روزه، خودداری از خوردن و آشامیدن و سایر اموری که منع شده است از طلوع صبح تا غروب آفتاب به قصد عبادت، این مفهوم از مادّه «ص و م» ۱۳ بار و با واژه «سائح» ۲ بار آمده است.
چکیده: روزه بر شما واجب شد، همانگونه که بر کسانی که پیش از شما بودند، واجب شده بود. شاید تقوا پیشه کنید. هر کس ماه رمضان را درک کند، باید آن را روزه بگیرد. در شبهای روزه، بخورید و بیاشامید و روزه را تا شب به اتمام برسانید. در شبهای روزه، مباشرت با زنان حلال شده است. کسی که بیمار است یا در سفر است، باید روزهای دیگری را روزه بگیرد. بر کسانی که روزه طاقتفرسا است، باید به عوض آن، به فقیر خوراک بدهند. هر کس از شما بیمار است یا در سر خود، ناراحتی دارد و ناچار شود در احرام سر بتراشد، باید به عوض آن روزه بگیرد. کفّاره کشتن شکار به عمد در حال احرام و سوگند خوردن از روی اراده، روزه گرفتن است. هر کس مومنی را به اشتباه کشت و کسانی که زنان خود را ظهار میکنند سپس پشیمان میشوند، باید روزه بگیرند. مومنان همان روزهداران هستند. خدا برای روزهداران آمرزش و پاداشی بزرگ آماده کرده است. ای کسانی که ایمان آوردهاید، روزه بر شما مقرّر شده است همانگونه که بر کسانی که پیش از شما بودند، مقرّر شده بود. شاید تقوا، پیشه کنید (بقره/۱۸۳). هر کس از شما، ماه رمضان را درک کند، باید آن را روزه بگیرد و کسی که بیمار یا در سفر است، تعدادی از روزهای دیگر [را روزه بگیرد]. خدا برای شما آسانی میخواهد. او برای شما دشواری نمیخواهد تا شماره را کامل کنید. خدا را برای اینکه شما را هدایت کرده است، بزرگ دارید شاید شما شکرگزاری کنید (بقره/۱۸۵). [روزه در] روزهای معدودی [بر شما مقرّر شده است]. هر کس از شما بیمار یا در سفر باشد، تعدادی از روزهای دیگر [را روزه بگیرد]. بر کسانی که طاقتفرسا است، عوض آن، خوراک دادن به بینوایی است. هر کس به میل خود کار خوبی کند پس برای او بهتر است و اینکه روزه بگیرید برای شما بهتر است، اگر میدانستید (بقره/۱۸۴). در شبهای روزه نزدیکی با زنانتان بر شما حلال شده است. آنان برای شما لباسی هستند و شما برای آنان لباسی هستید. خدا میدانست که شما به خود خیانت میکردید پس توبه شما را پذیرفت و شما را بخشید. [در شبهای روزه] با آنان مباشرت کنید و آنچه خدا برای شما مقرّر کرده است، طلب کنید. بخورید و بیاشامید تا رشته سپید بامداد از رشته سیاه [شب] بر شما آشکار شود سپس روزه را تا شب به اتمام رسانید. در حالیکه در مساجد معتکف هستید با زنان مباشرت نکنید. این حدود خدا است پس به آن نزدیک نشوید. اینگونه خدا آیات خود را برای مردم بیان میکند باشد که تقوا پیشه کنند (بقره/۱۸۷). برای خدا حج و عمره را به پایان رسانید. اگر [به علت موانعی] بازداشته شدید، آنچه از قربانی میّسر است [قربانی کنید] و تا قربانی به قربانگاه نرسیده است، سر خود را نتراشید پس هر کس از شما بیمار است یا در سر