محراب، محلّ عبادت، این مفهوم از مادّه «ح ر ب» ۵ بار آمده است.
چکیده: در محراب نزد مریم از جانب خدا روزی بود. او در محراب، به نماز ایستاد و از پروردگار خود فرزندی خواست. فرشتگان در محراب به او بشارت فرزندی به نام یحیی دادند. برخی از جنّیان برای سلیمان، محراب میساختند. هر بار زکریا در محراب بر او (مریم) وارد مىشد، نزد او روزیی مى یافت. گفت: اى مریم، این از کجا براى تو آمده است؟ گفت: این از جانب خدا است. به راستی خدا به هر کس بخواهد بىحساب روزى مى دهد. آنجا بود که زکریا پروردگار خود را خواند. گفت: پروردگارا، از جانب خود فرزندى پاک به من ببخش. به راستی تو شنونده دعا هستى. پس در حالىکه در محراب به نماز ایستاده بود، فرشتگان، او را ندا دادند که خدا تو را به یحیى بشارت مى دهد که تصدیقکننده کلمهای از خدا، بزرگوار، خویشتندار و پیامبرى از شایستگان است (آلعمران/۳۷-۳۹). [زکریا] پروردگار خود را آهسته ندا داد گفت: پروردگارا، من استخوانم سست گردیده و سرم از پیرى سپید گشته. اى پروردگار من، هرگز در دعاى تو ناامید نبوده ام. من از بستگانم پس از خود، بیمناک هستم و زنم نازا است پس از جانب خود، ولىّ [و جانشینى] به من ببخش که از من ارث برد و از خاندان یعقوب نیز ارث ببرد و او را اى پروردگار من، پسندیده گردان. اى زکریا، ما تو را به پسرى که نام او یحیى است، بشارت مى دهیم که پیش از این همنامى براى او قرار نداده ایم (مریم/۳-۷). گفت: پروردگارا، چگونه من پسری داشته باشم در حالىکه پیر شدهام و زنم نازا است (آلعمران/۴۰)؟ گفت: پروردگارا، چگونه من پسرى داشته باشم در حالیکه زنم نازا است و من از پیری به فرتوتی رسیدهام (مریم/۸)؟ گفت: چنین است. خدا هر چه بخواهد، مى کند (آلعمران/۴۰). گفت: چنین است. پروردگار تو فرمود: این بر من آسان است و پیش از این تو را در حالىکه چیزى نبودى، آفریدم (مریم/۹). گفت: پروردگارا، براى من نشانه اى قرار ده (آلعمران/۴۱؛ مریم/۱۰). فرمود: نشانه تو این است که سه روز با مردم جز به اشاره سخن نگویى. پروردگار خود را بسیار یاد کن و شام و صبح [او را] تسبیح بگو (آلعمران/۴۱). فرمود: نشانه تو این است که سه شبانه [روز] با اینکه سالم هستى، نمیتوانی با مردم سخن بگویی. پس، از محراب بر قوم خود بیرون رفت و به آنان اشاره کرد که صبح و شام خدا را تسبیح بگویید (مریم/۱۰-۱۱). آیا خبر دادخواهان چون از محراب [داوود] بالا رفتند، به تو رسید؟ آنگاه که بر داوود وارد شدند و او از آنان به هراس افتاد. گفتند: نترس. [ما] دو مدّعى هستیم که یکى از ما بر دیگرى ستم کرده پس میان ما به حق داورى کن و از حق دور نشو. ما را به راه راست هدایت کن (ص/۲۱-۲۲). [برخی از جن] براى سلیمان آنچه مىخواست از محرابها، مجسّمه ها، ظروف بزرگ حوضمانند و دیگهاى ثابت مى ساختند. اى خاندان داوود، سپاس به جای آورید. اندکى از بندگان من پیوسته سپاسگزار هستند (سبأ/۱۳). |
