چکیده: خدا هر چیزی را به عدد برشمرده است. هر چیزی را ثبت‌شده برشمرده است. خدا همه بندگان را شمرده و به عدد آورده است. عدد ماه‌ها نزد خدا، دوازده ماه است. شما نمی‌توانید نعمت‌های خدا را بشمارید. خدا شب و روز را قرار داد تا عدد سال‌ها و حساب آنها را بدانید. خدا روز قیامت را تا زمان معدودی به تأخیر می‌اندازد. یک روز قیامت مانند هزار سال است از آن‌چه به عدد می‌آورید.

[خدا] هر چیزی را به عدد، شمرده است (جن/۲۸). هیچ کس در آسمان‌ها و زمین نیست مگر این‌که بنده‌وار [نزد] رحمان می‌آید. بی‌تردید همه آنها را شمرده و کامل به عدد آورده است (مریم/۹۳-۹۴). ما هستیم که مردگان را زنده می‌کنیم و آن‌چه را پیش فرستاده‌اند و آثار آنان را می‌نویسیم و هر چیزی را در نوشته‌ای روشن شمرده‌ایم (یس/۱۲). هر چیزی را به صورت کتابی شمرده‌ایم (نبأ/۲۹).

از هر چه از او خواسته‌اید، به شما داده است. اگر نعمت‏ خدا را به عدد آورید، نمى ‏توانید آن را بشمارید. بی‌گمان انسان ستم ‏پیشه ناسپاس است (ابراهیم/۳۴). اگر نعمت‏ خدا را به عدد آورید، نمى‏ توانید آن را بشمارید. بی‌تردید خدا آمرزنده مهربان است (نحل/۱۸). شب و روز را دو نشانه قرار دادیم … تا عدد سال‌ها و حساب را بدانید و هر چیزی را به تفصیل بیان کردیم (اسراء/۱۲). اوست کسی که خورشید را روشنایی و ماه را تابان قرار داد و برای آن منزل‌هایی مقدّر کرد تا عدد سال‌ها و حساب را بدانید. خدا اینها را جز به حق نیافریده است. نشانه‌ها را برای گروهی که می‌دانند، به تفصیل بیان می‌کند (یونس/۵). در حقیقت عدد ماه‌ها نزد خدا از روزی که آسمان‌ها و زمین را آفریده، در کتاب خدا دوازده ماه است. از این [دوازده ماه]، چهار ماه حرام است. این آیین استوار است (توبه/۳۶).

در روزهای معدودی [روزه بر شما مقرّر شده است] پس هر کس از شما بیمار یا در سفر بود، تعدادی از روزهای دیگر [روزه بگیرد] … خدا برای شما آسانی می‌خواهد و برای شما سختی نمی‌خواهد و تا عدد [روزه‌ها] را تکمیل کنید. خدا را به سبب آن‌که شما را هدایت کرده، به بزرگی بستایید، باشد که  شگرگزاری کنید (بقره/۱۸۴-۱۸۵). [در حج] خدا را در روزهای معدودی یاد کنید پس هر کس شتاب کند [و اعمال را] در دو روز [انجام دهد] گناهی بر او نیست و هر کس تأخیر کند [و اعمال را در سه روز انجام دهد]، گناهی بر او نیست. [این] برای کسی است که تقوا پیشه کند (بقره/۲۰۳).

در حقیقت پروردگار تو می‌داند که تو و گروهی از کسانی که با تو هستند نزدیک به دو سوم از شب یا نصف آن یا یک سوم آن را برمی‌خیزید. خدا است که شب و روز را اندازه‌گیری می‌کند. [او] می‌داند که هرگز نمی‌توانید آن را بشمارید پس به شما بازگشت. پس هر چه میسّر می‌شود، از قرآن بخوانید (مزّمّل/۲۰). ای پیامبر، چون زنان را طلاق دادید، آنان را در [آغاز] عدّه‌شان طلاق  دهید و شمار عدّه را نگه دارید. از خدا، پروردگارتان بترسید … پس چون مدّت آنان به سر رسید، [یا] به شایستگى آنان را نگاه دارید یا به شایستگى از آنان جدا شوید (طلاق/۱-۲). آن زنان شما که از عادت ماهانه ناامید هستند، اگر شک دارید، عدّه آنان سه ماه است و نیز زنانی که عادت ماهانه نشده‌اند. زنان آبستن، مدّتشان این است که وضع حمل کنند (طلاق/۴). ای کسانی که ایمان آورده‌اید، اگر زنان مومن را به ازدواج خود درآوردید آن‌گاه پیش از آن که با آنان مباشرت کنید، آنها را طلاق دادید، برای شما بر عهده آنها، عدّه‌ای نیست که عدد آن را نگه دارید (احزاب/۴۹).

