| شفاعت، واسطه شدن، این مفهوم از مادّه «ش ف ع» ۳۰ بار آمده است.
چکیده: شفاعت از آن خدا است. برای شما شفیعی غیر از خدا نیست. روز قیامت شفاعتی نیست و شفاعت سودی ندارد مگر کسی که خدا بخواهد و به او اجازه دهد و از او و سخنش راضی باشد. معبودان، مالک شفاعت نیستند. در آن روز ستمکاران، مجرمان و گمراهان شفیعی ندارند. هر کس شفاعتی نیکو یا شفاعتی بد کند، نصیبی از آن خواهد داشت. بگو، شفاعت، یکسره از آن خدا است (زمر/۴۴). برای شما غیر از او سرپرست و شفیعی نیست پس آیا متذکّر نمی‌شوید (سجده/۴)؟ شفیعی جز پس از اجازه او نیست(یونس/۳). کیست آن کس که نزد او جز به اذن او (خدا) شفاعت کند؟ آن‌چه پیش روی آنها و آن‌چه پشت سرشان است را می‌داند. به چیزی از علم او جز به آن‌چه بخواهد احاطه نمی‌یابند (بقره/۲۵۵). آن روز شفاعت سودی ندارد مگر کسی که رحمان به او اجازه دهد و از سخن او خشنود باشد (طه/۱۰۹). چه بسیار فرشته که در آسمان‌ها هستند که شفاعت آنها چیزی را بی‌نیاز نمی‌کند مگر بعد از آن‌که خدا برای هر کس بخواهد و خشنود باشد، اذن دهد (نجم/۲۶). [فرشتگان] جز برای کسی که [خدا] رضایت بدهد، شفاعت نمی‌کنند و خود از بیم او هراسان هستند (انبیاء/۲۸). شفاعت در نزد او سودی ندارد مگر برای کسی که به او اجازه دهد تا چون از دل‌هایشان هراس برطرف شود، می‌گویند: پروردگارتان چه گفت؟ می‌گویند: حق را. او بلندمرتبه بزرگ است (سبأ/۲۳). [به مجرمان می‌گویند:] چه چیز شما را به سَقَر کشانید؟ می‌گویند: ما از نمازگزاران نبودیم. به بینوایان طعام نمی‌دادیم. با باطل‌گرایان به باطل فرو می‌رفتیم و روز جزا را تکذیب می‌کردیم تا آن‌که مرگِ ما فرارسید. پس شفاعت شفاعتگران برای آنها سودی ندارد (مدّثر/۴۲-۴۸). [به ستمکاران گفته می‌شود:] به‌راستی شما تنها به سوی ما آمده‌اید همان‌گونه که نخستین بار شما را آفریدیم. آن‌چه را به شما داده بودیم پشت سر خود نهاده‌اید و شفیعانتان را که در [میان] خودتان شریک [خدا] می‌پنداشتید با شما نمی‌بینیم. به‌یقین [پیوند] میان شما قطع شده است و آن‌چه می‌پنداشتید از شما گم شد (انعام/۹۴). روزی که تأویل آن (قرآن) بیاید، کسانی که از قبل آن را فراموش کردند، می‌گویند: به‌راستی فرستادگان پروردگارمان، حق را آوردند پس آیا برای ما شفیعانی هست که برای ما شفاعت کنند یا بازگردانده می‌شویم تا غیر از آن‌چه عمل می‌کردیم، انجام دهیم؟ به‌راستی به خود زیان زدند و آن‌چه را افترا می‌زدند، از آنها گم شد (اعراف/۵۳). آنها را از آن روز نزدیک بترسان. آن‌گاه که جان‌ها به گلوگاه می‌رسد در حالی‌که اندوه خود را فرو می‌خورند، برای ستمکاران نه دوستی صمیمی است و نه شفیعی که مورد اطاعت باشد (غافر/۱۸). روزی که قیامت برپا شود، مجرمان ناامید می‌شوند. برای آنها از شریکانشان، شفیعانی نمی‌باشد و به شریکان خود کافر می‌شوند (روم/۱۲-۱۳). آنها (معبودان) مالک شفاعت نیستند مگر کسی که نزد خدا عهدی گرفته باشد (مریم/۸۷). [گمراهان در آتش به معبودان می‌گویند:] به خدا سوگند که ما در گمراهی آشکاری بودیم آن‌گاه که شما را با پروردگار جهانیان برابر می‌داشتیم و جز مجرمان کسی ما را گمراه نکرد پس شفیعانی نداریم و نه دوستی صمیمی. ای کاش، برای ما بازگشتی بود تا از مومنان می‌شدیم (شعراء/۹۷-۱۰۲). ای کسانی که ایمان آورده‌اید، از آن‌چه به شما روزی داده‌ایم، انفاق کنید قبل از آن‌که روزی بیاید که در آن نه دادوستدی است و نه دوستی و نه شفاعتی. کافران، خود ستمکاران هستند (بقره/۲۵۴). هر کس شفاعتی نیکو کند، نصیبی از آن برای او خواهد بود و هر کس شفاعتی بد کند، سهمی از آن برای او خواهد بود. خدا همواره بر هر چیزی حسابگر دقیق است (نساء/۸۵). [ای بنی‌اسرائیل،] از روزی پروا کنید که هیچ کس چیزی را از دیگری دفع نمی‌کند. از او شفاعتی پذیرفته نمی‌شود. عوضی از او گرفته نمی‌شود و آنها یاری نمی‌شوند (بقره/۴۸). از روزی پروا کنید که هیچ کس چیزی را از دیگری دفع نمی‌کند. از او عوضی پذیرفته نمی‌شود. شفاعتی به او سود نمی‌دهد و آنها یاری نمی‌شوند (بقره/۱۲۳). [مومن اهل قریه گفت:] آیا به غیر از او (خدا) معبودانی بگیرم که اگر رحمان برای من زیانی بخواهد نه شفاعت آنان من را از چیزی بی‌نیاز نمی‌کند و نه نجاتم می‌دهند؟ در آن صورت من بی‌تردید در گمراهی آشکاری خواهم بود (یس/۲۳-۲۴). کسانی را که دین خود را به بازی و سرگرمی گرفته‌اند و زندگی دنیا آنها را فریب داده است، رها کن و با قرآن تذکّر بده. مبادا کسی به سبب آن‌چه به دست آورده است، گرفتار شود در حالی‌که برای او غیر از خدا ولیّ و شفیعی نیست و اگر هر عوضی بدهد از او گرفته نمی‌شود… (انعام/۷۰). با آن (قرآن) کسانی را که می‌ترسند به سوی پروردگارشان محشور شوند، بیم بده در حالی‌که جز او نه ولیّ و نه شفیعی دارند باشد که آنها تقوا پیشه کنند (انعام/۵۱). [مشرکان] غیر از خدا چیزهایی را می‌پرستند که نه به آنها زیان می‌رساند و نه به آنها سود می‌دهد. می‌گویند: اینان نزد خدا شفیعان ما هستند. بگو، آیا خدا را از چیزی که در آسمان‌ها و در زمین نمی‌داند، آگاه می‌کنید؟ منزّه است او و برتر است از آن‌چه [با او] شریک می‌سازند (یونس/۱۸). آیا غیر از خدا شفیعانی برای خود گرفته‌اند؟ بگو، آیا هر چند مالک چیزی نباشند و تعقّل نکنند (زمر/۴۳)؟ |
الشفاعه
