چکیده: انسان از عجله آفریده ‌شده است. انسان، عجول است. اگر خدا برای مردم، بدی را با همان عجله می‌خواست که آنان خیر را می‌خواهند، مدّت آنان، به سر آمده بود. کافران عذاب را با عجله می‌خواهند. روز قیامت گفته می‌شود: عذاب را بچشید. این همان است که آن را با عجله می‌خواستید. کسانی که به قیامت ایمان ندارند، آن را به عجله می‌خواهند.

انسان از عجله آفریده‌ شده است (انبیاء/۳۷). انسان بدی را می‌خواند همان‌گونه که خیر را می‌خواند. انسان، همواره عجول است (اسراء/۱۱). هر کس دنیای زودگذر را بخواهد، برای هر کس اراده کنیم، آن‌چه را بخواهیم در آن، برای او عجله می‌کنیم سپس جهنّم را برای او قرار می‌دهیم. نکوهیده و مطرود، در آن وارد می‌شود (اسراء/۱۸). اگر خدا برای مردم، در [رساندن] شرّ، عجله می‌کرد [همان‌گونه] که آنان خیر را با عجله می‌خواهند، بدون تردید مدّت آنان به سر آمده بود پس کسانی را که به دیدار ما امید ندارند، وامی‌گذاریم تا در سرکشی خود، سرگردان بمانند (یونس/۱۱). کسانی که به قیامت ایمان ندارند، آن را با عجله می‌خواهند و کسانی که ایمان دارند، از آن در هراس هستند و می‌دانند، آن حق است. آگاه باش کسانی که در قیامت تردید دارند، سخت در گمراهی دوری هستند (شوری/۱۸). بی‌گمان برای کسانی که ستم کردند، سهم بزرگی [از عذاب]، مانند سهم یاران [قبلی] آنان است پس [عذاب را] به عجله نخواهند (ذاریات/۵۹).

عجله- اقوام، [قوم هود] هنگامی که آن (عذاب) را دیدند که به صورت ابری به طرف سرزمین‌های آنان روی آورده، گفتند: این ابری است که بر ما خواهد بارید.  بلکه این همان چیزی است که به عجله می‌خواستید. بادی است که در آن، عذابی دردناک است (احقاف/۲۴).

[صالح] گفت: ای قوم من، چرا پیش از نیکی، بدی را با عجله می‌خواهید؟ چرا از خدا آمرزش نمی‌خواهید؟ شاید مورد رحمت قرار گیرید (نمل/۴۶).

هنگامی که موسی با خشم و اندوه، به سوی قوم خود بازگشت، گفت: بعد از من بد جانشینی برای من بودید. آیا بر فرمان پروردگار خود، عجله کردید (اعراف/۱۵۰)؟ [خدا فرمود:] ای موسی، چه چیز تو را بر آن داشت که از قوم خود [به وعده‌گاه] عجله کنی؟ گفت: آنان به دنبال من هستند و من، پروردگارا، به سوی تو عجله کردم تا خشنود شوی (طه/۸۳-۸۴).

در [خواندن] قرآن، پیش از آن که وحی آن بر تو پایان یابد، عجله نکن و بگو، پروردگار من، مرا دانش بیفزای (طه/۱۱۴). زبان خود را به [خواندن] آن حرکت نده که به آن عجله کنی. بدون تردید جمع‌آوری و خواندن آن، بر ما است (قیامت/۱۶-۱۷).