جز این نیست که جابجا کردن [ماه‌هاى حرام] فزونى در کفر است که کافران با آن، گمراه مى‏ شوند. یک سال آن را حلال مى‏ شمارند و یک سال آن را حرام مى‏ دانند تا با شماره ماه‌هایى که خدا حرام کرده است، مطابق گردانند پس آن‌چه را خدا حرام کرده، حلال می‌کنند. بدی اعمال آنها برایشان آراسته شده است. خدا گروه کافران را هدایت نمى‏ کند (توبه/۳۷). اگر عذاب را تا مدّتی معدود از آنها (کافران) به تأخیر افکنیم، بی‌تردید خواهند گفت: چه چیز آن را باز می‌دارد (هود/۸)؟ بر [عذاب] آنها شتاب نکن. جز این نیست که ما برای آنها [روزها را] به دقّت به عدد می‌آوریم (مریم/۸۴). هر کس از خدا و رسول او را نافرمانی کند، بی‌گمان برای او آتش جهنّم است که جاودانه تا ابد در آن خواهند ماند تا آن‌گاه آن‌چه را وعده داده می‌شوند، ببینند، آن‌گاه دریابند چه کسی از جهت یاور ضعیف‌تر و از نظر عدد کمتر است (جن/۲۳-۲۴).

[برادران یوسف] او را به بهاى معدودی، چند درهم فروختند و به او بى‏ رغبت بودند (یوسف/۲۰).

در آن غار، سالیان معدودی بر گوش‌های آنها (اصحاب کهف) پرده زدیم، آن‌گاه آنان را برانگیختیم تا بدانیم کدام یک از آن دو، مدّت درنگشان را بهتر شمرده‌اند (کهف/۱۱-۱۲). به‌زودی خواهند گفت: آنها سه تن بودند، چهارمین آنها سگشان بود و می‌گویند: پنج تن بودند، ششمین آنها سگشان بود. تیر در تاریکی می‌اندازند و می‌گویند: هفت تن بودند و هشتمین آنها سگشان بود. بگو، پروردگار من به عدد آنها آگاه‌تر است. جز اندکی [عدد] آنها را نمی‌دانند پس درباره آنها جز به ظاهر جدال نکن و در مورد آنها از هیچ کس جویا نشو (کهف/۲۲).

[آنان که بهره‌ای از کتاب یافتند] گفتند: هرگز آتش به ما نخواهد رسید جز چند روزى. برساخته ‏هایشان، آنان را در دینشان فریفته است (آل‌عمران/۲۴). گفتند: هرگز آتش به ما نخواهد رسید جز چند روزى. بگو، آیا پیمانى از خدا گرفته ‏اید؟ پس خدا پیمان خود را هرگز خلاف نخواهد کرد یا آن‌چه را نمى‏ دانید به دروغ به خدا نسبت مى‏ دهید (بقره/۸۰)؟

وای بر هر بدگوی عیبجویی که مالی گرد آورد و آن را به عدد آورد (همزه/۱-۲).

در حقیقت یک روز [از قیامت] نزد پروردگارت مانند هزار سال است، از آن‌چه به عدد می‌آورید (حج/۴۷). [خدا] امور را از آسمان تا زمین تدبیر می‌کند آن‌گاه در روزی که مقدار آن هزار سال است، از آن‌چه برمی‌شمارید، به سوی او بالا می‌رود (سجده/۵). ما آن (روز قیامت) را جز تا زمان معدودی به تأخیر نمی‌اندازیم (هود/۱۰۴). روزی که خدا همه آنها را برمی‌انگیزد و به آن‌چه کرده‌اند، آگاهشان می‌کند، خدا آنها را شمرده است و حال آن‌که آنها آن را فراموش کرده‌اند (مجادله/۶). [آن روز] کارنامه نهاده می‌شود، آن‌گاه مجرمان را از آن‌چه در آن است، بیمناک می‌بینی. می‌گویند: ای وای بر ما، این چه نامه‌ای است که هیچ کوچک و بزرگ را فرو نگذاشته است جز این‌که همه را شمرده است (کهف/۴۹). [در آن روز خدا] می‌فرماید: چه مدّت به عدد سال‌ها در زمین ماندید؟ می‌گویند: یک روز یا پاره‌ای از یک روز ماندیم. از شمارگران بپرس. می‌فرماید: جز اندکی درنگ نکرده‌اید. کاش می‌دانستید (مومنون/۱۱۲-۱۱۴).

بر آن (دوزخ) نوزده [نگهبان] است. ما دوزخبانان را جز فرشتگان قرار ندادیم و عدد آنها را جز آزمایشی برای کسانی که کافر شده‌اند، قرار ندادیم تا کسانی که به آنها کتاب داده‌اند، به یقین برسند و بر ایمان کسانی که ایمان آورده‌اند، بیفزاید و اهل‌کتاب و مومنان تردید نکنند و تا کسانی که در دل‌های آنان بیماری است و کافران بگویند: خدا از این مَثَل چه چیز اراده کرده است؟ این‌گونه خدا هر کس را بخواهد گمراه می‌کند و هر کس را بخواهد، هدایت می‌کند. [عدد] سپاهیان پروردگارت را کسی جز او نمی‌داند. این جز تذکاری برای بشر نیست (مدثّر/۳۰-۳۱). [طغیانگران در جهنّم] می‌گویند: ما را چه شده که مردانی را که آنها را از اشرار به عدد می‌آوردیم، نمی‌بینیم؟ آیا ما آنها را به ریشخند می‌گرفتیم یا چشم‌ها بر آنها نمی‌افتد (ص/۶۲-۶۳)؟

عدد

وَ أَحْصَى كُلَّ شَيْءٍ عَدَدًا (جن/۲۸) إِن كُلُّ مَن فِي السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ إِلَّا آتِي الرَّحْمَنِ عَبْدًا* لَقَدْ أَحْصَاهُمْ وَ عَدَّهُمْ عَدًّا (مریم/۹۳-۹۴) إِنَّا نَحْنُ نُحْيِي الْمَوْتَى وَ نَكْتُبُ مَا قَدَّمُوا وَ آثَارَهُمْ وَ كُلَّ شَيْءٍ أحْصَيْنَاهُ فِي إِمَامٍ مُبِينٍ (یس/۱۲) وَ كُلَّ شَيْءٍ أَحْصَيْنَاهُ كِتَابًا (نبأ/۲۹).

وَ آتَاكُم مِّن كُلِّ مَا سَأَلْتُمُوهُ وَ إِن تَعُدُّواْ نِعْمَتَ اللّهِ لاَ تُحْصُوهَا إِنَّ الإِنسَانَ لَظَلُومٌ كَفَّارٌ (ابراهیم/۳۴) وَ إِن تَعُدُّواْ نِعْمَةَ اللّهِ لاَ تُحْصُوهَا إِنَّ اللّهَ لَغَفُورٌ رَّحِيمٌ (نحل/۱۸) وَ جَعَلْنَا اللَّيْلَ وَ النَّهَارَ آيَتَيْنِ … وَ لِتَعْلَمُواْ عَدَدَ السِّنِينَ وَ الْحِسَابَ وَ كُلَّ شَيْءٍ فَصَّلْنَاهُ تَفْصِيلًا  (اسراء/۱۲) هُوَ الَّذِي جَعَلَ الشَّمْسَ ضِيَاء وَ الْقَمَرَ نُورًا وَ قَدَّرَهُ مَنَازِلَ لِتَعْلَمُواْ عَدَدَ السِّنِينَ وَ الْحِسَابَ مَا خَلَقَ اللّهُ ذَلِكَ إِلاَّ بِالْحَقِّ يُفَصِّلُ الآيَاتِ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ (یونس/۵) إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِندَ اللّهِ اثْنَا عَشَرَ شَهْرًا فِي كِتَابِ اللّهِ يَوْمَ خَلَقَ السَّمَاوَات وَ الأَرْضَ مِنْهَا أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ ذَلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ (توبه/۳۶).

[کتب علیکم الصیام فی] أَيَّامًا مَّعْدُودَاتٍ فَمَن كَانَ مِنكُم مَّرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِّنْ أَيَّامٍ أُخَرَ … يُرِيدُ اللّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَ لاَ يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ وَ لِتُكْمِلُواْ الْعِدَّةَ وَ لِتُكَبِّرُواْ اللّهَ عَلَى مَا هَدَاكُمْ وَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ (بقره/۱۸۴-۱۸۵) وَ اذْكُرُواْ اللّهَ فِي أَيَّامٍ مَّعْدُودَاتٍ [فی الحج] فَمَن تَعَجَّلَ فِي يَوْمَيْنِ فَلاَ إِثْمَ عَلَيْهِ وَ مَن تَأَخَّرَ فَلا إِثْمَ عَلَيْهِ لِمَنِ اتَّقَى (بقره/۲۰۳)

