قصاص، مقابله به مِثل در قتل، ضرب، جرح و حرمتشکنیها، این مفهوم با واژه «قصاص» ۴ بار آمده است.
چکیده: قصاص بر شما مقرّر شده است. حرمتشکنیها قصاص دارد. برای شما در قصاص، زندگانی است. اگر قصاص بخشیده شود، باید دیه به نیکی پرداخته شود. ای کسانی که ایمان آوردهاید، درباره کشتگان قصاص بر شما مقرّر شده است: آزاد در برابر آزاد، برده در برابر برده، زن در برابر زن پس اگر به کسی از سوی برادرش چیزی [از قصاص] بخشیده شود، باید [دیه] را به طور شایسته دنبال کند و به نیکی بپردازد. این تخفیف و رحمتی از پروردگارتان است. هر کس بعد از آن، از حدّ درگذرد، عذابی دردناک خواهد داشت. ای خردمندان، برای شما در قصاص، زندگانی است، باشد که تقوا پیشه کنید (بقره/۱۷۸-۱۷۹). ماه حرام در برابر ماه حرام و حرمتشکنیها قصاص دارد پس هر کس بر شما تعدّی کند، همانند آن بر او تعدّی کنید. از خدا پروا کنید. بدانید که بیگمان خدا با متّقین است (بقره/۱۹۴). کیفر بدی، بدیِ مانند آن است پس هر کس درگذرد و اصلاح کند، اجرش بر خدا است. بهراستی او ستمکاران را دوست نمیدارد (شوری/۴۰). اگر عقوبت کنید، به مانند آنچه با آن عقوبت کردهاند، عقوبت کنید. اگر شکیبایی کنید، بهراستی آن برای شکیبایان بهتر است (نحل/۱۲۶). هر کس مانند آنچه بر او عقوبت رفته است، عقوبت کند سپس بر آن ستم شود، بیتردید خدا او را یارى خواهد کرد. بیگمان خدا درگذرنده آمرزنده است (حج/۶۰). بگو، بیایید تا آنچه را پروردگارتان بر شما حرام کرده، برایتان بخوانم: … کسی را که خدا [کشتن او را] حرام کرده، جز به حق نکشید. اینها است که خدا شما را به آن سفارش کرده، باشد که تعقّل کنید (انعام/۱۵۱). [پروردگار تو مقرّر کرده که] کسی را که خدا [کشتن او را] حرام کرده، جز به حق نکشید. هر کس به ستم کشته شود، برای ولیّ او تسلّطی قرار دادهایم پس نباید در قتل زیادهروی کند، بهراستی او یاری شده است … بدی همه اینها نزد پروردگار تو ناپسند است. این از حکمتهایی است که پروردگارت به تو وحی کرده است (اسراء/۳۳-۳۹). [بندگان رحمان] کسانی هستند که با خدا معبود دیگری نخوانند و کسی را که خدا [کشتن او را] حرام کرده، جز به حق نکشند و زنا نکنند. هر کس چنین کند، کیفر خواهد دید (فرقان/۶۸). بر آنان (بنیاسرائیل) در آن (تورات) مقرّر کردیم که نفس در برابر نفس، چشم در برابر چشم، بینی در برابر بینی، گوش در برابر گوش، دندان در برابر دندان و زخمها قصاص دارند. هر کس از آن (قصاص) بگذرد پس این، کفاّرهای برای او است. کسانی که به آنچه خدا نازل کرده، حکم نکنند پس آنان ستمکار هستند (مائده/۴۵). بر بنیاسرائیل مقرّر کردیم که هر کس، نفسی را جز به [قصاصِ] نفسی یا فساد در زمین بکشد، گویی همه مردم را کشته است. هر کس آن را زنده بدارد، چنان است که همه مردم را زنده داشته است. بیتردید فرستادگان ما برای آنان دلایل آشکار آوردند سپس بسیاری از آنان بعد از آن، در زمین اسرافکار شدند (مائده/۳۲). [موسی و بندهای از بندگان ما که از نزد خود رحمت و دانشی به او داده بودیم] به راه افتادند تا آنگاه که به نوجوانی را دیدند، پس [بنده ما] او را کشت. [موسی] گفت: آیا شخص بیگناهی را کشتی، بدون آنکه کسی را [کشته باشد]؟ بهراستی کاری زشت کردی (کهف/۷۴). قتل، انتقام |
القصاص