از تو پیش از نیکی، بدی را با عجله می‌خواهند، در حالی‌که پیش از آنان، عقوبت‌ها گذشته است. به‌راستی پروردگارِ تو نسبت به مردم، با وجود ستم آنان، صاحب مغفرت است. بدون تردید پروردگار تو سخت‌کیفر است (رعد/۶). از تو عذاب را با عجله می‌خواهند در حالی‌که خدا هرگز وعده خود را خلاف نمی‌کند. (حج/۴۷). از تو عذاب را با عجله می‌خواهند. اگر سرآمدی معیّن نبود، بدون تردید عذاب به آنان می‌رسید. بی‌گمان [عذاب] ناگهان در حالی‌که نمی‌فهمند، بر آنان می‌آید. از تو عذاب را با عجله می‌خواهند. بدون تردید جهنّم بر کافران احاطه دارد (عنکبوت/۵۳-۵۴). گفتند: پروردگارا، پیش از روز حساب، بهره ما [از عذاب] را با عجله بده (ص/۱۶). به‌زودی نشانه‌های خود را به شما نشان می‌دهیم پس [عذاب را] از من به عجله نخواهید. مى‏گویند: اگر راست مى‏گویید، این وعده چه وقت خواهد بود (انبیاء/۳۷-۳۸)؟ می‌گویند: اگر راست می‎‌گویید، این وعده (عذاب یا رستاخیز) چه موقع خواهد بود؟ بگو، شاید بعضی از آن‌چه را با عجله می‌خواهید، در تعقیب شما باشد (نمل/۷۱-۷۲). این‌چنین در دل‌هاى مجرمان [انکار را] راه مى‏دهیم که به آن (قرآن) ایمان نیاورند تا عذاب پردرد را ببینند که به طور ناگهانى در حالى‌که بى‏خبر هستند، به آنان برسد و بگویند: آیا مهلت ‏خواهیم یافت؟ آیا عذاب ما را به عجله می‌خواهند (شعراء/۲۰۰-۲۰۴)؟ بگو، من بر دلیل روشنی از پروردگار خود هستم و شما تکذیب کردید. آن‌چه آن را با عجله می‌خواهید، نزد من نیست. حکم جز از آنِ خدا نیست. حق را بیان می‌کند و او بهترین داوران است. بگو، اگر آن‌چه را با عجله می‌خواهید نزد من بود، کار میان من و شما به انجام رسیده بود. خدا به ستمکاران داناتر است (انعام/۵۷-۵۸). بگو، به من خبر دهید اگر عذاب او، شبی یا روزی بر شما بیاید، مجرمان چه چیز را از او به عجله می‌خواهند؟ آیا پس از آن‌که [عذاب] واقع شد، به آن ایمان می‌آورید؟ آیا اکنون؟ در حالی‌که آن را به عجله می‌خواستید (یونس/۵۰-۵۱)؟ بر [عذاب] آنان عجله نکن. جز این نیست که ما برای آنان به دقّت می‌شماریم (مریم/۸۴). پس صبر کن همان‌گونه که پیامبران اولوالعزم صبر کردند و [عذاب را] برای آنان با عجله نخوان. روزی که آن‌چه را وعده داده می‌شوند، ببینند گویی، جز ساعتی از یک روز [در دنیا]، درنگ نکرده‌اند. ابلاغی است. پس آیا جز مردم نافرمان هلاک خواهند شد (احقاف/۳۵)؟ پروردگار تو صاحب رحمت است. اگر مردم را به سبب آن‌چه کسب کردند آنها را مواخذه می‌کرد، بی‌گمان در عذاب آنان عجله می‌کرد. [ولی چنین نکرد] بلکه بدون تردید، برای آنان موعدی است که هرگز غیر از آن، گریزی نمی‌یابند (کهف/۵۸). آیا عذاب ما را با عجله می‌خواهند؟ وقتی [عذاب ما] به آستانه خانه‌های آنان فرود آید، صبح‌گاه بیم داده‌شدگان، بد است (صافّات/۱۷۶-۱۷۷). امر خدا آمد پس آن را به عجله نخواهید. او منزّه و والاتر است از آن‌چه [با او] شریک می‌گیرند (نحل/۱). [آن روز به دروغ‌پردازان گفته می‌شود:] عذاب خود را بچشید. این همان است که آن را به عجله می‌خواستید (ذاریات/۱۴).

خدا به شما غنیمت‌های فراوانی وعده داده است که آنها را خواهید گرفت ولی این را برای شما عجله کرد و دستان مردم را از شما کوتاه کرد و تا برای مومنان، نشانه‌ای باشد و شما را به راه راست، هدایت کند (فتح/۲۰).

خدا را در روزهایی معیّن [در حج]، یاد کنید پس هر کس عجله کند و [اعمال را] در دو روز [انجام دهد]، گناهی بر او نیست و هر کس [تا روز سوّم] به تأخیر اندازد، گناهی بر او نیست، برای کسی که تقوا پیشه کند. تقوا پیشه کنید و بدانید که شما به سوی او محشور می‌شوید (بقره/۲۰۳).

سرعت، سبقت

خُلِقَ الْإِنسَانُ مِنْ عَجَلٍ (انبياء/۳۷) وَ يَدْعُ الإِنسَانُ بِالشَّرِّ دُعَاءهُ بِالْخَيْرِ وَ كَانَ الإِنسَانُ عَجُولًا (اسراء/۱۱) مَّن كَانَ يُرِيدُ الْعَاجِلَةَ عَجَّلْنَا لَهُ فِيهَا مَا نَشَاء لِمَن نُّرِيدُ ثُمَّ جَعَلْنَا لَهُ جَهَنَّمَ يَصْلاهَا مَذْمُومًا مَّدْحُورًا (اسراء/۱۸) وَ لَوْ يُعَجِّلُ اللّهُ لِلنَّاسِ الشَّرَّ اسْتِعْجَالَهُم بِالْخَيْرِ لَقُضِيَ إِلَيْهِمْ أَجَلُهُمْ فَنَذَرُ الَّذِينَ لاَ يَرْجُونَ لِقَاءنَا فِي طُغْيَانِهِمْ يَعْمَهُونَ (يونس/۱۱) يَسْتَعْجِلُ بِهَا الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِهَا وَ الَّذِينَ آمَنُوا مُشْفِقُونَ مِنْهَا وَ يَعْلَمُونَ أَنَّهَا الْحَقُّ أَلَا إِنَّ الَّذِينَ يُمَارُونَ فِي السَّاعَةِ لَفِي ضَلَالٍ بَعِيدٍ (شوري/۱۸) فَإِنَّ لِلَّذِينَ ظَلَمُوا ذَنُوبًا مِّثْلَ ذَنُوبِ أَصْحَابِهِمْ فَلَا يَسْتَعْجِلُونِ (ذاريات/۵۹)

العَجَل- الاقوام، [قوم هود] فَلَمَّا رَأَوْهُ (العذاب) عَارِضًا مُّسْتَقْبِلَ أَوْدِيَتِهِمْ قَالُوا هَذَا عَارِضٌ مُّمْطِرُنَا بَلْ هُوَ مَا اسْتَعْجَلْتُم بِهِ رِيحٌ فِيهَا عَذَابٌ أَلِيمٌ (احقاف/۲۴)

قَالَ [صالح] يَا قَوْمِ لِمَ تَسْتَعْجِلُونَ بِالسَّيِّئَةِ قَبْلَ الْحَسَنَةِ لَوْ لَا تَسْتَغْفِرُونَ اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ (نمل/۴۶)

وَ لَمَّا رَجَعَ مُوسَى إِلَى قَوْمِهِ غَضْبَانَ أَسِفًا قَالَ بِئْسَمَا خَلَفْتُمُونِي مِن بَعْدِيَ أَعَجِلْتُمْ أَمْرَ رَبِّكُمْ (اعراف/۱۵۰) [قال الله] وَ مَا أَعْجَلَكَ عَن قَوْمِكَ يَا مُوسَى* قَالَ هُمْ أُولَاء عَلَى أَثَرِي وَ عَجِلْتُ إِلَيْكَ رَبِّ لِتَرْضَى (طه/۸۳-۸۴)

وَ لَا تَعْجَلْ بِالْقُرْآنِ مِن قَبْلِ أَن يُقْضَى إِلَيْكَ وَحْيُهُ وَ قُل رَّبِّ زِدْنِي عِلْمًا (طه/۱۱۴) لَا تُحَرِّكْ بِهِ لِسَانَكَ لِتَعْجَلَ بِهِ* إِنَّ عَلَيْنَا جَمْعَهُ وَ قُرْآنَهُ (قيامت/۱۶-۱۷)