إِنَّ رَبَّكَ يَعْلَمُ أَنَّكَ تَقُومُ أَدْنَى مِن ثُلُثَيِ اللَّيْلِ وَ نِصْفَهُ وَ ثُلُثَهُ وَ طَائِفَةٌ مِّنَ الَّذِينَ مَعَكَ وَ اللَّهُ يُقَدِّرُ اللَّيْلَ وَ النَّهَارَ عَلِمَ أَن لَّن تُحْصُوهُ فَتَابَ عَلَيْكُمْ فَاقْرَؤُوا مَا تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ (مزّمّل/۲۰) يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِذَا طَلَّقْتُمُ النِّسَاء فَطَلِّقُوهُنَّ لِعِدَّتِهِنَّ وَ أَحْصُوا الْعِدَّةَ وَ اتَّقُوا اللَّهَ رَبَّكُمْ …* فَإِذَا بَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمْسِكُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ أَوْ فَارِقُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ (طلاق/۱-۲) وَ اللَّائِي يَئِسْنَ مِنَ الْمَحِيضِ مِن نِّسَائِكُمْ إِنِ ارْتَبْتُمْ فَعِدَّتُهُنَّ ثَلَاثَةُ أَشْهُرٍ وَ اللَّائِي لَمْ يَحِضْنَ وَ أُوْلَاتُ الْأَحْمَالِ أَجَلُهُنَّ أَن يَضَعْنَ حَمْلَهُنَّ (طلاق/۴) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا نَكَحْتُمُ الْمُؤْمِنَاتِ ثُمَّ طَلَّقْتُمُوهُنَّ مِن قَبْلِ أَن تَمَسُّوهُنَّ فَمَا لَكُمْ عَلَيْهِنَّ مِنْ عِدَّةٍ تَعْتَدُّونَهَا (احزاب/۴۹).

إِنَّمَا النَّسِيءُ زِيَادَةٌ فِي الْكُفْرِ يُضَلُّ بِهِ الَّذِينَ كَفَرُواْ يُحِلِّونَهُ عَامًا وَ يُحَرِّمُونَهُ عَامًا لِّيُوَاطِؤُواْ عِدَّةَ مَا حَرَّمَ اللّهُ فَيُحِلُّواْ مَا حَرَّمَ اللّهُ زُيِّنَ لَهُمْ سُوءُ أَعْمَالِهِمْ وَ اللّهُ لاَ يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ (توبه/۳۷) وَ لَئِنْ أَخَّرْنَا عَنْهُمُ الْعَذَابَ إِلَى أُمَّةٍ مَّعْدُودَةٍ لَّيَقُولُنَّ مَا يَحْبِسُهُ (هود/۸) فَلَا تَعْجَلْ عَلَيْهِمْ إِنَّمَا نَعُدُّ لَهُمْ عَدًّا (مریم/۸۴) وَ مَن يَعْصِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ فَإِنَّ لَهُ نَارَ جَهَنَّمَ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا* حَتَّى إِذَا رَأَوْا مَا يُوعَدُونَ فَسَيَعْلَمُونَ مَنْ أَضْعَفُ نَاصِرًا وَ أَقَلُّ عَدَدًا (جن/۲۳-۲۴).

[اخوه یوسف] وَ شَرَوْهُ بِثَمَنٍ بَخْسٍ دَرَاهِمَ مَعْدُودَةٍ وَ كَانُواْ فِيهِ مِنَ الزَّاهِدِينَ (یوسف/۲۰).

فَضَرَبْنَا عَلَى آذَانِهِمْ فِي الْكَهْفِ سِنِينَ عَدَدًا* ثُمَّ بَعَثْنَاهُمْ لِنَعْلَمَ أَيُّ الْحِزْبَيْنِ أَحْصَى لِمَا لَبِثُوا أَمَدًا (کهف/۱۱-۱۲) سَيَقُولُونَ ثَلَاثَةٌ رَّابِعُهُمْ كَلْبُهُمْ وَ يَقُولُونَ خَمْسَةٌ سَادِسُهُمْ كَلْبُهُمْ رَجْمًا بِالْغَيْبِ وَ يَقُولُونَ سَبْعَةٌ وَ ثَامِنُهُمْ كَلْبُهُمْ قُل رَّبِّي أَعْلَمُ بِعِدَّتِهِم مَّا يَعْلَمُهُمْ إِلَّا قَلِيلٌ فَلَا تُمَارِ فِيهِمْ إِلَّا مِرَاء ظَاهِرًا وَ لَا تَسْتَفْتِ فِيهِم مِّنْهُمْ أَحَدًا (کهف/۲۲).

