عیبجویی، جستجوی عیب دیگران، این مفهوم از مادّه «ل م ز» ۴ بار و «ه م ز» ۲ بار آمده است.
چکیده: از یکدیگر عیبجویی نکنید. واى بر هر طعنهزننده عیب جو. کسانی که عیبجویی و مسخره میکنند، ستمکار هستند و عذاب دارند. اى کسانى که ایمان آورده اید، قومى قوم دیگر را مسخره نکند، شاید آنها از اینها بهتر باشند و نباید زنانى، زنان دیگر را [مسخره کنند] شاید آنها از اینها بهتر باشند. از یکدیگر عیبجویی نکنید. همدیگر را با القابِ [زشت] نخوانید. بد، نامی است نامکردنِ [مردم] به فسق بعد از ایمانآوردن [آنها]. هر کس توبه نکند پس آنان خود ستمکار هستند (حجرات/۱۱). از هر بسیار سوگندخورنده فرومایهای اطاعت نکن که عیبجو است و به سخنچینی گام برمیدارد … به زودی بر بینی او داغ مینهیم (قلم/۱۰-۱۶). کسانی که از مومنانی که از روی رغبت صدقه میدهند، عیب میگیرند و کسانی را که جز به اندازه توان خود بیشتر نمییابند [تا ببخشند]، مسخره میکنند، خدا هم آنان را مسخره میکند و عذابی دردناک دارند (توبه/۷۹). واى بر هر عیبجوی طعنهزننده، کسی که مالى جمع کرد و آن را برشمرد. میپندارد که مالش او را جاودانه خواهد کرد. چنین نیست. بیگمان در خُردکننده (دوزخ) فرو افکنده خواهد شد و تو چه میدانی خردکننده چیست؟ آتشِ افروخته شده خدا است که بر دلها چیره شود. بهراستی این آتش بر آنها سرپوش است، در ستونهایی کشیده شده (همزه/۱-۹). بدی، تمسخر |
اللمز
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا يَسْخَرْ قَومٌ مِّن قَوْمٍ عَسَى أَن يَكُونُوا خَيْرًا مِّنْهُمْ وَ لَا نِسَاء مِّن نِّسَاء عَسَى أَن يَكُنَّ خَيْرًا مِّنْهُنَّ وَ لَا تَلْمِزُوا أَنفُسَكُمْ وَ لَا تَنَابَزُوا بِالْأَلْقَابِ بِئْسَ الاِسْمُ الْفُسُوقُ بَعْدَ الْإِيمَانِ وَ مَن لَّمْ يَتُبْ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ (حجرات/۱۱) وَ لَا تُطِعْ كُلَّ حَلَّافٍ مَّهِينٍ* هَمَّازٍ مَّشَّاء بِنَمِيمٍ … سَنَسِمُهُ عَلَى الْخُرْطُومِ (قلم/۱۰-۱۶) الَّذِينَ يَلْمِزُونَ الْمُطَّوِّعِينَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ فِي الصَّدَقَاتِ وَ الَّذِينَ لاَ يَجِدُونَ إِلاَّ جُهْدَهُمْ فَيَسْخَرُونَ مِنْهُمْ سَخِرَ اللّهُ مِنْهُمْ وَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ (توبه/۷۹) وَيْلٌ لِّكُلِّ هُمَزَةٍ لُّمَزَةٍ* الَّذِي جَمَعَ مَالًا وَ عَدَّدَهُ* يَحْسَبُ أَنَّ مَالَهُ أَخْلَدَهُ* كَلَّا لَيُنبَذَنَّ فِي الْحُطَمَةِ* وَ مَا أَدْرَاكَ مَا الْحُطَمَةُ* نَارُ اللَّهِ الْمُوقَدَةُ* الَّتِي تَطَّلِعُ عَلَى الْأَفْئِدَةِ* إِنَّهَا عَلَيْهِم مُّؤْصَدَةٌ* فِي عَمَدٍ مُّمَدَّدَةٍ (همزه/۱-۹) |