چکیده: قرآن گاه آیات خود را محکم و گاه متشابه معرفی کرده است ولی این آیات را نسبت به یکدیگر برخی محکم و برخی متشابه دانسته است. کسانى که در قلب‌هایشان انحراف است، براى فتنه‏ جویى و طلب تأویل آن، از متشابهات آن پیروى مى ‏کنند.

خدا بهترین سخن را به صورت کتابى [با آیاتی] متشابه یکدیگر و مکرّر نازل کرده است. کسانی که از پروردگار خود مى‏ ترسند، پوستشان از آن، جمع می‌شود سپس پوست و دلشان به یاد خدا نرم مى‏ گردد. این هدایت ‏خدا است. هر کس را بخواهد با آن هدایت می‌کند و هر کس را خدا گمراه کند، هدایت‌کننده‌ای نخواهد داشت (زمر/۲۳). او کسى است که این کتاب را بر تو نازل کرد. پاره ‏اى از آن، آیات محکم است. آنها اساس کتاب هستند و برخی دیگر متشابه هستند. امّا کسانى که در قلب‌هایشان انحراف است براى فتنه‏ جویى و طلب تأویل آن، از متشابه آن پیروى مى‏ کنند با آن‌که تأویل آن را جز خدا نمى‏ داند و راسخان در علم مى‏ گویند: ما به آن ایمان آوردیم. همه از جانب پروردگار ما است و جز خردمندان کسى متذکر نمى‏ شود (آل‌‌عمران/۷).

محکم، قرآن، کتاب

اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَدِيثِ كِتَابًا مُّتَشَابِهًا مَّثَانِيَ تَقْشَعِرُّ مِنْهُ جُلُودُ الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ ثُمَّ تَلِينُ جُلُودُهُمْ وَ قُلُوبُهُمْ إِلَى ذِكْرِ اللَّهِ ذَلِكَ هُدَى اللَّهِ يَهْدِي بِهِ مَنْ يَشَاءُ وَ مَن يُضْلِلْ اللَّهُ فَمَا لَهُ مِنْ هَادٍ (زمر/۲۳) هُوَ الَّذِيَ أَنزَلَ عَلَيْكَ الْكِتَابَ مِنْهُ آيَاتٌ مُّحْكَمَاتٌ هُنَّ أُمُّ الْكِتَابِ وَ أُخَرُ مُتَشَابِهَاتٌ فَأَمَّا الَّذِينَ في قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ فَيَتَّبِعُونَ مَا تَشَابَهَ مِنْهُ ابْتِغَاء الْفِتْنَةِ وَ ابْتِغَاء تَأْوِيلِهِ وَ مَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلاَّ اللّهُ وَ الرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ يَقُولُونَ آمَنَّا بِهِ كُلٌّ مِّنْ عِندِ رَبِّنَا وَ مَا يَذَّكَّرُ إِلاَّ أُوْلُواْ الألْبَابِ (آل‌‌عمران/۷)