علم، دانش، این مفهوم از مادّه « ع ل م» ۳۵۸ بار آمده است.
چکیده: هر کس در آسمانها و زمین است، برای خدا تسبیح میگوید و همه به نماز و تسبیح خود علم دارند. فرشتگان نگهبان، بر آنچه شما انجام میدهید، علم دارند. خدا شما را از شکم مادرانتان در حالیکه علم نداشتید، بیرون آورد. خدا علم دارد و شما علم ندارید. بیشتر مردم علم ندارند. بیشتر مردم فقط به ظاهری از زندگی دنیا علم دارند. به شما از علم جز اندکی داده نشده است. خدا چیزهایی میآفریند که شما علم ندارید. شیطان به شما فرمان میدهد که آنچه را علم ندارید به خدا نسبت دهید. اگر علم داشته باشید، پاداش آخرت بزرگتر است و سرای آخرت، زندگی حقیقی است. اگر علم داشته باشید، آنچه نزد خدا است برای شما بهتر است. بهزودی علم خواهید یافت، بیمدادن خدا چگونه است. اگر علم ندارید از اهل ذکر بپرسید. از میان بندگان خدا، تنها عالمان از او میترسند. در آفرینش، نشانههایی برای عالمان است. خدا حدود خود را برای گروهی که علم دارند، بیان میکند. خدا شب و روز و خورشید و ماه را قرار داد تا به شماره سالها و حساب علم یابید. خدا هفت آسمان و زمین را آفرید تا علم یابید. خدا بر هر چیزی توانا است. خدا انسان را از پایینترین مرحله عمر برمیگرداند تا پس از علمداشتن، به چیزی علم نداشته باشد. برخی از مردم بدون علم، مردم را از راه خدا گمراه میکنند. برخی از مردم بدون علم درباره خدا مجادله میکنند. روز قیامت هر کس علم مییابد چه حاضر کرده است و هر کس به آنچه پیش فرستاده است و آنچه بر جای نهاده است، علم مییابد. در آن روز، علم مییابند که حق از آنِ خدا است و خدا همان حق آشکار است. آیا ندانستهای که هر که در آسمانها و زمین است برای خدا تسبیح میگویند و پرندگان در حالیکه پر گشودهاند [تسبیح او میگویند.] همه به نیایش و تسبیح خود علم دارند. خدا به آن چه میکنند، علیم است (نور/۴۱). بدون تردید بر شما نگهبانانی است که نویسندگانی ارجمند هستند و به آن چه انجام میدهید، علم دارند (انفطار/۱۰-۱۲). خدا شما را از شکمهای مادرانتان بیرون آورد، در حالیکه به چیزی علم نداشتید و برای شما گوش و دیدگان و دلها قرار داد، باشد که شکرگزار باشید (نحل/۷۸). جنگ بر شما مقرّر شده است و آن برای شما ناخوشایند است. چه بسا چیزی را ناخوشایند دارید، در حالیکه آن برای شما خیر است و چه بسا چیزی را دوست دارید، در حالیکه همان برای شما شرّ است. خدا علم دارد و شما علم ندارید (بقره/۲۱۶). ما آن دو (آسمان و زمین) را جز به حق نیافریدیم ولی بیشتر آنان علم ندارند (دخان/۳۹). بدون تردید آفرینش آسمانها و زمین، از آفرینش مردم بزرگتر است ولی بیشتر مردم علم ندارند (غافر/۵۷). آگاه باشید که وعده خدا حق است ولی بیشتر آنان علم ندارند (یونس/۵۵). هر کس را بخواهد یاری میکند. او شکستناپذیر مهربان است. وعده خدا است. خدا وعده خود را خلاف نمیکند، ولی بیشتر مردم علم ندارند (روم/۵-۶). [آنچه شریک میگیرند بهتر است] یا آن که زمین را آرامگاه قرار داد و میان آن نهرها پدید آورد و برای آن، کوهها آفرید و میان دو دریا حایلی قرار داد؟ آیا با این خدا، معبودی است؟ بلکه بیشتر آنان علم ندارند (نمل/۶۱). [خدا] به آنچه پیش روی آنان و آنچه پشت سرشان است، علم دارد ولی آنان به او احاطه علمی ندارند (طه/۱۱۰). جز این نیست که [شیطان] شما را به بدی و فحشا فرمان میدهد و اینکه آنچه را علم ندارید به خدا نسبت دهید (بقره/۱۶۹). خدا مَثَلی زده است، بندهای که زرخرید است و هیچ کاری از او برنمیآید و کسی که به او از جانب خود روزی نیکو دادهایم و او از آن در نهان و آشکار انفاق میکند، آیا با هم یکسان هستند؟ سپاس برای خدا است بلکه بیشتر آنان علم ندارند (نحل/۷۵). خدا مَثَلی زده است، مردی را که چند شریک ناسازگار در [مالکیت] او شریک هستند و مردی که تنها فرمانبردار یک نفر است. آیا این دو در مَثَل برابر هستند؟ سپاس برای خدا است. بلکه بیشتر آنان علم ندارند (زمر/۲۹). برای خدا مَثَلها نزنید. بدونتردید خدا علم دارد و شما علم ندارید (نحل/۷۴). منزّه است کسی که از آنچه در زمین میرویاند و از خود آنان و از آنچه علم ندارند، همه را جفت آفرید (یس/۳۶). اسبان، استران و درازگوشان را [آفرید] تا بر آنها سوار شوید و زینتی باشد و چیزهایی میآفریند که علم ندارید (نحل/۸). این زندگی دنیا جز سرگرمی و بازی نیست. بهراستی سرای آخرت، حیات [حقیقی] است، اگر علم مییافتند (عنکبوت/۶۴). بدون تردید عذاب آخرت بزرگتر است، اگر علم مییافتند (قلم/۳۳). کسانی که بعد از آنکه ستم دیدند، در [راه] خدا مهاجرت کردند، بدونتردید به آنان در دنیا جای نیکویی میدهیم و بهراستی پاداش آخرت، بزرگتر است اگر علم مییافتند. همان کسانی که صبر کردند و بر پروردگار خود توکل میکنند (نحل/۴۱-۴۲). مَثَل کسانی که غیر از خدا اولیاء گرفتند، مانند مَثَل عنکبوت است که خانهای برگرفت. بدون تردید، سستترین خانهها، خانه عنکبوت است، اگر علم مییافتند (عنکبوت/۴۱). هنگامی که به انسان زیانی برسد، ما را میخواند سپس هنگامی که از جانب خود، نعمتی به او بدهیم، میگوید: جز این نیست که این [نعمت] به سبب علم [من]، به من داده شده است. بلکه این آزمایشی است ولی بیشتر آنان علم ندارند. بدون تردید کسانی که قبل از آنها بودند نیز همین را گفتند پس آنچه را به دست آورده بودند، سودی برای آنان نداشت پس بدیهای آنچه به دست آورده بودند، به آنان رسید و کسانى از اینان که ستم کرده اند، بهزودى آثار سوء آنچه مرتکب شده اند به آنها خواهد رسید. آنان درمانده کننده [ما] نیستند. آیا علم ندارند که خدا است که روزی را برای هر کس بخواهد گشاده میکند یا تنگ میگرداند؟ بدون تردید در این، برای مردمی که ایمان دارند، نشانههایی است (زمر/۴۹-۵۲). آیا علم ندارند که خدا است که توبه را از بندگان خود میپذیرد و صدقات را میگیرد؟ خدا است که توبهپذیر مهربان است (توبه/۱۰۴). هنگامی که به مردم آسیبی برسد، پروردگار خود را در حالیکه بازگشتکننده به سوی او هستند، میخوانند. چون به آنان رحمتی بچشاند، به ناگاه گروهی از آنان به پروردگار خود شرک میورزند تا به آنچه به آنها دادهایم، ناسپاسی کنند پس برخوردار شوید، بهزودی علم خواهید یافت (روم/۳۳-۳۴). هنگامی که سوار کشتی شوند، خدا را در حالیکه دین خود را برای او خالص کردهاند، میخوانند ولی آنگاه که آنان را به سوی خشکی نجات داد، ناگاه شرک میورزند تا به آنچه به آنان دادهایم، ناسپاسی کنند و تا برخوردار شوند پس بهزودی علم خواهند یافت (عنکبوت/۶۵-۶۶). هر نعمتی دارید از خدا است و آنگاه که زیانی به شما برسد پس به سوی او ناله و زاری میکنید سپس هنگامی که آن زیان را از شما برداشت، آنگاه گروهی از شما به پروردگار خود شرک میورزند تا آنچه را به آنان دادهایم، ناسپاسی کنند پس برخوردار شوید، بهزودی علم خواهید یافت (نحل/۵۳-۵۵). هر کس از خدا و فرستاده او نافرمانی کند، بدون تردید برای او آتش جهنّم است. جاودانه در آن هستند تا آنگاه که آن چه را وعده داده میشوند، ببیند. پس بهزودی علم خواهند یافت که چه کسی از نظر یار ناتوانتر و در عدد کمتر است (جن/۲۳-۲۴). آیا از آن کس که در آسمان است ایمن شدهاید که شما را در زمین فرو ببرد پس ناگهان زمین بلرزد؟ یا از آن کس که در آسمان است ایمن شدهاید که بر شما تندبادی از سنگ فرو فرستد؟ پس بهزودی علم خواهید یافت که بیمدادن من چگونه است (ملک/۱۶-۱۷). برای هر خبری [زمانی] مقرّر است و بهزودی علم خواهید یافت (انعام/۶۷). خدا که همواره به قسط قیام دارد، شهادت میدهد که جز او هیچ معبودی نیست. فرشتگان و صاحبان علم [نیز شهادت میدهند]. جز او معبودی نیست. شکستناپذیر حکیم است (آلعمران/۱۸). بهراستی خدا به آنچه غیر از او میخوانند، علم دارد. او شکستناپذیر حکیم است. این مَثَلها را برای مردم میزنیم، ولی جز عالمان، آن را درنمییابند (عنکبوت/۴۲-۴۳). [خدا] کسی است که زمین را برای شما فرشی و آسمان را بنایی قرار داد. از آسمان آبی فرو آورد و با آن از میوهها رزقی برای شما بیرون آورد پس برای خدا همتایانی قرار ندهید در حالیکه خود علم دارید (بقره/۲۲). [بیشتر مردم] به ظاهری از زندگی دنیا علم دارند. آنان از آخرت غافل هستند (روم/۷). از میان بندگان خدا تنها عالمان از او میترسند. بهراستی خدا شکستناپذیر آمرزنده است (فاطر/۲۸). [متّقین] کسانی هستند که چون کار زشتی انجام دهند یا بر خود ستم کنند، خدا را یاد میکنند پس برای گناهان خود آمرزش میخواهند، جز خدا چه کسی گناهان را میآمرزد؟ و بر آنچه انجام دادهاند، در حالیکه [به آن] علم دارند، اصرار نمیورزند (آلعمران/۱۳۵). بهراستی خدا شرم ندارد از اینکه به پشه یا فوق آن مَثَل بزند امّا کسانی که ایمان آوردند، علم دارند که آن، از جانب پروردگار، حقّ است (بقره/۲۶). تنها کسانی به آیات ما ایمان میآورند که چون آن را به آنان یادآوری کنند، سجدهکنان به روی میافتند و با ستایش پروردگارشان، تسبیح میگویند و استکبار نمیورزند. پهلوهایشان از خوابگاهها جدا میشود. پروردگارشان را با بیم و امید میخوانند و از آنچه به آنها روزی داده است، انفاق میکنند. هیچ کس علم ندارد چه چیز از آنچه روشنی دیدگان است جزایی به سبب آنچه انجام میدادند، برای آنان پنهان شده است (سجده/۱۵-۱۷). از نشانههای او آفرینش آسمانها و زمین، اختلاف زبانهای شما و رنگهای شما است. بدون شک در این، برای عالمان نشانههایی است (روم/۲۲). او کسی است که خورشید را روشناییدهنده و ماه را تابان قرار داد و برای آن، منزلهایی معیّن کرد تا به شماره سالها و حساب علم یابید. خدا اینها را جز به حق نیافریده است. نشانهها را برای گروهی که علم دارند، به تفصیل بیان میکند (یونس/۵). شب و روز را دو نشانه قرار دادیم پس نشانه شب را زدودیم و نشانه روز را روشنیبخش گرداندیم تا فضلی از پروردگار خود بجویید و تا به شماره سالها و حساب، علم یابید و هر چیزی را به تفصیل بیان کردیم (اسراء/۱۲). او کسی است که ستارگان را برای شما قرارداد تا به وسیله آنها، در تاریکی خشکی و دریا، راه یابید. بدون تردید ما نشانهها را برای گروهی که علم دارند، به روشنی بیان کردهایم (انعام/۹۷). خدا کسی است که هفت آسمان را آفرید و از زمین نیز مانند آنها را [خلق کرده است]. فرمان در میان آنها فرود میآید تا علم یابید که خدا بر هر چیزی توانا است و بهراستی علم خدا همه چیز را احاطه کرده است (طلاق/۱۲). ای مردم، اگر درباره برانگیخته شدن شک دارید، ما شما را از خاک آفریدیم … برخی از شما به پایینترین [مرحله] عمر، بازگردانده میشود تا پس از علمداشتن، به چیزی علم نداشته باشد (حج/۵). خدا شما را آفرید سپس جان شما را میگیرد. برخی از شما به پایینترین [مرحله] عمر برگردانده میشود تا پس از علمداشتن، به چیزی علم نداشته باشد (نحل/۷۰). علم- گروههای مختلف، از مردم کسانی میگویند: ما به خدا و روز بازپسین ایمان آوردهایم ولی آنان مومن نیستند … چون به آنان گفته شود: شما نیز همانگونه که مردم ایمان آوردهاند، ایمان بیاورید، میگویند: آیا ما چون بیخردان ایمان بیاوریم. آگاه باش که آنان خود کمخردان هستند ولی آنان علم ندارند (بقره/۸-۱۳). کسانی که ستم کردند، بدون علم از هوسهای خود پیروی کردند. پس کسی که خدا او را گمراه کند، چه کسی او را هدایت میکند؟ آنان هیچ یاوری ندارند (روم/۲۹). بهراستی بسیاری، [دیگران را] بدون علم با هوسهای خود، گمراه میکنند. بیتردید پروردگار تو به تجاوزکاران عالمتر است (انعام/۱۱۹). از مردم کسی است که بدون هیچ علمی درباره خدا مجادله میکند و از هر شیطان سرکشی پیروی میکند (حج/۳). از مردم کسی است که بدون هیچ علم و نه هدایت و نه کتابی روشنگر، درباره خدا مجادله میکند، در حالیکه [از تکبّر] پهلو میپیچاند تا [مردم] را از راه گمراه کند. در این دنیا خواری دارد و در روز قیامت عذاب آتش سوزان را به او میچشانیم. این است به سبب آنچه با دستان خود پیش فرستادهاید. بهراستی خدا به بندگان ستمپیشه نیست (حج/۸-۱۰). از مردم کسی است که درباره خدا بدون هیچ علم و نه هدایت و نه کتاب روشنگری مجادله میکنند. چون به آنان گفته شود: آنچه را خدا نازل کرده، پیروى کنید، مى گویند: بلکه آنچه پدرانمان را بر آن یافته ایم، پیروى مى کنیم. آیا هر چند شیطان آنان را به سوى عذاب سوزان فرا خواند (لقمان/۲۰-۲۱)؟ از مردم کسی است که سخن بیهوده را خریدار است تا بدون هیچ علمی از راه گمراه کند و آن را به ریشخند میگیرد. برای آنان عذابی خوارکننده خواهد بود. چون آیات ما بر او خوانده شود، از روی استکبار روی میگرداند چنانکه گویی آن را نشنیده است. گویی در گوشهای او سنگینی است. پس او را به عذابی دردناک، بشارت ده (لقمان/۶-۷). اگر کسانی که کفر ورزیدند، علم مییافتند به زمانی که نه میتوانند آتش را از چهره و پشت خود بازدارند و نه یاری میشوند، [عذاب را به شتاب نمیخواستند] (انبیاء/۳۹). هنگامی که به آنان (کسانی که به آخرت ایمان ندارند) گفته شود: پروردگار شما چه نازل کرده است؟ میگویند: افسانههای پیشینیان را، تا روز قیامت هم بار گناهان خود را به تمامی بردارند و هم سهمی از بار گناهان کسانی را که بدون علم گمراهشان میکنند. آگاه باش، بد است آنچه بر دوش میکِشند (نحل/۲۴-۲۵). [اگر خدا بخواهد کشتینشینان را] به سبب آنچه به دست آوردهاند، هلاک میکند و از بسیاری هم درمیگذرد و تا کسانی که در آیات ما مجادله میکنند، علم یابند که گریزگاهی ندارند (شوری/۳۴-۳۵). کسانی که آیات ما را تکذیب کردند، اندک اندک آنان را از جایی که خود علم ندارند، میگیریم. به آنان فرصت میدهم. بدون تردید مکر من استوار است (اعراف/۱۸۲-۱۸۳). چون [دروغزن گناهپیشه] به چیزی از آیات ما علم یابد، آن را به ریشخند میگیرد. آنان عذابی خفّتبار دارند. جهنّم پیش روی آنان است (جاثیه/۹-۱۰). خدا در زندگی دنیا رسوایی را به تکذیبکنندگان چشانید و بدون تردید عذاب آخرت بزرگتر است، اگر علم داشته باشند (زمر/۲۶). بدون تردید کسانی که دوست دارند کارهای زشت، در میان کسانیکه ایمان آوردند شایع شود، در دنیا و آخرت عذابی دردناک دارند. خدا علم دارد و شما علم ندارید (نور/۱۹). شاعران چیزهایی میگویند که انجام نمیدهند مگر کسانی که ایمان آوردهاند و کارهای شایسته کردهاند و خدا را بسیار یاد کردهاند و پس از آن که به آنها ستم شد، یاری خواستند. کسانی که ستم کردند بهزودی علم خواهند یافت که به کدام بازگشتگاهی برمیگردند (شعراء/۲۲۶-۲۲۷). علم- سفارش، ای کسانی که ایمان آوردهاید، آیا شما را بر تجارتی که شما را از عذاب دردناک نجات میدهد، هدایت کنم؟ به خدا و فرستاده او ایمان آورید و در راه خدا با اموال و جانهای خود، جهاد کنید. این برای شما بهتر است، اگر علم داشته باشید (صف/۱۰-۱۱). ای کسانی که ایمان آوردهاید، از خدا پروا کنید و به فرستاده او ایمان آورید تا از رحمت خود دو سهم به شما ببخشد و برای شما نوری قرار دهد که با آن راه سپرید و شما را بیامرزد که خدا آمرزنده مهربان است و تا اهلکتاب، علم یابند که بر چیزی از فضل خدا توانایی ندارند و به راستی فضل، به دست خدا است. آن را به هر کس بخواهد، میدهد. خدا صاحب فضل بزرگ است (حدید/۲۸-۲۹). ای کسانی که ایمان آوردهاید، چون خدا و فرستاده او شما را دعوت کنند که شما را زنده کنند، آنان را اجابت کنید و علم داشته باشید که خدا میان انسان و قلب او حایل میشود. بهراستی به سوی او محشور میشوید. از فتنهای که تنها به ستمکاران شما نمیرسد، بترسید و علم داشته باشید که خدا سختکیفر است (انفال/۲۴-۲۵). خدا را اطاعت کنید و از فرستاده اطاعت کنید و بر حذر باشید. اگر پشت کردید، علم داشته باشید که بر فرستاده ما فقط رساندن آشکار است (مائده/۹۲). در راه خدا جنگ کنید و علم داشته باشید که خدا شنوای علیم است (بقره/۲۴۴). اگر پس از آن نشانههای روشن که به شما رسید، لغزیدید، علم داشته باشید که بهراستی خدا شکستناپذیر حکیم است (بقره/۲۰۹). سزای کسانی که با خدا و پیامبر او میجنگند و در زمین به فساد میکوشند جز این نیست که کشته شوند یا بر دار زده شوند یا دستها و پاهای آنان برخلاف یکدیگر قطع و یا از آن سرزمین تبعید شوند. این رسوایی آنان در دنیا است و در آخرت، عذابی بزرگ دارند مگر کسانی که پیش از آنکه بر آنان دست یابید، توبه کنند پس علم داشته باشید، که خدا آمرزنده مهربان است (مائده/۳۳-۳۴). ای کسانی که ایمان آوردهاید، به خدا و فرستاده او خیانت نکنید و در حالیکه علم دارید به امانات خود خیانت نکنید. علم داشته باشید که اموال و فرزندانتان تنها آزمایش هستند. بهراستی خدا است که پاداش بزرگ، نزد او است (انفال/۲۷-۲۸). پیمان خدا را به بهایی ناچیز نفروشید. بدون تردید آنچه نزد خدا است، همان برای شما خیر است اگر علم داشته باشید (نحل/۹۵). علم داشته باشید که زندگی دنیا، بازی و سرگرمی و زینت و فخرفروشی بین شما و زیادهخواهی در اموال و فرزندان است. مانند مَثَل بارانی است که گیاهان آن، کشاورزان را به شگفت آورد سپس خشک شود و آن را زرد ببینی سپس خاشاک شود و در آخرت عذابی شدید و از جانب خدا آمرزش و خشنودی است. زندگی دنیا جز کالای فریبنده نیست (حدید/۲۰). علم داشته باشید که خدا زمین را بعد از مرگ آن زنده میکند. بدون تردید ما برای شما آیات را بیان کردیم، باشد که تعقّل کنید (حدید/۱۷). انسان را به نیکی به پدر و مادر سفارش کردیم و اگر آن دو بکوشند تا تو، آنچه را به آن علم نداری با من شریک گردانی، از آن دو اطاعت نکن. بازگشت شما به سوی من است پس شما را به آنچه انجام میدادید، خبر میدهم (عنکبوت/۸). اگر آن دو بکوشند بر اینکه آنچه را به آن علم نداری با من شریک گردانی پس از آن دو، اطاعت نکن و در دنیا با آنها به طور پسندیده، معاشرت کن (لقمان/۱۵). بر نمازها و نماز میانه مواظبت کنید و خاضعانه برای خدا بهپا خیزید پس اگر بیم داشتید، پیاده یا سواره [نماز برپا کنید] و چون ایمن شدید، خدا را یاد کنید همانگونه که آنچه را علم نداشتید به شما تعلیم داد (بقره/۲۳۸-۲۳۹). ای کسانی که ایمان آوردهاید، هنگامی که برای نماز روز جمعه، ندا داده میشود، به سوی ذکر خدا بشتابید و خرید و فروش را رها کنید. این برای شما بهتر است اگر علم داشته باشید (جمعه/۹). ای کسانی که ایمان آوردهاید، در حال مستی به نماز نزدیک نشوید تا علم یابید چه میگویید (نساء/۴۳). [روزه در] روزهاى معدودى [بر شما مقرّر شده است]. هر کس از شما بیمار یا در سفر باشد، [به همان شماره] تعدادى از روزهاى دیگر [را روزه بگیرد] و بر کسانى که طاقت فرسا است، کفّاره اى است که خوراکدادن به تهیدست است. هر کس با میل خود، خیری انجام دهد، آن، برای او بهتر است و اگر علم داشته باشید، روزهگرفتن برای شما بهتر است (بقره/۱۸۴). علم داشته باشید که هر چیزی که غنیمت گرفتید، یکپنجم آن برای خدا و برای فرستاده خدا، خویشاوندان، یتیمان، تهیدستان و در راهماندگان است، اگر به خدا و به آنچه بر بنده خود در روز جدایی [حق از باطل]، روزی که آن دو گروه با هم روبرو شدند نازل کردیم، ایمان دارید (انفال/۴۱). ای کسانی که ایمان آوردهاید، از چیزهای پاکی که به دست آوردهاید و از آنچه برای شما از زمین بیرون آوردهایم، انفاق کنید و قصد نکنید ناپاک آن را انفاق کنید در حالیکه خودتان جز با چشمپوشی نمیگرفتید و علم داشته باشید که خدا بینیاز ستوده است (بقره/۲۶۷). اگر [بدهکار،] تنگدست بود پس باید به او مهلتی داد تا گشایش یابد و اگر علم داشته باشید، صدقهدادن برای شما بهتر است (بقره/۲۸۰). اموال یکدیگر را میان خود به باطل نخورید. آن را به حاکمان ندهید تا بخشی از اموال مردم را به گناه بخورید، در حالیکه علم دارید (بقره/۱۸۸). درباره آنچه شما به طور سربسته از زنان [در عدّه وفات] خواستگاری کردید یا در دل خود پوشیده داشتید، بر شما گناهی نیست. خدا علم داشت که شما، بهزودی آنان را یاد خواهید کرد ولی با آنها قرار پنهانی نگذارید مگر اینکه سخنی پسندیده بگویید و به عقد ازدواج تصمیم نگیرید تا عدّه آنان به پایان برسد و علم داشته باشید که خدا به آنچه در دل دارید، علم دارد پس از او حذر کنید و علم داشته باشید که خدا آمرزنده حلیم است (بقره/۲۳۵). کسانی که [وسیله] ازدواج نمییابند، باید عفّت ورزند تا خدا آنان را از فضل خود بینیاز کند. از کسانی که دستان شما مالک شده است، کسانی که میخواهند با قرارداد کتبی، خود را آزاد کنند اگر علم یافتید که خیری در آنها