قُل لِّلَّهِ الشَّفَاعَةُ جَمِيعًا (زمر/۴۴) مَا لَكُم مِّن دُونِهِ مِن وَلِيٍّ وَ لَا شَفِيعٍ أَفَلَا تَتَذَكَّرُونَ (سجده/۴) مَا مِن شَفِيعٍ إِلاَّ مِن بَعْدِ إِذْنِهِ (یونس/۳) مَن ذَا الَّذِي يَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ يَعْلَمُ مَا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَ مَا خَلْفَهُمْ وَ لاَ يُحِيطُونَ بِشَيْءٍ مِّنْ عِلْمِهِ إِلاَّ بِمَا شَاء (بقره/۲۵۵) يَوْمَئِذٍ لَّا تَنفَعُ الشَّفَاعَةُ إِلَّا مَنْ أَذِنَ لَهُ الرَّحْمَنُ وَ رَضِيَ لَهُ قَوْلًا (طه/۱۰۹) وَ كَم مِّن مَّلَكٍ فِي السَّمَاوَاتِ لَا تُغْنِي شَفَاعَتُهُمْ شَيْئًا إِلَّا مِن بَعْدِ أَن يَأْذَنَ اللَّهُ لِمَن يَشَاءُ وَ يَرْضَى (نجم/۲۶) وَ لَا يَشْفَعُونَ [الملائکه] إِلَّا لِمَنِ ارْتَضَى وَ هُم مِّنْ خَشْيَتِهِ مُشْفِقُونَ (انبیاء/۲۸) وَ لَا تَنفَعُ الشَّفَاعَةُ عِندَهُ إِلَّا لِمَنْ أَذِنَ لَهُ حَتَّى إِذَا فُزِّعَ عَن قُلُوبِهِمْ قَالُوا مَاذَا قَالَ رَبُّكُمْ قَالُوا الْحَقَّ وَ هُوَ الْعَلِيُّ الْكَبِيرُ (سبأ/۲۳) [یقول للمجرمین] مَا سَلَكَكُمْ فِي سَقَرَ* قَالُوا لَمْ نَكُ مِنَ الْمُصَلِّينَ* وَ لَمْ نَكُ نُطْعِمُ الْمِسْكِينَ* وَ كُنَّا نَخُوضُ مَعَ الْخَائِضِينَ* وَ كُنَّا نُكَذِّبُ بِيَوْمِ الدِّينِ* حَتَّى أَتَانَا الْيَقِينُ* فَمَا تَنفَعُهُمْ شَفَاعَةُ الشَّافِعِينَ (مدّثر/۴۲-۴۸).
[قیل للظالمین] وَ لَقَدْ جِئْتُمُونَا فُرَادَى كَمَا خَلَقْنَاكُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَ تَرَكْتُم مَّا خَوَّلْنَاكُمْ وَرَاء ظُهُورِكُمْ وَ مَا نَرَى مَعَكُمْ شُفَعَاءكُمُ الَّذِينَ زَعَمْتُمْ أَنَّهُمْ فِيكُمْ شُرَكَاء لَقَد تَّقَطَّعَ بَيْنَكُمْ وَ ضَلَّ عَنكُم مَّا كُنتُمْ تَزْعُمُونَ (انعام/۹۴) يَوْمَ يَأْتِي تَأْوِيلُهُ يَقُولُ الَّذِينَ نَسُوهُ مِن قَبْلُ قَدْ جَاءتْ رُسُلُ رَبِّنَا بِالْحَقِّ فَهَل لَّنَا مِن شُفَعَاء فَيَشْفَعُواْ لَنَا أَوْ نُرَدُّ فَنَعْمَلَ غَيْرَ الَّذِي كُنَّا نَعْمَلُ قَدْ خَسِرُواْ أَنفُسَهُمْ وَ ضَلَّ عَنْهُم مَّا كَانُواْ يَفْتَرُونَ (اعراف/۵۳) وَ أَنذِرْهُمْ يَوْمَ الْآزِفَةِ إِذِ الْقُلُوبُ لَدَى الْحَنَاجِرِ كَاظِمِينَ مَا لِلظَّالِمِينَ مِنْ حَمِيمٍ وَ لَا شَفِيعٍ يُطَاعُ (غافر/۱۸) وَ يَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ يُبْلِسُ الْمُجْرِمُونَ* وَ لَمْ يَكُن لَّهُم مِّن شُرَكَائِهِمْ شُفَعَاء وَ كَانُوا بِشُرَكَائِهِمْ كَافِرِينَ (روم/۱۲-۱۳) لَا يَمْلِكُونَ [آلهه] الشَّفَاعَةَ إِلَّا مَنِ اتَّخَذَ عِندَ الرَّحْمَنِ عَهْدًا (مریم/۸۷) [قال الغاوون فی النار بآلهتهم] تَاللَّهِ إِن كُنَّا لَفِي ضَلَالٍ مُّبِينٍ* إِذْ نُسَوِّيكُم بِرَبِّ الْعَالَمِينَ* وَ مَا أَضَلَّنَا إِلَّا الْمُجْرِمُونَ* فَمَا لَنَا مِن شَافِعِينَ* فَمَا لَنَا مِن شَافِعِينَ* فَلَوْ أَنَّ لَنَا كَرَّةً فَنَكُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ (شعراء/۹۷-۱۰۲).