ناراحتی داشته باشد [و ناچار شود در احرام سر بتراشد] پس به عوض [آن] باید روزهای بگیرد یا صدقهای بدهد یا قربانی بکند. چون ایمنی یافتید پس هر کس از عمره به حج پرداخت، آنچه از قربانی میسّر است [قربانی کند]. آن کس که نیافت، در هنگام حج، سه روز، روزه [بگیرد] و چون برگشتید، هفت [روزِ دیگر روزه بگیرد] این ده [روز] تمام است. این برای کسی است که خانوادهاش ساکن مسجدالحرام نباشد. تقوای الهی پیشه کنید. بدانید که خدا سختکیفر است (بقره/۱۹۶). ای کسانی که ایمان آوردهاید، در حالیکه مُحرِم هستید، شکار را نکشید. هر کس از شما به عمد آن را بکشد، مانند آنچه از چهارپایان کشته است، جزایش است که دو تن عادل از میان شما به آن حکم کنند و به صورت قربانی به کعبه برسد یا کفّاره [آن] خوراک دادن به مستمندان یا معادل آن، روزه گرفتن است تا سرانجامِ کار خود را بچشد. خدا از آنچه در، گذشته واقع شده، عفو کرده است. هر کس تکرار کند، خدا از او انتقام میگیرد. خدا شکستناپذیر صاحب انتقام است (مائده/۹۵). سزاوار نیست هیچ مومنی به اشتباه مومنی را بکشد. هر کس مومنی را به اشتباه کشت، باید یک برده مومن آزاد کند … هر کس [بردهای] نیافت باید دو ماه پیاپی روزه بگیرد که این توبهای از جانب خدا است. خدا همواره دانای حکیم است (نساء/۹۲). خدا شما را به سوگندهای بیهودهتان مؤاخذه نمیکند ولی به سوگندهایی که [از روی اراده] میخورید، مؤاخذه میکند. کفّاره آن، خوراکدادن به ده مستمند است، از غذاهای متوسّطی که به خانواده خود میخورانید یا پوشاندن آنان یا آزاد کردن بردهای پس هر کس نیافت، سه روز، روزه بگیرد. این کفّاره سوگندهای شما است، هنگامی که سوگند میخورید [و میشکنید]. سوگندهای خود را حفظ کنید. اینگونه خدا آیات خود را برای شما بیان میکند، باشد که سپاس گزارید (مائده/۸۹). کسانی که زنان خود را ظهار میکنند سپس از آنچه گفتهاند، پشیمان میشوند، پس [باید] پیش از آن که آمیزش کنند، بردهای را آزاد کنند. این است که بدان پند داده مى شوید و خدا به آنچه انجام مى دهید، آگاه است. پس هر کس نیافت، باید پیش از آمیزش، دو ماه پیاپی روزه بگیرد. هر کس نتواند، باید شصت مستمند را خوراک دهد. این برای آن است که به خدا و فرستاده او ایمان بیاورید. این حدود خدا است (مجادله/۳-۴). [مومنان] همان توبهکنندگان، عبادتکنندگان، سپاسگزاران، روزهداران، رکوعکنندگان، سجدهکنندگان، امرکنندگان به کارهای پسندیده، بازدارندگان از کارهای ناپسند و پاسداران مقرّرات خدا هستند. مومنان را بشارت ده (توبه/۱۱۲). بهراستی خدا برای مردان و زنان مسلمان و … روزهدار، پاکدامن و مردان و زنانی که خدا را فراوان یاد میکنند، آمرزش و پاداشی بزرگ آماده کرده است (احزاب/۳۵). اگر [پیامبر] شما (دو زن) را طلاق دهد، امید است که پروردگار او، همسرانی بهتر از شما، مسلمانِ مومنِ فرمانبردارِ توبهکارِ عابدِ روزهدارِ بیوه و دوشیزه به او عوض دهد (تحریم/۵). [به مریم، ندا داده شد:] بخور و بنوش و چشم روشن دار. پس اگر کسی از آدمیان را دیدی، بگو، من برای رحمان، روزه نذر کردهام و امروز هرگز با انسانی سخن نمیگویم (مریم/۲۶). |