است پس [قرارداد] بازخرید آنان را بنویسید و از مالی که خدا به شما داده است، به آنها بدهید (نور/۳۳). زنان کشتزار شما هستند پس هر گاه خواستید، به کشتزار خود وارد شوید و برای خود [خیری] پیش فرستید. از خدا پروا کنید و علم داشته باشید که او را دیدار خواهید کرد و مومنان را بشارت بده (بقره/۲۲۳). اگر [شوهر، بار سوّم] زن را طلاق داد، پس از آن، دیگر آن زن برای او حلال نیست تا اینکه با مردی غیر از او ازدواج کند پس اگر او آن زن را طلاق داد، اگر آن دو (شوهر اوّل و زن) گمان میکنند که حدود خدا را برپا میدارند، گناهی بر آن دو نیست که به یکدیگر بازگردند. اینها حدود خدا است که آن برای گروهی که علم دارند، بیان میکند. چون زنان را طلاق دادید و به پایان عدّه خود رسیدند یا آنان را به شایستگی نگاه دارید یا آنها را به شایستگی رها کنید و به قصد آسیب رساندن نگاهشان ندارید. هر کس چنین کند پس به خود ستم کرده است. آیات خدا را مسخره نکنید و نعمت خدا و این کتاب و حکمت را که بر شما نازل کرده و شما را با آن پند میدهد، به یاد آورید. از خدا بترسید و علم یابید که خدا به همه چیز علیم است. هنگامی که زنان را طلاق دادید و به پایان مدّت خود رسیدند، مانع آنان نشوید که با همسران [سابق] خود در صورتی که با یکدیگر به خوبی تراضی کنند، ازدواج نمایند. هر کس از شما به خدا و روز بازپسین ایمان داشته باشد به این [سخن] پند داده میشود. خدا علم دارد و شما علم ندارید. مادران، فرزندان خود را دو سال تمام شیر دهند … اگر خواستید برای فرزندان خود دایه بگیرید، بر شما گناهی نیست در صورتی که چیزی را که به آنان میپردازید به شایستگی بپردازید. از خدا پروا کنید و علم داشته باشید که خدا به آنچه انجام میدهید، بینا است (بقره/۲۳۰-۲۳۳). حج و عمره را برای خدا به پایان ببرید. اگر محاصره شدید، از قربانی، آنچه میسّر است [قربانی کنید]. سرهای خود را نتراشید تا قربانی به جایگاه خود برسد پس هر کس از شما بیمار بود یا ناراحتی در سر داشت [و به ناچار سر خود را بتراشد] پس به جای آن روزهای بگیرد یا صدقهای دهد یا قربانی کند پس هنگامی که ایمن شدید، هر کس بعد از عمره به حج پرداخت، هر چه میسّر شد، قربانی کند. هر کس [قربانی] نیافت پس سه روز در ایام حج و هفت روز هنگامی که برگشتید، روزه بگیرید. این، ده روزِ تمام است. این برای کسی است که خانواده او ساکن مسجدالحرام نباشند. از خدا پروا کنید و علم داشته باشید که خدا سختکیفر است (بقره/۱۹۶). [در حج] خدا را در روزهای معین یاد کنید پس هر کس شتاب کند و در دو روز [اعمال را انجام دهد]، گناهی بر او نیست و هر کس تأخیر کند، گناهی بر او نیست. [این] برای کسی است که پروا کند. از خدا پروا کنید و علم داشته باشید که شما به سوی او محشور میشوید (بقره/۲۰۳). خدا، کعبه، آن خانه حرمتدار، ماههای حرام و قربانیهای بینشان و نشاندار را [مایه] قوام مردم قرار داده است. این به آن سبب است که علم یابید خدا به هر چه در آسمانها و هر چه در زمین است، علم دارد. خدا به همه چیز علیم است. علم داشته باشید که خدا سختکیفر و بسیار آمرزنده مهربان است (مائده/۹۷-۹۸). [ای کسانی که ایمان آوردهاید]، سبکبار و گرانبار، بیرون روید و با مال و جان خود در راه خدا، جهاد کنید. این برای شما بهتر است، اگر علم داشته باشید (توبه/۴۱). هر چه در توان دارید، در برابر کافران از نیرو و اسبهای آماده [به جنگ] آماده کنید تا با آن، دشمن خدا و دشمن خودتان و دیگرانی غیر از ایشان را که به آنان علم ندارید و خدا به آنان علم دارد، بترسانید (انفال/۶۰). همگی با مشرکان بجنگید، همانطور که آنان همگی با شما میجنگند و علم داشته باشید که خدا با متّقین است (توبه/۳۶). ای کسانی که ایمان آوردهاید، با کافرانی که مجاور شما هستند، بجنگید. آنان باید در شما شدّت و قاطعیّت بیابند. علم داشته باشید که خدا با متّقین است (توبه/۱۲۳). ماه حرام در برابر ماه حرام است. حرمتها قصاص دارد پس هر کس به شما تعدّی کرد، همانگونه که بر شما تعدّی کرده، بر او تعدّی کنید. از خدا پروا کنید و علم داشته باشید که خدا با متّقین است (بقره/۱۹۴). پسرخواندگان را به [نام] پدرانشان بخوانید. این نزد خدا عادلانهتر است. اگر به پدران آنان علم ندارید پس برادران دینی شما و موالی (دوستان) شما هستند (احزاب/۵). ای کسانی که ایمان آوردهاید، هر گاه به شما گفته شد، در مجالس جا باز کنید پس جا باز کنید تا خدا برای شما جا باز کند و هنگامی که گفته شود: برخیزید پس برخیزید تا خدا کسانی از شما را که ایمان آوردهاند و کسانی که به آنها علم داده شده است را به درجات بالا ببرد. خدا به آنچه انجام میدهید، آگاه است (مجادله/۱۱). ای کسانی که ایمان آوردهاید، وقتی زنان باایمان مهاجر، نزد شما آمدند، آنان را امتحان کنید. خدا به ایمان آنان عالمتر است. اگر علم یافتید که آنها مومن هستند، آنان را به سوی کافران برنگردانید (ممتحنه/۱۰). کسانی را که [مشرکان] غیر از خدا میخوانند، دشنام ندهید که آنان هم از روی دشمنی و بدون علم، خدا را دشنام دهند. اینگونه برای هر امّتی عمل آنان را زینت دادیم سپس بازگشت آنان به سوی پروردگارشان است پس آنان را از آنچه انجام میدادند، خبر میدهد (انعام/۱۰۸). علم – قیامت، کسانی که به آن (قیامت) ایمان ندارند، آن را با شتاب میخواهند و کسانی که ایمان آوردهاند، از آن در هراس هستند و علم دارند که آن حق است (شوری/۱۸). درباره چه چیز از یکدیگر میپرسند؟ درباره آن خبر بزرگ. همان که در آن اختلاف دارند. چنین نیست به زودی علم خواهند یافت. باز هم چنین نیست به زودی علم خواهند یافت (نبأ/۱-۵). ما هستیم که مرگ را میان شما مقدّر کردیم و بر ما سبقتگیرنده نیستید. [میتوانیم] امثال شما را به جای شما قرار دهیم و شما را در آنچه علم ندارید، پدید آوریم. بدون تردید شما به پدیدآمدن نخستین خود علم دارید پس چرا متذکر نمیشوید (واقعه/۶۰-۶۲)؟ بهراستی انسان علاقه شدیدی به مال دارد پس آیا علم ندارد آنگاه که آنچه در قبرها است بیرون ریخته شود و آنچه در سینهها است، فاش شود، بیگمان در آن روز پروردگارشان به آنها نیک آگاه است (عادیات/۸-۱۱)؟ افزونطلبی و تفاخر، شما را سرگرم کرد تا وقتی که قبرها را دیدار کردید. چنین نیست بهزودی علم خواهید یافت. باز چنین نیست، بهزودی علم خواهید یافت. چنین نیست، اگر علم داشتید، علم یقینی، بدونتردید دوزخ را میدیدید سپس بیگمان آن را به دیده یقین خواهید دید سپس آنگاه، در آن روز، از نعمتها پرسیده خواهید شد (تکاثر/۱-۸). آنگاه که خورشید درهم پیچیده شود، آنگاه که ستارگان تیره شوند، آنگاه که کوهها روان شوند، آنگاه که شتران آبستن وانهاده شوند، آنگاه که درندگان گرد آورده شوند، آنگاه که دریاها بجوشند، آنگاه که جانها جفت شوند و آنگاه که از دختر زنده به گور پرسیده شود که به کدامین گناه کشته شده است، آنگاه که کارنامهها گشوده شود، آنگاه که آسمان برکنده شود، آنگاه که دوزخ شعلهور شود و آنگاه که بهشت نزدیک آورده شود، هر کس علم مییابد، چه حاضر کرده است (تکویر/۱-۱۴). آنگاه که آسمان شکافته شود، آنگاه که ستارگان پراکنده شوند، آنگاه که دریاها شکافته و در هم روان شوند، آنگاه که گورها زیر و رو شوند، هر کسی به آنچه پیش فرستاده و آنچه بر جای نهاده است، علم مییابد (انفطار/۱-۵). [آن روز] از هر امّتی شاهدی میآوریم پس میگوییم برهان خود را بیاورید. آنگاه علم مییابند که حق از آن خدا است و آنچه میبافتند، از آنها گم میشود (قصص/۷۵). روزی که زبانها، دستها و پاهایشان بر ضدّ آنها درباره آنچه انجام میدادند، شهادت میدهند، آن روز جزای حقیقی آنها را به طور کامل میدهد و علم مییابند که خدا، همان حقّ آشکار است (نور/۲۴-۲۵). روزی که خدا فرستادگان را جمع میکند، میفرماید: چه پاسخی به شما داده شد؟ میگویند: ما هیچ علمی نداریم. بهراستی تو به طور کامل به غیبها علم داری (مائده/۱۰۹). [خدا به کسانی که میزانهای آنان سبک است] میفرماید: به شمار سالها، چند سال در زمین درنگ کردید؟ میگویند: یک روز یا پارهای از یک روز درنگ کردیم از شمارگران بپرس. میفرماید: جز اندکی درنگ نکردهاید، اگر به راستی شما علم داشته باشید (مومنون/۱۱۲-۱۱۴). روزی که رستاخیز برپا میشود، مجرمان سوگند یاد میکنند که جز ساعتی درنگ نکردهاند. اینچنین به انحراف کشانده میشوند. کسانی که به آنها علم و ایمان داده شده است، میگویند: بنا بر کتاب خدا تا روز رستاخیز درنگ کردهاید پس این روز رستاخیز است ولی شما خودتان علم نداشتید (روم/۵۵-۵۶). هنگامی که [تکذیبکنندگان آیات] بیایند، میفرماید: آیا نشانههای من را در حالیکه به آن احاطه علمی نداشتید، دروغ شمردید یا چه انجام میدادید (نمل/۸۴)؟ روز قیامت آنان (مشرکان) را رسوا میکنند و میفرماید: کجا هستند آن شریکان من که برای آنان [با پیامبران] مخالفت میکردید؟ کسانی که به آنها علم داده شده است، میگویند: امروز رسوایی و بدی بر کافران است (نحل/۲۷). هر بار امّتی [در آتش] داخل شود، همکیشان خود را لعنت میکند تا وقتی که همگی در آن به هم بپیوندند، پیروان درباره پیشوایان میگویند: پروردگارا، اینان ما را گمراه کردند پس دو چندان عذاب آتش به آنان بده. میفرماید: برای هر کدام [عذاب] دو چندان است، ولی شما علم ندارید (اعراف/۳۸). کسانی که کتاب و آنچه را فرستادگان خود را با آن فرستادیم، تکذیب کردند، بهزودی علم خواهند یافت، هنگامی که غلّها و زنجیرها، در گردنهای آنان باشد و بر روی، کشیده میشوند. در آب جوشان سپس در آتش سوزانده میشوند (غافر/۷۰-۷۲). علم- اقوام، هنگامی که پیامبران آنان (اقوام پیشین)، دلایل آشکار برایشان آوردند، به علمی که نزد آنان بود، شاد شدند و آنچه مسخره میکردند، آنها را فرا گرفت (غافر/۸۳). آنان متفرّق نشدند مگر پس از آنکه علم برایشان آمد، آن هم از روی حسدی که میانشان بود. اگر سخنی از جانب پروردگارت تا زمانی معیّن، پیشی نگرفته بود، بدون تردید میان آنان داوری میشد (شوری/۱۴). پروردگارت به فرشتگان گفت: من در زمین جانشینی خواهم گماشت. گفتند: آیا در آن کسی را قرار میدهی که فساد کند و خونها بریزد؟ در حالیکه ما تو را به پاکی میستایم و تقدیست میکنیم. فرمود: من به آنچه شما علم ندارید، علم دارم. همه نامها را به آدم تعلیم داد سپس آنها را به فرشتگان عرضه داشت پس فرمود: اگر راست میگویید، من را از نامهای آنان خبر دهید؟ گفتند: منزّهی تو. ما را علمی جز آنچه به ما تعلیم دادهای نیست. بهراستی تنها تو علیم حکیم هستی (بقره/۳۰-۳۲). [نوح به قوم خود گفت:] خدا را بپرستید و از او پروا کنید و من را اطاعت کنید تا برخی از گناهانتان را بر شما ببخشد و [اجل] شما را تا مدّتی معیّن به تأخیر اندازد. اگر علم داشته باشید، وقتی سرآمد خدا برسد، دیگر تأخیر نیفتد (نوح/۳-۴). پیامهای پروردگار خود را به شما رساندم و شما را اندرز دادم. من از خدا علمی دارم که شما علم ندارید (اعراف/۶۲). به شما نمیگویم که خزاین خدا نزد من است و به غیب علم ندارم (هود/۳۱). بهزودی علم مییابید که عذاب خوارکننده، بر چه کسی میآید و بر او عذابی پایدار، فرود میآید (هود/۳۹). گفتند: آیا به تو ایمان بیاوریم در حالیکه فرومایگان از تو پیروی کردهاند؟ گفت: به آنچه میکردهاند، علم ندارم (شعراء/۱۱۱-۱۱۲). [نوح] گفت: پروردگارا، بهراستی پسرم از کسان من است. بدون تردید وعده تو حق است و تو بهترین حکم کنندگان هستی. [خدا] فرمود: ای نوح، بهراستی، او از کسان تو نیست. او عملی ناصالح است. پس چیزی را که به آن علم نداری از من نخواه. من به تو پند میدهم که از جاهلان نباشی. گفت: پروردگارا، من به تو پناه میبرم که از تو چیزی بخواهم که به آن علم ندارم (هود/۴۵-۴۷). [هود به قوم خود گفت:] از آن کس که شما را به آنچه علم دارید، یاری کرده است، پروا کنید (شعراء/۱۳۲). سران قوم او (صالح) که استکبار میورزیدند، به مستضعفانی که ایمان آورده بودند، گفتند: آیا علم دارید که صالح از طرف پروردگارش فرستاده شده است (اعراف/۷۵)؟ [قوم صالح گفتند:] آیا از میان ما وحی به او القا شده است. بلکه او دروغگویی خودپسند است. بهزودی فردا علم یابند که دروغگوی خودپسند کیست (قمر/۲۵-۲۶). بیگمان در این (سرگذشت قوم صالح) برای گروهی که علم دارند، نشانهای است (نمل/۵۲). ابراهیم گفت: پروردگارا، به من نشان بده چگونه مردگان را زنده میکنی؟ فرمود: آیا ایمان نیاوردهای؟ گفت: آری، ولی تا قلبم مطمئن گردد. فرمود: چهار پرنده بگیر و آنها را پیش خود، ریزریز کن سپس بر هر کوهی پارهای از آن را قرار بده. آنگاه آنها را بخوان. شتابان به سوی تو میآیند. علم داشته باش که خدا شکستناپذیر حکیم است (بقره/۲۶۰). [ابراهیم گفت:] ای پدر، بهراستی برای من چیزی از علم آمده که برای تو نیامده است. پس از من پیروی کن تا تو را به راهی راست هدایت کنم (مریم/۴۳). ابراهیم به قوم خود گفت: خدا را بپرستید و از او پروا کنید. این برای شما خیر است، اگر علم داشته باشید (عنکبوت/۱۶). چگونه از آنچه شریک [خدا] کردهاید، بترسم در حالیکه شما از اینکه چیزی را برای خدا شریک گرفتهاید که درباره آن حجتی برای شما نازل نکرده است، نمیترسید؟ اگر علم داشته باشید، کدام یک از [ما] دو گروه به ایمنی سزاوارتر است (انعام/۸۱). [قوم ابراهیم] سرافکنده شدند [و گفتند:] تو علم داری که اینان (بتها) سخن نمیگویند (انبیاء/۶۵). هنگامی که [میهمانان ابراهیم] بر او وارد شدند، گفتند: سلام [ابراهیم] گفت: بهراستی ما از شما میترسیم. گفتند: نترس. ما تو را به پسری علیم، مژده میدهیم (حجر/۵۲-۵۳). گفتند: نترس و او را به پسری علیم مژده دادند (ذاریات/۲۸). هنگامی که فرستادگان ما برای ابراهیم، مژده آوردند، گفتند: ما اهل این شهر را هلاک خواهیم کرد. بهراستی اهل آن ستمکار هستند. [ابراهیم] گفت: لوط در آن [شهر] است. گفتند: ما علم داریم چه کسانی در آنجا هستند. او و اهلش را نجات میدهیم جز همسر او را، که از بازماندگان خواهد بود (عنکبوت/۳۱-۳۲). به لوط حکمت و علم دادیم (انبیاء/۷۴). [قوم لوط] گفتند: تو علم داری که ما را به دختران تو حقّی نیست. بدون تردید تو علم داری که ما چه میخواهیم (هود/۷۹). [ما] یوسف را در آن سرزمین تمکّن بخشیدیم تا به او از تأویل خوابها تعلیم دهیم . خدا به کار خود چیره است ولی بیشتر مردم علم ندارند. هنگامی که او به رشد خود رسید، به او حُکم و علم دادیم. اینچنین نیکوکاران را پاداش میدهیم (یوسف/۲۱-۲۲). [یوسف گفت: ای دو رفیق زندانی من] شما غیر از خدا جز نامهایی که خود و پدرانتان آنها را نامیدهاید، نمیپرستید در حالیکه بر آن هیچ دلیلی نازل نکرده است. حکم، فقط با خدا است. فرمان داده است که غیر از او را نپرستید. این دین استوار است ولی بیشتر مردم علم ندارند (یوسف/۴۰). [پادشاه گفت:] ای سران، اگر خواب تعبیر میکنید، درباره خواب من، به من نظر بدهید. گفتند: خوابهای آشفته است. ما به تعبیرِ خوابهای آشفته، عالم نیستیم (یوسف/۴۳-۴۴). [آن کس که از زندان نجات یافته بود، گفت:] یوسف، ای بسیار راستگو، درباره [این خواب، که] هفت گاو فربه، هفت [گاو] لاغر، آنها را میخورند، و هفت خوشه سبز و هفت خوشه خشکیده دیگر، به ما نظر بده تا نزد مردم برگردم تا شاید آنان علم یابند (یوسف/۴۶). [پادشاه به زنان] گفت: آن هنگام که از یوسف کام خواستید، قصد شما چه بود؟ گفتند: منزّه است خدا. ما در او به هیچ بدی، علم نداریم. همسر عزیز گفت: اکنون حق آشکار شد. من بودم که از او کام خواستم. بهراستی او از راستان است. [یوسف گفت:] این برای آن بود تا (عزیز) علم یابد که من در غیاب، به او خیانت نکردم. بهراستی خدا نیرنگ خائنان را هدایت نمیکند (یوسف/۵۱-۵۲). [یوسف] گفت: من را بر خزانههای این سرزمین [سرپرست] قرار بده. بهراستی من نگاهبانی علیم هستم (یوسف/۵۵). هنگامی که [برادران یوسف] از همانجا که پدرشان به آنان فرمان داده بود، [به شهر] وارد شدند، برای آنان در برابر خدا هیچ سودی نداشت جز اینکه نیازی را که در دل یعقوب بود، برآوَرده کرد. بیگمان، او از آنچه به او تعلیم داده بودیم، دارای علم بود. ولی بیشتر مردم، علم ندارند (یوسف/۶۸). [کارگزاران] گفتند: پیمانه شاه را گم کردهایم … [برادران یوسف] گفتند: به خدا سوگند شما علم دارید که ما نیامدهایم در این سرزمین، فساد کنیم و ما دزد نبودهایم (یوسف/۷۲-۷۳). پس [یوسف] پیش از بار برادر خود، به جستجوی [بار] آنان پرداخت سپس آن (پیمانه) را از بار برادر خود، بیرون آورد، اینگونه برای یوسف، تدبیر کردیم. بدون تردید در آیین شاه، نمیتوانست برادر خود را بازداشت کند. مگر اینکه خدا بخواهد. هر کس را بخواهیم به درجاتی بالا میبریم. بالاتر از هر صاحب علمی، علیمی است (یوسف/۷۶). چون [برادران یوسف] از او ناامید شدند، نجواکنان کنار کشیدند. بزرگ آنان گفت: آیا علم ندارید که پدرتان از شما به نام خدا پیمان گرفت و از قبل در حق یوسف چه تقصیری کردهاید؟ هرگز از این سرزمین نمىروم تا پدرم به من اجازه دهد یا خدا در حق من داورى کند و او بهترین داوران است. پیش پدرتان باز گردید و بگویید: ای پدر، پسرت دزدی کرده است. ما جز به آنچه علم داشتیم، شهادت ندادیم و نگهبان غیب نبودیم (یوسف/۸۰-۸۱). [یعقوب] گفت: من شکایت و اندوه خود را تنها پیش خدا میبرم. من از خدا علمی دارم که شما علم ندارید (یوسف/۸۶). [یوسف به برادران خود] گفت: آیا علم دارید که با یوسف و برادر او چه کردید، آنگاه که شما جاهل بودید (یوسف/۸۹)؟ هنگامی که مژدهرسان آمد، آن [پیراهن] را بر چهره یعقوب انداخت پس بینا شد. گفت: آیا به شما نگفتم که بیگمان من از خدا [به چیزهایی] علم دارم که شما علم ندارید (یوسف/۹۶). [شعیب گفت] ای قوم من، هر چه در توان دارید، عمل کنید من نیز عمل میکنم، بهزودی علم خواهید یافت که به چه کسی عذابی میرسد که او را خوار میکند و دروغگو کیست. انتظار برید که من نیز با شما انتظار میبرم (هود/۹۳). موسی را به مادرش بازگرداندیم تا چشم او روشن شود و اندوه نخورد و تا اینکه علم یابد که وعده خدا حق است. ولی بیشتر آنان علم ندارند (قصص/۱۳). [موسی و جوان همراه او] بندهای از بندگان ما را که از جانب خود به او رحمتی داده بودیم و از نزد خود به او علم، تعلیم داده بودیم، یافتند. موسی به او گفت: آیا تو را پیروی کنم تا از آنچه تعلیم یافتهای، رشدی به من تعلیم دهی … (کهف/۶۵-۸۲)؟ هنگامی که [موسی] به رشد خود رسید، و توانمند شد به او حکمت و علم دادیم. نیکوکاران را چنین پاداش میدهیم (قصص/۱۴). [پروردگار] فرمود: دعای شما دو نفر (موسی و هارون) اجابت شد پس استقامت کنید و راه کسانی را که علم ندارند، پیروی نکنید (یونس/۸۹). [موسی به فرعون] گفت: بدون تردید تو علم داری اینها (نشانهها) را که بینشها است، جز پروردگار آسمانها و زمین نازل نکرده است (اسراء/۱۰۲). فرعون گفت: ای سران من، برای شما به خدایی جز خودم، علم ندارم (قصص/۳۸). [فرعون] به سرانی که اطرافش بودند، گفت: بهراستی این (موسی) ساحری علیم است (شعراء/۳۴). سران قوم فرعون گفتند: بهراستی این (موسی) ساحری علیم است (اعراف/۱۰۹). [گفتند:] گردآورندگانی را به شهرها بفرست تا هر ساحر علیمی را نزد تو آورند (شعراء/۳۶-۳۷؛ اعراف/۱۱۱-۱۱۲). فرعون گفت: همه ساحران علیم را بیاورید (یونس/۷۹). فرعون [به ساحران] گفت: پیش از آنکه به شما اجازه دهم، به او ایمان آوردید؟ این نیرنگ شما است که در شهر نیرنگ کردهاید تا اهل آن را، از آن بیرون کنید. بهزودی علم خواهید یافت (اعراف/۱۲۳). گفت: پیش از آنکه به شما اجازه دهم به او ایمان آوردید؟ بدون تردید او، بزرگ شما است که به شما سحر تعلیم داده است (طه/۷۱؛ شعراء/۴۹). بهزودی علم خواهید یافت. بدون تردید دست و پاهای شما را برخلاف یکدیگر میبرم و همه شما را به دار میزنم (شعراء/۴۹). بیگمان دست و پاهای شما را برخلاف هم میبرم و بر تنههای نخل، شما را دار میزنم. بهزودی علم خواهید یافت که عذاب کدامیک شدیدتر و پایدارتر است (طه/۷۱). هنگامی که به فرعونیان نیکی میرسید، میگفتند: این برای ما است. چون به آنان بدی میرسید، به موسی و کسانی که با او بودند، فال بد میزدند. آگاه باش که فالِ بد آنان، نزد خودشان است. ولی بیشتر آنان علم ندارند (اعراف/۱۳۱). [آن کس از قوم فرعون که ایمان آورده بود، به قوم خود گفت:] من را میخوانید که به خدا کفر ورزم و چیزی را که به آن علم ندارم، با او شریک کنم، در حالیکه من شما را به سوی آن شکستناپذیر آمرزنده میخوانم (غافر/۴۲). به موسی وقتی قومش از او آب خواستند، وحی کردیم که با عصای خود بر آن سنگ بزن پس دوازده چشمه، از آن جوشید. هر گروهی به آبشخور خود علم پیدا کرد (اعراف/۱۶۰). هنگامی که موسی برای قوم خود آب خواست، گفتیم: با عصای خود بر این سنگ بزن. آنگاه دوازده چشمه از آن جوشید. هر گروهی به آبشخور خود علم پیدا کرد (بقره/۶۰). هنگامی که موسی به قوم خود گفت: ای قوم من، چرا من را آزار میدهید در حالیکه علم دارید که من فرستاده خدا به سوی شما هستم؟ پس هنگامی که منحرف شدند، خدا هم قلبهای آنان را منحرف کرد. خدا قوم نافرمان را هدایت نمیکند (صف/۵). از گنجینهها، آنقدر به قارون داده بودیم که کلیدهای آن بر گروه نیرومند هم، گران میآمد. … گفت: جز این نیست که من اینها از علمی که نزد من است، به من داده شده است. آیا علم نیافت که خدا نسلهایی را پیش از او نابود کرد که از او قویتر و مالاندوزتر بودند و مجرمان از گناهانشان پرسیده نمیشوند؟ [قارون] با تجمّلات خود، بر قومش بیرون آمد. کسانی که زندگی دنیا را میخواستند، گفتند: ای کاش، مانند آنچه به قارون داده شده است، به ما هم داده میشد. بهراستی او دارای بهرهای بزرگ است. کسانی که به آنان علم داده شده بود، گفتند: وای بر شما، پاداش خدا، برای کسی که ایمان آورده و کار شایسته انجام داده است، بهتر است و کسی جز شکیبایان، این را درنمییابد (قصص/۷۶-۸۰). [بنیاسرائیل] به اختلاف نپرداختند، تا آنکه علم برای آنان آمد. بیتردید پروردگار تو در روز قیامت درباره آنچه در آن اختلاف مى کردند، میان آنان، داورى خواهد کرد (یونس/۹۳). [ای بنیاسرائیل،] حق را به باطل نیامیزید و حق را پنهان نکنید، در حالیکه علم دارید (بقره/۴۲). بدون تردید به کسانی از خودتان که در شنبه تعدّی کردند، علم دارید (بقره/۶۵). پیامبر آنان (بنیاسرائیل بعد از موسی) به آنها گفت: بدونتردید، خدا طالوت را به پادشاهی شما برانگیخته است. گفتند: چگونه برای او فرمانروایی بر ما باشد در حالیکه ما برای پادشاهی سزاوارتر از او هستیم و به او در مال هم، گشایشی داده نشده است؟ پیامبر آنان گفت: بدون تردید خدا او را بر شما برگزیده است و در علم و جسم به او فزونی داده است. خدا فرمانروایی خود را به هر کس بخواهد، میدهد. خدا وسعتبخش علیم است (بقره/۲۴۷). بهراستی به داوود و سلیمان علم دادیم. آن دو گفتند: ستایش خدایی که ما را بر بسیاری از بندگان با ایمان خود، برتری داد (نمل/۱۵). به هر یک [از آن دو] حکمت و علم دادیم (انبیاء/۷۹). [سلیمان] گفت: ای بزرگان، کدام یک از شما، تخت او (ملکه سبأ) را پیش از آنکه تسلیم، نزد من آید، برای من میآورید؟ … کسى که نزد او علمی از کتاب بود، گفت: من آن را پیش از آنکه چشم خود را بر هم بزنى، برایت مىآورم. پس چون [سلیمان] آن [تخت] را نزد خود مستقرّ دید، گفت: این از فضل پروردگار من است تا من را بیازماید که آیا سپاسگزاری میکنم یا ناسپاسى مى کنم (نمل/۳۸-۴۰). هنگامی که [جسد سلیمان] فرو افتاد، برای جنّیان آشکار شد که اگر به غیب علم داشتند، در آن عذاب خفّتبار نمیماندند (سبأ/۱۴). هنگامی که [ملکه سبأ نزد سلیمان] آمد، گفته شد: آیا تخت تو چنین است؟ گفت: گویی این همان است. به ما پیش از این، علم داده شده است و ما تسلیم بودهایم (نمل/۴۲). بدون تردید [یهود] علم داشتند که هر کس خریدار [سحر] باشد، در آخرت بهرهای ندارد. اگر علم داشته باشید، خود را به بد چیزی فروختند. اگر آنان ایمان میآوردند و تقوا پیشه میکردند، بدون تردید پاداشی که از جانب خدا مییافتند، بهتر بود، اگر علم داشته باشند (بقره/۱۰۲-۱۰۳). آن کس که به شهرى که آن، یکسر بر بامهایش فرو ریخته بود، عبور کرد، گفت: چگونه خدا، [اهل] این [شهر را] پس از مرگشان زنده مىکند؟ پس خدا، او را صد سال میراند. آنگاه او را برانگیخت، [و به او] فرمود: چقدر درنگ کردى؟ گفت: یک روز یا پارهاى از روز. [خدا] فرمود: [نه] بلکه صد سال درنگ کردى پس به خوراک و نوشیدنى خود بنگر که تغییر نکرده است و به درازگوش خود نگاه کن [که چگونه متلاشى شده است. این براى آن است که به تو پاسخ گوییم] و تا تو را، نشانه اى براى مردم قرار دهیم و به این استخوانها بنگر که چگونه آنها را به هم پیوند مى دهیم، سپس گوشت بر آن مى پوشانیم. پس هنگامى که براى او آشکار شد، گفت: علم دارم که خدا بر هر چیزى توانا است (بقره/۲۵۹). [عیسی به خدا گفت:] تو به آنچه در نفس من است، علم داری و من به آنچه در نفس تو است، علم ندارم (مائده/۱۱۶). [حواریّون به عیسی] گفتند: میخواهیم از آن [خوان آسمانی] بخوریم تا دلهایمان مطمئن شود و علم یابیم که به ما راست گفتهای و خود بر آن از شاهدان باشیم (مائده/۱۱۳). بهراستی او (عیسی) علمی برای رستاخیز است پس در آن تردید نکنید و از من پیروی کنید. این راه راست است (زخرف/۶۱). یهود گفتند: مسیحیان بر چیزی نیستند و مسیحیان گفتند: یهودیان بر چیزی نیستند با اینکه آنان، کتاب را میخواندند. همچنین کسانی که علم ندارند، مانند سخن آنان را گفتند. پس خدا روز قیامت، میان آنان در آنچه در آن اختلاف میکنند، داوری میکند (بقره/۱۱۳). بهراستی کسانی که در مورد او (عیسی) اختلاف کردند، بدون تردید از آن، در شک هستند [و] به آن علمی ندارند. تنها از گمان پیروی میکنند و به یقین او را نکشتند (نساء/۱۵۷). [مردی از اهل شهر گفت:] من به پروردگار شما ایمان آوردم. از من بشنوید. [سرانجام او را کشتند]. گفته شد: به این بهشت داخل شو. گفت: ای کاش، قوم من علم داشتند که پروردگارم، چگونه من را آمرزید و من را از گرامیداشتگان قرار داد (یس/۲۵-۲۷). [مردم را] بر آنان (اصحاب کهف) آگاه ساختیم تا علم یابند که وعده خدا حق است و در قیامت هیچ شکی نیست (کهف/۲۱). جز اندکی به [تعداد] آنان علم ندارند پس درباره آنان جز به ظاهر، جدال نکن. در مورد آنان از هیچ کس جویا نشو (کهف/۲۲). سوگند به جایگاههای ستارگان. بهراستی این سوگندی بزرگ است که اگر علم یابید این، قرآنی گرامی و ارجمند است (واقعه/۷۵-۷۷). این (قرآن) پیام روشنی برای مردم است و برای اینکه به آن هشدار داده شوند و تا علم یابند که او معبودی یگانه است و تا خردمندان متذکّر شوند (ابراهیم/۵۲). این (قرآن) جز ذکری برای جهانیان نیست و بدون تردید پس از مدّتی به خبر آن، علم خواهید یافت (ص/۸۷-۸۸). کتابی است که آیات آن تفصیل داده شده است. قرآنی است به زبان عربی برای گروهی که علم دارند (فصّلت/۳). آن آیاتی است روشن در سینههای کسانی که علم یافتهاند. جز ستمکاران منکر آیات ما نمیشوند (عنکبوت/۴۹). کسانی که در دلهای آنان انحراف است، برای فتنهجویی و طلب تأویل آن، از متشابه آن پیروی میکنند در حالیکه تأویل آن را جز خدا نمیداند و راسخان در علم میگویند: ما به آن ایمان داریم. همه از جانب پروردگار ما است. جز خردمندان کسی متذکّر نمیشود (آلعمران/۷). خدا کتاب و حکمت بر تو نازل کرد و آنچه را علم نداشتی به تو تعلیم داد و فضل خدا بر تو بزرگ است (نساء/۱۱۳). بخوان به نام پروردگارت … که به انسان آنچه را علم نداشت، تعلیم داد (علق/۱-۵). [در خواندن] قرآن پیش از آن که وحی آن بر تو پایان یابد، شتاب نکن و بگو، پروردگارا، بر علم من بیفزای (طه/۱۱۴). پیش از تو هیچ رسول و پیامبری نفرستادیم جز اینکه هر گاه تلاوت میکرد، شیطان در تلاوت او [شبهه] القا میکرد پس خدا، آنچه را شیطان القا میکرد، محو گردانید سپس خدا آیات خود را استوار میکند. خدا علیم حکیم است … و تا آنان که علم یافتهاند، علم یابند که این [قرآن] حق و از جانب پروردگار تو است پس به آن ایمان بیاورند و دلهای آنان برای او خاضع شود (حج/۵۲-۵۴). کسانی که به آنان علم داده شده است، میبینند که آنچه از جانب پروردگارت به سوی تو نازل شده است، همان حق است و به راهِ آن شکستناپذیر ستوده، هدایت میکند (سبأ/۶). اینگونه آیات را گوناگون بیان میکنیم و تا آنکه بگویند: تو [از دیگران] درس گرفتهای و تا آن را برای گروهی که علم دارند، بیان کنیم (انعام/۱۰۵). بگو، به آن (قرآن) ایمان بیاورید یا نیاورید، بدون تردید کسانی که پیش از آن علم داده شدهاند، هنگامی که بر آنان تلاوت شود، سجدهکنان به رو بر خاک میافتند و میگویند: منزّه است پروردگار ما، وعده پروردگار ما بیتردید انجامشدنی است. گریهکنان بر رو به خاک میافتند و بر خشوع آنان افزوده میشود (اسراء/۱۰۷-۱۰۹). آیا کسی که علم دارد آنچه از جانب پروردگارت به تو نازل شده، حق است مانند کسی است که کور[دل] است؟ تنها خردمندان هستند که متذکّر میشوند (رعد/۱۹). علم داشته باش که هیچ معبودی جز او نیست. برای گناه خود و برای مردان و زنان مومن آمرزش بخواه (محمّد/۱۹). ما تو را برای تمام مردم جز بشارتگر و هشداردهنده نفرستادیم ولی بیشتر مردم علم ندارند و میگویند: این وعده چه موقع خواهد بود، اگر راست میگویید (سبأ/۲۸-۲۹)؟ پیش از تو جز مردانی را که به سوی آنان وحی میکردیم، نفرستادیم. اگر علم ندارید، از اهل ذکر بپرسید (انبیاء/۷؛ نحل/۴۳). آیا علم نداری که فرمانروایی آسمانها و زمین، از آن خدا است و برای شما جز خدا ولیّ و یاوری نیست (بقره/۱۰۷)؟ آیا علم نداری که فرمانروایی آسمانها و زمین از آن خدا است؟ هر کس را بخواهد، عذاب میکند و هر کس را بخواهد، میآمرزد. خدا بر هر چیزی توانا است (مائده/۴۰). آیا علم نداری که خدا به آنچه در آسمان و زمین است علم دارد؟ بهراستی این در کتابی [نوشته شده] است. بدون تردید این بر خدا آسان است (حج/۷۰). هر آیهای را نسخ کنیم یا آن را از یادها ببریم، بهتر از آن، یا مانند آن را میآوریم. آیا علم نداری که خدا بر هر کاری توانا است (بقره/۱۰۶)؟ [او]، پروردگار آسمانها و زمین و آنچه میان آن دو است، میباشد پس او را پرستش کن و در عبادت او صبور باش. آیا به همنامی برای او علم داری (مریم/۶۵)؟ چیزی را که به آن علم نداری، دنبال نکن. بیگمان گوش، چشم و دل، از همه آنها بازخواست خواهد شد … همه اینها، بدی آن نزد خدا ناپسند است. این از حکمتهایی است که پروردگارت به سوی تو وحی کرد (اسراء/۳۶-۳۹). تو را بر شریعتی از امر قرار دادیم پس از آن پیروی کن و از هوسهای کسانی که علم ندارند، پیروی نکن. بهراستی آنان هرگز تو را در برابر خدا از چیزی بینیاز نمیکنند (جاثیه/۱۸-۱۹). روی خود را حقگرایانه به سوی این دین کن. فطرت خدایی که مردم را بر آن سرشته است. آفرینش خدا را تبدیلی نیست. این است دین استوار ولی بیشتر مردم علم ندارند (روم/۳۰). بگو، من مالک سود و زیانی برای خود نیستم، مگر آنچه خدا بخواهد. اگر به غیب علم داشتم، سود فراوانی میاندوختم و هیچ زیانی به من نمیرسید (اعراف/۱۸۸). به شما نمیگویم که خزائن خدا نزد من است و به غیب، علم ندارم (انعام/۵۰). بگو، در آسمانها و زمین جز خدا کسی به غیب، علم ندارد و درنمییابد که چه موقع برانگیخته میشود. بلکه علم آنان، درباره آخرت به پایان رسیده است. بلکه آنان درباره آن، در شک هستند. بلکه آنان درباره آن کور[دل] هستند (نمل/۶۵-۶۶). این (سرگذشت قوم نوح) از خبرهای غیب است که به تو وحی میکنیم. پیش از این نه تو به آن علم داشتی و نه قوم تو پس صبر کن که عاقبت برای متّقین است (هود/۴۹). هر کس بعد از آنچه از علم برای تو آمده است، درباره آن (عیسی) با تو محاجّه کرد، بگو، بیایید، پسرانمان و پسرانتان، زنانمان و زنانتان و خودمان و خودتان را بخوانیم سپس دعا و زاری کنیم و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم (آلعمران/۶۱-۶۲). بگو، خدا است که شما را زنده میکند سپس شما را میمیراند، سپس شما را به سوی روز قیامت که تردیدی در آن نیست، جمع میکند. ولی بیشتر مردم علم ندارند (جاثیه/۲۶). از تو درباره قیامت میپرسند که وقوع آن چه هنگام است؟ … [باز] از تو میپرسند، گویی تو از آن آگاه هستی. بگو، علم آن، نزد خدا است ولی بیشتر مردم علم ندارند (اعراف/۱۸۷). درباره روح از تو میپرسند: بگو، روح از امر پروردگار من است و به شما از علم جز اندکی داده نشده است (اسراء/۸۵). بگو، پروردگار من برای هر کس بخواهد، روزی را گشاده یا تنگ میکند ولی بیشتر مردم علم ندارند (سبأ/۳۶). بگو، زیورهایی را که خدا برای بندگان خود پدید آورده است و روزیهای پاک را چه کسی حرام کرده است؟ بگو، این [نعمتها] در زندگی دنیا، برای کسانی است که ایمان آوردهاند و روز قیامت خاصّ آنان است. اینگونه آیات را برای گروهی که علم دارند، به روشنی بیان میکنیم. بگو، پروردگارم، فقط زشتکاریها را چه آشکار و چه پنهان آن را، گناه و ستم به ناحق را حرام کرده است و اینکه چیزی را شریک خدا کنید که دلیلی بر آن نازل نکرده است و اینکه چیزی را که علم ندارید به خدا نسبت دهید (اعراف/۳۲-۳۳). بگو، ای قوم من، آنچه در توان دارید، عمل کنید، من نیز عمل میکنم پس بهزودی علم مییابید که برای چه کسی عذاب خواهد آمد که او را رسوا کند و عذابی دائم برای او فرود میآید (زمر/۳۹-۴۰). بگو، ای قوم من، آنچه در توان دارید، عمل کنید، من نیز عمل میکنم. بهزودی علم مییابید که عاقبت آن سرای، برای کیست. بهراستی ستمکاران رستگار نمیشوند (انعام/۱۳۵). بگو، هر کس در گمراهی باشد، باید رحمان تا زمانی به او مهلت دهد تا هنگامی که آنچه را به آنان وعده داده میشود، یا عذاب یا قیامت را ببینند، پس علم خواهند یافت که چه کسی جایگاهش بدتر و سپاهش ناتوانتر است (مریم/۷۵). از هر کجا بیرون آمدى، روى خود را به سمت مسجدالحرام بگردان … تا نعمت خود را بر شما تمام گردانم و باشد که هدایت شوید چنانکه در میان شما پیامبری از خود شما فرستادیم که آیات ما را بر شما میخواند، شما را پاک میکند، به شما کتاب و حکمت تعلیم میدهد و آنچه را علم نداشتید، به شما تعلیم میدهد (بقره/۱۵۰-۱۵۱). علم داشته باشید که پیامبر خدا در میان شما است. اگر در بسیاری از کارها از شما پیروی میکرد، به مشقّت میافتادید ولی خدا، ایمان را برای شما دوستداشتنی گردانید و آن را در دلهای شما آراست و کفر، نافرمانی و سرپیچی را برای شما ناپسند گردانید. آنان رشدیافتگان هستند. این فضل و نعمتی از جانب خدا است. خدا علیم حکیم است (حجرات/۷-۸). خدا خواب پیامبر را به حق، راست گردانید که شما به خواست خدا با ایمنی، سر تراشیده و موی سر کوتاه کرده، بدون ترس به مسجدالحرام داخل میشوید پس او به چیزی علم داشت که شما علم نداشتید پس غیر از آن، [با صلح حدیبیه] پیروزی نزدیکی قرار داد (فتح/۲۷). اگر فضل و رحمت خدا در دنیا و آخرت بر شما نبود بهیقین به آنچه در آن وارد شدید (ماجرای افک)، عذابی بزرگ به شما میرسید آنگاه که آن را با زبانهای خود میگرفتید و چیزی را با دهانهایتان میگفتید که شما هیچ علمی به آن نداشتید. آن را ناچیز میپنداشتید در حالیکه نزد خدا بزرگ بود (نور/۱۴-۱۵). به زنان مومن بگو، … پاهای خود را چنان بر زمین نکوبند تا آنچه از زینتشان مخفی میکردند، علم یابند (نور/۳۱). کسانی که کافر شدند، گفتند: تو فرستاده نیستی. بگو، شهادت خدا و آن کسی که علم کتاب، نزد او است، میان من و شما کافی است (رعد/۴۳). گفتند: اگر با تو از هدایت پیروی کنیم، از سرزمین خود ربوده خواهیم شد. آیا آنان را در حرم امن جای ندادیم که محصولات هر چیزی که رزقی از جانب ما است، به سوی آن سرازیر میشود؟ ولی بیشتر آنان علم ندارند (قصص/۵۷). [گفتند:] چیزی نمانده بود که ما را از معبودانمان اگر بر آنها صبر نمیکردیم، گمراه کند. به زودی هنگامی که عذاب را ببینند، علم مییابند که چه کسی از راه گمراهتر است (فرقان/۴۲). اگر آنان روی گرداندند، علم یابید که خدا مولای شما است. نیکو مولا و نیکو یاوری است (انفال/۴۰). از آنان چشمپوشی کن و بگو، به سلامت. بهزودی علم مییابند (زخرف/۸۹). آنان را رها کن تا بخورند و بهره گیرند و آرزوها آنان را سرگرم کند ولی بهزودی علم مییابند (حجر/۳). با سختترین سوگندها به خدا قسم خوردند که هر کس بمیرد، خدا او را برنمیانگیزد. آری [برمیانگیزد]. وعده حقی است که بر او است. ولی بیشتر مردم علم ندارند تا آنچه را در آن اختلاف میکنند، برای آنان بیان کند و تا کسانی که کافر شدند، علم یابند که دروغگو بودهاند (نحل/۳۸-۳۹). کسانی که پیش از آنان بودند، مکر کردند پس همه مکر از آنِ خدا است. [خدا] علم دارد که هر کسی چه کسب میکند. بهزودی کافران علم خواهند یافت که سرانجام آن سرای، برای چه کسی است (رعد/۴۲). بگو، به من خبر دهید، اگر خدا، من و هر کس را با من است، هلاک کند یا ما را رحم کند، چه کسی کافران را از عذابی دردناک پناه میدهد؟ بگو او رحمان است. به او ایمان آوردیم و بر او توکّل کردیم. بهزودی علم مییابید که چه کسی در گمراهی آشکار است (ملک/۲۸-۲۹). آیا هر کسی از آنان طمع دارد که در بهشت پرنعمت، داخل شود؟ هرگز. بدون تردید آنان را از آنچه علم دارند، آفریدهایم (معارج/۳۸-۳۹). آیا [کفرپیشهای که اهل آتش است، بهتر است] یا آن کس که در طول شب در سجده و قیام، اطاعت میکند و از آخرت میترسد و رحمت پروردگارش را امید دارد؟ بگو، آیا کسانی که علم دارند با کسانی که علم ندارند، برابر هستند؟ تنها خردمندان متذکّر میشوند (زمر/۹). بگو، این (قرآن) خبری بزرگ است که شما از آن رویگردان هستید. من از گروه فراتر (فرشتگان) هنگامی که آنان [درباره آدم] مجادله میکردند، علمی نداشتم (ص/۶۷-۶۹). به آن (قرآن) کافر شدند پس بهزودی علم مییابند (صافات/۱۷۰). آیا میگویند: آن را ساخته است؟ بگو، اگر راست میگویید، سورهای مانند آن بیاورید و هر کس را جز خدا میتوانید، بخوانید. بلکه چیزی را تکذیب کردند که به آن، احاطه علمی ندارند و هنوز تأویل آن برای آنان نیامده است. کسانی هم که پیش از آنان بودند، همینگونه تکذیب کردند. پس بنگر عاقبت ستمکاران چگونه بود (یونس/۳۸-۳۹). آیا میگویند: آن را ساخته است؟ بگو، اگر راست میگویید ده سوره ساختگی مانند آن بیاورید و غیر از خدا هر کس را میتوانید، بخوانید پس اگر شما را اجابت نکردند علم داشته باشید که جز این نیست که [قرآن] به علم خدا نازل شده است (هود/۱۳-۱۴). بگو، اگر راست میگویید: کتابی از نزد خدا بیاورید که آن هدایتکنندهتر از آن دو (قرآن و تورات) باشد تا از آن پیروی کنم پس اگر تو را اجابت نکردند، علم داشته باش که تنها از هوسهای خود پیروی میکنند (قصص/۴۹-۵۰). چون آیهای را به جای آیهای دیگر بیاوریم و خدا به آنچه نازل میکند داناتر است، میگویند: جز این نیست که تو دروغباف هستی بلکه بیشتر آنان علم ندارند (نحل/۱۰۱). بدون تردید آن (قرآن) در کتابهای پیشینیان است. آیا این برای آنان نشانهای نیست که علمای بنیاسرائیل به آن علم دارند (شعراء/۱۹۶-۱۹۷)؟ گفتند: چرا نشانهای از جانب پروردگارش بر او نازل نشده است؟ بگو، بدون تردید خدا قادر است که نشانهای بفرستد، ولی بیشتر آنان علم ندارند (انعام/۳۷). گفتند: چرا از جانب پروردگار خود نشانهای برای ما نمیآورد؟ آیا دلیل روشن آنچه در صحیفههای پیشین است، برای آنان نیامده است؟ اگر ما، آنان را قبل از آن (قرآن) به عذابی هلاک میکردیم، بهیقین میگفتند: پروردگارا، چرا پیامبری به سوی ما نفرستادی تا پیش از آنکه خوار و رسوا شویم، از آیات تو پیروی کنیم؟ بگو، همه در انتظار هستند، پس در انتظار باشید، بهزودی علم مییابید که یاران راه راست چه کسانی هستند و چه کسانی هدایتیافته هستند (طه/۱۳۳-۱۳۵). اگر برای آنان نشانهای بیاوری، بهیقین کسانی که کافر شدند، میگویند: شما جز باطلکننده [حق] نیستید. خدا اینگونه بر دلهای کسانی که علم ندارند، مُهر مینهد (روم/۵۸-۵۹). هنگامی که به آنان گفته شود: به سوی آنچه خدا نازل کرده و به سوی این پیامبر بیایید، میگویند: آنچه پدران خود را بر آن یافتهایم، برای ما کافی است. آیا هر چند پدران آنان به چیزی علم نداشتند و هدایت نمییافتند (مائده/۱۰۴)؟ من را با کسی که این سخن (قرآن) را تکذیب میکند واگذار. ما به تدریج آنان را از جایی که علم ندارند، گرفتار میکنیم (قلم/۴۴). [مشرکان] کسانی هستند که با خدا معبود دیگری قرار میدهند، بهزودی علم مییابند (حجر/۹۶). آیا غیر از او معبودانی گرفتهاند؟ بگو، برهان خود را بیاورید. این (قرآن) یادکرد کسانی است که با من هستند و یادکرد کسانی است که پیش از من بودهاند. بلکه بیشتر آنان به حق، علم ندارند پس آنان روی میگردانند (انبیاء/۲۴). غیر از خدا چیزهایی را میپرستند که [خدا] هیچ دلیلی بر آن نازل نکرده است و آنچه را که هیچ علمی به آن ندارند، [میپرستند]. برای ستمکاران هیچ یاوری نیست (حج/۷۱). میان خدا و جنّیان خویشاوندی قرار دادند در حالیکه جنیّان علم دارند که آنها احضارشدنی هستند (صافّات/۱۵۸). برای خدا از جنّیان که خدا آنان را آفریده است، شریکانی قرار دادند و بدون علم برای او پسران و دخترانی تراشیدند. او منزهّ است و از آنچه وصف میکنند، والاتر است (انعام/۱۰۰). بدون تردید کسانی که به آخرت ایمان ندارند، فرشتگان را به نام دختران نامگذاری میکنند، در حالیکه هیچ علمی به آن ندارند و جز از گمان پیروی نمیکنند. بدون تردید گمان به هیچ وجه از حق بینیاز نمیکند پس از هر کس که از یاد ما روی میگرداند و جز زندگی دنیا را نمیخواهد، روی بگردان. این نهایت علم آنان است (نجم/۲۷-۳۰). گفتند: خدا فرزندی گرفته است. او منزّه است. او بینیاز است. آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است، از آن او است. شما بر این، حجّتی ندارید. آیا چیزی را که علم ندارید، بر خدا میگویید؟ بگو، کسانی که بر خدا دروغ میبندند، رستگار نمیشوند (یونس/۶۸-۶۹). نه آنان و نه پدرانشان، به این علمی ندارند. بزرگ سخنی است که از دهانهای آنان بیرون میآید. آنان جز دروغ نمیگویند (کهف/۵). گفتند: اگر رحمان میخواست، ما آنان (فرشتگان) را نمیپرستیدیم. آنان به این علم ندارند و جز حدس نمیزنند (زخرف/۲۰). کسانیکه شرک ورزیدند، خواهند گفت: اگر خدا میخواست نه ما و نه پدران ما شرک نمیورزیدیم و چیزی را حرام نمیکردیم. کسانی که قبل از آنان بودند نیز همینگونه تکذیب کردند تا این که عذاب ما را چشیدند. بگو، آیا نزد شما علمی است که آن را برای ما آشکار کنید؟ شما جز از گمان پیروی نمیکنید و جز حدس نمیزنید (انعام/۱۴۸). بگو، به نظر شما آنچه به جای خدا میخوانید، به من نشان دهید، چه چیزی از زمین را آفریده یا آنان را در آسمانها مشارکتی است؟ اگر راست میگویید، کتابی پیش از این [قرآن] یا بازماندهای از علم نزد من بیاورید (احقاف/۴). کسانی که غیر از او میخوانند، مالک شفاعت نیستند جز کسی که از روی علم، به حق شهادت دهد (زخرف/۸۶). کسانی که علم ندارند، گفتند: چرا خدا با ما سخن نمیگوید؟ یا برای ما نشانهای نمیآید؟ کسانی که پیش از اینان بودند، نیز مانند سخن آنان را گفتند. دلهای آنان به هم شبیه است. ما نشانهها را برای گروهی که یقین دارند، بیان میکنیم (بقره/۱۱۸). [کسانی که ایمان نمیآورند،] هنگامی که کار زشتی میکنند، میگویند: پدران خود را بر آن یافتیم و خدا ما را به آن فرمان داده است. بگو، بدون تردید خدا به کار زشت فرمان نمیدهد. آیا چیزی را که علم ندارید، به خدا نسبت میدهید (اعراف/۲۸)؟ از آنچه به آنان روزی دادیم، نصیبی برای [معبودانی] که علم ندارند، قرار میدهند. به خدا سوگند، از آنچه به دروغ برمیبافتید، سوال خواهید شد (نحل/۵۶). [خدا] هشت نر و مادّه [آفرید]. از گوسفند دو تا و از بز دوتا. بگو، آیا [خدا] دو نر را حرام کرده یا دو مادّه را؟ یا آنچه را رحم آن دو مادّه در بر گرفته است؟ اگر راست میگویید، از روی علم به من خبر دهید. از شتر دو تا و از گاو دو تا [آفرید]. بگو، آیا دو نر را حرام کرده یا دو مادّه را؟ یا آن چه را رحم دو مادّه در بر دارد؟ آیا زمانی که خدا شما را به این توصیه میکرد، شاهد بودید؟ پس کیست ستمکارتر از آن کسی که بر خدا دروغ بندد تا مردم را بدون علم، گمراه کند. بدون تردید خدا قوم ستمکار را هدایت نمیکند (انعام/۱۴۳-۱۴۴). آنان را بگذار تا روز خویش را که در آن بیهوش میافتند، ببینند. روزی که نیرنگ آنان به کارشان نمیآید و آنان یاری نمیشوند. بدون تردید برای کسانی که ستم کردند، عذابی غیر از این است ولی بیشتر آنان علم ندارند (طور/۴۵-۴۷). کسانی که از روی بیخردی و بدون علم، فرزندان خود را کشتند و آنچه را خدا روزی آنان کرده بود، از راه افترا به خدا حرام شمردهاند، سخت زیان کردند. آنان بهراستی گمراه شده و هدایت یافته نبودند (انعام/۱۴۰). [مشرکان] گفتند: جز زندگی دنیای ما، چیزی نیست. میمیریم و زنده میشویم. ما را جز طبیعت هلاک نمیکند. آنان به این، هیچ علمی ندارند. جز این نیست که گمان میکنند (جاثیه/۲۴). گفتند: آیا هنگامی که مُردیم و خاک و استخوان شدیم، بهراستی برانگیخته میشویم؟ … بگو، اگر علم دارید، زمین و هر کس در آن است از آن کیست؟ خواهند گفت: از آن خدا است. بگو، پس آیا متذکّر نمیشوید (مومنون/۸۲-۸۵)؟ بگو، اگر علم دارید، کیست که ملکوت هر چیز به دست او است، در حالیکه او پناه میدهد و بر ضدّ او [به کسی] پناه داده نمیشود؟ خواهند گفت: از آن خدا است. بگو، پس چگونه سحر شدهاید (مومنون/۸۸-۸۹)؟ اگر از آنان بپرسی چه کسی آسمانها و زمین را آفرید؟ بدون تردید میگویند: خدا. بگو، ستایش برای خدا است. بلکه بیشتر آنان علم ندارند (لقمان/۲۵). [این آیات] اعلام بیزاری است از طرف خدا و فرستاده او به مشرکانی که با آنان پیمان بستهاید. پس چهار ماه در این سرزمین بگردید و علم داشته باشید که نمیتوانید خدا را عاجز کنید. بدون تردید خدا رسواکننده کافران است. [این آیات] اعلامی است از خدا و فرستاده او به مردم، در روز حجّ اکبر که خدا و فرستاده او از مشرکان بیزار هستند. پس اگر توبه کنید، آن برای شما بهتر است و اگر روی گردانید، علم یابید که شما نمیتوانید خدا را عاجز کنید (توبه/۱-۳). آنان کسانی بودند که کفر ورزیدند و شما را از مسجدالحرام بازداشتند و نگذاشتند که قربانی بازداشته شده، به محلّ خود برسد. اگر مردان مومن و زنان مومن که شما به آنان علم نداشتید [در میان آنان] نبودند که بدون علم آنان را پایمال کنید پس به شما از آنان ننگ برسد [اذن جنگ داده میشد] تا خدا هر کس را بخواهد، در رحمت خود داخل کند. اگر از هم جدا بودند، بدون تردید کافران آنان را به عذابی دردناک، عذاب میکردیم (فتح/۲۵). چرا خدا آنان را عذاب نکند، در حالیکه آنان [مردم را] از مسجدالحرام بازمیدارند؟ آنان سرپرست آن نبودهاند. سرپرستان آن جز متّقین نیستند. ولی بیشتر آنان علم ندارند (انفال/۳۴). اگر [مشرکان] توبه کنند و نماز برپا دارند و زکات بدهند، برادران دینی شما هستند. ما آیات را برای گروهی که علم دارند، به تفصیل بیان میکنیم (توبه/۱۱). اگر یکی از مشرکان از تو پناه خواست، او را پناه بده تا کلام خدا را بشنود سپس او را به محل امنش برسان. این به سبب آن است که آنان گروهی هستند که علم ندارند (توبه/۶). آیا به کسانی که قومی را که خدا به آنان خشم گرفته است به سرپرستی گرفتهاند، ننگریستهای؟ آنان نه از شما هستند و نه از آنها. به دروغ سوگند میخورند، در حالی که علم دارند. خدا برای آنان عذابی سخت آماده کرده است. بهراستی بد است آنچه آنان عمل میکنند. سوگندهای خود را سپری قرار دادند و [مردم را] از راه خدا بازداشتند پس برای آنان عذابی خوارکننده است (مجادله/۱۴-۱۶). آیا ندیدی آن کس را که نهی میکرد، بندهای را هنگامی که نماز میگزارد؟ به من خبر بده اگر او بر هدایت باشد یا به تقوا فرمان دهد، [سزای بازدارنده او چیست]؟ به من خبر بده اگر تکذیب کند و روی بگرداند، [سزا خواهد دید]؟ آیا علم ندارد که بهیقین خدا میبیند (علق/۹-۱۴)؟ آیا دیدی آن کسی که روی گردانید و اندکی بخشید و امتناع ورزید؟ آیا علم غیب نزد او است پس او میبیند (نجم/۳۳-۳۵)؟ اگر به آنان خبری از ایمنی یا ترس برسد، آن را پخش میکنند در حالیکه اگر آن را به پیامبر و اولیای امر خود ارجاع میدادند، بدون تردید کسانی از آنان که آن را استنباط میکنند، به آن علم مییافتند. اگر فضل و رحمت خدا بر شما نبود، جز اندکی از شیطان پیروی میکردید (نساء/۸۳). جز این نیست که ایراد بر کسانی است که از تو [ترک جهاد را] اجازه میخواهند در حالیکه توانگر هستند. آنان به این رضایت دادند که با بازماندگان باشند. خدا بر دلهای آنان مهر زده است پس آنان علم ندارند (توبه/۹۳). به منافقان گفته شد: بیایید در راه خدا جنگ کنید یا دفاع کنید، گفتند: اگر علم داشتیم جنگی [در کار] است، بدون تردید از شما پیروی میکردیم. آنان در آن روز به کفر نزدیکتر بودند تا به ایمان. با دهانهایشان چیزی میگویند که در قلبهای آنان نیست. خدا به آنچه نهان میکنند، عالمتر است (آلعمران/۱۶۷). از آنان کسانی هستند که به تو گوش میدهند ولی هنگامی که از نزد تو میروند، به کسانی که علم داده شده است، میگویند: هم اکنون [او] چه گفت؟ اینها کسانی هستند که خدا بر قلبهای آنان مُهر زده است و از هوسهای خود پیروی کردهاند (محمّد/۱۶). [منافقان] میگویند: اگر به مدینه برگردیم، بدون تردید عزیزتر، ذلیلتر را از آنجا بیرون میکند، در حالیکه عزّت از آن خدا و فرستاده او و مومنان است ولی منافقان علم ندارند (منافقون/۸). آیا آنان علم ندارند که خدا به راز و نجوای آنان علم دارد؟ بهراستی او به طور کامل عالم به غیبها است (توبه/۷۸). آیا علم نیافتهاند که هر کس با خدا و فرستاده او دشمنی کند، آتش جهنّم برای او است که در آن جاودانه است؟ این، رسوایی بزرگ است (توبه/۶۳). گروهی از بادیهنشینان اطراف شما، منافق هستند. از اهل مدینه نیز عدّهای بر نفاق خو گرفتهاند. تو به آنان علم نداری. ما به آنان علم داریم. بهزودی دو بار آنان را عذاب میکنیم سپس به سوی عذابی بزرگ برگردانده میشوند (توبه/۱۰۱). بادیهنشینان، در کفر و نفاق، سختتر هستند و سزاوارترند که به حدود آنچه خدا بر فرستاده خود نازل کرده است، علم نداشته باشند. خدا علیم حکیم است (توبه/۹۷). کسانی که به آنان کتاب دادهایم، او (پیامبر) را میشناسند، چنانکه فرزندان خود را میشناسند. بدون تردید گروهی از آنان، حق را کتمان میکنند در حالیکه علم دارند (بقره/۱۴۶). هنگامی که فرستادهای از نزد خدا برای آنان آمد که تصدیقکننده آن چیزی بود که با آنان بود، گروهی از کسانی که به آنان کتاب داده شده، کتاب خدا را پشت سر انداختند. گویی آنان علم ندارند (بقره/۱۰۱). کسانی که به آنان کتاب دادهایم، علم دارند که آن (قرآن) از جانب پروردگارت، به حق فرستاده شده است پس تو از تردیدکنندگان نباش (انعام/۱۱۴). راسخان در علم از آنان (یهود) و مومنان، به آنچه بر تو نازل شده و آنچه پیش از تو نازل شده، ایمان میآورند و نیز برپاکنندگان نماز، زکاتدهندگان و ایمانآورندگان به خدا و روز بازپسین، بهزودى به آنان پاداشى بزرگ خواهیم داد (نساء/۱۶۲). خدا را چنانکه سزاوار او است، نشناختند آنگاه که گفتند: خدا بر هیچ بشری، چیزی نازل نکرده است. بگو، چه کسی آن کتابی را که موسی آورد و برای مردم نور و هدایت است، نازل کرد؟ شما آن را در کاغذها قرار میدهید. [قسمتی] از آن را آشکار و بسیاری را پنهان میکنید در حالیکه آنچه شما و پدرانتان به آن علم نداشتید، [با آن] تعلیم داده شدید. بگو، خدا [نازل کرد] سپس آنان را رها کن تا در یاوهگویی خود بازی کنند (انعام/۹۱). بعضی از آنان (یهودیان) بیسوادانی هستند که کتاب [خدا] را جز آرزوها علم ندارند (نمیدانند) و آنها جز گمان نمیبرند (بقره/۷۸). ای اهلکتاب، چرا به آیات خدا کفر میورزید در حالیکه شما شهادت میدهید؟ ای اهلکتاب، چرا حق را به باطل میآمیزید و حق را پنهان میکنید در حالیکه علم دارید (آلعمران/۷۰-۷۱)؟ گروهی از آنان هستند که به تلاوت کتاب، زبان خود را چنان میگردانند که گمان کنید از کتاب است، در حالیکه از کتاب نیست و میگویند: آن از جانب خدا است در حالیکه از جانب خدا نیست. بر خدا دروغ میبندند در حالیکه خود علم دارند (آلعمران/۷۸). اگر بعد از علمی که برای تو آمده از هوسهای یهودیان و مسیحیان پیروی کنی، در برابر خدا هیچ ولیّ و یاوری نداری (بقره/۱۲۰). آیا شما طمع دارید که [یهودیان] به شما ایمان آورند در حالیکه گروهی از آنان کلام خدا را میشنوند سپس آن را بعد از فهمیدنش، تحریف میکنند در حالیکه علم دارند. هنگامی که با مومنان برخورد کنند، میگویند: ایمان آوردیم و هنگامی که بعضی از آنان با بعضی خلوت کنند، میگویند: آیا آنچه را خدا بر شما گشوده، برای آنان میگویید تا با آن نزد پروردگارتان با شما محاجّه کنند؟ آیا نمیاندیشید؟ آیا علم ندارند که خدا به آنچه پنهان میکنند و آنچه آشکار میکنند، علم دارد (بقره/۷۵-۷۷). میان آنان (یهودیان) طبق آنچه خدا فرستاده است، داوری کن و از خواستههای آنان پیروی نکن. از آنان بپرهیز. مبادا تو را در برخی از آنچه خدا به سوی تو فرستاده است، به فتنه اندازند. اگر روی برتابند، علم داشته باش که خدا جز این نمیخواهد که آنان را به برخی از گناهانشان گرفتار کند. بیگمان بسیاری از مردم نافرمان هستند (مائده/۴۹). آنان گفتند: هرگز آتش جز چند روزی به ما نمیرسد. بگو، آیا پیمانی از خدا گرفتهاید؟ پس خدا هرگز عهد خود را خلاف نمیکند یا بر خدا سخنانی که علم ندارید، میبندید (بقره/۸۰)؟ ای اهلکتاب، چرا درباره ابراهیم محاجّه میکنید در حالیکه تورات و انجیل نازل نشد مگر بعد از او؟ آیا تعقّل نمیکنید؟ شما همان کسانی هستید که در آنچه به آن علم دارید، محاجّه میکنید پس چرا درباره آنچه به آن علم ندارید، محاجّه میکنید؟ خدا به آن علم دارد و شما به آن علم ندارید (آلعمران/۶۵-۶۶). آیا میگویید که ابراهیم، اسماعیل، اسحاق، یعقوب و اسباط، یهودی یا مسیحی بودند؟ بگو، آیا شما عالمتر هستید یا خدا؟ چه کسی ستمکارتر از کسی است که شهادتی را که از خدا نزد او است، کتمان کند؟ خدا از آنچه عمل میکنید، غافل نیست (بقره/۱۴۰). از اهل کتاب کسی است که اگر او را بر مال فراوانی امین شماری، آن را به تو باز میگرداند و از آنان کسی است که اگر او را بر دیناری امین شماری، آن را به تو باز نمیگرداندمگر اینکه پیوسته بر آن، ایستاده باشی. این به آن سبب است که آنان گفتند: بر ما درباره اُمییّن (کسانیکه کتاب آسمانی ندارند) راهی نیست. بر خدا دروغ میبندند در حالیکه خود علم دارند (آلعمران/۷۵). بدون تردید کسانی که به آنها کتاب داده شده، علم دارند که این (تغییر قبله) حق و از جانب پروردگارشان است. خدا از آنچه میکنند، غافل نیست. اگر هر گونه نشانهای برای کسانی که کتاب داده شدهاند بیاوری، از قبله تو پیروی نمیکنند. تو پیرو قبله آنان نیستی. بعضی از آنان پیرو قبله بعضی دیگر از آنان نیستند. اگر بعد از علمی که برای تو آمده است از هوسهای آنان پیروی کنی، بدون تردید تو از ستمکاران خواهی بود (بقره/۱۴۴-۱۴۵). اگر بعد از علمی که برای تو آمده است، از هوسهای آنان پیروی کنی، در برابر خدا، هیچ ولیّ و نگهدارندهای نخواهی داشت (رعد/۳۷). بهراستی دین، نزد خدا اسلام است و کسانی که به آنان کتاب داده شده است، اختلاف نکردند مگر پس از اینکه برای آنان علم آمد، از روی ستم و حسدی که میان آنان بود. هر کس به آیات خدا کفر ورزد، پس خدا در حسابرسی سریع است (آلعمران/۱۹). دلایل روشنی از امر [دین] به آنان دادیم و جز بعد از آنکه علم برایشان آمد، از روی ستم و حسدی که میان آنان بود، اختلاف نکردند. بدون تردید پروردگارت روز قیامت، میان آنان، درباره آنچه در آن اختلاف میکردند، داوری میکند (جاثیه/۱۷). علم خدا، علیم، اعلم، علّامالغیوب، عالم الغیب، عالم
|
العلم
أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يُسَبِّحُ لَهُ مَن فِي السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ الطَّيْرُ صَافَّاتٍ كُلٌّ قَدْ عَلِمَ صَلَاتَهُ وَ تَسْبِيحَهُ وَ اللَّهُ عَلِيمٌ بِمَا يَفْعَلُونَ (نور/۴۱) وَ إِنَّ عَلَيْكُمْ لَحَافِظِينَ* كِرَامًا كَاتِبِينَ* يَعْلَمُونَ مَا تَفْعَلُونَ (انفطار/۱۰-۱۲)
وَ اللّهُ أَخْرَجَكُم مِّن بُطُونِ أُمَّهَاتِكُمْ لاَ تَعْلَمُونَ شَيْئًا وَ جَعَلَ لَكُمُ الْسَّمْعَ وَ الأَبْصَارَ وَ الأَفْئِدَةَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ (نحل/۷۸) كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ وَ هُوَ كُرْهٌ لَّكُمْ وَ عَسَى أَن تَكْرَهُواْ شَيْئًا وَ هُوَ خَيْرٌ لَّكُمْ وَ عَسَى أَن تُحِبُّواْ شَيْئًا وَ هُوَ شَرٌّ لَّكُمْ وَ اللّهُ يَعْلَمُ وَ أَنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ (بقره/۲۱۶)
مَا خَلَقْنَاهُمَا إِلَّا بِالْحَقِّ وَلَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لَا يَعْلَمُونَ (دخان/۳۹) لَخَلْقُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ أَكْبَرُ مِنْ خَلْقِ النَّاسِ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ (غافر/۵۷) أَلاَ إِنَّ وَعْدَ اللّهِ حَقٌّ وَلَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لاَ يَعْلَمُونَ (یونس/۵۵) يَنصُرُ مَن يَشَاءُ وَ هُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ* وَعْدَ اللَّهِ لَا يُخْلِفُ اللَّهُ وَعْدَهُ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ (روم/۵-۶) [اما ما یشرکون خیر] أَمَّن جَعَلَ الْأَرْضَ قَرَارًا وَ جَعَلَ خِلَالَهَا أَنْهَارًا وَ جَعَلَ لَهَا رَوَاسِيَ وَ جَعَلَ بَيْنَ الْبَحْرَيْنِ حَاجِزًا أَإِلَهٌ مَّعَ اللَّهِ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لَا يَعْلَمُونَ (نمل/۶۱) [الله] يَعْلَمُ مَا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَ مَا خَلْفَهُمْ وَ لَا يُحِيطُونَ بِهِ عِلْمًا (طه/۱۱۰) إِنَّمَا يَأْمُرُكُمْ [الشیطان] بِالسُّوءِ وَ الْفَحْشَاء وَ أَن تَقُولُواْ عَلَى اللّهِ مَا لاَ تَعْلَمُونَ (بقره/۱۶۹) ضَرَبَ اللّهُ مَثَلًا عَبْدًا مَّمْلُوكًا لاَّ يَقْدِرُ عَلَى شَيْءٍ وَ مَن رَّزَقْنَاهُ مِنَّا رِزْقًا حَسَنًا فَهُوَ يُنفِقُ مِنْهُ سِرًّا وَ جَهْرًا هَلْ يَسْتَوُونَ الْحَمْدُ لِلّهِ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لاَ يَعْلَمُونَ (نحل/۷۵) ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا رَّجُلًا فِيهِ شُرَكَاء مُتَشَاكِسُونَ وَ رَجُلًا سَلَمًا لِّرَجُلٍ هَلْ يَسْتَوِيَانِ مَثَلًا الْحَمْدُ لِلَّهِ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لَا يَعْلَمُونَ (زمر/۲۹) فَلاَ تَضْرِبُواْ لِلّهِ الأَمْثَالَ إِنَّ اللّهَ يَعْلَمُ وَ أَنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ (نحل/۷۴) سُبْحَانَ الَّذِي خَلَقَ الْأَزْوَاجَ كُلَّهَا مِمَّا تُنبِتُ الْأَرْضُ وَ مِنْ أَنفُسِهِمْ وَ مِمَّا لَا يَعْلَمُونَ (یس/۳۶) [خلق] وَ الْخَيْلَ وَ الْبِغَالَ وَ الْحَمِيرَ لِتَرْكَبُوهَا وَ زِينَةً وَ يَخْلُقُ مَا لاَ تَعْلَمُونَ (نحل/۸)
وَ مَا هَذِهِ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا إِلَّا لَهْوٌ وَ لَعِبٌ وَ إِنَّ الدَّارَ الْآخِرَةَ لَهِيَ الْحَيَوَانُ لَوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ (عنکبوت/۶۴) وَ لَعَذَابُ الْآخِرَةِ أَكْبَرُ لَوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ (قلم/۳۳) وَ الَّذِينَ هَاجَرُواْ فِي اللّهِ مِن بَعْدِ مَا ظُلِمُواْ لَنُبَوِّئَنَّهُمْ فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَ لَأَجْرُ الآخِرَةِ أَكْبَرُ لَوْ كَانُواْ يَعْلَمُونَ* الَّذِينَ صَبَرُواْ وَ عَلَى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ (نحل/۴۱-۴۲) مَثَلُ الَّذِينَ اتَّخَذُوا مِن دُونِ اللَّهِ أَوْلِيَاء كَمَثَلِ الْعَنكَبُوتِ اتَّخَذَتْ بَيْتًا وَ إِنَّ أَوْهَنَ الْبُيُوتِ لَبَيْتُ الْعَنكَبُوتِ لَوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ (عنکبوت/۴۱)
فَإِذَا مَسَّ الْإِنسَانَ ضُرٌّ دَعَانَا ثُمَّ إِذَا خَوَّلْنَاهُ نِعْمَةً مِّنَّا قَالَ إِنَّمَا أُوتِيتُهُ عَلَى عِلْمٍ بَلْ هِيَ فِتْنَةٌ وَلَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لَا يَعْلَمُونَ* قَدْ قَالَهَا الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ فَمَا أَغْنَى عَنْهُم مَّا كَانُوا يَكْسِبُونَ* فَأَصَابَهُمْ سَيِّئَاتُ مَا كَسَبُوا وَ الَّذِينَ ظَلَمُوا مِنْ هَؤُلَاء سَيُصِيبُهُمْ سَيِّئَاتُ مَا كَسَبُوا وَ مَا هُم بِمُعْجِزِينَ* أَوَلَمْ يَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَن يَشَاءُ وَ يَقْدِرُ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ (زمر/۴۹-۵۲) أَلَمْ يَعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ هُوَ يَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبَادِهِ وَ يَأْخُذُ الصَّدَقَاتِ وَ أَنَّ اللّهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ (توبه/۱۰۴)
وَ إِذَا مَسَّ النَّاسَ ضُرٌّ دَعَوْا رَبَّهُم مُّنِيبِينَ إِلَيْهِ ثُمَّ إِذَا أَذَاقَهُم مِّنْهُ رَحْمَةً إِذَا فَرِيقٌ مِّنْهُم بِرَبِّهِمْ يُشْرِكُونَ* لِيَكْفُرُوا بِمَا آتَيْنَاهُمْ فَتَمَتَّعُوا فَسَوْفَ تَعْلَمُونَ (روم/۳۳-۳۴) فَإِذَا رَكِبُوا فِي الْفُلْكِ دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ فَلَمَّا نَجَّاهُمْ إِلَى الْبَرِّ إِذَا هُمْ يُشْرِكُونَ* لِيَكْفُرُوا بِمَا آتَيْنَاهُمْ وَ لِيَتَمَتَّعُوا فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ (عنکبوت/۶۵-۶۶) وَ مَا بِكُم مِّن نِّعْمَةٍ فَمِنَ اللّهِ ثُمَّ إِذَا مَسَّكُمُ الضُّرُّ فَإِلَيْهِ تَجْأَرُونَ* ثُمَّ إِذَا كَشَفَ الضُّرَّ عَنكُمْ إِذَا فَرِيقٌ مِّنكُم بِرَبِّهِمْ يُشْرِكُونَ* لِيَكْفُرُواْ بِمَا آتَيْنَاهُمْ فَتَمَتَّعُواْ فَسَوْفَ تَعْلَمُونَ (نحل/۵۳-۵۵) وَ مَن يَعْصِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ فَإِنَّ لَهُ نَارَ جَهَنَّمَ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا* حَتَّى إِذَا رَأَوْا مَا يُوعَدُونَ فَسَيَعْلَمُونَ مَنْ أَضْعَفُ نَاصِرًا وَ أَقَلُّ عَدَدًا (جن/۲۳-۲۴) أَ أَمِنتُم مَّن فِي السَّمَاء أَن يَخْسِفَ بِكُمُ الأَرْضَ فَإِذَا هِيَ تَمُورُ* أَمْ أَمِنتُم مَّن فِي السَّمَاء أَن يُرْسِلَ عَلَيْكُمْ حَاصِبًا فَسَتَعْلَمُونَ كَيْفَ نَذِيرِ (ملک/۱۶-۱۷) لِّكُلِّ نَبَإٍ مُّسْتَقَرٌّ وَ سَوْفَ تَعْلَمُونَ (انعام/۶۷)
شَهِدَ اللّهُ أَنَّهُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ وَ الْمَلاَئِكَةُ وَ أُوْلُواْ الْعِلْمِ قَآئِمَا بِالْقِسْطِ لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ (آلعمران/۱۸) إِنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ مَا يَدْعُونَ مِن دُونِهِ مِن شَيْءٍ وَ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ* وَ تِلْكَ الْأَمْثَالُ نَضْرِبُهَا لِلنَّاسِ وَ مَا يَعْقِلُهَا إِلَّا الْعَالِمُونَ (عنکبوت/۴۲-۴۳) [الله] الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الأَرْضَ فِرَاشًا وَ السَّمَاء بِنَاء وَ أَنزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجَ بِهِ مِنَ الثَّمَرَاتِ رِزْقًا لَّكُمْ فَلاَ تَجْعَلُواْ لِلّهِ أَندَادًا وَ أَنتُمْ تَعْلَمُونَ (بقره/۲۲) [اکثر الناس] يَعْلَمُونَ ظَاهِرًا مِّنَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَ هُمْ عَنِ الْآخِرَةِ هُمْ غَافِلُونَ (روم/۷) إِنَّمَا يَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاء إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ غَفُورٌ(فاطر/۲۸) [المتقون] وَ الَّذِينَ إِذَا فَعَلُواْ فَاحِشَةً أَوْ ظَلَمُواْ أَنْفُسَهُمْ ذَكَرُواْ اللّهَ فَاسْتَغْفَرُواْ لِذُنُوبِهِمْ وَ مَن يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلاَّ اللّهُ وَ لَمْ يُصِرُّواْ عَلَى مَا فَعَلُواْ وَ هُمْ يَعْلَمُونَ (آلعمران/۱۳۵) إِنَّ اللَّهَ لاَ يَسْتَحْيِي أَن يَضْرِبَ مَثَلًا مَّا بَعُوضَةً فَمَا فَوْقَهَا فَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُواْ فَيَعْلَمُونَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِن رَّبِّهِمْ (بقره/۲۶) إِنَّمَا يُؤْمِنُ بِآيَاتِنَا الَّذِينَ إِذَا ذُكِّرُوا بِهَا خَرُّوا سُجَّدًا وَ سَبَّحُوا بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَهُمْ لَا يَسْتَكْبِرُونَ* تَتَجَافَى جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضَاجِعِ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ خَوْفًا وَ طَمَعًا وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنفِقُونَ* فَلَا تَعْلَمُ نَفْسٌ مَّا أُخْفِيَ لَهُم مِّن قُرَّةِ أَعْيُنٍ جَزَاء بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ (سجده/۱۵-۱۷)
وَ مِنْ آيَاتِهِ خَلْقُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ اخْتِلَافُ أَلْسِنَتِكُمْ وَ أَلْوَانِكُمْ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّلْعَالِمِينَ (روم/۲۲) هُوَ الَّذِي جَعَلَ الشَّمْسَ ضِيَاء وَ الْقَمَرَ نُورًا وَ قَدَّرَهُ مَنَازِلَ لِتَعْلَمُواْ عَدَدَ السِّنِينَ وَ الْحِسَابَ مَا خَلَقَ اللّهُ ذَلِكَ إِلاَّ بِالْحَقِّ يُفَصِّلُ الآيَاتِ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ (یونس/۵) وَ جَعَلْنَا اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ آيَتَيْنِ فَمَحَوْنَا آيَةَ اللَّيْلِ وَ جَعَلْنَا آيَةَ النَّهَارِ مُبْصِرَةً لِتَبْتَغُواْ فَضْلًا مِّن رَّبِّكُمْ وَ لِتَعْلَمُواْ عَدَدَ السِّنِينَ وَ الْحِسَابَ وَ كُلَّ شَيْءٍ فَصَّلْنَاهُ تَفْصِيلًا (اسراء/۱۲) وَ هُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ النُّجُومَ لِتَهْتَدُواْ بِهَا فِي ظُلُمَاتِ الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ قَدْ فَصَّلْنَا الآيَاتِ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ (انعام/۹۷) اللَّهُ الَّذِي خَلَقَ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ وَ مِنَ الْأَرْضِ مِثْلَهُنَّ يَتَنَزَّلُ الْأَمْرُ بَيْنَهُنَّ لِتَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ وَ أَنَّ اللَّهَ قَدْ أَحَاطَ بِكُلِّ شَيْءٍ عِلْمًا (طلاق/۱۲) يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِن كُنتُمْ فِي رَيْبٍ مِّنَ الْبَعْثِ فَإِنَّا خَلَقْنَاكُم مِّن تُرَابٍ … مِنكُم مَّن يُتَوَفَّى وَ مِنكُم مَّن يُرَدُّ إِلَى أَرْذَلِ الْعُمُرِ لِكَيْلَا يَعْلَمَ مِن بَعْدِ عِلْمٍ شَيْئًا (حج/۵) وَ اللّهُ خَلَقَكُمْ ثُمَّ يَتَوَفَّاكُمْ وَ مِنكُم مَّن يُرَدُّ إِلَى أَرْذَلِ الْعُمُرِ لِكَيْ لاَ يَعْلَمَ بَعْدَ عِلْمٍ شَيْئًا إِنَّ اللّهَ عَلِيمٌ قَدِيرٌ (نحل/۷۰)
العلم- الفرق المختلفة، وَ مِنَ النَّاسِ مَن يَقُولُ آمَنَّا بِاللّهِ وَ بِالْيَوْمِ الآخِرِ وَ مَا هُم بِمُؤْمِنِينَ … وَ إِذَا قِيلَ لَهُمْ آمِنُواْ كَمَا آمَنَ النَّاسُ قَالُواْ أَنُؤْمِنُ كَمَا آمَنَ السُّفَهَاء أَلا إِنَّهُمْ هُمُ السُّفَهَاء وَلَكِن لاَّ يَعْلَمُونَ (بقره/۸-۱۳) بَلِ اتَّبَعَ الَّذِينَ ظَلَمُوا أَهْوَاءهُم بِغَيْرِ عِلْمٍ فَمَن يَهْدِي مَنْ أَضَلَّ اللَّهُ وَ مَا لَهُم مِّن نَّاصِرِينَ (روم/۲۹) وَ إِنَّ كَثِيرًا لَّيُضِلُّونَ بِأَهْوَائِهِم بِغَيْرِ عِلْمٍ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِالْمُعْتَدِينَ (انعام/۱۱۹) وَ مِنَ النَّاسِ مَن يُجَادِلُ فِي اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَ يَتَّبِعُ كُلَّ شَيْطَانٍ مَّرِيدٍ (حج/۳) وَ مِنَ النَّاسِ مَن يُجَادِلُ فِي اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَ لَا هُدًى وَ لَا كِتَابٍ مُّنِيرٍ* ثَانِيَ عِطْفِهِ لِيُضِلَّ عَن سَبِيلِ اللَّهِ لَهُ فِي الدُّنْيَا خِزْيٌ وَ نُذِيقُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ عَذَابَ الْحَرِيقِ* ذَلِكَ بِمَا قَدَّمَتْ يَدَاكَ وَ أَنَّ اللَّهَ لَيْسَ بِظَلَّامٍ لِّلْعَبِيدِ (حج/۸-۱۰) وَ مِنَ النَّاسِ مَن يُجَادِلُ فِي اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَ لَا هُدًى وَ لَا كِتَابٍ مُّنِيرٍ* وَ إِذَا قِيلَ لَهُمُ اتَّبِعُوا مَا أَنزَلَ اللَّهُ قَالُوا بَلْ نَتَّبِعُ مَا وَجَدْنَا عَلَيْهِ آبَاءنَا أَوَلَوْ كَانَ الشَّيْطَانُ يَدْعُوهُمْ إِلَى عَذَابِ السَّعِيرِ (لقمان/۲۰-۲۱) وَ مِنَ النَّاسِ مَن يَشْتَرِي لَهْوَ الْحَدِيثِ لِيُضِلَّ عَن سَبِيلِ اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَ يَتَّخِذَهَا هُزُوًا أُولَئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ مُّهِينٌ* وَ إِذَا تُتْلَى عَلَيْهِ آيَاتُنَا وَلَّى مُسْتَكْبِرًا كَأَن لَّمْ يَسْمَعْهَا كَأَنَّ فِي أُذُنَيْهِ وَقْرًا فَبَشِّرْهُ بِعَذَابٍ أَلِيمٍ (لقمان/۶-۷)
لَوْ يَعْلَمُ الَّذِينَ كَفَرُوا حِينَ لَا يَكُفُّونَ عَن وُجُوهِهِمُ النَّارَ وَ لَا عَن ظُهُورِهِمْ وَ لَا هُمْ يُنصَرُونَ (انبیاء/۳۹) وَ إِذَا قِيلَ لَهُم (الذین لایومنون بالاخرة) مَّاذَا أَنزَلَ رَبُّكُمْ قَالُواْ أَسَاطِيرُ الأَوَّلِينَ* لِيَحْمِلُواْ أَوْزَارَهُمْ كَامِلَةً يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَ مِنْ أَوْزَارِ الَّذِينَ يُضِلُّونَهُم بِغَيْرِ عِلْمٍ أَلاَ سَاء مَا يَزِرُونَ (نحل/۲۴-۲۵) [ان یشا] يُوبِقْهُنَّ (اصحاب السفینة) بِمَا كَسَبُوا وَ يَعْفُ عَن كَثِيرٍ* وَ يَعْلَمَ الَّذِينَ يُجَادِلُونَ فِي آيَاتِنَا مَا لَهُم مِّن مَّحِيصٍ (شوری/۳۴-۳۵) وَ الَّذِينَ كَذَّبُواْ بِآيَاتِنَا سَنَسْتَدْرِجُهُم مِّنْ حَيْثُ لاَ يَعْلَمُونَ* وَ أُمْلِي لَهُمْ إِنَّ كَيْدِي مَتِينٌ (اعراف/۱۸۲-۱۸۳) وَ إِذَا عَلِمَ [افاک اثیم] مِنْ آيَاتِنَا شَيْئًا اتَّخَذَهَا هُزُوًا أُوْلَئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ مُّهِينٌ* مِن وَرَائِهِمْ جَهَنَّمُ (جاثیه/۹-۱۰) فَأَذَاقَهُمُ (المکذبین) اللَّهُ الْخِزْيَ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَ لَعَذَابُ الْآخِرَةِ أَكْبَرُ لَوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ (زمر/۲۶) إِنَّ الَّذِينَ يُحِبُّونَ أَن تَشِيعَ الْفَاحِشَةُ فِي الَّذِينَ آمَنُوا لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ وَ اللَّهُ يَعْلَمُ وَأَنتُمْ لَا تَعْلَمُونَ (نور/۱۹) وَ أَنَّهُمْ (الشعراء) يَقُولُونَ مَا لَا يَفْعَلُونَ* إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَ ذَكَرُوا اللَّهَ كَثِيرًا وَ انتَصَرُوا مِن بَعْدِ مَا ظُلِمُوا وَ سَيَعْلَمُ الَّذِينَ ظَلَمُوا أَيَّ مُنقَلَبٍ يَنقَلِبُونَ (شعراء/۲۲۶-۲۲۷)
العلم– التوصیة، يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا هَلْ أَدُلُّكُمْ عَلَى تِجَارَةٍ تُنجِيكُم مِّنْ عَذَابٍ أَلِيمٍ* تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ تُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ بِأَمْوَالِكُمْ وَ أَنفُسِكُمْ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ (صف/۱۰-۱۱) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ آمِنُوا بِرَسُولِهِ يُؤْتِكُمْ كِفْلَيْنِ مِن رَّحْمَتِهِ وَ يَجْعَل لَّكُمْ نُورًا تَمْشُونَ بِهِ وَ يَغْفِرْ لَكُمْ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ* لِئَلَّا يَعْلَمَ أَهْلُ الْكِتَابِ أَلَّا يَقْدِرُونَ عَلَى شَيْءٍ مِّن فَضْلِ اللَّهِ وَ أَنَّ الْفَضْلَ بِيَدِ اللَّهِ يُؤْتِيهِ مَن يَشَاءُ وَ اللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ (حدید/۲۸-۲۹) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اسْتَجِيبُواْ لِلّهِ وَ لِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاكُم لِمَا يُحْيِيكُمْ وَ اعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ يَحُولُ بَيْنَ الْمَرْءِ وَ قَلْبِهِ وَ أَنَّهُ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ* وَ اتَّقُواْ فِتْنَةً لاَّ تُصِيبَنَّ الَّذِينَ ظَلَمُواْ مِنكُمْ خَآصَّةً وَ اعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ (انفال/۲۴-۲۵) وَ أَطِيعُواْ اللّهَ وَ أَطِيعُواْ الرَّسُولَ وَ احْذَرُواْ فَإِن تَوَلَّيْتُمْ فَاعْلَمُواْ أَنَّمَا عَلَى رَسُولِنَا الْبَلاَغُ الْمُبِينُ (مائده/۹۲) وَ قَاتِلُواْ فِي سَبِيلِ اللّهِ وَ اعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ (بقره/۲۴۴) فَإِن زَلَلْتُمْ مِّن بَعْدِ مَا جَاءتْكُمُ الْبَيِّنَاتُ فَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ (بقره/۲۰۹) إِنَّمَا جَزَاء الَّذِينَ يُحَارِبُونَ اللّهَ وَ رَسُولَهُ وَ يَسْعَوْنَ فِي الأَرْضِ فَسَادًا أَن يُقَتَّلُواْ أَوْ يُصَلَّبُواْ أَوْ تُقَطَّعَ أَيْدِيهِمْ وَ أَرْجُلُهُم مِّنْ خِلافٍ أَوْ يُنفَوْاْ مِنَ الأَرْضِ ذَلِكَ لَهُمْ خِزْيٌ فِي الدُّنْيَا وَ لَهُمْ فِي الآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٌ* إِلاَّ الَّذِينَ تَابُواْ مِن قَبْلِ أَن تَقْدِرُواْ عَلَيْهِمْ فَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ (مائده/۳۳-۳۴) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَخُونُواْ اللّهَ وَ الرَّسُولَ وَ تَخُونُواْ أَمَانَاتِكُمْ وَ أَنتُمْ تَعْلَمُونَ* وَ اعْلَمُواْ أَنَّمَا أَمْوَالُكُمْ وَ أَوْلاَدُكُمْ فِتْنَةٌ وَ أَنَّ اللّهَ عِندَهُ أَجْرٌ عَظِيمٌ (انفال/۲۷-۲۸) وَ لاَ تَشْتَرُواْ بِعَهْدِ اللّهِ ثَمَنًا قَلِيلًا إِنَّمَا عِندَ اللّهِ هُوَ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ (نحل/۹۵)
اعْلَمُوا أَنَّمَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ زِينَةٌ وَ تَفَاخُرٌ بَيْنَكُمْ وَ تَكَاثُرٌ فِي الْأَمْوَالِ وَ الْأَوْلَادِ كَمَثَلِ غَيْثٍ أَعْجَبَ الْكُفَّارَ نَبَاتُهُ ثُمَّ يَهِيجُ فَتَرَاهُ مُصْفَرًّا ثُمَّ يَكُونُ حُطَامًا وَ فِي الْآخِرَةِ عَذَابٌ شَدِيدٌ وَ مَغْفِرَةٌ مِّنَ اللَّهِ وَ رِضْوَانٌ وَ مَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا إِلَّا مَتَاعُ الْغُرُورِ (حدید/۲۰) اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يُحْيِي الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا قَدْ بَيَّنَّا لَكُمُ الْآيَاتِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ (حدید/۱۷)
وَ وَصَّيْنَا الْإِنسَانَ بِوَالِدَيْهِ حُسْنًا وَ إِن جَاهَدَاكَ لِتُشْرِكَ بِي مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ فَلَا تُطِعْهُمَا إِلَيَّ مَرْجِعُكُمْ فَأُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ (عنكبوت/۸) وَ إِن جَاهَدَاكَ عَلى أَن تُشْرِكَ بِي مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ فَلَا تُطِعْهُمَا وَ صَاحِبْهُمَا فِي الدُّنْيَا مَعْرُوفًا وَ اتَّبِعْ سَبِيلَ مَنْ أَنَابَ إِلَيَّ ثُمَّ إِلَيَّ مَرْجِعُكُمْ فَأُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ (لقمان/۱۵)
حَافِظُواْ عَلَى الصَّلَوَاتِ و الصَّلاَةِ الْوُسْطَى وَ قُومُواْ لِلّهِ قَانِتِينَ* فَإنْ خِفْتُمْ فَرِجَالًا أَوْ رُكْبَانًا فَإِذَا أَمِنتُمْ فَاذْكُرُواْ اللّهَ كَمَا عَلَّمَكُم مَّا لَمْ تَكُونُواْ تَعْلَمُونَ (بقره/۲۳۸-۲۳۹) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا نُودِي لِلصَّلَاةِ مِن يَوْمِ الْجُمُعَةِ فَاسْعَوْا إِلَى ذِكْرِ اللَّهِ وَ ذَرُوا الْبَيْعَ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ (جمعه/۹) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَقْرَبُواْ الصَّلاَةَ وَ أَنتُمْ سُكَارَى حَتَّىَ تَعْلَمُواْ مَا تَقُولُونَ (نساء/۴۳) أَيَّامًا مَّعْدُودَاتٍ فَمَن كَانَ مِنكُم مَّرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِّنْ أَيَّامٍ أُخَرَ وَعَلَى الَّذِينَ يُطِيقُونَهُ فِدْيَةٌ طَعَامُ مِسْكِينٍ فَمَن تَطَوَّعَ خَيْرًا فَهُوَ خَيْرٌ لَّهُ وَ أَن تَصُومُواْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ (بقره/۱۸۴) وَ اعْلَمُواْ أَنَّمَا غَنِمْتُم مِّن شَيْءٍ فَأَنَّ لِلّهِ خُمُسَهُ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِي الْقُرْبَى وَ الْيَتَامَى وَ الْمَسَاكِينِ وَ ابْنِ السَّبِيلِ إِن كُنتُمْ آمَنتُمْ بِاللّهِ وَ مَا أَنزَلْنَا عَلَى عَبْدِنَا يَوْمَ الْفُرْقَانِ يَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعَانِ (انفال/۴۱) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ أَنفِقُواْ مِن طَيِّبَاتِ مَا كَسَبْتُمْ وَ مِمَّا أَخْرَجْنَا لَكُم مِّنَ الأَرْضِ وَ لاَ تَيَمَّمُواْ الْخَبِيثَ مِنْهُ تُنفِقُونَ وَ لَسْتُم بِآخِذِيهِ إِلاَّ أَن تُغْمِضُواْ فِيهِ وَ اعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٌ (بقره/۲۶۷) وَ إِن كَانَ ذُو عُسْرَةٍ فَنَظِرَةٌ إِلَى مَيْسَرَةٍ وَ أَن تَصَدَّقُواْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ (بقره/۲۸۰) وَ لاَ تَأْكُلُواْ أَمْوَالَكُم بَيْنَكُم بِالْبَاطِلِ وَ تُدْلُواْ بِهَا إِلَى الْحُكَّامِ لِتَأْكُلُواْ فَرِيقًا مِّنْ أَمْوَالِ النَّاسِ بِالإِثْمِ وَ أَنتُمْ تَعْلَمُونَ (بقره/۱۸۸) وَ لاَ جُنَاحَ عَلَيْكُمْ فِيمَا عَرَّضْتُم بِهِ مِنْ خِطْبَةِ النِّسَاء أَوْ أَكْنَنتُمْ فِي أَنفُسِكُمْ عَلِمَ اللّهُ أَنَّكُمْ سَتَذْكُرُونَهُنَّ وَلَكِن لاَّ تُوَاعِدُوهُنَّ سِرًّا إِلاَّ أَن تَقُولُواْ قَوْلًا مَّعْرُوفًا وَ لاَ تَعْزِمُواْ عُقْدَةَ النِّكَاحِ حَتَّىَ يَبْلُغَ الْكِتَابُ أَجَلَهُ وَ اعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ يَعْلَمُ مَا فِي أَنفُسِكُمْ فَاحْذَرُوهُ وَ اعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ غَفُورٌ حَلِيمٌ (بقره/۲۳۵) وَ لْيَسْتَعْفِفِ الَّذِينَ لَا يَجِدُونَ نِكَاحًا حَتَّى يُغْنِيَهُمْ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ وَ الَّذِينَ يَبْتَغُونَ الْكِتَابَ مِمَّا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ فَكَاتِبُوهُمْ إِنْ عَلِمْتُمْ فِيهِمْ خَيْرًا وَ آتُوهُم مِّن مَّالِ اللَّهِ الَّذِي آتَاكُمْ (نور/۳۳) نِسَآؤُكُمْ حَرْثٌ لَّكُمْ فَأْتُواْ حَرْثَكُمْ أَنَّى شِئْتُمْ وَ قَدِّمُواْ لأَنفُسِكُمْ وَ اتَّقُواْ اللّهَ وَ اعْلَمُواْ أَنَّكُم مُّلاَقُوهُ وَ بَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ (بقره/۲۲۳) فَإِن طَلَّقَهَا فَلاَ تَحِلُّ لَهُ مِن بَعْدُ حَتَّىَ تَنكِحَ زَوْجًا غَيْرَهُ فَإِن طَلَّقَهَا فَلاَ جُنَاحَ عَلَيْهِمَا أَن يَتَرَاجَعَا إِن ظَنَّا أَن يُقِيمَا حُدُودَ اللّهِ وَ تِلْكَ حُدُودُ اللّهِ يُبَيِّنُهَا لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ* وَ إِذَا طَلَّقْتُمُ النَّسَاء فَبَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمْسِكُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ أَوْ سَرِّحُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ وَ لاَ تُمْسِكُوهُنَّ ضِرَارًا لَّتَعْتَدُواْ وَ مَن يَفْعَلْ ذَلِكَ فَقَدْ ظَلَمَ نَفْسَهُ وَ لاَ تَتَّخِذُوَاْ آيَاتِ اللّهِ هُزُوًا وَ اذْكُرُواْ نِعْمَتَ اللّهِ عَلَيْكُمْ وَمَا أَنزَلَ عَلَيْكُمْ مِّنَ الْكِتَابِ وَالْحِكْمَةِ يَعِظُكُم بِهِ وَ اتَّقُواْ اللّهَ وَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ* وَ إِذَا طَلَّقْتُمُ النِّسَاء فَبَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَلاَ تَعْضُلُوهُنَّ أَن يَنكِحْنَ أَزْوَاجَهُنَّ إِذَا تَرَاضَوْاْ بَيْنَهُم بِالْمَعْرُوفِ ذَلِكَ يُوعَظُ بِهِ مَن كَانَ مِنكُمْ يُؤْمِنُ بِاللّهِ وَ الْيَوْمِ الآخِرِ ذَلِكُمْ أَزْكَى لَكُمْ وَ أَطْهَرُ وَ اللّهُ يَعْلَمُ وَ أَنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ* وَ الْوَالِدَاتُ يُرْضِعْنَ أَوْلاَدَهُنَّ حَوْلَيْنِ كَامِلَيْنِ … إِنْ أَرَدتُّمْ أَن تَسْتَرْضِعُواْ أَوْلاَدَكُمْ فَلاَ جُنَاحَ عَلَيْكُمْ إِذَا سَلَّمْتُم مَّآ آتَيْتُم بِالْمَعْرُوفِ وَ اتَّقُواْ اللّهَ وَ اعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ (بقره/۲۳۰-۲۳۳)