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ أَنفِقُواْ مِمَّا رَزَقْنَاكُم مِّن قَبْلِ أَن يَأْتِيَ يَوْمٌ لاَّ بَيْعٌ فِيهِ وَ لاَ خُلَّةٌ وَ لاَ شَفَاعَةٌ وَ الْكَافِرُونَ هُمُ الظَّالِمُونَ (بقره/۲۵۴). مَّن يَشْفَعْ شَفَاعَةً حَسَنَةً يَكُن لَّهُ نَصِيبٌ مِّنْهَا وَ مَن يَشْفَعْ شَفَاعَةً سَيِّئَةً يَكُن لَّهُ كِفْلٌ مِّنْهَا وَ كَانَ اللّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ مُّقِيتًا (نساء/۸۵).
[یا بنی‌اسرائیل] وَ اتَّقُواْ يَوْمًا لاَّ تَجْزِي نَفْسٌ عَن نَّفْسٍ شَيْئًا وَ لاَ يُقْبَلُ مِنْهَا شَفَاعَةٌ وَ لاَ يُؤْخَذُ مِنْهَا عَدْلٌ وَ لاَ هُمْ يُنصَرُونَ (بقره/۴۸) وَ اتَّقُواْ يَوْمًا لاَّ تَجْزِي نَفْسٌ عَن نَّفْسٍ شَيْئًا وَ لاَ يُقْبَلُ مِنْهَا عَدْلٌ وَ لاَ تَنفَعُهَا شَفَاعَةٌ وَ لاَ هُمْ يُنصَرُونَ (بقره/۱۲۳).
[قال مومن من اهل قریه] أَ أَتَّخِذُ مِن دُونِهِ (الله) آلِهَةً إِن يُرِدْنِ الرَّحْمَن بِضُرٍّ لاَّ تُغْنِ عَنِّي شَفَاعَتُهُمْ شَيْئًا وَ لاَ يُنقِذُونِ* إِنِّي إِذًا لَّفِي ضَلاَلٍ مُّبِينٍ (یس/۲۳-۲۴).
وَ ذَرِ الَّذِينَ اتَّخَذُواْ دِينَهُمْ لَعِبًا وَ لَهْوًا وَ غَرَّتْهُمُ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا وَ ذَكِّرْ بِهِ (قرآن) أَن تُبْسَلَ نَفْسٌ بِمَا كَسَبَتْ لَيْسَ لَهَا مِن دُونِ اللّهِ وَلِيٌّ وَ لاَ شَفِيعٌ وَ إِن تَعْدِلْ كُلَّ عَدْلٍ … (انعام/۷۰) وَ أَنذِرْ بِهِ (القرآن) الَّذِينَ يَخَافُونَ أَن يُحْشَرُواْ إِلَى رَبِّهِمْ لَيْسَ لَهُم مِّن دُونِهِ وَلِيٌّ وَ لاَ شَفِيعٌ لَّعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ (انعام/۵۱).
وَ يَعْبُدُونَ [المشرکون] مِن دُونِ اللّهِ مَا لاَ يَضُرُّهُمْ وَ لاَ يَنفَعُهُمْ وَ يَقُولُونَ هَؤُلاء شُفَعَاؤُنَا عِندَ اللّهِ قُلْ أَتُنَبِّئُونَ اللّهَ بِمَا لاَ يَعْلَمُ فِي السَّمَاوَاتِ وَ لاَ فِي الأَرْضِ سُبْحَانَهُ وَ تَعَالَى عَمَّا يُشْرِكُونَ (یونس/۱۸) أَمِ اتَّخَذُوا مِن دُونِ اللَّهِ شُفَعَاء قُلْ أَوَلَوْ كَانُوا لَا يَمْلِكُونَ شَيْئًا وَ لَا يَعْقِلُونَ (زمر/۴۳)؟ |