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِصَاصُ فِي الْقَتْلَى الْحُرُّ بِالْحُرِّ وَ الْعَبْدُ بِالْعَبْدِ وَ الأُنثَى بِالأُنثَى فَمَنْ عُفِيَ لَهُ مِنْ أَخِيهِ شَيْءٌ فَاتِّبَاعٌ بِالْمَعْرُوفِ وَ أَدَاء إِلَيْهِ بِإِحْسَانٍ ذَلِكَ تَخْفِيفٌ مِّن رَّبِّكُمْ وَ رَحْمَةٌ فَمَنِ اعْتَدَى بَعْدَ ذَلِكَ فَلَهُ عَذَابٌ أَلِيمٌ* وَ لَكُمْ فِي الْقِصَاصِ حَيَاةٌ يَاْ أُولِيْ الأَلْبَابِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ (بقره/۱۷۸-۱۷۹) الشَّهْرُ الْحَرَامُ بِالشَّهْرِ الْحَرَامِ وَ الْحُرُمَاتُ قِصَاصٌ فَمَنِ اعْتَدَى عَلَيْكُمْ فَاعْتَدُواْ عَلَيْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدَى عَلَيْكُمْ وَ اتَّقُواْ اللّهَ وَ اعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ (بقره/۱۹۴) جَزَاء سَيِّئَةٍ سَيِّئَةٌ مِّثْلُهَا فَمَنْ عَفَا وَ أَصْلَحَ فَأَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الظَّالِمِينَ (شوری/۴۰) وَ إِنْ عَاقَبْتُمْ فَعَاقِبُواْ بِمِثْلِ مَا عُوقِبْتُم بِهِ وَ لَئِن صَبَرْتُمْ لَهُوَ خَيْرٌ لِّلصَّابِرينَ (نحل/۱۲۶) وَ مَنْ عَاقَبَ بِمِثْلِ مَا عُوقِبَ بِهِ ثُمَّ بُغِيَ عَلَيْهِ لَيَنصُرَنَّهُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ لَعَفُوٌّ غَفُورٌ (حج/۶۰)
قُلْ تَعَالَوْاْ أَتْلُ مَا حَرَّمَ رَبُّكُمْ عَلَيْكُمْ … لاَ تَقْتُلُواْ النَّفْسَ الَّتِي حَرَّمَ اللّهُ إِلاَّ بِالْحَقِّ ذَلِكُمْ وَصَّاكُمْ بِهِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ (انعام/۱۵۱) وَ [قضی ربک] لاَ تَقْتُلُواْ النَّفْسَ الَّتِي حَرَّمَ اللّهُ إِلاَّ بِالحَقِّ وَ مَن قُتِلَ مَظْلُومًا فَقَدْ جَعَلْنَا لِوَلِيِّهِ سُلْطَانًا فَلاَ يُسْرِف فِّي الْقَتْلِ إِنَّهُ كَانَ مَنْصُورًا … كُلُّ ذَلِكَ كَانَ سَيٍّئُهُ عِنْدَ رَبِّكَ مَكْرُوهًا* ذَلِكَ مِمَّا أَوْحَى إِلَيْكَ رَبُّكَ مِنَ الْحِكْمَةِ (اسراء/۳۳-۳۹)
[عباد الرحمن] الَّذِينَ لَا يَدْعُونَ مَعَ اللَّهِ إِلَهًا آخَرَ وَ لَا يَقْتُلُونَ النَّفْسَ الَّتِي حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقِّ وَ لَا يَزْنُونَ وَ مَن يَفْعَلْ ذَلِكَ يَلْقَ أَثَامًا (فرقان/۶۸) وَ كَتَبْنَا عَلَيْهِمْ (بنیاسرائیل) فِيهَا (التورات) أَنَّ النَّفْسَ بِالنَّفْسِ وَ الْعَيْنَ بِالْعَيْنِ وَ الأَنفَ بِالأَنفِ وَ الأُذُنَ بِالأُذُنِ وَ السِّنَّ بِالسِّنِّ وَ الْجُرُوحَ قِصَاصٌ فَمَن تَصَدَّقَ بِهِ فَهُوَ كَفَّارَةٌ لَّهُ وَ مَن لَّمْ يَحْكُم بِمَا أنزَلَ اللّهُ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ (مائده/۴۵) كَتَبْنَا عَلَى بَنِي إِسْرَائِيلَ أَنَّهُ مَن قَتَلَ نَفْسًا بِغَيْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسَادٍ فِي الأَرْضِ فَكَأَنَّمَا قَتَلَ النَّاسَ جَمِيعًا وَ مَنْ أَحْيَاهَا فَكَأَنَّمَا أَحْيَا النَّاسَ جَمِيعًا وَ لَقَدْ جَاءتْهُمْ رُسُلُنَا بِالبَيِّنَاتِ ثُمَّ إِنَّ كَثِيرًا مِّنْهُم بَعْدَ ذَلِكَ فِي الأَرْضِ لَمُسْرِفُونَ (مائده/۳۲)
[موسی و عبد من عبادنا آتیناه من عندنا رحمة و علما] فَانطَلَقَا حَتَّى إِذَا لَقِيَا غُلَامًا فَقَتَلَهُ قَالَ أَقَتَلْتَ نَفْسًا زَكِيَّةً بِغَيْرِ نَفْسٍ لَّقَدْ جِئْتَ شَيْئًا نُّكْرًا (کهف/۷۴) |