذَا أُنزِلَتْ سُورَةٌ مُّحْكَمَةٌ وَ ذُكِرَ فِيهَا الْقِتَالُ رَأَيْتَ الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ يَنظُرُونَ إِلَيْكَ نَظَرَ الْمَغْشِيِّ عَلَيْهِ مِنَ الْمَوْتِ فَأَوْلَى لَهُمْ (محمّد/۲۰)