محراب
كُلَّمَا دَخَلَ عَلَيْهَا زَكَرِيَّا الْمِحْرَابَ وَجَدَ عِندَهَا رِزْقًا قَالَ يَا مَرْيَمُ أَنَّى لَكِ هَذَا قَالَتْ هُوَ مِنْ عِندِ اللّهِ إنَّ اللّهَ يَرْزُقُ مَن يَشَاءُ بِغَيْرِ حِسَابٍ* هُنَالِكَ دَعَا زَكَرِيَّا رَبَّهُ قَالَ رَبِّ هَبْ لِي مِن لَّدُنْكَ ذُرِّيَّةً طَيِّبَةً إِنَّكَ سَمِيعُ الدُّعَاء* فَنَادَتْهُ الْمَلآئِكَةُ وَ هُوَ قَائِمٌ يُصَلِّي فِي الْمِحْرَابِ أَنَّ اللّهَ يُبَشِّرُكَ بِيَحْيَى مُصَدِّقًا بِكَلِمَةٍ مِّنَ اللّهِ وَ سَيِّدًا وَ حَصُورًا وَ نَبِيًّا مِّنَ الصَّالِحِينَ (آلعمران/۳۷-۳۹) إِذْ نَادَى (زکریا) رَبَّهُ نِدَاء خَفِيًّا* قَالَ رَبِّ إِنِّي وَهَنَ الْعَظْمُ مِنِّي وَ اشْتَعَلَ الرَّأْسُ شَيْبًا وَلَمْ أَكُن بِدُعَائِكَ رَبِّ شَقِيًّا* وَ إِنِّي خِفْتُ الْمَوَالِيَ مِن وَرَائِي وَ كَانَتِ امْرَأَتِي عَاقِرًا فَهَبْ لِي مِن لَّدُنكَ وَلِيًّا* يَرِثُنِي وَ يَرِثُ مِنْ آلِ يَعْقُوبَ وَ اجْعَلْهُ رَبِّ رَضِيًّا* يَا زَكَرِيَّا إِنَّا نُبَشِّرُكَ بِغُلَامٍ اسْمُهُ يَحْيَى لَمْ نَجْعَل لَّهُ مِن قَبْلُ سَمِيًّا (مريم/۳-۷) قَالَ رَبِّ أَنَّىَ يَكُونُ لِي غُلاَمٌ وَ قَدْ بَلَغَنِيَ الْكِبَرُ وَ امْرَأَتِي عَاقِرٌ (آلعمران/۴۰) قَالَ رَبِّ أَنَّى يَكُونُ لِي غُلَامٌ وَ كَانَتِ امْرَأَتِي عَاقِرًا وَ قَدْ بَلَغْتُ مِنَ الْكِبَرِ عِتِيًّا (مريم/۸) قَالَ كَذَلِكَ اللّهُ يَفْعَلُ مَا يَشَاءُ (آلعمران/۴۰) قَالَ كَذَلِكَ قَالَ رَبُّكَ هُوَ عَلَيَّ هَيِّنٌ وَ قَدْ خَلَقْتُكَ مِن قَبْلُ وَلَمْ تَكُ شَيْئًا (مريم/۹) قَالَ رَبِّ اجْعَل لِّيَ آيَةً (آلعمران/۴۱؛ مريم/۱۰) قَالَ آيَتُكَ أَلاَّ تُكَلِّمَ النَّاسَ ثَلاَثَةَ أَيَّامٍ إِلاَّ رَمْزًا وَ اذْكُر رَّبَّكَ كَثِيرًا وَ سَبِّحْ بِالْعَشِيِّ وَ الإِبْكَارِ (آلعمران/۴۱) قَالَ آيَتُكَ أَلَّا تُكَلِّمَ النَّاسَ ثَلَاثَ لَيَالٍ سَوِيًّا* فَخَرَجَ عَلَى قَوْمِهِ مِنَ الْمِحْرَابِ فَأَوْحَى إِلَيْهِمْ أَن سَبِّحُوا بُكْرَةً وَ عَشِيًّا (مريم/۱۰-۱۱).
وَ هَلْ أَتَاكَ نَبَأُ الْخَصْمِ إِذْ تَسَوَّرُوا الْمِحْرَابَ* إِذْ دَخَلُوا عَلَى دَاوُودَ فَفَزِعَ مِنْهُمْ قَالُوا لَا تَخَفْ خَصْمَانِ بَغَى بَعْضُنَا عَلَى بَعْضٍ فَاحْكُم بَيْنَنَا بِالْحَقِّ وَ لَا تُشْطِطْ وَ اهْدِنَا إِلَى سَوَاء الصِّرَاطِ (ص/۲۱-۲۲)
يَعْمَلُونَ (من الجن) لَهُ (سلیمان) مَا يَشَاءُ مِن مَّحَارِيبَ وَ تَمَاثِيلَ وَ جِفَانٍ كَالْجَوَابِ وَ قُدُورٍ رَّاسِيَاتٍ اعْمَلُوا آلَ دَاوُودَ شُكْرًا وَ قَلِيلٌ مِّنْ عِبَادِيَ الشَّكُورُ (سبأ/۱۳) |