وَ أَتِمُّواْ الْحَجَّ وَ الْعُمْرَةَ لِلّهِ فَإِنْ أُحْصِرْتُمْ فَمَا اسْتَيْسَرَ مِنَ الْهَدْيِ وَ لاَ تَحْلِقُواْ رُؤُوسَكُمْ حَتَّى يَبْلُغَ الْهَدْيُ مَحِلَّهُ فَمَن كَانَ مِنكُم مَّرِيضًا أَوْ بِهِ أَذًى مِّن رَّأْسِهِ فَفِدْيَةٌ مِّن صِيَامٍ أَوْ صَدَقَةٍ أَوْ نُسُكٍ فَإِذَا أَمِنتُمْ فَمَن تَمَتَّعَ بِالْعُمْرَةِ إِلَى الْحَجِّ فَمَا اسْتَيْسَرَ مِنَ الْهَدْيِ فَمَن لَّمْ يَجِدْ فَصِيَامُ ثَلاثَةِ أَيَّامٍ فِي الْحَجِّ وَسَبْعَةٍ إِذَا رَجَعْتُمْ تِلْكَ عَشَرَةٌ كَامِلَةٌ ذَلِكَ لِمَن لَّمْ يَكُنْ أَهْلُهُ حَاضِرِي الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ اللّهَ وَ اعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ (بقره/۱۹۶) وَ اذْكُرُواْ اللّهَ فِي أَيَّامٍ مَّعْدُودَاتٍ فَمَن تَعَجَّلَ فِي يَوْمَيْنِ فَلاَ إِثْمَ عَلَيْهِ وَ مَن تَأَخَّرَ فَلا إِثْمَ عَلَيْهِ لِمَنِ اتَّقَى وَ اتَّقُواْ اللّهَ وَ اعْلَمُوا أَنَّكُمْ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ (بقره/۲۰۳) جَعَلَ اللّهُ الْكَعْبَةَ الْبَيْتَ الْحَرَامَ قِيَامًا لِّلنَّاسِ وَ الشَّهْرَ الْحَرَامَ وَ الْهَدْيَ وَ الْقَلاَئِدَ ذَلِكَ لِتَعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ يَعْلَمُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَ مَا فِي الأَرْضِ وَأَنَّ اللّهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ* اعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ وَ أَنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ (مائده/۹۷-۹۸)
[یا ایها الذین آمنوا] انْفِرُواْ خِفَافًا وَ ثِقَالًا وَ جَاهِدُواْ بِأَمْوَالِكُمْ وَ أَنفُسِكُمْ فِي سَبِيلِ اللّهِ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ (توبه/۴۱) وَ أَعِدُّواْ لَهُم مَّا اسْتَطَعْتُم مِّن قُوَّةٍ وَ مِن رِّبَاطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدْوَّ اللّهِ وَ عَدُوَّكُمْ وَ آخَرِينَ مِن دُونِهِمْ لاَ تَعْلَمُونَهُمُ اللّهُ يَعْلَمُهُمْ (انفال/۶۰) وَ قَاتِلُواْ الْمُشْرِكِينَ كَآفَّةً كَمَا يُقَاتِلُونَكُمْ كَآفَّةً وَ اعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ (توبه/۳۶) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ قَاتِلُواْ الَّذِينَ يَلُونَكُم مِّنَ الْكُفَّارِ وَ لْيَجِدُواْ فِيكُمْ غِلْظَةً وَ اعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ (توبه/۱۲۳) الشَّهْرُ الْحَرَامُ بِالشَّهْرِ الْحَرَامِ وَ الْحُرُمَاتُ قِصَاصٌ فَمَنِ اعْتَدَى عَلَيْكُمْ فَاعْتَدُواْ عَلَيْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدَى عَلَيْكُمْ وَ اتَّقُواْ اللّهَ وَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ (بقره/۱۹۴) ادْعُوهُمْ (الادعیاء) لِآبَائِهِمْ هُوَ أَقْسَطُ عِندَ اللَّهِ فَإِن لَّمْ تَعْلَمُوا آبَاءهُمْ فَإِخْوَانُكُمْ فِي الدِّينِ وَ مَوَالِيكُمْ (احزاب/۵) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا قِيلَ لَكُمْ تَفَسَّحُوا فِي الْمَجَالِسِ فَافْسَحُوا يَفْسَحِ اللَّهُ لَكُمْ وَ إِذَا قِيلَ انشُزُوا فَانشُزُوا يَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ وَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ (مجادله/۱۱) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا جَاءكُمُ الْمُؤْمِنَاتُ مُهَاجِرَاتٍ فَامْتَحِنُوهُنَّ اللَّهُ أَعْلَمُ بِإِيمَانِهِنَّ فَإِنْ عَلِمْتُمُوهُنَّ مُؤْمِنَاتٍ فَلَا تَرْجِعُوهُنَّ إِلَى الْكُفَّارِ (ممتحنه/۱۰) وَ لاَ تَسُبُّواْ الَّذِينَ يَدْعُونَ مِن دُونِ اللّهِ فَيَسُبُّواْ اللّهَ عَدْوًا بِغَيْرِ عِلْمٍ كَذَلِكَ زَيَّنَّا لِكُلِّ أُمَّةٍ عَمَلَهُمْ ثُمَّ إِلَى رَبِّهِم مَّرْجِعُهُمْ فَيُنَبِّئُهُم بِمَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ (انعام/۱۰۸)
العلم– القیامة، يَسْتَعْجِلُ بِهَا الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِهَا وَ الَّذِينَ آمَنُوا مُشْفِقُونَ مِنْهَا وَ يَعْلَمُونَ أَنَّهَا الْحَقُّ (شوري/۱۸) عَمَّ يَتَسَاءلُونَ* عَنِ النَّبَإِ الْعَظِيمِ* الَّذِي هُمْ فِيهِ مُخْتَلِفُونَ* كَلَّا سَيَعْلَمُونَ* ثُمَّ كَلَّا سَيَعْلَمُونَ (نبأ/۱-۵) نَحْنُ قَدَّرْنَا بَيْنَكُمُ الْمَوْتَ وَ مَا نَحْنُ بِمَسْبُوقِينَ* عَلَى أَن نُّبَدِّلَ أَمْثَالَكُمْ وَ نُنشِئَكُمْ فِي مَا لَا تَعْلَمُونَ* وَ لَقَدْ عَلِمْتُمُ النَّشْأَةَ الْأُولَى فَلَوْلَا تَذكَّرُونَ (واقعه/۶۰-۶۲) وَ إِنَّهُ (انسان) لِحُبِّ الْخَيْرِ لَشَدِيدٌ* أَفَلَا يَعْلَمُ إِذَا بُعْثِرَ مَا فِي الْقُبُورِ* وَ حُصِّلَ مَا فِي الصُّدُورِ* إِنَّ رَبَّهُم بِهِمْ يَوْمَئِذٍ لَّخَبِيرٌ (عاديات/۸-۱۱) أَلْهَاكُمُ التَّكَاثُرُ* حَتَّى زُرْتُمُ الْمَقَابِرَ* كَلَّا سَوْفَ تَعْلَمُونَ* ثُمَّ كَلَّا سَوْفَ تَعْلَمُونَ* كَلَّا لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْيَقِينِ* لَتَرَوُنَّ الْجَحِيمَ* ثُمَّ لَتَرَوُنَّهَا عَيْنَ الْيَقِينِ* ثُمَّ لَتُسْأَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ (تكاثر/۱-۸) إِذَا الشَّمْسُ كُوِّرَتْ* وَ إِذَا النُّجُومُ انكَدَرَتْ* وَ إِذَا الْجِبَالُ سُيِّرَتْ* وَ إِذَا الْعِشَارُ * وَ إِذَا الْوُحُوشُ حُشِرَتْ* وَ إِذَا الْبِحَارُ سُجِّرَتْ* وَ إِذَا النُّفُوسُ زُوِّجَتْ* وَ إِذَا الْمَوْؤُودَةُ سُئِلَتْ* بِأَيِّ ذَنبٍ قُتِلَتْ* وَ إِذَا الصُّحُفُ نُشِرَتْ* وَ إِذَا السَّمَاء كُشِطَتْ* وَ إِذَا الْجَحِيمُ سُعِّرَتْ* وَ إِذَا الْجَنَّةُ أُزْلِفَتْ* عَلِمَتْ نَفْسٌ مَّا أَحْضَرَتْ (تكوير/۱-۱۴) إِذَا السَّمَاء انفَطَرَتْ* وَ إِذَا الْكَوَاكِبُ انتَثَرَتْ* وَ إِذَا الْبِحَارُ فُجِّرَتْ* وَ إِذَا الْقُبُورُ بُعْثِرَتْ* عَلِمَتْ نَفْسٌ مَّا قَدَّمَتْ وَ أَخَّرَتْ (انفطار/۱-۵)
[یومئذ] نَزَعْنَا مِن كُلِّ أُمَّةٍ شَهِيدًا فَقُلْنَا هَاتُوا بُرْهَانَكُمْ فَعَلِمُوا أَنَّ الْحَقَّ لِلَّهِ وَ ضَلَّ عَنْهُم مَّا كَانُوا يَفْتَرُونَ (قصص/۷۵) يَوْمَ تَشْهَدُ عَلَيْهِمْ أَلْسِنَتُهُمْ وَ أَيْدِيهِمْ وَ أَرْجُلُهُم بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ* يَوْمَئِذٍ يُوَفِّيهِمُ اللَّهُ دِينَهُمُ الْحَقَّ وَ يَعْلَمُونَ أَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ الْمُبِينُ (نور/۲۴-۲۵) يَوْمَ يَجْمَعُ اللّهُ الرُّسُلَ فَيَقُولُ مَاذَا أُجِبْتُمْ قَالُواْ لاَ عِلْمَ لَنَا إِنَّكَ أَنتَ عَلاَّمُ الْغُيُوبِ (مائده/۱۰۹) قَالَ [الله لمن خفّت موازینه] كَمْ لَبِثْتُمْ فِي الْأَرْضِ عَدَدَ سِنِينَ* قَالُوا لَبِثْنَا يَوْمًا أَوْ بَعْضَ يَوْمٍ فَاسْأَلْ الْعَادِّينَ* قَالَ إِن لَّبِثْتُمْ إِلَّا قَلِيلًا لَّوْ أَنَّكُمْ كُنتُمْ تَعْلَمُونَ (مومنون/۱۱۲-۱۱۴) وَ يَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ يُقْسِمُ الْمُجْرِمُونَ مَا لَبِثُوا غَيْرَ سَاعَةٍ كَذَلِكَ كَانُوا يُؤْفَكُونَ* وَ قَالَ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَ الْإِيمَانَ لَقَدْ لَبِثْتُمْ فِي كِتَابِ اللَّهِ إِلَى يَوْمِ الْبَعْثِ فَهَذَا يَوْمُ الْبَعْثِ وَلَكِنَّكُمْ كُنتُمْ لَا تَعْلَمُونَ (روم/۵۵-۵۶) حَتَّى إِذَا جَاؤُوا (الذین یکذبون الآیات) قَالَ أَكَذَّبْتُم بِآيَاتِي وَ لَمْ تُحِيطُوا بِهَا عِلْمًا أَمَّاذَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ (نمل/۸۴) يَوْمَ الْقِيَامَةِ يُخْزِيهِمْ (المشرکین) وَ يَقُولُ أَيْنَ شُرَكَآئِيَ الَّذِينَ كُنتُمْ تُشَاقُّونَ فِيهِمْ قَالَ الَّذِينَ أُوتُواْ الْعِلْمَ إِنَّ الْخِزْيَ الْيَوْمَ وَ الْسُّوءَ عَلَى الْكَافِرِينَ (نحل/۲۷) كُلَّمَا دَخَلَتْ أُمَّةٌ [فی النار] لَّعَنَتْ أُخْتَهَا حَتَّى إِذَا ادَّارَكُواْ فِيهَا جَمِيعًا قَالَتْ أُخْرَاهُمْ لأُولاَهُمْ رَبَّنَا هَؤُلاء أَضَلُّونَا فَآتِهِمْ عَذَابًا ضِعْفًا مِّنَ النَّارِ قَالَ لِكُلٍّ ضِعْفٌ وَلَكِن لاَّ تَعْلَمُونَ (اعراف/۳۸) الَّذِينَ كَذَّبُوا بِالْكِتَابِ وَ بِمَا أَرْسَلْنَا بِهِ رُسُلَنَا فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ* إِذِ الْأَغْلَالُ فِي أَعْنَاقِهِمْ وَ السَّلَاسِلُ يُسْحَبُونَ* فِي الْحَمِيمِ ثُمَّ فِي النَّارِ يُسْجَرُونَ (غافر/۷۰-۷۲)
العلم– الاقوام، فَلَمَّا جَاءتْهُمْ (اقوام الاوّلین) رُسُلُهُم بِالْبَيِّنَاتِ فَرِحُوا بِمَا عِندَهُم مِّنَ الْعِلْمِ وَ حَاقَ بِهِم مَّا كَانُوا بِهِ يَسْتَهْزِئُون (غافر/۸۳) وَ مَا تَفَرَّقُوا إِلَّا مِن بَعْدِ مَا جَاءهُمُ الْعِلْمُ بَغْيًا بَيْنَهُمْ وَ لَوْلَا كَلِمَةٌ سَبَقَتْ مِن رَّبِّكَ إِلَى أَجَلٍ مُّسَمًّى لَّقُضِيَ بَيْنَهُمْ (شوری/۱۴)
قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلاَئِكَةِ إِنِّي جَاعِلٌ فِي الأَرْضِ خَلِيفَةً قَالُواْ أَ تَجْعَلُ فِيهَا مَن يُفْسِدُ فِيهَا وَ يَسْفِكُ الدِّمَاء وَ نَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِكَ وَ نُقَدِّسُ لَكَ قَالَ إِنِّي أَعْلَمُ مَا لاَ تَعْلَمُونَ* وَ عَلَّمَ آدَمَ الأَسْمَاء كُلَّهَا ثُمَّ عَرَضَهُمْ عَلَى الْمَلاَئِكَةِ فَقَالَ أَنبِئُونِي بِأَسْمَاء هَؤُلاء إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ* قَالُواْ سُبْحَانَكَ لاَ عِلْمَ لَنَا إِلاَّ مَا عَلَّمْتَنَا إِنَّكَ أَنتَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ (بقره/۳۰-۳۲)
[قال نوح لقومه] أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ اتَّقُوهُ وَ أَطِيعُونِ* يَغْفِرْ لَكُم مِّن ذُنُوبِكُمْ وَ يُؤَخِّرْكُمْ إِلَى أَجَلٍ مُّسَمًّى إِنَّ أَجَلَ اللَّهِ إِذَا جَاء لَا يُؤَخَّرُ لَوْ كُنتُمْ تَعْلَمُونَ (نوح/۳-۴) أُبَلِّغُكُمْ رِسَالاَتِ رَبِّي وَ أَنصَحُ لَكُمْ وَ أَعْلَمُ مِنَ اللّهِ مَا لاَ تَعْلَمُونَ (اعراف/۶۲) لاَ أَقُولُ لَكُمْ عِندِي خَزَآئِنُ اللّهِ وَ لاَ أَعْلَمُ الْغَيْبَ (هود/۳۱) فَسَوْفَ تَعْلَمُونَ مَن يَأْتِيهِ عَذَابٌ يُخْزِيهِ وَ يَحِلُّ عَلَيْهِ عَذَابٌ مُّقِيمٌ (هود/۳۹) قَالُوا أَنُؤْمِنُ لَكَ وَ اتَّبَعَكَ الْأَرْذَلُونَ* قَالَ وَ مَا عِلْمِي بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ (شعراء/۱۱۱-۱۱۲) فَقَالَ [نوح] رَبِّ إِنَّ ابُنِي مِنْ أَهْلِي وَ إِنَّ وَعْدَكَ الْحَقُّ وَ أَنتَ أَحْكَمُ الْحَاكِمِينَ* قَالَ يَا نُوحُ إِنَّهُ لَيْسَ مِنْ أَهْلِكَ إِنَّهُ عَمَلٌ غَيْرُ صَالِحٍ فَلاَ تَسْأَلْنِ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ إِنِّي أَعِظُكَ أَن تَكُونَ مِنَ الْجَاهِلِينَ* قَالَ رَبِّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ أَنْ أَسْأَلَكَ مَا لَيْسَ لِي بِهِ عِلْمٌ (هود/۴۵-۴۷)
[قال هود لقومه] وَ اتَّقُوا الَّذِي أَمَدَّكُم بِمَا تَعْلَمُونَ (شعراء/۱۳۲)
قَالَ الْمَلأُ الَّذِينَ اسْتَكْبَرُواْ مِن قَوْمِهِ (صالح) لِلَّذِينَ اسْتُضْعِفُواْ لِمَنْ آمَنَ مِنْهُمْ أَتَعْلَمُونَ أَنَّ صَالِحًا مُّرْسَلٌ مِّن رَّبِّهِ (اعراف/۷۵) أَؤُلْقِيَ الذِّكْرُ عَلَيْهِ مِن بَيْنِنَا بَلْ هُوَ كَذَّابٌ أَشِرٌ سَيَعْلَمُونَ غَدًا مَّنِ الْكَذَّابُ الْأَشِرُ (قمر/۲۵-۲۶) إِنَّ فِي ذَلِكَ (قصة قوم صالح) لَآيَةً لِّقَوْمٍ يَعْلَمُونَ (نمل/۵۲)
وَ إِذْ قَالَ إِبْرَاهِيمُ رَبِّ أَرِنِي كَيْفَ تُحْيِي الْمَوْتَى قَالَ أَوَلَمْ تُؤْمِن قَالَ بَلَى وَلَكِن لِّيَطْمَئِنَّ قَلْبِي قَالَ فَخُذْ أَرْبَعَةً مِّنَ الطَّيْرِ فَصُرْهُنَّ إِلَيْكَ ثُمَّ اجْعَلْ عَلَى كُلِّ جَبَلٍ مِّنْهُنَّ جُزْءًا ثُمَّ ادْعُهُنَّ يَأْتِينَكَ سَعْيًا وَ اعْلَمْ أَنَّ اللّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ (بقره/۲۶۰) [قال ابراهیم] يَا أَبَتِ إِنِّي قَدْ جَاءنِي مِنَ الْعِلْمِ مَا لَمْ يَأْتِكَ فَاتَّبِعْنِي أَهْدِكَ صِرَاطًا سَوِيًّا (مریم/۴۳) وَ إِبْرَاهِيمَ إِذْ قَالَ لِقَوْمِهِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ اتَّقُوهُ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ (عنکبوت/۱۶) وَ كَيْفَ أَخَافُ مَا أَشْرَكْتُمْ وَ لاَ تَخَافُونَ أَنَّكُمْ أَشْرَكْتُم بِاللّهِ مَا لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ عَلَيْكُمْ سُلْطَانًا فَأَيُّ الْفَرِيقَيْنِ أَحَقُّ بِالأَمْنِ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ (انعام/۸۱) [قوم ابراهیم] نُكِسُوا عَلَى رُؤُوسِهِمْ لَقَدْ عَلِمْتَ مَا هَؤُلَاء يَنطِقُونَ (انبیاء/۶۵)
إِذْ دَخَلُواْ [ضیف ابراهیم] عَلَيْهِ فَقَالُواْ سَلامًا قَالَ إِنَّا مِنكُمْ وَجِلُونَ* قَالُواْ لاَ تَوْجَلْ إِنَّا نُبَشِّرُكَ بِغُلامٍ عَلِيمٍ (حجر/۵۲-۵۳) قَالُوا لَا تَخَفْ وَ بَشَّرُوهُ بِغُلَامٍ عَلِيمٍ (ذاریات/۲۸) وَ لَمَّا جَاءتْ رُسُلُنَا إِبْرَاهِيمَ بِالْبُشْرَى قَالُوا إِنَّا مُهْلِكُو أَهْلِ هَذِهِ الْقَرْيَةِ إِنَّ أَهْلَهَا كَانُوا ظَالِمِينَ* قَالَ إِنَّ فِيهَا لُوطًا قَالُوا نَحْنُ أَعْلَمُ بِمَن فِيهَا لَنُنَجِّيَنَّهُ وَ أَهْلَهُ إِلَّا امْرَأَتَهُ كَانَتْ مِنَ الْغَابِرِينَ (عنکبوت/۳۱-۳۲)
وَ لُوطًا آتَيْنَاهُ حُكْمًا وَ عِلْمًا (انبیاء/۷۴) قَالُواْ لَقَدْ عَلِمْتَ مَا لَنَا فِي بَنَاتِكَ مِنْ حَقٍّ وَ إِنَّكَ لَتَعْلَمُ مَا نُرِيدُ (هود/۷۹)
مَكَّنِّا لِيُوسُفَ فِي الأَرْضِ وَ لِنُعَلِّمَهُ مِن تَأْوِيلِ الأَحَادِيثِ وَ اللّهُ غَالِبٌ عَلَى أَمْرِهِ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لاَ يَعْلَمُونَ* وَ لَمَّا بَلَغَ أَشُدَّهُ آتَيْنَاهُ حُكْمًا وَ عِلْمًا وَ كَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ (یوسف/۲۱-۲۲) [قال یوسف یا صاحبی السجن] مَا تَعْبُدُونَ مِن دُونِهِ إِلاَّ أَسْمَاء سَمَّيْتُمُوهَا أَنتُمْ وَ آبَآؤُكُم مَّا أَنزَلَ اللّهُ بِهَا مِن سُلْطَانٍ إِنِ الْحُكْمُ إِلاَّ لِلّهِ أَمَرَ أَلاَّ تَعْبُدُواْ إِلاَّ إِيَّاهُ ذَلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لاَ يَعْلَمُونَ (یوسف/۴۰) [قال الملک] يَا أَيُّهَا الْمَلأُ أَفْتُونِي فِي رُؤْيَايَ إِن كُنتُمْ لِلرُّؤْيَا تَعْبُرُونَ* قَالُواْ أَضْغَاثُ أَحْلاَمٍ وَ مَا نَحْنُ بِتَأْوِيلِ الأَحْلاَمِ بِعَالِمِينَ (یوسف/۴۳-۴۴) [قال الذی نجا من السجن] يُوسُفُ أَيُّهَا الصِّدِّيقُ أَفْتِنَا فِي سَبْعِ بَقَرَاتٍ سِمَانٍ يَأْكُلُهُنَّ سَبْعٌ عِجَافٌ وَ سَبْعِ سُنبُلاَتٍ خُضْرٍ وَ أُخَرَ يَابِسَاتٍ لَّعَلِّي أَرْجِعُ إِلَى النَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَعْلَمُونَ (یوسف/۴۶) قَالَ [الملک] مَا خَطْبُكُنَّ إِذْ رَاوَدتُّنَّ يُوسُفَ عَن نَّفْسِهِ قُلْنَ حَاشَ لِلّهِ مَا عَلِمْنَا عَلَيْهِ مِن سُوءٍ قَالَتِ امْرَأَةُ الْعَزِيزِ الآنَ حَصْحَصَ الْحَقُّ أَنَاْ رَاوَدتُّهُ عَن نَّفْسِهِ وَ إِنَّهُ لَمِنَ الصَّادِقِينَ* [قال یوسف] ذَلِكَ لِيَعْلَمَ [العزیز] أَنِّي لَمْ أَخُنْهُ بِالْغَيْبِ وَ أَنَّ اللّهَ لاَ يَهْدِي كَيْدَ الْخَائِنِينَ (یوسف/۵۱-۵۲) قَالَ اجْعَلْنِي عَلَى خَزَآئِنِ الأَرْضِ إِنِّي حَفِيظٌ عَلِيمٌ (یوسف/۵۵) وَ لَمَّا دَخَلُواْ [اخوة یوسف] مِنْ حَيْثُ أَمَرَهُمْ أَبُوهُم مَّا كَانَ يُغْنِي عَنْهُم مِّنَ اللّهِ مِن شَيْءٍ إِلاَّ حَاجَةً فِي نَفْسِ يَعْقُوبَ قَضَاهَا وَ إِنَّهُ لَذُو عِلْمٍ لِّمَا عَلَّمْنَاهُ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لاَ يَعْلَمُونَ (یوسف/۶۸) قَالُواْ [عاملان] نَفْقِدُ صُوَاعَ المَلِک… قَالُواْ [اخوة یوسف] تَاللّهِ لَقَدْ عَلِمْتُم مَّا جِئْنَا لِنُفْسِدَ فِي الأَرْضِ وَ مَا كُنَّا سَارِقِينَ (یوسف/۷۲-۷۳) فَبَدَأَ [یوسف] بِأَوْعِيَتِهِمْ قَبْلَ وِعَاء أَخِيهِ ثُمَّ اسْتَخْرَجَهَا [السقایة] مِن وِعَاء أَخِيهِ كَذَلِكَ كِدْنَا لِيُوسُفَ مَا كَانَ لِيَأْخُذَ أَخَاهُ فِي دِينِ الْمَلِكِ إِلاَّ أَن يَشَاءَ اللّهُ نَرْفَعُ دَرَجَاتٍ مِّن نَّشَاء وَ فَوْقَ كُلِّ ذِي عِلْمٍ عَلِيمٌ (یوسف/۷۶) فَلَمَّا اسْتَيْأَسُواْ مِنْهُ خَلَصُواْ نَجِيًّا قَالَ كَبِيرُهُمْ أَلَمْ تَعْلَمُواْ أَنَّ أَبَاكُمْ قَدْ أَخَذَ عَلَيْكُم مَّوْثِقًا مِّنَ اللّهِ وَ مِن قَبْلُ مَا فَرَّطتُمْ فِي يُوسُفَ فَلَنْ أَبْرَحَ الأَرْضَ حَتَّىَ يَأْذَنَ لِي أَبِي أَوْ يَحْكُمَ اللّهُ لِي وَ هُوَ خَيْرُ الْحَاكِمِينَ* ارْجِعُواْ إِلَى أَبِيكُمْ فَقُولُواْ يَا أَبَانَا إِنَّ ابْنَكَ سَرَقَ وَ مَا شَهِدْنَا إِلاَّ بِمَا عَلِمْنَا وَ مَا كُنَّا لِلْغَيْبِ حَافِظِينَ (یوسف/۸۰-۸۱) قَالَ [یعقوب] إِنَّمَا أَشْكُو بَثِّي وَ حُزْنِي إِلَى اللّهِ وَ أَعْلَمُ مِنَ اللّهِ مَا لاَ تَعْلَمُونَ (یوسف/۸۶) قَالَ [یوسف لاخوته] هَلْ عَلِمْتُم مَّا فَعَلْتُم بِيُوسُفَ وَ أَخِيهِ إِذْ أَنتُمْ جَاهِلُونَ (یوسف/۸۹) فَلَمَّا أَن جَاء الْبَشِيرُ أَلْقَاهُ عَلَى وَجْهِهِ فَارْتَدَّ بَصِيرًا قَالَ أَلَمْ أَقُل لَّكُمْ إِنِّي أَعْلَمُ مِنَ اللّهِ مَا لاَ تَعْلَمُونَ (یوسف/۹۶)
[قال شعیب] يَا قَوْمِ اعْمَلُواْ عَلَى مَكَانَتِكُمْ إِنِّي عَامِلٌ سَوْفَ تَعْلَمُونَ مَن يَأْتِيهِ عَذَابٌ يُخْزِيهِ وَ مَنْ هُوَ كَاذِبٌ وَ ارْتَقِبُواْ إِنِّي مَعَكُمْ رَقِيبٌ (هود/۹۳)
فَرَدَدْنَاهُ (موسی) إِلَى أُمِّهِ كَيْ تَقَرَّ عَيْنُهَا وَ لَا تَحْزَنَ وَ لِتَعْلَمَ أَنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَلَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لَا يَعْلَمُونَ (قصص/۱۳) فَوَجَدَا (موسی و فتی معه) عَبْدًا مِّنْ عِبَادِنَا آتَيْنَاهُ رَحْمَةً مِنْ عِندِنَا وَ عَلَّمْنَاهُ مِن لَّدُنَّا عِلْمًا* قَالَ لَهُ مُوسَى هَلْ أَتَّبِعُكَ عَلَى أَن تُعَلِّمَنِ مِمَّا عُلِّمْتَ رُشْدًا … (کهف/۶۵-۸۲) وَ لَمَّا بَلَغَ [موسی] أَشُدَّهُ وَاسْتَوَى آتَيْنَاهُ حُكْمًا وَ عِلْمًا وَ كَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ (قصص/۱۴) قَالَ [الرب] قَدْ أُجِيبَت دَّعْوَتُكُمَا (موسی و هارون) فَاسْتَقِيمَا وَ لاَ تَتَّبِعَآنِّ سَبِيلَ الَّذِينَ لاَ يَعْلَمُونَ (یونس/۸۹) قَالَ [موسی لفرعون] لَقَدْ عَلِمْتَ مَا أَنزَلَ هَؤُلاء إِلاَّ رَبُّ السَّمَاوَاتِ وَ الأَرْضِ بَصَآئِرَ (اسراء/۱۰۲) وَ قَالَ فِرْعَوْنُ يَا أَيُّهَا الْمَلَأُ مَا عَلِمْتُ لَكُم مِّنْ إِلَهٍ غَيْرِي (قصص/۳۸) قَالَ لِلْمَلَإِ حَوْلَهُ إِنَّ هَذَا (موسی) لَسَاحِرٌ عَلِيمٌ (شعراء/۳۴) قَالَ الْمَلأُ مِن قَوْمِ فِرْعَوْنَ إِنَّ هَذَا (موسی) لَسَاحِرٌ عَلِيمٌ (اعراف/۱۰۹) [قالوا] أَرْسِلْ فِي الْمَدَآئِنِ حَاشِرِينَ* يَأْتُوكَ بِكُلِّ سَاحِرٍ عَلِيمٍ (اعراف/۱۱۱-۱۱۲) ابْعَثْ فِي الْمَدَائِنِ حَاشِرِينَ* يَأْتُوكَ بِكُلِّ سَحَّارٍ عَلِيمٍ (شعراء/۳۶-۳۷) وَ قَالَ فِرْعَوْنُ ائْتُونِي بِكُلِّ سَاحِرٍ عَلِيمٍ (یونس/۷۹) قَالَ فِرْعَوْنُ آمَنتُم بِهِ قَبْلَ أَن آذَنَ لَكُمْ إِنَّ هَذَا لَمَكْرٌ مَّكَرْتُمُوهُ فِي الْمَدِينَةِ لِتُخْرِجُواْ مِنْهَا أَهْلَهَا فَسَوْفَ تَعْلَمُونَ (اعراف/۱۲۳) قَالَ آمَنتُمْ لَهُ قَبْلَ أَنْ آذَنَ لَكُمْ إِنَّهُ لَكَبِيرُكُمُ الَّذِي عَلَّمَكُمُ السِّحْرَ (طه/۷۱؛ شعراء/۴۹) فَلَسَوْفَ تَعْلَمُونَ لَأُقَطِّعَنَّ أَيْدِيَكُمْ وَ أَرْجُلَكُم مِّنْ خِلَافٍ وَ لَأُصَلِّبَنَّكُمْ أَجْمَعِينَ (شعراء/۴۹) فَلَأُقَطِّعَنَّ أَيْدِيَكُمْ وَ أَرْجُلَكُم مِّنْ خِلَافٍ وَ لَأُصَلِّبَنَّكُمْ فِي جُذُوعِ النَّخْلِ وَ لَتَعْلَمُنَّ أَيُّنَا أَشَدُّ عَذَابًا وَ أَبْقَى (طه/۷۱)
فَإِذَا جَاءتْهُمُ (آلفرعون) الْحَسَنَةُ قَالُواْ لَنَا هَذِهِ وَ إِن تُصِبْهُمْ سَيِّئَةٌ يَطَّيَّرُواْ بِمُوسَى وَ مَن مَّعَهُ أَلا إِنَّمَا طَائِرُهُمْ عِندَ اللّهُ وَلَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لاَ يَعْلَمُونَ (اعراف/۱۳۱) [قال الذی آمن من قوم فرعون لقومه] تَدْعُونَنِي لِأَكْفُرَ بِاللَّهِ وَ أُشْرِكَ بِهِ مَا لَيْسَ لِي بِهِ عِلْمٌ وَ أَنَا أَدْعُوكُمْ إِلَى الْعَزِيزِ الْغَفَّارِ (غافر/۴۲)
وَ أَوْحَيْنَا إِلَى مُوسَى إِذِ اسْتَسْقَاهُ قَوْمُهُ أَنِ اضْرِب بِّعَصَاكَ الْحَجَرَ فَانبَجَسَتْ مِنْهُ اثْنَتَا عَشْرَةَ عَيْنًا قَدْ عَلِمَ كُلُّ أُنَاسٍ مَّشْرَبَهُمْ (اعراف/۱۶۰) وَ إِذِ اسْتَسْقَى مُوسَى لِقَوْمِهِ فَقُلْنَا اضْرِب بِّعَصَاكَ الْحَجَرَ فَانفَجَرَتْ مِنْهُ اثْنَتَا عَشْرَةَ عَيْنًا قَدْ عَلِمَ كُلُّ أُنَاسٍ مَّشْرَبَهُمْ (بقره/۶۰) وَ إِذْ قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ يَا قَوْمِ لِمَ تُؤْذُونَنِي وَ قَد تَّعْلَمُونَ أَنِّي رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْكُمْ فَلَمَّا زَاغُوا أَزَاغَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ وَ اللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْفَاسِقِينَ (صف/۵)
