چکیده: غنیمت‌های فراوان نزد خدا است. انفال از آنِ خدا و پیامبر او است. هر غنیمتی که به دست آورید، یک‌پنجم آن برای خدا، پیامبر، خویشاوندان او، یتیمان، مستمندان و در راه ماندگان است. از آن‌چه به غنیمت برده‌اید، حلال و پاکیزه بخورید.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید، چون در راه خدا گام برمی‌دارید پس بررسی کنید و به کسی که به شما سلام می‌کند، نگویید: تو مومن نیستی تا بهره ناپایدار زندگی دنیا را به دست آورید که غنیمت‌های فراوان نزد خدا است. پیش‌تر خودتان همین‌گونه بودید و خدا بر شما منّت نهاد پس نیک بررسی کنید. خدا به آن‌چه می‌کنید، آگاه است (نساء/۹۴). هیچ پیامبری را نسزد که  اسیرانی بگیرد تا این‌که [دشمن] را در زمین از توان بیندازد. شما بهره ناپایدار دنیا را می‌خواهید و خدا آخرت را می‌خواهد. خدا شکست‌ناپذیر حکیم است. اگر از جانب خدا، نوشته‌ای (حکمی) پیشی نگرفته نبود، بدون تردید در آن‌چه گرفته‌اید به شما عذابی بزرگ می‌رسید. از آن‌چه به غنیمت برده‌اید، حلال و پاکیزه بخورید و از خدا پروا کنید. به‌راستی خدا آمرزنده مهربان است (انفال/۶۷-۶۹). بدانید جز این نیست که هر چیزی را به غنیمت گرفتید، یک‌پنجم آن برای خدا، پیامبر و از آن خویشاوندان [او]، یتیمان، مستمندان و درراه‌ماندگان است، اگر به خدا و آن‌چه بر بنده خود در روز جدایی، روزی که آن دو گروه با هم روبرو شدند، نازل کردیم، ایمان آورده‌اید. خدا بر هر چیزی توانا است (انفال/۴۱). از تو درباره انفال می‌پرسند. بگو، انفال از آن خدا و پیامبر [او] است پس از خدا پروا کنید و میان خودتان را اصلاح کنید. از خدا و پیامبر او اطاعت کنید، اگر مومن هستید (انفال/۱).

ای پیامبر، ما برای تو همسرانی را که مهرشان را داده‌ای و نیز آن‌چه دستان تو مالک آنان شده (کنیزان) از آن‌چه خدا برای تو (به غنیمت) بازگرداند و … حلال کردیم (احزاب/۵۰). اگر کسی از همسران شما به سوی کافران رفت و شما [کافران را] تعقیب کردید و [غنیمت گرفتید]، به کسانی که همسرانشان رفته‌اند، مثل آن‌چه هزینه کرده‌اند را بدهید و از آن خدایی که شما به او ایمان دارید، پروا کنید (ممتحنه/۱۱). به یاد آورید هنگامی را که شما اندک بودید که در آن سرزمین به ناتوانی کشیده شده بودید و می‌ترسیدید که مردم شما را بربایند پس [خدا] به شما پناه داد و شما را به یاری خود تأیید کرد و از پاکیزه‌ها (غنیمت‌های بدر) به شما روزی داد، باشد که شکرگزار باشید (انفال/۲۶). هنگامی که خدا به شما وعده می‌داد که یکی از آن دو گروه (کاروان تجاری یا اردوی مسلّح آنان) برای شما خواهد بود. دوست داشتید کاروان غیر مسلّح برای شما باشد. خدا می‌خواست حق را با کلمات خود تثبیت و ریشه کافران را قطع کند تا حق را تثبیت و باطل را نابود کند هر چند مجرمان خوش نداشته باشند (انفال/۷-۸). بدون تردید خدا وعده خود را بر شما راست گردانید آن‌گاه که به اذن او، آنان را به شدّت می‌کشتید تا این‌که سست شدید و در کار [جنگ] به نزاع پرداختید و بعد از این‌که آن‌چه را دوست داشتید (غنیمت‌ها)، به شما نشان داد، نافرمانی کردید. بعضی از شما دنیا را می‌خواهند و بعضی آخرت را می‌خواهند سپس شما را از [تعقیب] آنان بازداشت تا شما را امتحان کند. به‌راستی از شما درگذشت. خدا بر مومنان دارای فضل است. هنگامی که بالا می‌رفتید (می‌گریختید) و به کسی توجه نمی‌کردید و پیامبر از پشت سرتان شما را فرا می‌خواند پس [خدا] غمی بر روی غم سزا داد تا بر آن‌چه [از غنایم] از دست داده‌اید و آن‌چه به شما رسیده است، اندوه نخورید. خدا به آن‌چه انجام می‌دهید، آگاه است (آل‌عمران/۱۵۲-۱۵۳). به‌یقین خدا هنگامی که مومنان زیر آن درخت با تو بیعت می‌کردند، از آنان خشنود شد. پس آن‌چه در قلب‌هایشان بود، دانست و بر آنان آرامش را نازل کرد و پیروزی نزدیکی به آنها پاداش داد و نیز غنیمت‌های فراوانی که آن را خواهند گرفت. خدا همواره شکست‌ناپذیر حکیم است. خدا به شما غنیمت‌های فراوان [دیگری] وعده داده است که آنها را خواهید گرفت ولی این (غنایم خیبر) را برای شما پیش انداخت و دست‌های مردم را از شما کوتاه کرد و تا برای مومنان نشانه‌ای باشد و شما را به راه راست هدایت کند. [غنیمت‌های] دیگری [نیز هست] که شما بر آنها دست نیافته‌اید. تنها خدا بر آنها احاطه دارد. خدا همواره بر هر چیزی توانا است (فتح/۱۸-۲۱).