[الذین اوتوا نصبیا من الکتاب] قَالُواْ لَن تَمَسَّنَا النَّارُ إِلاَّ أَيَّامًا مَّعْدُودَاتٍ وَ غَرَّهُمْ فِي دِينِهِم مَّا كَانُواْ يَفْتَرُونَ (آل‌عمران/۲۴) وَ قَالُواْ لَن تَمَسَّنَا النَّارُ إِلاَّ أَيَّامًا مَّعْدُودَةً قُلْ أَتَّخَذْتُمْ عِندَ اللّهِ عَهْدًا فَلَن يُخْلِفَ اللّهُ عَهْدَهُ أَمْ تَقُولُونَ عَلَى اللّهِ مَا لاَ تَعْلَمُونَ (بقره/۸۰)؟

وَيْلٌ لِّكُلِّ هُمَزَةٍ لُّمَزَةٍ* الَّذِي جَمَعَ مَالًا وَ عَدَّدَهُ (همزه/۱-۲).

وَ إِنَّ يَوْمًا عِندَ رَبِّكَ كَأَلْفِ سَنَةٍ مِّمَّا تَعُدُّونَ (حج/۴۷). يُدَبِّرُ [الله] الْأَمْرَ مِنَ السَّمَاءِ إِلَى الْأَرْضِ ثُمَّ يَعْرُجُ إِلَيْهِ فِي يَوْمٍ كَانَ مِقْدَارُهُ أَلْفَ سَنَةٍ مِّمَّا تَعُدُّونَ (سجده/۵) وَ مَا نُؤَخِّرُهُ (یوم القیامه) إِلاَّ لِأَجَلٍ مَّعْدُودٍ (هود/۱۰۴) يَوْمَ يَبْعَثُهُمُ اللَّهُ جَمِيعًا فَيُنَبِّئُهُم بِمَا عَمِلُوا أَحْصَاهُ اللَّهُ وَ نَسُوهُ وَ اللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ (مجادله/۶) وَ وُضِعَ الْكِتَابُ فَتَرَى الْمُجْرِمِينَ مُشْفِقِينَ مِمَّا فِيهِ وَ يَقُولُونَ يَا وَيْلَتَنَا مَالِ هَذَا الْكِتَابِ لَا يُغَادِرُ صَغِيرَةً وَ لَا كَبِيرَةً إِلَّا أَحْصَاهَا (کهف/۴۹) قَالَ كَمْ لَبِثْتُمْ فِي الْأَرْضِ عَدَدَ سِنِينَ* قَالُوا لَبِثْنَا يَوْمًا أَوْ بَعْضَ يَوْمٍ فَاسْأَلْ الْعَادِّينَ* قَالَ إِن لَّبِثْتُمْ إِلَّا قَلِيلًا لَّوْ أَنَّكُمْ كُنتُمْ تَعْلَمُونَ (مومنون/۱۱۲-۱۱۴).

عَلَيْهَا (سقر) تِسْعَةَ عَشَرَ* وَ مَا جَعَلْنَا أَصْحَابَ النَّارِ إِلَّا مَلَائِكَةً وَ مَا جَعَلْنَا عِدَّتَهُمْ إِلَّا فِتْنَةً لِّلَّذِينَ كَفَرُوا لِيَسْتَيْقِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ وَ يَزْدَادَ الَّذِينَ آمَنُوا إِيمَانًا وَ لَا يَرْتَابَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ لِيَقُولَ الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ وَ الْكَافِرُونَ مَاذَا أَرَادَ اللَّهُ بِهَذَا مَثَلًا كَذَلِكَ يُضِلُّ اللَّهُ مَن يَشَاءُ وَ يَهْدِي مَن يَشَاءُ وَ مَا يَعْلَمُ جُنُودَ رَبِّكَ إِلَّا هُوَ وَ مَا هِيَ إِلَّا ذِكْرَى لِلْبَشَرِ (مدثّر/۳۰-۳۱) وَ قَالُوا [الطاغون فی جهنّم] مَا لَنَا لَا نَرَى رِجَالًا كُنَّا نَعُدُّهُم مِّنَ الْأَشْرَارِ* أَتَّخَذْنَاهُمْ سِخْرِيًّا أَمْ زَاغَتْ عَنْهُمُ الْأَبْصَارُ (ص/۶۲-۶۳)؟