وَ آتَيْنَاهُ (قارون) مِنَ الْكُنُوزِ مَا إِنَّ مَفَاتِحَهُ لَتَنُوءُ بِالْعُصْبَةِ أُولِي الْقُوَّةِ … قَالَ إِنَّمَا أُوتِيتُهُ عَلَى عِلْمٍ عِندِي أَوَلَمْ يَعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ قَدْ أَهْلَكَ مِن قَبْلِهِ مِنَ القُرُونِ مَنْ هُوَ أَشَدُّ مِنْهُ قُوَّةً وَ أَكْثَرُ جَمْعًا وَ لَا يُسْأَلُ عَن ذُنُوبِهِمُ الْمُجْرِمُونَ* فَخَرَجَ عَلَى قَوْمِهِ فِي زِينَتِهِ قَالَ الَّذِينَ يُرِيدُونَ الْحَيَاةَ الدُّنيَا يَا لَيْتَ لَنَا مِثْلَ مَا أُوتِيَ قَارُونُ إِنَّهُ لَذُو حَظٍّ عَظِيمٍ* وَ قَالَ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَيْلَكُمْ ثَوَابُ اللَّهِ خَيْرٌ لِّمَنْ آمَنَ وَ عَمِلَ صَالِحًا وَ لَا يُلَقَّاهَا إِلَّا الصَّابِرُونَ (قصص/۷۶-۸۰) فَمَا اخْتَلَفُواْ (بنیاسرائیل) حَتَّى جَاءهُمُ الْعِلْمُ إِنَّ رَبَّكَ يَقْضِي بَيْنَهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فِيمَا كَانُواْ فِيهِ يَخْتَلِفُونَ (یونس/۹۳) [یا بنیاسرائیل] وَ لاَ تَلْبِسُواْ الْحَقَّ بِالْبَاطِلِ وَ تَكْتُمُواْ الْحَقَّ وَأَنتُمْ تَعْلَمُونَ (بقره/۴۲) وَ لَقَدْ عَلِمْتُمُ الَّذِينَ اعْتَدَواْ مِنكُمْ فِي السَّبْتِ (بقره/۶۵)
وَ قَالَ لَهُمْ (بنیاسرائیل من بعد موسی) نَبِيُّهُمْ إِنَّ اللّهَ قَدْ بَعَثَ لَكُمْ طَالُوتَ مَلِكًا قَالُوَاْ أَنَّى يَكُونُ لَهُ الْمُلْكُ عَلَيْنَا وَ نَحْنُ أَحَقُّ بِالْمُلْكِ مِنْهُ وَ لَمْ يُؤْتَ سَعَةً مِّنَ الْمَالِ قَالَ إِنَّ اللّهَ اصْطَفَاهُ عَلَيْكُمْ وَ زَادَهُ بَسْطَةً فِي الْعِلْمِ وَ الْجِسْمِ وَ اللّهُ يُؤْتِي مُلْكَهُ مَن يَشَاءُ وَ اللّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ (بقره/۲۴۷)
وَ لَقَدْ آتَيْنَا دَاوُودَ وَ سُلَيْمَانَ عِلْمًا وَ قَالَا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي فَضَّلَنَا عَلَى كَثِيرٍ مِّنْ عِبَادِهِ الْمُؤْمِنِينَ (نمل/۱۵) وَ كُلًّا آتَيْنَا حُكْمًا وَ عِلْمًا (انبیاء/۷۹) قَالَ [سلیمان] يَا أَيُّهَا المَلَأُ أَيُّكُمْ يَأْتِينِي بِعَرْشِهَا قَبْلَ أَن يَأْتُونِي مُسْلِمِينَ … قَالَ الَّذِي عِندَهُ عِلْمٌ مِّنَ الْكِتَابِ أَنَا آتِيكَ بِهِ قَبْلَ أَن يَرْتَدَّ إِلَيْكَ طَرْفُكَ فَلَمَّا رَآهُ مُسْتَقِرًّا عِندَهُ قَالَ هَذَا مِن فَضْلِ رَبِّي لِيَبْلُوَنِي أَ أَشْكُرُ أَمْ أَكْفُرُ (نمل/۳۸-۴۰) فَلَمَّا خَرَّ [جسد سلیمان] تَبَيَّنَتِ الْجِنُّ أَن لَّوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ الْغَيْبَ مَا لَبِثُوا فِي الْعَذَابِ الْمُهِينِ (سبأ/۱۴) فَلَمَّا جَاءتْ (امرأة تملک سبأ عند سلیمان) قِيلَ أَهَكَذَا عَرْشُكِ قَالَتْ كَأَنَّهُ هُوَ وَ أُوتِينَا الْعِلْمَ مِن قَبْلِهَا وَكُنَّا مُسْلِمِينَ (نمل/۴۲)
وَ لَقَدْ عَلِمُواْ [الیهود] لَمَنِ اشْتَرَاهُ مَا لَهُ فِي الآخِرَةِ مِنْ خَلاَقٍ وَ لَبِئْسَ مَا شَرَوْاْ بِهِ أَنفُسَهُمْ لَوْ كَانُواْ يَعْلَمُونَ* وَ لَوْ أَنَّهُمْ آمَنُواْ و اتَّقَوْا لَمَثُوبَةٌ مِّنْ عِندِ اللَّه خَيْرٌ لَّوْ كَانُواْ يَعْلَمُونَ (بقره/۱۰۲-۱۰۳)
الَّذِي مَرَّ عَلَى قَرْيَةٍ وَ هِيَ خَاوِيَةٌ عَلَى عُرُوشِهَا قَالَ أَنَّىَ يُحْيِي هَذِهِ اللّهُ بَعْدَ مَوْتِهَا فَأَمَاتَهُ اللّهُ مِئَةَ عَامٍ ثُمَّ بَعَثَهُ قَالَ كَمْ لَبِثْتَ قَالَ لَبِثْتُ يَوْمًا أَوْ بَعْضَ يَوْمٍ قَالَ بَل لَّبِثْتَ مِئَةَ عَامٍ فَانظُرْ إِلَى طَعَامِكَ وَ شَرَابِكَ لَمْ يَتَسَنَّهْ وَ انظُرْ إِلَى حِمَارِكَ وَ لِنَجْعَلَكَ آيَةً لِّلنَّاسِ وَ انظُرْ إِلَى العِظَامِ كَيْفَ نُنشِزُهَا ثُمَّ نَكْسُوهَا لَحْمًا فَلَمَّا تَبَيَّنَ لَهُ قَالَ أَعْلَمُ أَنَّ اللّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ (بقره/۲۵۹)
[قال عیسی للله] تَعْلَمُ مَا فِي نَفْسِي وَ لاَ أَعْلَمُ مَا فِي نَفْسِكَ (مائده/۱۱۶) قَالُواْ (الحواریون لعیسی) نُرِيدُ أَن نَّأْكُلَ مِنْهَا (مائدة من السماء) وَ تَطْمَئِنَّ قُلُوبُنَا وَ نَعْلَمَ أَن قَدْ صَدَقْتَنَا وَ نَكُونَ عَلَيْهَا مِنَ الشَّاهِدِينَ (مائده/۱۱۳) وَ إِنَّهُ (عیسی) لَعِلْمٌ لِّلسَّاعَةِ فَلَا تَمْتَرُنَّ بِهَا وَ اتَّبِعُونِ هَذَا صِرَاطٌ مُّسْتَقِيمٌ (زخرف/۶۱) وَ قَالَتِ الْيَهُودُ لَيْسَتِ النَّصَارَى عَلَىَ شَيْءٍ وَ قَالَتِ النَّصَارَى لَيْسَتِ الْيَهُودُ عَلَى شَيْءٍ وَ هُمْ يَتْلُونَ الْكِتَابَ كَذَلِكَ قَالَ الَّذِينَ لاَ يَعْلَمُونَ مِثْلَ قَوْلِهِمْ فَاللّهُ يَحْكُمُ بَيْنَهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فِيمَا كَانُواْ فِيهِ يَخْتَلِفُونَ (بقره/۱۱۳) إِنَّ الَّذِينَ اخْتَلَفُواْ فِيهِ (عیسی) لَفِي شَكٍّ مِّنْهُ مَا لَهُم بِهِ مِنْ عِلْمٍ إِلاَّ اتِّبَاعَ الظَّنِّ وَ مَا قَتَلُوهُ يَقِينًا (نساء/۱۵۷)
[قال الرجل من اهل القریة] إِنِّي آمَنتُ بِرَبِّكُمْ فَاسْمَعُونِ* قِيلَ ادْخُلِ الْجَنَّةَ قَالَ يَا لَيْتَ قَوْمِي يَعْلَمُونَ* بِمَا غَفَرَ لِي رَبِّي وَ جَعَلَنِي مِنَ الْمُكْرَمِينَ (یس/۲۵-۲۷)
وَ كَذَلِكَ أَعْثَرْنَا [الناس] عَلَيْهِمْ (اصحاب کهف) لِيَعْلَمُوا أَنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَ أَنَّ السَّاعَةَ لَا رَيْبَ فِيهَا (کهف/۲۱) مَّا يَعْلَمُهُمْ (عددهم) إِلَّا قَلِيلٌ فَلَا تُمَارِ فِيهِمْ إِلَّا مِرَاء ظَاهِرًا وَ لَا تَسْتَفْتِ فِيهِم مِّنْهُمْ أَحَدًا (کهف/۲۲)
فَلَا أُقْسِمُ بِمَوَاقِعِ النُّجُومِ* وَ إِنَّهُ لَقَسَمٌ لَّوْ تَعْلَمُونَ عَظِيمٌ* إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ (واقعه/۷۵-۷۷) هَذَا (قرآن) بَلاَغٌ لِّلنَّاسِ وَ لِيُنذَرُواْ بِهِ وَ لِيَعْلَمُواْ أَنَّمَا هُوَ إِلَهٌ وَاحِدٌ وَ لِيَذَّكَّرَ أُوْلُواْ الأَلْبَابِ (ابراهیم/۵۲) إِنْ هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ لِّلْعَالَمِينَ* وَ لَتَعْلَمُنَّ نَبَأَهُ بَعْدَ حِينٍ (ص/۸۷-۸۸) كِتَابٌ فُصِّلَتْ آيَاتُهُ قُرْآنًا عَرَبِيًّا لِّقَوْمٍ يَعْلَمُونَ (فصّلت/۳) هُوَ آيَاتٌ بَيِّنَاتٌ فِي صُدُورِ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَ مَا يَجْحَدُ بِآيَاتِنَا إِلَّا الظَّالِمُونَ (عنکبوت/۴۹) فَأَمَّا الَّذِينَ في قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ فَيَتَّبِعُونَ مَا تَشَابَهَ مِنْهُ ابْتِغَاء الْفِتْنَةِ وَ ابْتِغَاء تَأْوِيلِهِ وَ مَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلاَّ اللّهُ وَ الرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ يَقُولُونَ آمَنَّا بِهِ كُلٌّ مِّنْ عِندِ رَبِّنَا وَ مَا يَذَّكَّرُ إِلاَّ أُوْلُواْ الألْبَابِ (آلعمران/۷) وَ أَنزَلَ اللّهُ عَلَيْكَ الْكِتَابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ عَلَّمَكَ مَا لَمْ تَكُنْ تَعْلَمُ وَ كَانَ فَضْلُ اللّهِ عَلَيْكَ عَظِيمًا (نساء/۱۱۳) اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ … عَلَّمَ الْإِنسَانَ مَا لَمْ يَعْلَمْ (علق/۱-۵) وَ لَا تَعْجَلْ بِالْقُرْآنِ مِن قَبْلِ أَن يُقْضَى إِلَيْكَ وَحْيُهُ وَ قُل رَّبِّ زِدْنِي عِلْمًا (طه/۱۱۴) وَ مَا أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِكَ مِن رَّسُولٍ وَ لَا نَبِيٍّ إِلَّا إِذَا تَمَنَّى أَلْقَى الشَّيْطَانُ فِي أُمْنِيَّتِهِ فَيَنسَخُ اللَّهُ مَا يُلْقِي الشَّيْطَانُ ثُمَّ يُحْكِمُ اللَّهُ آيَاتِهِ وَ اللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ … وَ لِيَعْلَمَ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِن رَّبِّكَ فَيُؤْمِنُوا بِهِ فَتُخْبِتَ لَهُ قُلُوبُهُمْ (حج/۵۲-۵۴) وَ يَرَى الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ الَّذِي أُنزِلَ إِلَيْكَ مِن رَّبِّكَ هُوَ الْحَقَّ وَ يَهْدِي إِلَى صِرَاطِ الْعَزِيزِ الْحَمِيدِ (سبأ/۶) وَ كَذَلِكَ نُصَرِّفُ الآيَاتِ وَ لِيَقُولُواْ دَرَسْتَ وَ لِنُبَيِّنَهُ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ (انعام/۱۰۵) قُلْ آمِنُواْ بِهِ أَوْ لاَ تُؤْمِنُواْ إِنَّ الَّذِينَ أُوتُواْ الْعِلْمَ مِن قَبْلِهِ إِذَا يُتْلَى عَلَيْهِمْ يَخِرُّونَ لِلأَذْقَانِ سُجَّدًا* وَ يَقُولُونَ سُبْحَانَ رَبِّنَا إِن كَانَ وَعْدُ رَبِّنَا لَمَفْعُولًا* وَ يَخِرُّونَ لِلأَذْقَانِ يَبْكُونَ وَ يَزِيدُهُمْ خُشُوعًا (اسراء/۱۰۷-۱۰۹) أَفَمَن يَعْلَمُ أَنَّمَا أُنزِلَ إِلَيْكَ مِن رَبِّكَ الْحَقُّ كَمَنْ هُوَ أَعْمَى إِنَّمَا يَتَذَكَّرُ أُوْلُواْ الأَلْبَابِ (رعد/۱۹)
فَاعْلَمْ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ اسْتَغْفِرْ لِذَنبِكَ وَ لِلْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ وَ اللَّهُ يَعْلَمُ مُتَقَلَّبَكُمْ وَ مَثْوَاكُمْ (محمّد/۱۹) وَ مَا أَرْسَلْنَاكَ إِلَّا كَافَّةً لِّلنَّاسِ بَشِيرًا وَ نَذِيرًا وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ* وَ يَقُولُونَ مَتَى هَذَا الْوَعْدُ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ (سبأ/۲۸-۲۹) وَ مَا أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِكَ إِلاَّ رِجَالًا نُّوحِي إِلَيْهِمْ فَاسْأَلُواْ أَهْلَ الذِّكْرِ إِن كُنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ (انبیاء/۷؛ نحل/۴۳) أَلَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللّهَ لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَ الأَرْضِ وَ مَا لَكُم مِّن دُونِ اللّهِ مِن وَلِيٍّ وَ لاَ نَصِيرٍ (بقره/۱۰۷) أَلَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللّهَ لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَ الأَرْضِ يُعَذِّبُ مَن يَشَاءُ وَ يَغْفِرُ لِمَن يَشَاءُ وَ اللّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ (مائده/۴۰) أَلَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ مَا فِي السَّمَاء وَ الْأَرْضِ إِنَّ ذَلِكَ فِي كِتَابٍ إِنَّ ذَلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرٌ (حج/۷۰) مَا نَنسَخْ مِنْ آيَةٍ أَوْ نُنسِهَا نَأْتِ بِخَيْرٍ مِّنْهَا أَوْ مِثْلِهَا أَلَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللّهَ عَلَىَ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ (بقره/۱۰۶) رَبُّ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ مَا بَيْنَهُمَا فَاعْبُدْهُ وَ اصْطَبِرْ لِعِبَادَتِهِ هَلْ تَعْلَمُ لَهُ سَمِيًّا (مریم/۶۵) وَ لاَ تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤَادَ كُلُّ أُولئِكَ كَانَ عَنْهُ مَسْؤُولًا … كُلُّ ذَلِكَ كَانَ سَيٍّئُهُ عِنْدَ رَبِّكَ مَكْرُوهًا* ذَلِكَ مِمَّا أَوْحَى إِلَيْكَ رَبُّكَ مِنَ الْحِكْمَةِ (اسراء/۳۶-۳۹) ثُمَّ جَعَلْنَاكَ عَلَى شَرِيعَةٍ مِّنَ الْأَمْرِ فَاتَّبِعْهَا وَ لَا تَتَّبِعْ أَهْوَاء الَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ* إِنَّهُمْ لَن يُغْنُوا عَنكَ مِنَ اللَّهِ شَيئًا (جاثیه/۱۸-۱۹) فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفًا فِطْرَةَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْهَا لَا تَبْدِيلَ لِخَلْقِ اللَّهِ ذَلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ (روم/۳۰) قُل لاَّ أَمْلِكُ لِنَفْسِي نَفْعًا وَ لاَ ضَرًّا إِلاَّ مَا شَاء اللّهُ وَ لَوْ كُنتُ أَعْلَمُ الْغَيْبَ لاَسْتَكْثَرْتُ مِنَ الْخَيْرِ وَ مَا مَسَّنِيَ السُّوءُ (اعراف/۱۸۸) قُل لاَّ أَقُولُ لَكُمْ عِندِي خَزَآئِنُ اللّهِ وَ لا أَعْلَمُ الْغَيْبَ (انعام/۵۰) قُل لَّا يَعْلَمُ مَن فِي السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ الْغَيْبَ إِلَّا اللَّهُ وَ مَا يَشْعُرُونَ أَيَّانَ يُبْعَثُونَ* بَلِ ادَّارَكَ عِلْمُهُمْ فِي الْآخِرَةِ بَلْ هُمْ فِي شَكٍّ مِّنْهَا بَلْ هُم مِّنْهَا عَمِونَ (نمل/۶۵-۶۶) تِلْكَ (قصة قوم نوح) مِنْ أَنبَاء الْغَيْبِ نُوحِيهَا إِلَيْكَ مَا كُنتَ تَعْلَمُهَا أَنتَ وَ لاَ قَوْمُكَ مِن قَبْلِ هَذَا فَاصْبِرْ إِنَّ الْعَاقِبَةَ لِلْمُتَّقِينَ (هود/۴۹) فَمَنْ حَآجَّكَ فِيهِ (عیسی) مِن بَعْدِ مَا جَاءكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْاْ نَدْعُ أَبْنَاءنَا وَ أَبْنَاءكُمْ وَ نِسَاءنَا وَ نِسَاءكُمْ وَ أَنفُسَنَا و أَنفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَل لَّعْنَةَ اللّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ* إِنَّ هَذَا لَهُوَ الْقَصَصُ الْحَقُّ وَ مَا مِنْ إِلَهٍ إِلاَّ اللّهُ وَ إِنَّ اللّهَ لَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ (آلعمران/۶۱-۶۲)
قُلِ اللَّهُ يُحْيِيكُمْ ثُمَّ يُمِيتُكُمْ ثُمَّ يَجْمَعُكُمْ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ لَا رَيبَ فِيهِ وَلَكِنَّ أَكَثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ (جاثیه/۲۶) يَسْأَلُونَكَ عَنِ السَّاعَةِ أَيَّانَ مُرْسَاهَا … يَسْأَلُونَكَ كَأَنَّكَ حَفِيٌّ عَنْهَا قُلْ إِنَّمَا عِلْمُهَا عِندَ اللّهِ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لاَ يَعْلَمُونَ (اعراف/۱۸۷) وَ يَسْأَلُونَكَ عَنِ الرُّوحِ قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّي وَ مَا أُوتِيتُم مِّن الْعِلْمِ إِلاَّ قَلِيلًا (اسراء/۸۵) قُلْ إِنَّ رَبِّي يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَن يَشَاءُ وَ يَقْدِرُ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ (سبأ/۳۶) قُلْ مَنْ حَرَّمَ زِينَةَ اللّهِ الَّتِيَ أَخْرَجَ لِعِبَادِهِ وَ الْطَّيِّبَاتِ مِنَ الرِّزْقِ قُلْ هِي لِلَّذِينَ آمَنُواْ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا خَالِصَةً يَوْمَ الْقِيَامَةِ كَذَلِكَ نُفَصِّلُ الآيَاتِ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ* قُلْ إِنَّمَا حَرَّمَ رَبِّيَ الْفَوَاحِشَ مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَ مَا بَطَنَ وَ الإِثْمَ وَ الْبَغْيَ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَ أَن تُشْرِكُواْ بِاللّهِ مَا لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ سُلْطَانًا وَ أَن تَقُولُواْ عَلَى اللّهِ مَا لاَ تَعْلَمُونَ (اعراف/۳۲-۳۳) قُلْ يَا قَوْمِ اعْمَلُوا عَلَى مَكَانَتِكُمْ إِنِّي عَامِلٌ فَسَوْفَ تَعْلَمُونَ* مَن يَأْتِيهِ عَذَابٌ يُخْزِيهِ وَ يَحِلُّ عَلَيْهِ عَذَابٌ مُّقِيمٌ (زمر/۳۹-۴۰) قُلْ يَا قَوْمِ اعْمَلُواْ عَلَى مَكَانَتِكُمْ إِنِّي عَامِلٌ فَسَوْفَ تَعْلَمُونَ مَن تَكُونُ لَهُ عَاقِبَةُ الدِّارِ إِنَّهُ لاَ يُفْلِحُ الظَّالِمُونَ (انعام/۱۳۵) قُلْ مَن كَانَ فِي الضَّلَالَةِ فَلْيَمْدُدْ لَهُ الرَّحْمَنُ مَدًّا حَتَّى إِذَا رَأَوْا مَا يُوعَدُونَ إِمَّا الْعَذَابَ وَإِمَّا السَّاعَةَ فَسَيَعْلَمُونَ مَنْ هُوَ شَرٌّ مَّكَانًا وَ أَضْعَفُ جُندًا (مریم/۷۵)
وَ مِنْ حَيْثُ خَرَجْتَ فَوَلِّ وَجْهَكَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ … وَ لأُتِمَّ نِعْمَتِي عَلَيْكُمْ وَ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ* كَمَا أَرْسَلْنَا فِيكُمْ رَسُولًا مِّنكُمْ يَتْلُو عَلَيْكُمْ آيَاتِنَا وَ يُزَكِّيكُمْ وَ يُعَلِّمُكُمُ الْكِتَابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ يُعَلِّمُكُم مَّا لَمْ تَكُونُواْ تَعْلَمُونَ (بقره/۱۵۰-۱۵۱) وَ اعْلَمُوا أَنَّ فِيكُمْ رَسُولَ اللَّهِ لَوْ يُطِيعُكُمْ فِي كَثِيرٍ مِّنَ الْأَمْرِ لَعَنِتُّمْ وَلَكِنَّ اللَّهَ حَبَّبَ إِلَيْكُمُ الْإِيمَانَ وَ زَيَّنَهُ فِي قُلُوبِكُمْ وَ كَرَّهَ إِلَيْكُمُ الْكُفْرَ وَ الْفُسُوقَ وَ الْعِصْيَانَ أُوْلَئِكَ هُمُ الرَّاشِدُونَ* فَضْلًا مِّنَ اللَّهِ وَ نِعْمَةً وَ اللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ (حجرات/۷-۸) لَقَدْ صَدَقَ اللَّهُ رَسُولَهُ الرُّؤْيَا بِالْحَقِّ لَتَدْخُلُنَّ الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ إِن شَاء اللَّهُ آمِنِينَ مُحَلِّقِينَ رُؤُوسَكُمْ وَ مُقَصِّرِينَ لَا تَخَافُونَ فَعَلِمَ مَا لَمْ تَعْلَمُوا فَجَعَلَ مِن دُونِ ذَلِكَ فَتْحًا قَرِيبًا (فتح/۲۷) وَ لَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَتُهُ فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ لَمَسَّكُمْ فِي مَا أَفَضْتُمْ فِيهِ عَذَابٌ عَظِيمٌ* إِذْ تَلَقَّوْنَهُ بِأَلْسِنَتِكُمْ وَ تَقُولُونَ بِأَفْوَاهِكُم مَّا لَيْسَ لَكُم بِهِ عِلْمٌ وَ تَحْسَبُونَهُ هَيِّنًا وَ هُوَ عِندَ اللَّهِ عَظِيمٌ (نور/۱۴-۱۵) وَ قُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ … لَا يَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِيُعْلَمَ مَا يُخْفِينَ مِن زِينَتِهِنَّ (نور/۳۱)
وَ يَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُواْ لَسْتَ مُرْسَلًا قُلْ كَفَى بِاللّهِ شَهِيدًا بَيْنِي وَ بَيْنَكُمْ وَ مَنْ عِندَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ (رعد/۴۳) وَ قَالُوا إِن نَّتَّبِعِ الْهُدَى مَعَكَ نُتَخَطَّفْ مِنْ أَرْضِنَا أَوَلَمْ نُمَكِّن لَّهُمْ حَرَمًا آمِنًا يُجْبَى إِلَيْهِ ثَمَرَاتُ كُلِّ شَيْءٍ رِزْقًا مِن لَّدُنَّا وَلَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لَا يَعْلَمُونَ (قصص/۵۷) [قالوا] إِن كَادَ لَيُضِلُّنَا عَنْ آلِهَتِنَا لَوْلَا أَن صَبَرْنَا عَلَيْهَا وَ سَوْفَ يَعْلَمُونَ حِينَ يَرَوْنَ الْعَذَابَ مَنْ أَضَلُّ سَبِيلًا (فرقان/۴۲) وَ إِن تَوَلَّوْاْ فَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ مَوْلاَكُمْ نِعْمَ الْمَوْلَى وَ نِعْمَ النَّصِيرُ (انفال/۴۰) فَاصْفَحْ عَنْهُمْ وَ قُلْ سَلَامٌ فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ (زخرف/۸۹) ذَرْهُمْ يَأْكُلُواْ وَ يَتَمَتَّعُواْ وَ يُلْهِهِمُ الأَمَلُ فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ (حجر/۳) وَ أَقْسَمُواْ بِاللّهِ جَهْدَ أَيْمَانِهِمْ لاَ يَبْعَثُ اللّهُ مَن يَمُوتُ بَلَى وَعْدًا عَلَيْهِ حَقًّا وَلكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لاَ يَعْلَمُونَ* لِيُبَيِّنَ لَهُمُ الَّذِي يَخْتَلِفُونَ فِيهِ وَ لِيَعْلَمَ الَّذِينَ كَفَرُواْ أَنَّهُمْ كَانُواْ كَاذِبِينَ (نحل/۳۸-۳۹) وَ قَدْ مَكَرَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ فَلِلّهِ الْمَكْرُ جَمِيعًا يَعْلَمُ مَا تَكْسِبُ كُلُّ نَفْسٍ وَ سَيَعْلَمُ الْكُفَّارُ لِمَنْ عُقْبَى الدَّارِ (رعد/۴۲) قُلْ أَرَأَيْتُمْ إِنْ أَهْلَكَنِيَ اللَّهُ وَ مَن مَّعِيَ أَوْ رَحِمَنَا فَمَن يُجِيرُ الْكَافِرِينَ مِنْ عَذَابٍ أَلِيمٍ* قُلْ هُوَ الرَّحْمَنُ آمَنَّا بِهِ وَ عَلَيْهِ تَوَكَّلْنَا فَسَتَعْلَمُونَ مَنْ هُوَ فِي ضَلَالٍ مُّبِينٍ (ملک/۲۸-۲۹) أَيَطْمَعُ كُلُّ امْرِئٍ مِّنْهُمْ أَن يُدْخَلَ جَنَّةَ نَعِيمٍ* كَلَّا إِنَّا خَلَقْنَاهُم مِّمَّا يَعْلَمُونَ (معارج/۳۸-۳۹) [کافراهل النار خیر] أَمَّنْ هُوَ قَانِتٌ آنَاء اللَّيْلِ سَاجِدًا وَ قَائِمًا يَحْذَرُ الْآخِرَةَ وَ يَرْجُو رَحْمَةَ رَبِّهِ قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الَّذِينَ يَعْلَمُونَ وَ الَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ إِنَّمَا يَتَذَكَّرُ أُوْلُوا الْأَلْبَابِ (زمر/۹)