بدون تردید از شما کسی هست که [در رفتن به جنگ] کندی می‌کند پس اگر مصیبتی به شما برسد، می‌گوید: خدا به من نعمت داد که با آنان حاضر نبودم. اگر فضلی (غنیمت یا پیروزی) از خدا به شما برسد، چنان‌که گویی میان شما و میان او هیچ مودّتی نبوده است، خواهد گفت: ای کاش من هم با آنان بودم و به کامیابی بزرگی دست می‌یافتم (نساء/۷۲-۷۳). به‌زودی واماندگان [از جهاد] هنگامی که شما به سوی غنایم روانه شدید تا آن‌ها را بگیرید، خواهند گفت: بگذارید ما به دنبال شما بیاییم. می‌خواهند کلام خدا را دگرگون کنند. بگو، هرگز از پی ما نخواهید آمد. خدا از پیش، چنین فرموده است. پس به‌زودی خواهند گفت: بلکه بر ما حسد می‌ورزید. [چنین نیست] بلکه جز اندکی در نمی‌یابند (فتح/۱۵). اگر متاعی (غنیمتی) نزدیک و سفری آسان بود، از پی تو می‌آمدند ولی راه پرمشقّت، بر آنان دور می‌نماید. به‌زودی به خدا سوگند یاد می‌کنند که اگر می‌توانستیم با شما بیرون می‌آمدیم. خود را به هلاکت می‌اندازند. خدا می‌داند که آنان دروغگو هستند (توبه/۴۲). بدون تردید خدا همه منافقان و کافران در جهنّم، جمع خواهد کرد. همان کسانی که نسبت به شما انتظار می‌برند پس اگر از جانب خدا پیروزی برای شما باشد، می‌گویند: مگر ما با شما نبودیم؟ و اگر برای کافران نصیبی باشد، می‌گویند: مگر ما بر شما تسلّط نداشتیم و شما را از مومنان حفظ نکردیم؟ پس خدا روز قیامت، میان شما حکم خواهدکرد. خدا هرگز برای کافران، بر ضدّ مومنان راهی قرار نخواهد داد (نساء/۱۴۰-۱۴۱).

[خدا] کسانی از اهل‌کتاب را که از آنان (احزاب) پشتیبانی کردند، از قلعه‌هایشان فرود آورد و در دل‌های آنان ترس انداخت، به گونه‌ای که گروهی را می‌کشتید و گروهی را اسیر می‌کردید و سرزمین آنان و خانه، اموال و سرزمینی را که در آن قدم نگذاشته بودید، به شما میراث داد. خدا همواره بر هر چیزی توانا است (احزاب/۲۶-۲۷). آن‌چه خدا از آنان (یهودیان) به پیامبر خود (به غنیمت) بازگرداند، شما بر آن هیچ اسب و شتری نتاختید ولی خدا فرستادگان خود را بر هر کس بخواهد چیره می‌کند. خدا بر هر چیزی توانا است. آن‌چه خدا از ساکنان آن قریه‌ها به پیامبرش [به غنیمت] بازگرداند، از آن خدا و از آن پیامبر، نزدیکان [او]، یتیمان، مستمندان و درراه‌ماندگان است تا میان توانگران شما، دست به دست نگردد. آن‌چه را پیامبر به شما داد، آن را بگیرید و از آن‌چه شما را بازداشت، باز ایستید و از خدا پروا کنید. به‌راستی خدا سخت‌کیفر است. [این غنایم نخست] برای نیازمندان مهاجران است که از سرزمین و اموالشان رانده شدند در حالی‌که فضل و خشنودى خدا را  می‌جویند و خدا و پیامبر او را یارى مى‏ کنند. اینان همان صادقان هستند. [نیز برای] کسانى است که قبل از اینان (مهاجران) در این شهر و در [پایگاه] ایمان جای گرفته‌اند و کسانی را که به سوى آنان هجرت کرده‌اند، دوست دارند و نسبت به آن‌چه به آنان داده شده است، در دل‌های خود نیازی نمى ‏یابند. آنها را بر خودشان مقدّم مى‏ دارند، هر چند خود به آن نیازمند باشند. هر کس از بخل نفس خود مصون ماند، آنان همان رستگاران هستند و [نیز برای] کسانى است که بعد از آنان (مهاجران و انصار) آمده ‏اند. مى‏ گویند پروردگارا، بر ما و بر آن برادرانمان که در ایمان، بر ما پیشى گرفتند، بیامرز و در دل‌هایمان نسبت به کسانى که ایمان آورده‏ اند، هیچ کینه‏ اى نگذار. پروردگارا، به‌راستى تو رئوف مهربان هستى (حشر/۶-۱۰).