الصّوم
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ (بقره/۱۸۳) مَن شَهِدَ مِنكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ وَ مَن كَانَ مَرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِّنْ أَيَّامٍ أُخَرَ يُرِيدُ اللّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَ لاَ يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ وَ لِتُكْمِلُواْ الْعِدَّةَ وَ لِتُكَبِّرُواْ اللّهَ عَلَى مَا هَدَاكُمْ وَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ (بقره/۱۸۵) أَيَّامًا مَّعْدُودَاتٍ فَمَن كَانَ مِنكُم مَّرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِّنْ أَيَّامٍ أُخَرَ وَعَلَى الَّذِينَ يُطِيقُونَهُ فِدْيَةٌ طَعَامُ مِسْكِينٍ فَمَن تَطَوَّعَ خَيْرًا فَهُوَ خَيْرٌ لَّهُ وَ أَن تَصُومُواْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ (بقره/۱۸۴) أُحِلَّ لَكُمْ لَيْلَةَ الصِّيَامِ الرَّفَثُ إِلَى نِسَآئِكُمْ هُنَّ لِبَاسٌ لَّكُمْ وَ أَنتُمْ لِبَاسٌ لَّهُنَّ عَلِمَ اللّهُ أَنَّكُمْ كُنتُمْ تَخْتانُونَ أَنفُسَكُمْ فَتَابَ عَلَيْكُمْ وَ عَفَا عَنكُمْ فَالآنَ بَاشِرُوهُنَّ وَ ابْتَغُواْ مَا كَتَبَ اللّهُ لَكُمْ وَكُلُواْ وَ اشْرَبُواْ حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَكُمُ الْخَيْطُ الأَبْيَضُ مِنَ الْخَيْطِ الأَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ ثُمَّ أَتِمُّواْ الصِّيَامَ إِلَى الَّليْلِ وَ لاَ تُبَاشِرُوهُنَّ وَ أَنتُمْ عَاكِفُونَ فِي الْمَسَاجِدِ تِلْكَ حُدُودُ اللّهِ فَلاَ تَقْرَبُوهَا كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللّهُ آيَاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ (بقره/۱۸۷) وَ أَتِمُّواْ الْحَجَّ وَ الْعُمْرَةَ لِلّهِ فَإِنْ أُحْصِرْتُمْ فَمَا اسْتَيْسَرَ مِنَ الْهَدْيِ وَ لاَ تَحْلِقُواْ رُؤُوسَكُمْ حَتَّى يَبْلُغَ الْهَدْيُ مَحِلَّهُ فَمَن كَانَ مِنكُم مَّرِيضًا أَوْ بِهِ أَذًى مِّن رَّأْسِهِ فَفِدْيَةٌ مِّن صِيَامٍ أَوْ صَدَقَةٍ أَوْ نُسُكٍ فَإِذَا أَمِنتُمْ فَمَن تَمَتَّعَ بِالْعُمْرَةِ إِلَى الْحَجِّ فَمَا اسْتَيْسَرَ مِنَ الْهَدْيِ فَمَن لَّمْ يَجِدْ فَصِيَامُ ثَلاثَةِ أَيَّامٍ فِي الْحَجِّ وَ سَبْعَةٍ إِذَا رَجَعْتُمْ تِلْكَ عَشَرَةٌ كَامِلَةٌ ذَلِكَ لِمَن لَّمْ يَكُنْ أَهْلُهُ حَاضِرِي الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَ اتَّقُواْ اللّهَ وَ اعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ (بقره/۱۹۶) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَقْتُلُواْ الصَّيْدَ وَ أَنتُمْ حُرُمٌ وَ مَن قَتَلَهُ مِنكُم مُّتَعَمِّدًا فَجَزَاء مِّثْلُ مَا قَتَلَ مِنَ النَّعَمِ يَحْكُمُ بِهِ ذَوَا عَدْلٍ مِّنكُمْ هَدْيًا بَالِغَ الْكَعْبَةِ أَوْ كَفَّارَةٌ طَعَامُ مَسَاكِينَ أَو عَدْلُ ذَلِكَ صِيَامًا لِّيَذُوقَ وَبَالَ أَمْرِهِ عَفَا اللّهُ عَمَّا سَلَف وَ مَنْ عَادَ فَيَنتَقِمُ اللّهُ مِنْهُ وَ اللّهُ عَزِيزٌ ذُو انْتِقَامٍ (مائده/۹۵) وَ مَا كَانَ لِمُؤْمِنٍ أَن يَقْتُلَ مُؤْمِنًا إِلاَّ خَطَئًا وَ مَن قَتَلَ مُؤْمِنًا خَطَئًا فَتَحْرِيرُ رَقَبَةٍ مُّؤْمِنَةٍ … فَمَن لَّمْ يَجِدْ فَصِيَامُ شَهْرَيْنِ مُتَتَابِعَيْنِ تَوْبَةً مِّنَ اللّهِ وَ كَانَ اللّهُ عَلِيمًا حَكِيمًا (نساء/۹۲) لاَ يُؤَاخِذُكُمُ اللّهُ بِاللَّغْوِ فِي أَيْمَانِكُمْ وَ لَكِن يُؤَاخِذُكُم بِمَا عَقَّدتُّمُ الأَيْمَانَ فَكَفَّارَتُهُ إِطْعَامُ عَشَرَةِ مَسَاكِينَ مِنْ أَوْسَطِ مَا تُطْعِمُونَ أَهْلِيكُمْ أَوْ كِسْوَتُهُمْ أَوْ تَحْرِيرُ رَقَبَةٍ فَمَن لَّمْ يَجِدْ فَصِيَامُ ثَلاَثَةِ أَيَّامٍ ذَلِكَ كَفَّارَةُ أَيْمَانِكُمْ إِذَا حَلَفْتُمْ وَ احْفَظُواْ أَيْمَانَكُمْ كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللّهُ لَكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ (مائده/۸۹) وَ الَّذِينَ يُظَاهِرُونَ مِن نِّسَائِهِمْ ثُمَّ يَعُودُونَ لِمَا قَالُوا فَتَحْرِيرُ رَقَبَةٍ مِّن قَبْلِ أَن يَتَمَاسَّا ذَلِكُمْ تُوعَظُونَ بِهِ وَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ* فَمَن لَّمْ يَجِدْ فَصِيَامُ شَهْرَيْنِ مُتَتَابِعَيْنِ مِن قَبْلِ أَن يَتَمَاسَّا فَمَن لَّمْ يَسْتَطِعْ فَإِطْعَامُ سِتِّينَ مِسْكِينًا ذَلِكَ لِتُؤْمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ (مجادله/۳-۴) [المومنون] التَّائِبُونَ الْعَابِدُونَ الْحَامِدُونَ السَّائِحُونَ الرَّاكِعُونَ السَّاجِدونَ الآمِرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّاهُونَ عَنِ الْمُنكَرِ وَ الْحَافِظُونَ لِحُدُودِ اللّهِ وَ بَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ (توبه/۱۱۲) إِنَّ الْمُسْلِمِينَ وَ الْمُسْلِمَاتِ … الصَّائِمِينَ وَ الصَّائِمَاتِ وَ الْحَافِظِينَ فُرُوجَهُمْ وَ الْحَافظَاتِ وَ الذَّاكِرِينَ اللَّهَ كَثِيرًا وَ الذَّاكِرَاتِ أَعَدَّ اللَّهُ لَهُم مَّغْفِرَةً وَ أَجْرًا عَظِيمًا (احزاب/۳۵) عَسَى رَبُّهُ إِن طَلَّقَكُنَّ أَن يُبْدِلَهُ أَزْوَاجًا خَيْرًا مِّنكُنَّ مُسْلِمَاتٍ مُّؤْمِنَاتٍ قَانِتَاتٍ تَائِبَاتٍ عَابِدَاتٍ سَائِحَاتٍ ثَيِّبَاتٍ وَ أَبْكَارًا (تحریم/۵)
[نادی مریم] فَكُلِي وَ اشْرَبِي وَ قَرِّي عَيْنًا فَإِمَّا تَرَيِنَّ مِنَ الْبَشَرِ أَحَدًا فَقُولِي إِنِّي نَذَرْتُ لِلرَّحْمَنِ صَوْمًا فَلَنْ أُكَلِّمَ الْيَوْمَ إِنسِيًّا (مریم/۲۶) |