قُلْ هُوَ (القرآن) نَبَأٌ عَظِيمٌ* أَنتُمْ عَنْهُ مُعْرِضُونَ* مَا كَانَ لِي مِنْ عِلْمٍ بِالْمَلَإِ الْأَعْلَى إِذْ يَخْتَصِمُونَ (ص/۶۷-۶۹) فَكَفَرُوا بِهِ فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ (صافّات/۱۷۰) أَمْ يَقُولُونَ افْتَرَاهُ قُلْ فَأْتُواْ بِسُورَةٍ مِّثْلِهِ وَ ادْعُواْ مَنِ اسْتَطَعْتُم مِّن دُونِ اللّهِ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ* بَلْ كَذَّبُواْ بِمَا لَمْ يُحِيطُواْ بِعِلْمِهِ وَ لَمَّا يَأْتِهِمْ تَأْوِيلُهُ كَذَلِكَ كَذَّبَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ فَانظُرْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الظَّالِمِينَ (یونس/۳۸-۳۹) أَمْ يَقُولُونَ افْتَرَاهُ قُلْ فَأْتُواْ بِعَشْرِ سُوَرٍ مِّثْلِهِ مُفْتَرَيَاتٍ وَ ادْعُواْ مَنِ اسْتَطَعْتُم مِّن دُونِ اللّهِ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ* فَإِن لَّمْ يَسْتَجِيبُواْ لَكُمْ فَاعْلَمُواْ أَنَّمَا أُنزِلِ بِعِلْمِ اللّهِ (هود/۱۳-۱۴) قُلْ فَأْتُوا بِكِتَابٍ مِّنْ عِندِ اللَّهِ هُوَ أَهْدَى مِنْهُمَا أَتَّبِعْهُ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ* فَإِن لَّمْ يَسْتَجِيبُوا لَكَ فَاعْلَمْ أَنَّمَا يَتَّبِعُونَ أَهْوَاءهُمْ (قصص/۴۹-۵۰) وَ إِذَا بَدَّلْنَا آيَةً مَّكَانَ آيَةٍ وَ اللّهُ أَعْلَمُ بِمَا يُنَزِّلُ قَالُواْ إِنَّمَا أَنتَ مُفْتَرٍ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لاَ يَعْلَمُونَ (نحل/۱۰۱) وَ إِنَّهُ (القرآن) لَفِي زُبُرِ الْأَوَّلِينَ* أَوَلَمْ يَكُن لَّهُمْ آيَةً أَن يَعْلَمَهُ عُلَمَاء بَنِي إِسْرَائِيلَ (شعراء/۱۹۶-۱۹۷) وَ قَالُواْ لَوْلاَ نُزِّلَ عَلَيْهِ آيَةٌ مِّن رَّبِّهِ قُلْ إِنَّ اللّهَ قَادِرٌ عَلَى أَن يُنَزِّلٍ آيَةً وَلَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لاَ يَعْلَمُونَ (انعام/۳۷) وَ قَالُوا لَوْلَا يَأْتِينَا بِآيَةٍ مِّن رَّبِّهِ أَوَلَمْ تَأْتِهِم بَيِّنَةُ مَا فِي الصُّحُفِ الْأُولَى* وَ لَوْ أَنَّا أَهْلَكْنَاهُم بِعَذَابٍ مِّن قَبْلِهِ لَقَالُوا رَبَّنَا لَوْلَا أَرْسَلْتَ إِلَيْنَا رَسُولًا فَنَتَّبِعَ آيَاتِكَ مِن قَبْلِ أَن نَّذِلَّ وَ نَخْزَى* قُلْ كُلٌّ مُّتَرَبِّصٌ فَتَرَبَّصُوا فَسَتَعْلَمُونَ مَنْ أَصْحَابُ الصِّرَاطِ السَّوِيِّ وَ مَنِ اهْتَدَى (طه/۱۳۳-۱۳۵) وَلَئِن جِئْتَهُم بِآيَةٍ لَيَقُولَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا إِنْ أَنتُمْ إِلَّا مُبْطِلُونَ* كَذَلِكَ يَطْبَعُ اللَّهُ عَلَى قُلُوبِ الَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ (روم/۵۸-۵۹) وَ إِذَا قِيلَ لَهُمْ تَعَالَوْاْ إِلَى مَا أَنزَلَ اللّهُ وَ إِلَى الرَّسُولِ قَالُواْ حَسْبُنَا مَا وَجَدْنَا عَلَيْهِ آبَاءنَا أَوَلَوْ كَانَ آبَاؤُهُمْ لاَ يَعْلَمُونَ شَيْئًا وَ لاَ يَهْتَدُونَ (مائده/۱۰۴) فَذَرْنِي وَ مَن يُكَذِّبُ بِهَذَا الْحَدِيثِ سَنَسْتَدْرِجُهُم مِّنْ حَيْثُ لَا يَعْلَمُونَ (قلم/۴۴)
الَّذِينَ يَجْعَلُونَ مَعَ اللّهِ إِلهًا آخَرَ فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ (حجر/۹۶) أَمِ اتَّخَذُوا مِن دُونِهِ آلِهَةً قُلْ هَاتُوا بُرْهَانَكُمْ هَذَا ذِكْرُ مَن مَّعِيَ وَ ذِكْرُ مَن قَبْلِي بَلْ أَكْثَرُهُمْ لَا يَعْلَمُونَ الْحَقَّ فَهُم مُّعْرِضُونَ (انبیاء/۲۴) وَ يَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللَّهِ مَا لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ سُلْطَانًا وَ مَا لَيْسَ لَهُم بِهِ عِلْمٌ وَ مَا لِلظَّالِمِينَ مِن نَّصِيرٍ (حج/۷۱) وَ جَعَلُوا بَيْنَهُ وَ بَيْنَ الْجِنَّةِ نَسَبًا وَ لَقَدْ عَلِمَتِ الْجِنَّةُ إِنَّهُمْ لَمُحْضَرُونَ (صافّات/۱۵۸) وَ جَعَلُواْ لِلّهِ شُرَكَاء الْجِنَّ وَ خَلَقَهُمْ وَ خَرَقُواْ لَهُ بَنِينَ وَ بَنَاتٍ بِغَيْرِ عِلْمٍ سُبْحَانَهُ وَ تَعَالَى عَمَّا يَصِفُونَ (انعام/۱۰۰) إِنَّ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ لَيُسَمُّونَ الْمَلَائِكَةَ تَسْمِيَةَ الْأُنثَى* وَ مَا لَهُم بِهِ مِنْ عِلْمٍ إِن يَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَ إِنَّ الظَّنَّ لَا يُغْنِي مِنَ الْحَقِّ شَيْئًا* فَأَعْرِضْ عَن مَّن تَوَلَّى عَن ذِكْرِنَا وَ لَمْ يُرِدْ إِلَّا الْحَيَاةَ الدُّنْيَا* ذَلِكَ مَبْلَغُهُم مِّنَ الْعِلْمِ (نجم/۲۷-۳۰) قَالُواْ اتَّخَذَ اللّهُ وَلَدًا سُبْحَانَهُ هُوَ الْغَنِيُّ لَهُ مَا فِي السَّمَاوَات وَ مَا فِي الأَرْضِ إِنْ عِندَكُم مِّن سُلْطَانٍ بِهَذَا أَتقُولُونَ عَلَى اللّهِ مَا لاَ تَعْلَمُونَ* قُلْ إِنَّ الَّذِينَ يَفْتَرُونَ عَلَى اللّهِ الْكَذِبَ لاَ يُفْلِحُونَ (یونس/۶۸-۶۹) مَّا لَهُم بِهِ مِنْ عِلْمٍ وَ لَا لِآبَائِهِمْ كَبُرَتْ كَلِمَةً تَخْرُجُ مِنْ أَفْوَاهِهِمْ إِن يَقُولُونَ إِلَّا كَذِبًا (کهف/۵) وَ قَالُوا لَوْ شَاء الرَّحْمَنُ مَا عَبَدْنَاهُم مَّا لَهُم بِذَلِكَ مِنْ عِلْمٍ إِنْ هُمْ إِلَّا يَخْرُصُونَ (زخرف/۲۰) سَيَقُولُ الَّذِينَ أَشْرَكُواْ لَوْ شَاء اللّهُ مَا أَشْرَكْنَا وَ لاَ آبَاؤُنَا وَلاَ حَرَّمْنَا مِن شَيْءٍ كَذَلِكَ كَذَّبَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِم حَتَّى ذَاقُواْ بَأْسَنَا قُلْ هَلْ عِندَكُم مِّنْ عِلْمٍ فَتُخْرِجُوهُ لَنَا إِن تَتَّبِعُونَ إِلاَّ الظَّنَّ وَ إِنْ أَنتُمْ إَلاَّ تَخْرُصُونَ (انعام/۱۴۸) قُلْ أَرَأَيْتُم مَّا تَدْعُونَ مِن دُونِ اللَّهِ أَرُونِي مَاذَا خَلَقُوا مِنَ الْأَرْضِ أَمْ لَهُمْ شِرْكٌ فِي السَّمَاوَاتِ اِئْتُونِي بِكِتَابٍ مِّن قَبْلِ هَذَا أَوْ أَثَارَةٍ مِّنْ عِلْمٍ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ (احقاف/۴) وَ لَا يَمْلِكُ الَّذِينَ يَدْعُونَ مِن دُونِهِ الشَّفَاعَةَ إِلَّا مَن شَهِدَ بِالْحَقِّ وَ هُمْ يَعْلَمُونَ (زخرف/۸۶) وَ قَالَ الَّذِينَ لاَ يَعْلَمُونَ لَوْلاَ يُكَلِّمُنَا اللّهُ أَوْ تَأْتِينَا آيَةٌ كَذَلِكَ قَالَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِم مِّثْلَ قَوْلِهِمْ تَشَابَهَتْ قُلُوبُهُمْ قَدْ بَيَّنَّا الآيَاتِ لِقَوْمٍ يُوقِنُونَ (بقره/۱۱۸) [الذین لا یومنون] إِذَا فَعَلُواْ فَاحِشَةً قَالُواْ وَجَدْنَا عَلَيْهَا آبَاءنَا وَ اللّهُ أَمَرَنَا بِهَا قُلْ إِنَّ اللّهَ لاَ يَأْمُرُ بِالْفَحْشَاء أَتَقُولُونَ عَلَى اللّهِ مَا لاَ تَعْلَمُونَ (اعراف/۲۸)
وَ يَجْعَلُونَ لِمَا لاَ يَعْلَمُونَ نَصِيبًا مِّمَّا رَزَقْنَاهُمْ تَاللّهِ لَتُسْأَلُنَّ عَمَّا كُنتُمْ تَفْتَرُونَ (نحل/۵۶) ثَمَانِيَةَ أَزْوَاجٍ مِّنَ الضَّأْنِ اثْنَيْنِ وَ مِنَ الْمَعْزِ اثْنَيْنِ قُلْ آلذَّكَرَيْنِ حَرَّمَ أَمِ الأُنثَيَيْنِ أَمَّا اشْتَمَلَتْ عَلَيْهِ أَرْحَامُ الأُنثَيَيْنِ نَبِّؤُونِي بِعِلْمٍ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ* وَ مِنَ الإِبْلِ اثْنَيْنِ وَ مِنَ الْبَقَرِ اثْنَيْنِ قُلْ آلذَّكَرَيْنِ حَرَّمَ أَمِ الأُنثَيَيْنِ أَمَّا اشْتَمَلَتْ عَلَيْهِ أَرْحَامُ الأُنثَيَيْنِ أَمْ كُنتُمْ شُهَدَاء إِذْ وَصَّاكُمُ اللّهُ بِهَذَا فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَى عَلَى اللّهِ كَذِبًا لِيُضِلَّ النَّاسَ بِغَيْرِ عِلْمٍ إِنَّ اللّهَ لاَ يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ (انعام/۱۴۳-۱۴۴) فَذَرْهُمْ حَتَّى يُلَاقُوا يَوْمَهُمُ الَّذِي فِيهِ يُصْعَقُونَ* يَوْمَ لَا يُغْنِي عَنْهُمْ كَيْدُهُمْ شَيْئًا وَ لَا هُمْ يُنصَرُونَ* وَ إِنَّ لِلَّذِينَ ظَلَمُوا عَذَابًا دُونَ ذَلِكَ وَلَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لَا يَعْلَمُونَ (طور/۴۵-۴۷) قَدْ خَسِرَ الَّذِينَ قَتَلُواْ أَوْلاَدَهُمْ سَفَهًا بِغَيْرِ عِلْمٍ وَ حَرَّمُواْ مَا رَزَقَهُمُ اللّهُ افْتِرَاء عَلَى اللّهِ قَدْ ضَلُّواْ وَ مَا كَانُواْ مُهْتَدِينَ (انعام/۱۴۰) وَ قَالُوا (المشرکون) مَا هِيَ إِلَّا حَيَاتُنَا الدُّنْيَا نَمُوتُ وَ نَحْيَا وَ مَا يُهْلِكُنَا إِلَّا الدَّهْرُ وَ مَا لَهُم بِذَلِكَ مِنْ عِلْمٍ إِنْ هُمْ إِلَّا يَظُنُّونَ (جاثیه/۲۴) قَالُوا أَئِذَا مِتْنَا وَ كُنَّا تُرَابًا وَ عِظَامًا أَئِنَّا لَمَبْعُوثُونَ … قُل لِّمَنِ الْأَرْضُ وَ مَن فِيهَا إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ* سَيَقُولُونَ لِلَّهِ قُلْ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ (مومنون/۸۲-۸۵) قُلْ مَن بِيَدِهِ مَلَكُوتُ كُلِّ شَيْءٍ وَ هُوَ يُجِيرُ وَ لَا يُجَارُ عَلَيْهِ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ* سَيَقُولُونَ لِلَّهِ قُلْ فَأَنَّى تُسْحَرُونَ (مومنون/۸۸-۸۹) وَ لَئِن سَأَلْتَهُم مَّنْ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ لَيَقُولُنَّ اللَّهُ قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لَا يَعْلَمُونَ (لقمان/۲۵) [هذه الایات] بَرَاءةٌ مِّنَ اللّهِ وَ رَسُولِهِ إِلَى الَّذِينَ عَاهَدتُّم مِّنَ الْمُشْرِكِينَ* فَسِيحُواْ فِي الأَرْضِ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَ اعْلَمُواْ أَنَّكُمْ غَيْرُ مُعْجِزِي اللّهِ وَ أَنَّ اللّهَ مُخْزِي الْكَافِرِينَ* وَ أَذَانٌ مِّنَ اللّهِ وَ رَسُولِهِ إِلَى النَّاسِ يَوْمَ الْحَجِّ الأَكْبَرِ أَنَّ اللّهَ بَرِيءٌ مِّنَ الْمُشْرِكِينَ وَ رَسُولُهُ فَإِن تُبْتُمْ فَهُوَ خَيْرٌ لَّكُمْ وَ إِن تَوَلَّيْتُمْ فَاعْلَمُواْ أَنَّكُمْ غَيْرُ مُعْجِزِي اللّهِ وَ بَشِّرِ الَّذِينَ كَفَرُواْ بِعَذَابٍ أَلِيمٍ (توبه/۱-۳) هُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ صَدُّوكُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَ الْهَدْيَ مَعْكُوفًا أَن يَبْلُغَ مَحِلَّهُ وَ لَوْلَا رِجَالٌ مُّؤْمِنُونَ وَ نِسَاء مُّؤْمِنَاتٌ لَّمْ تَعْلَمُوهُمْ أَن تَطَؤُوهُمْ فَتُصِيبَكُم مِّنْهُم مَّعَرَّةٌ بِغَيْرِ عِلْمٍ لِيُدْخِلَ اللَّهُ فِي رَحْمَتِهِ مَن يَشَاءُ لَوْ تَزَيَّلُوا لَعَذَّبْنَا الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا (فتح/۲۵)
وَ مَا لَهُمْ أَلاَّ يُعَذِّبَهُمُ اللّهُ وَ هُمْ يَصُدُّونَ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَ مَا كَانُواْ أَوْلِيَاءهُ إِنْ أَوْلِيَآؤُهُ إِلاَّ الْمُتَّقُونَ وَلَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لاَ يَعْلَمُونَ (انفال/۳۴) فَإِن تَابُواْ وَ أَقَامُواْ الصَّلاَةَ وَ آتَوُاْ الزَّكَاةَ فَإِخْوَانُكُمْ فِي الدِّينِ وَ نُفَصِّلُ الآيَاتِ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ (توبه/۱۱) وَ إِنْ أَحَدٌ مِّنَ الْمُشْرِكِينَ اسْتَجَارَكَ فَأَجِرْهُ حَتَّى يَسْمَعَ كَلاَمَ اللّهِ ثُمَّ أَبْلِغْهُ مَأْمَنَهُ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لاَّ يَعْلَمُونَ (توبه/۶)
أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ تَوَلَّوْا قَوْمًا غَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِم مَّا هُم مِّنكُمْ وَ لَا مِنْهُمْ وَ يَحْلِفُونَ عَلَى الْكَذِبِ وَ هُمْ يَعْلَمُونَ* أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ عَذَابًا شَدِيدًا إِنَّهُمْ سَاء مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ* اتَّخَذُوا أَيْمَانَهُمْ جُنَّةً فَصَدُّوا عَن سَبِيلِ اللَّهِ فَلَهُمْ عَذَابٌ مُّهِينٌ (مجادله/۱۴-۱۶) أَرَأَيْتَ الَّذِي يَنْهَى* عَبْدًا إِذَا صَلَّى* أَرَأَيْتَ إِن كَانَ عَلَى الْهُدَى* أَوْ أَمَرَ بِالتَّقْوَى* أَرَأَيْتَ إِن كَذَّبَ وَ تَوَلَّى* أَلَمْ يَعْلَمْ بِأَنَّ اللَّهَ يَرَى (علق/۹-۱۴) أَفَرَأَيْتَ الَّذِي تَوَلَّى* وَ أَعْطَى قَلِيلًا وَ أَكْدَى* أَعِندَهُ عِلْمُ الْغَيْبِ فَهُوَ يَرَى (نجم/۳۳-۳۵)
وَ إِذَا جَاءهُمْ أَمْرٌ مِّنَ الأَمْنِ أَوِ الْخَوْفِ أَذَاعُواْ بِهِ وَ لَوْ رَدُّوهُ إِلَى الرَّسُولِ وَ إِلَى أُوْلِي الأَمْرِ مِنْهُمْ لَعَلِمَهُ الَّذِينَ يَسْتَنبِطُونَهُ مِنْهُمْ وَ لَوْلاَ فَضْلُ اللّهِ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَتُهُ لاَتَّبَعْتُمُ الشَّيْطَانَ إِلاَّ قَلِيلًا (نساء/۸۳) إِنَّمَا السَّبِيلُ عَلَى الَّذِينَ يَسْتَأْذِنُونَكَ وَ هُمْ أَغْنِيَاء رَضُواْ بِأَن يَكُونُواْ مَعَ الْخَوَالِفِ وَ طَبَعَ اللّهُ عَلَى قُلُوبِهِمْ فَهُمْ لاَ يَعْلَمُونَ (توبه/۹۳) وَ قِيلَ لَهُمْ (المنافقین) تَعَالَوْاْ قَاتِلُواْ فِي سَبِيلِ اللّهِ أَوِ ادْفَعُواْ قَالُواْ لَوْ نَعْلَمُ قِتَالًا لاَّتَّبَعْنَاكُمْ هُمْ لِلْكُفْرِ يَوْمَئِذٍ أَقْرَبُ مِنْهُمْ لِلإِيمَانِ يَقُولُونَ بِأَفْوَاهِهِم مَّا لَيْسَ فِي قُلُوبِهِمْ وَ اللّهُ أَعْلَمُ بِمَا يَكْتُمُونَ (آلعمران/۱۶۷) وَ مِنْهُم مَّن يَسْتَمِعُ إِلَيْكَ حَتَّى إِذَا خَرَجُوا مِنْ عِندِكَ قَالُوا لِلَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ مَاذَا قَالَ آنِفًا أُوْلَئِكَ الَّذِينَ طَبَعَ اللَّهُ عَلَى قُلُوبِهِمْ وَ اتَّبَعُوا أَهْوَاءهُمْ (محمّد/۱۶) يَقُولُونَ لَئِن رَّجَعْنَا إِلَى الْمَدِينَةِ لَيُخْرِجَنَّ الْأَعَزُّ مِنْهَا الْأَذَلَّ وَ لِلَّهِ الْعِزَّةُ وَ لِرَسُولِهِ وَ لِلْمُؤْمِنِينَ وَلَكِنَّ الْمُنَافِقِينَ لَا يَعْلَمُونَ (منافقون/۸) أَلَمْ يَعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ يَعْلَمُ سِرَّهُمْ وَ نَجْوَاهُمْ وَ أَنَّ اللّهَ عَلاَّمُ الْغُيُوبِ (توبه/۷۸) أَلَمْ يَعْلَمُواْ أَنَّهُ مَن يُحَادِدِ اللّهَ وَ رَسُولَهُ فَأَنَّ لَهُ نَارَ جَهَنَّمَ خَالِدًا فِيهَا ذَلِكَ الْخِزْيُ الْعَظِيمُ (توبه/۶۳) وَ مِمَّنْ حَوْلَكُم مِّنَ الأَعْرَابِ مُنَافِقُونَ وَ مِنْ أَهْلِ الْمَدِينَةِ مَرَدُواْ عَلَى النِّفَاقِ لاَ تَعْلَمُهُمْ نَحْنُ نَعْلَمُهُمْ سَنُعَذِّبُهُم مَّرَّتَيْنِ ثُمَّ يُرَدُّونَ إِلَى عَذَابٍ عَظِيمٍ (توبه/۱۰۱) الأَعْرَابُ أَشَدُّ كُفْرًا وَ نِفَاقًا وَ أَجْدَرُ أَلاَّ يَعْلَمُواْ حُدُودَ مَا أَنزَلَ اللّهُ عَلَى رَسُولِهِ وَ اللّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ (توبه/۹۷)
الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ يَعْرِفُونَهُ كَمَا يَعْرِفُونَ أَبْنَاءهُمْ وَ إِنَّ فَرِيقًا مِّنْهُمْ لَيَكْتُمُونَ الْحَقَّ وَ هُمْ يَعْلَمُونَ (بقره/۱۴۶) وَ لَمَّا جَاءهُمْ رَسُولٌ مِّنْ عِندِ اللّهِ مُصَدِّقٌ لِّمَا مَعَهُمْ نَبَذَ فَرِيقٌ مِّنَ الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ كِتَابَ اللّهِ وَرَاء ظُهُورِهِمْ كَأَنَّهُمْ لاَ يَعْلَمُونَ (بقره/۱۰۱) وَ الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ يَعْلَمُونَ أَنَّهُ مُنَزَّلٌ مِّن رَّبِّكَ بِالْحَقِّ فَلاَ تَكُونَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِينَ (انعام/۱۱۴) لَّكِنِ الرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ مِنْهُمْ وَ الْمُؤْمِنُونَ يُؤْمِنُونَ بِمَا أُنزِلَ إِلَيكَ وَ مَا أُنزِلَ مِن قَبْلِكَ وَ الْمُقِيمِينَ الصَّلاَةَ وَ الْمُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَ الْمُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَ الْيَوْمِ الآخِرِ أُوْلَئِكَ سَنُؤْتِيهِمْ أَجْرًا عَظِيمًا (نساء/۱۶۲) وَمَا قَدَرُواْ اللّهَ حَقَّ قَدْرِهِ إِذْ قَالُواْ مَا أَنزَلَ اللّهُ عَلَى بَشَرٍ مِّن شَيْءٍ قُلْ مَنْ أَنزَلَ الْكِتَابَ الَّذِي جَاء بِهِ مُوسَى نُورًا وَ هُدًى لِّلنَّاسِ تَجْعَلُونَهُ قَرَاطِيسَ تُبْدُونَهَا وَ تُخْفُونَ كَثِيرًا وَ عُلِّمْتُم مَّا لَمْ تَعْلَمُواْ أَنتُمْ وَ لاَ آبَاؤُكُمْ قُلِ اللّهُ ثُمَّ ذَرْهُمْ فِي خَوْضِهِمْ يَلْعَبُونَ (انعام/۹۱) وَ مِنْهُمْ (الیهود) أُمِّيُّونَ لاَ يَعْلَمُونَ الْكِتَابَ إِلاَّ أَمَانِيَّ وَ إِنْ هُمْ إِلاَّ يَظُنُّونَ (بقره/۷۸) يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لِمَ تَكْفُرُونَ بِآيَاتِ اللّهِ وَ أَنتُمْ تَشْهَدُونَ* يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لِمَ تَلْبِسُونَ الْحَقَّ بِالْبَاطِلِ وَ تَكْتُمُونَ الْحَقَّ وَ أَنتُمْ تَعْلَمُونَ (آلعمران/۷۰-۷۱) وَ إِنَّ مِنْهُمْ لَفَرِيقًا يَلْوُونَ أَلْسِنَتَهُم بِالْكِتَابِ لِتَحْسَبُوهُ مِنَ الْكِتَابِ وَ مَا هُوَ مِنَ الْكِتَابِ وَ يَقُولُونَ هُوَ مِنْ عِندِ اللّهِ وَ مَا هُوَ مِنْ عِندِ اللّهِ وَ يَقُولُونَ عَلَى اللّهِ الْكَذِبَ وَ هُمْ يَعْلَمُونَ (آلعمران/۷۸) قُلْ إِنَّ هُدَى اللّهِ هُوَ الْهُدَى وَ لَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْوَاءهُم بَعْدَ الَّذِي جَاءكَ مِنَ الْعِلْمِ مَا لَكَ مِنَ اللّهِ مِن وَلِيٍّ وَ لاَ نَصِيرٍ (بقره/۱۲۰) أَفَتَطْمَعُونَ أَن يُؤْمِنُواْ لَكُمْ وَ قَدْ كَانَ فَرِيقٌ مِّنْهُمْ يَسْمَعُونَ كَلاَمَ اللّهِ ثُمَّ يُحَرِّفُونَهُ مِن بَعْدِ مَا عَقَلُوهُ وَ هُمْ يَعْلَمُونَ* وَ إِذَا لَقُواْ الَّذِينَ آمَنُواْ قَالُواْ آمَنَّا وَ إِذَا خَلاَ بَعْضُهُمْ إِلَىَ بَعْضٍ قَالُواْ أَتُحَدِّثُونَهُم بِمَا فَتَحَ اللّهُ عَلَيْكُمْ لِيُحَآجُّوكُم بِهِ عِندَ رَبِّكُمْ أَفَلاَ تَعْقِلُونَ* أَوَلاَ يَعْلَمُونَ أَنَّ اللّهَ يَعْلَمُ مَا يُسِرُّونَ وَ مَا يُعْلِنُونَ (بقره/۷۵-۷۷) وَ أَنِ احْكُم بَيْنَهُم بِمَآ أَنزَلَ اللّهُ وَ لاَ تَتَّبِعْ أَهْوَاءهُمْ وَ احْذَرْهُمْ أَن يَفْتِنُوكَ عَن بَعْضِ مَا أَنزَلَ اللّهُ إِلَيْكَ فَإِن تَوَلَّوْاْ فَاعْلَمْ أَنَّمَا يُرِيدُ اللّهُ أَن يُصِيبَهُم بِبَعْضِ ذُنُوبِهِمْ وَ إِنَّ كَثِيرًا مِّنَ النَّاسِ لَفَاسِقُونَ (مائده/۴۹) وَ قَالُواْ لَن تَمَسَّنَا النَّارُ إِلاَّ أَيَّامًا مَّعْدُودَةً قُلْ أَتَّخَذْتُمْ عِندَ اللّهِ عَهْدًا فَلَن يُخْلِفَ اللّهُ عَهْدَهُ أَمْ تَقُولُونَ عَلَى اللّهِ مَا لاَ تَعْلَمُونَ (بقره/۸۰) يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لِمَ تُحَآجُّونَ فِي إِبْرَاهِيمَ وَ مَا أُنزِلَتِ التَّورَاةُ وَ الإنجِيلُ إِلاَّ مِن بَعْدِهِ أَفَلاَ تَعْقِلُونَ* هَا أَنتُمْ هَؤُلاء حَاجَجْتُمْ فِيمَا لَكُم بِهِ عِلمٌ فَلِمَ تُحَآجُّونَ فِيمَا لَيْسَ لَكُم بِهِ عِلْمٌ وَ اللّهُ يَعْلَمُ وَ أَنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ (آلعمران/۶۵-۶۶) أَمْ تَقُولُونَ إِنَّ إِبْرَاهِيمَ وَ إِسْمَاعِيلَ وَ إِسْحَاقَ وَ يَعْقُوبَ وَ الأسْبَاطَ كَانُواْ هُودًا أَوْ نَصَارَى قُلْ أَ أَنتُمْ أَعْلَمُ أَمِ اللّهُ وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّن كَتَمَ شَهَادَةً عِندَهُ مِنَ اللّهِ وَ مَا اللّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ (بقره/۱۴۰) وَ مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ مَنْ إِن تَأْمَنْهُ بِقِنطَارٍ يُؤَدِّهِ إِلَيْكَ وَ مِنْهُم مَّنْ إِن تَأْمَنْهُ بِدِينَارٍ لاَّ يُؤَدِّهِ إِلَيْكَ إِلاَّ مَا دُمْتَ عَلَيْهِ قَآئِمًا ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَالُواْ لَيْسَ عَلَيْنَا فِي الأُمِّيِّينَ سَبِيلٌ وَ يَقُولُونَ عَلَى اللّهِ الْكَذِبَ وَ هُمْ يَعْلَمُونَ (آلعمران/۷۵) وَ إِنَّ الَّذِينَ أُوْتُواْ الْكِتَابَ لَيَعْلَمُونَ أَنَّهُ (تغییر القبلة) الْحَقُّ مِن رَّبِّهِمْ وَ مَا اللّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا يَعْمَلُونَ* وَ لَئِنْ أَتَيْتَ الَّذِينَ أُوْتُواْ الْكِتَابَ بِكُلِّ آيَةٍ مَّا تَبِعُواْ قِبْلَتَكَ وَ مَا أَنتَ بِتَابِعٍ قِبْلَتَهُمْ وَ مَا بَعْضُهُم بِتَابِعٍ قِبْلَةَ بَعْضٍ وَ لَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْوَاءهُم مِّن بَعْدِ مَا جَاءكَ مِنَ الْعِلْمِ إِنَّكَ إِذَا لَّمِنَ الظَّالِمِينَ (بقره/۱۴۴-۱۴۵) وَ لَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْوَاءهُم بَعْدَ مَا جَاءكَ مِنَ الْعِلْمِ مَا لَكَ مِنَ اللّهِ مِن وَلِيٍّ وَ لاَ وَاقٍ (رعد/۳۷)
إِنَّ الدِّينَ عِندَ اللّهِ الإِسْلاَمُ وَ مَا اخْتَلَفَ الَّذِينَ أُوْتُواْ الْكِتَابَ إِلاَّ مِن بَعْدِ مَا جَاءهُمُ الْعِلْمُ بَغْيًا بَيْنَهُمْ وَ مَن يَكْفُرْ بِآيَاتِ اللّهِ فَإِنَّ اللّهِ سَرِيعُ الْحِسَابِ (آلعمران/۱۹) وَ آتَيْنَاهُم بَيِّنَاتٍ مِّنَ الْأَمْرِ فَمَا اخْتَلَفُوا إِلَّا مِن بَعْدِ مَا جَاءهُمْ الْعِلْمُ بَغْيًا بَيْنَهُمْ إِنَّ رَبَّكَ يَقْضِي بَيْنَهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فِيمَا كَانُوا فِيهِ يَخْتَلِفُونَ (جاثیه/۱۷) |