جنگ، اسیر

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ إِذَا ضَرَبْتُمْ فِي سَبِيلِ اللّهِ فَتَبَيَّنُواْ وَ لاَ تَقُولُواْ لِمَنْ أَلْقَى إِلَيْكُمُ السَّلاَمَ لَسْتَ مُؤْمِنًا تَبْتَغُونَ عَرَضَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا فَعِندَ اللّهِ مَغَانِمُ كَثِيرَةٌ كَذَلِكَ كُنتُم مِّن قَبْلُ فَمَنَّ اللّهُ عَلَيْكُمْ فَتَبَيَّنُواْ إِنَّ اللّهَ كَانَ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرًا (نساء/۹۴) مَا كَانَ لِنَبِيٍّ أَن يَكُونَ لَهُ أَسْرَى حَتَّى يُثْخِنَ فِي الأَرْضِ تُرِيدُونَ عَرَضَ الدُّنْيَا وَ اللّهُ يُرِيدُ الآخِرَةَ وَ اللّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ* لَّوْلاَ كِتَابٌ مِّنَ اللّهِ سَبَقَ لَمَسَّكُمْ فِيمَا أَخَذْتُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ* فَكُلُواْ مِمَّا غَنِمْتُمْ حَلاَلًا طَيِّبًا وَ اتَّقُواْ اللّهَ إِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ (انفال/۶۷-۶۹) وَ اعْلَمُواْ أَنَّمَا غَنِمْتُم مِّن شَيْءٍ فَأَنَّ لِلّهِ خُمُسَهُ وَ لِلرَّسُولِ وَلِذِي الْقُرْبَى وَ الْيَتَامَى وَ الْمَسَاكِينِ وَ ابْنِ السَّبِيلِ إِن كُنتُمْ آمَنتُمْ بِاللّهِ وَ مَا أَنزَلْنَا عَلَى عَبْدِنَا يَوْمَ الْفُرْقَانِ يَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعَانِ وَ اللّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ (انفال/۴۱) يَسْأَلُونَكَ عَنِ الأَنفَالِ قُلِ الأَنفَالُ لِلّهِ وَ الرَّسُولِ فَاتَّقُواْ اللّهَ وَ أَصْلِحُواْ ذَاتَ بِيْنِكُمْ وَ أَطِيعُواْ اللّهَ وَ رَسُولَهُ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ (انفال/۱)

يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِنَّا أَحْلَلْنَا لَكَ أَزْوَاجَكَ اللَّاتِي آتَيْتَ أُجُورَهُنَّ وَ مَا مَلَكَتْ يَمِينُكَ مِمَّا أَفَاء اللَّهُ عَلَيْكَ وَ … (احزاب/۵۰) وَ إِن فَاتَكُمْ شَيْءٌ مِّنْ أَزْوَاجِكُمْ إِلَى الْكُفَّارِ فَعَاقَبْتُمْ فَآتُوا الَّذِينَ ذَهَبَتْ أَزْوَاجُهُم مِّثْلَ مَا أَنفَقُوا وَ اتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي أَنتُم بِهِ مُؤْمِنُونَ (ممتحنه/۱۱) وَ اذْكُرُواْ إِذْ أَنتُمْ قَلِيلٌ مُّسْتَضْعَفُونَ فِي الأَرْضِ تَخَافُونَ أَن يَتَخَطَّفَكُمُ النَّاسُ فَآوَاكُمْ وَ أَيَّدَكُم بِنَصْرِهِ وَ رَزَقَكُم مِّنَ الطَّيِّبَاتِ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ (انفال/۲۶) وَ إِذْ يَعِدُكُمُ اللّهُ إِحْدَى الطَّائِفَتِيْنِ أَنَّهَا لَكُمْ وَ تَوَدُّونَ أَنَّ غَيْرَ ذَاتِ الشَّوْكَةِ تَكُونُ لَكُمْ وَ يُرِيدُ اللّهُ أَن يُحِقَّ الحَقَّ بِكَلِمَاتِهِ وَ يَقْطَعَ دَابِرَ الْكَافِرِينَ* لِيُحِقَّ الْحَقَّ وَ يُبْطِلَ الْبَاطِلَ وَ لَوْ كَرِهَ الْمُجْرِمُونَ (انفال/۷-۸) وَ لَقَدْ صَدَقَكُمُ اللّهُ وَعْدَهُ إِذْ تَحُسُّونَهُم بِإِذْنِهِ حَتَّى إِذَا فَشِلْتُمْ وَ تَنَازَعْتُمْ فِي الأَمْرِ وَعَصَيْتُم مِّن بَعْدِ مَا أَرَاكُم مَّا تُحِبُّونَ مِنكُم مَّن يُرِيدُ الدُّنْيَا وَمِنكُم مَّن يُرِيدُ الآخِرَةَ ثُمَّ صَرَفَكُمْ عَنْهُمْ لِيَبْتَلِيَكُمْ وَ لَقَدْ عَفَا عَنكُمْ وَ اللّهُ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ* إِذْ تُصْعِدُونَ وَ لاَ تَلْوُونَ عَلَى أحَدٍ وَ الرَّسُولُ يَدْعُوكُمْ فِي أُخْرَاكُمْ فَأَثَابَكُمْ غَمًَّا بِغَمٍّ لِّكَيْلاَ تَحْزَنُواْ عَلَى مَا فَاتَكُمْ وَلاَ مَا أَصَابَكُمْ وَ اللّهُ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ (آل‌عمران/۱۵۲-۱۵۳) لَقَدْ رَضِيَ اللَّهُ عَنِ الْمُؤْمِنِينَ إِذْ يُبَايِعُونَكَ تَحْتَ الشَّجَرَةِ فَعَلِمَ مَا فِي قُلُوبِهِمْ فَأَنزَلَ السَّكِينَةَ عَلَيْهِمْ وَ أَثَابَهُمْ فَتْحًا قَرِيبًا* وَ مَغَانِمَ كَثِيرَةً يَأْخُذُونَهَا وَكَانَ اللَّهُ عَزِيزًا حَكِيمًا* وَعَدَكُمُ اللَّهُ مَغَانِمَ كَثِيرَةً تَأْخُذُونَهَا فَعَجَّلَ لَكُمْ هَذِهِ وَ كَفَّ أَيْدِيَ النَّاسِ عَنكُمْ وَ لِتَكُونَ آيَةً لِّلْمُؤْمِنِينَ وَ يَهْدِيَكُمْ صِرَاطًا مُّسْتَقِيمًا * وَ أُخْرَى لَمْ تَقْدِرُوا عَلَيْهَا قَدْ أَحَاطَ اللَّهُ بِهَا وَ كَانَ اللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرًا (فتح/۱۸-۲۱)

وَ إِنَّ مِنكُمْ لَمَن لَّيُبَطِّئَنَّ فَإِنْ أَصَابَتْكُم مُّصِيبَةٌ قَالَ قَدْ أَنْعَمَ اللّهُ عَلَيَّ إِذْ لَمْ أَكُن مَّعَهُمْ شَهِيدًا* وَ لَئِنْ أَصَابَكُمْ فَضْلٌ مِّنَ الله لَيَقُولَنَّ كَأَن لَّمْ تَكُن بَيْنَكُمْ وَ بَيْنَهُ مَوَدَّةٌ يَا لَيتَنِي كُنتُ مَعَهُمْ فَأَفُوزَ فَوْزًا عَظِيمًا (نساء/۷۲-۷۳) سَيَقُولُ الْمُخَلَّفُونَ إِذَا انطَلَقْتُمْ إِلَى مَغَانِمَ لِتَأْخُذُوهَا ذَرُونَا نَتَّبِعْكُمْ يُرِيدُونَ أَن يُبَدِّلُوا كَلَامَ اللَّهِ قُل لَّن تَتَّبِعُونَا كَذَلِكُمْ قَالَ اللَّهُ مِن قَبْلُ فَسَيَقُولُونَ بَلْ تَحْسُدُونَنَا بَلْ كَانُوا لَا يَفْقَهُونَ إِلَّا قَلِيلًا (فتح/۱۵) لَوْ كَانَ عَرَضًا قَرِيبًا وَ سَفَرًا قَاصِدًا لاَّتَّبَعُوكَ وَ لَكِن بَعُدَتْ عَلَيْهِمُ الشُّقَّةُ وَ سَيَحْلِفُونَ بِاللّهِ لَوِ اسْتَطَعْنَا لَخَرَجْنَا مَعَكُمْ يُهْلِكُونَ أَنفُسَهُمْ وَاللّهُ يَعْلَمُ إِنَّهُمْ لَكَاذِبُونَ (توبه/۴۲) إِنَّ اللّهَ جَامِعُ الْمُنَافِقِينَ وَ الْكَافِرِينَ فِي جَهَنَّمَ جَمِيعًا* الَّذِينَ يَتَرَبَّصُونَ بِكُمْ فَإِن كَانَ لَكُمْ فَتْحٌ مِّنَ اللّهِ قَالُواْ أَلَمْ نَكُن مَّعَكُمْ وَ إِن كَانَ لِلْكَافِرِينَ نَصِيبٌ قَالُواْ أَلَمْ نَسْتَحْوِذْ عَلَيْكُمْ وَنَمْنَعْكُم مِّنَ الْمُؤْمِنِينَ فَاللّهُ يَحْكُمُ بَيْنَكُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَ لَن يَجْعَلَ اللّهُ لِلْكَافِرِينَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ سَبِيلًا (نساء/۱۴۰-۱۴۱)

وَ أَنزَلَ (الله) الَّذِينَ ظَاهَرُوهُم (الاحزاب) مِّنْ أَهْلِ الْكِتَابِ مِن صَيَاصِيهِمْ وَ قَذَفَ فِي قُلُوبِهِمُ الرُّعْبَ فَرِيقًا تَقْتُلُونَ وَ تَأْسِرُونَ فَرِيقًا* وَ أَوْرَثَكُمْ أَرْضَهُمْ وَ دِيَارَهُمْ وَ أَمْوَالَهُمْ وَ أَرْضًا لَّمْ تَطَؤُوهَا وَ كَانَ اللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرًا (احزاب/۲۶-۲۷) وَ مَا أَفَاء اللَّهُ عَلَى رَسُولِهِ مِنْهُمْ (الیهود) فَمَا أَوْجَفْتُمْ عَلَيْهِ مِنْ خَيْلٍ وَ لَا رِكَابٍ وَ لَكِنَّ اللَّهَ يُسَلِّطُ رُسُلَهُ عَلَى مَن يَشَاءُ وَ اللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ* مَّا أَفَاء اللَّهُ عَلَى رَسُولِهِ مِنْ أَهْلِ الْقُرَى فَلِلَّهِ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِي الْقُرْبَى وَ الْيَتَامَى وَ الْمَسَاكِينِ وَ ابْنِ السَّبِيلِ كَيْ لَا يَكُونَ دُولَةً بَيْنَ الْأَغْنِيَاء مِنكُمْ وَ مَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَ مَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانتَهُوا وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ* لِلْفُقَرَاء الْمُهَاجِرِينَ الَّذِينَ أُخْرِجُوا مِن دِيارِهِمْ وَ أَمْوَالِهِمْ يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِّنَ اللَّهِ وَ رِضْوَانًا وَ يَنصُرُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ أُوْلَئِكَ هُمُ الصَّادِقُونَ* وَ الَّذِينَ تَبَوَّؤُوا الدَّارَ وَ الْإِيمَانَ مِن قَبْلِهِمْ يُحِبُّونَ مَنْ هَاجَرَ إِلَيْهِمْ وَلَا يَجِدُونَ فِي صُدُورِهِمْ حَاجَةً مِّمَّا أُوتُوا وَيُؤْثِرُونَ عَلَى أَنفُسِهِمْ وَلَوْ كَانَ بِهِمْ خَصَاصَةٌ وَ مَن يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ* وَ الَّذِينَ جَاؤُوا مِن بَعْدِهِمْ (المهاجرین و الانصار) يَقُولُونَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَ لِإِخْوَانِنَا الَّذِينَ سَبَقُونَا بِالْإِيمَانِ وَ لَا تَجْعَلْ فِي قُلُوبِنَا غِلًّا لِّلَّذِينَ آمَنُوا رَبَّنَا إِنَّكَ رَؤُوفٌ رَّحِيمٌ (حشر/۶-۱۰)