وَ يَسْتَعْجِلُونَكَ بِالسَّيِّئَةِ قَبْلَ الْحَسَنَةِ وَ قَدْ خَلَتْ مِن قَبْلِهِمُ الْمَثُلاَتُ وَ إِنَّ رَبَّكَ لَذُو مَغْفِرَةٍ لِّلنَّاسِ عَلَى ظُلْمِهِمْ وَ إِنَّ رَبَّكَ لَشَدِيدُ الْعِقَابِ (رعد/۶) وَ يَسْتَعْجِلُونَكَ بِالْعَذَابِ وَ لَن يُخْلِفَ اللَّهُ وَعْدَهُ (حج/۴۷) وَ يَسْتَعْجِلُونَكَ بِالْعَذَابِ وَ لَوْ لَا أَجَلٌ مُّسَمًّى لَجَاءهُمُ الْعَذَابُ وَ لَيَأْتِيَنَّهُم بَغْتَةً وَ هُمْ لَا يَشْعُرُونَ* يَسْتَعْجِلُونَكَ بِالْعَذَابِ وَ إِنَّ جَهَنَّمَ لَمُحِيطَةٌ بِالْكَافِرِينَ (عنكبوت/۵۳-۵۴) وَ قَالُوا رَبَّنَا عَجِّل لَّنَا قِطَّنَا قَبْلَ يَوْمِ الْحِسَابِ (ص/۱۶) سَأُرِيكُمْ آيَاتِي فَلَا تَسْتَعْجِلُونِ* وَ يَقُولُونَ مَتَى هَذَا الْوَعْدُ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ (انبياء/۳۷-۳۸) وَ يَقُولُونَ مَتَى هَذَا الْوَعْدُ (العذاب أو الساعة) إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ* قُلْ عَسَى أَن يَكُونَ رَدِفَ لَكُم بَعْضُ الَّذِي تَسْتَعْجِلُونَ (نمل/۷۱-۷۲) كَذَلِكَ سَلَكْنَاهُ فِي قُلُوبِ الْمُجْرِمِينَ* لَا يُؤْمِنُونَ بِهِ حَتَّى يَرَوُا الْعَذَابَ الْأَلِيمَ* فَيَأْتِيَهُم بَغْتَةً وَ هُمْ لَا يَشْعُرُونَ* فَيَقُولُوا هَلْ نَحْنُ مُنظَرُونَ* أَ فَبِعَذَابِنَا يَسْتَعْجِلُونَ (شعراء/۲۰۰-۲۰۴) قُلْ إِنِّي عَلَى بَيِّنَةٍ مِّن رَّبِّي وَ كَذَّبْتُم بِهِ مَا عِندِي مَا تَسْتَعْجِلُونَ بِهِ إِنِ الْحُكْمُ إِلاَّ لِلّهِ يَقُصُّ الْحَقَّ وَ هُوَ خَيْرُ الْفَاصِلِينَ* قُل لَّوْ أَنَّ عِندِي مَا تَسْتَعْجِلُونَ بِهِ لَقُضِيَ الأَمْرُ بَيْنِي وَ بَيْنَكُمْ وَ اللّهُ أَعْلَمُ بِالظَّالِمِينَ (انعام/۵۷-۵۸) قُلْ أَرَأَيْتُمْ إِنْ أَتَاكُمْ عَذَابُهُ بَيَاتًا أَوْ نَهَارًا مَّاذَا يَسْتَعْجِلُ مِنْهُ الْمُجْرِمُونَ* أَ ثُمَّ إِذَا مَا وَقَعَ آمَنْتُم بِهِ آلآنَ وَ قَدْ كُنتُم بِهِ تَسْتَعْجِلُونَ (يونس/۵۰-۵۱) فَلَا تَعْجَلْ عَلَيْهِمْ إِنَّمَا نَعُدُّ لَهُمْ عَدًّا (مريم/۸۴) فَاصْبِرْ كَمَا صَبَرَ أُوْلُوا الْعَزْمِ مِنَ الرُّسُلِ وَ لَا تَسْتَعْجِل لَّهُمْ كَأَنَّهُمْ يَوْمَ يَرَوْنَ مَا يُوعَدُونَ لَمْ يَلْبَثُوا إِلَّا سَاعَةً مِّن نَّهَارٍ بَلَاغٌ فَهَلْ يُهْلَكُ إِلَّا الْقَوْمُ الْفَاسِقُونَ (احقاف/۳۵) وَ رَبُّكَ الْغَفُورُ ذُو الرَّحْمَةِ لَوْ يُؤَاخِذُهُم بِمَا كَسَبُوا لَعَجَّلَ لَهُمُ الْعَذَابَ بَل لَّهُم مَّوْعِدٌ لَّن يَجِدُوا مِن دُونِهِ مَوْئِلًا (کهف/۵۸) أَ فَبِعَذَابِنَا يَسْتَعْجِلُونَ* فَإِذَا نَزَلَ بِسَاحَتِهِمْ فَسَاء صَبَاحُ الْمُنذَرِينَ (صافّات/۱۷۶-۱۷۷) أَتَى أَمْرُ اللّهِ فَلاَ تَسْتَعْجِلُوهُ سُبْحَانَهُ وَ تَعَالَى عَمَّا يُشْرِكُونَ (نحل/۱) [يومئذٍ قيل للخرّاصون] ذُوقُوا فِتْنَتَكُمْ هَذَا الَّذِي كُنتُم بِهِ تَسْتَعْجِلُونَ (ذاريات/۱۴)

وَعَدَكُمُ اللَّهُ مَغَانِمَ كَثِيرَةً تَأْخُذُونَهَا فَعَجَّلَ لَكُمْ هَذِهِ وَ كَفَّ أَيْدِيَ النَّاسِ عَنكُمْ وَ لِتَكُونَ آيَةً لِّلْمُؤْمِنِينَ وَ يَهْدِيَكُمْ صِرَاطًا مُّسْتَقِيمًا (فتح/۲۰)

وَ اذْكُرُواْ اللّهَ فِي أَيَّامٍ مَّعْدُودَاتٍ فَمَن تَعَجَّلَ فِي يَوْمَيْنِ فَلاَ إِثْمَ عَلَيْهِ وَ مَن تَأَخَّرَ فَلا إِثْمَ عَلَيْهِ لِمَنِ اتَّقَى وَ اتَّقُواْ اللّهَ وَ اعْلَمُوا أَنَّكُمْ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ (بقره/۲۰۳)