خانۀ خدا، این مفهوم، با واژۀ بَیت ۸ بار، بَیتَ‌الحرام ۲ بار، کَعبَه ۲ بار، بَیتِ‌العتیق ۲ بار، بَیتُک المُحَرَّم ۱ بار آمده است.

چکیده: خانۀ خدا اولین خانه‌ای است که برای هدایت مردم نهاده شده است و مایۀ قوام آنهاست. خدا جای خانه را برای ابراهیم معیّن کرد. ابراهیم و اسماعیل پایه‌های آن را بالا بردند و آن را برای عبادت‌کنندگان پاکیزه نمودند.

در حقیقت نخستین خانه‌ای که برای مردم نهاده شده، همان است که در مکّه است و با برکت و برای هدایت جهانیان است. در آن نشانه‌هایی روشن است: مقام ابراهیم. هر کس در آن درآید، در امان است. حقّ خدا بر مردم است که قصد آن خانه کنند. [البته برای] کسی که بتواند به آن راه یابد. هر که کفر ورزد یقیناً خدا از جهانیان بی‌نیاز است (آل‌عمران/۹۶-۹۷).

[ابراهیم گفت:] پروردگارا، من [یکی از] فرزندانم را در درّه‌ای بی‌کشت نزد خانۀ محترم تو سکونت دادم تا نماز را به پا دارند. پس دل‌هایِ برخی از مردم را به سوی آنان گرایش بده و آنان را از نعمت‌ها، روزی ده. باشد که سپاسگزاری کنند (ابراهیم/۳۷). چون برای ابراهیم جایِ خانه را معیّن کردیم [فرمودیم:] چیزی را با من شریک نگردان و خانه‌ام را برای طواف‌کنندگان، قیام‌کنندگان، رکوع‌کنندگان و سجده‌کنندگان پاکیزه کن (حج/۲۶). چون خانۀ [کعبه] را برای مردم محلّ اجتماع و [جایِ] امنی قرار دادیم [فرمودیم:] در مقام ابراهیم نمازگاهی برای خود اختیار کنید و به ابراهیم و اسماعیل فرمان دادیم که خانۀ مرا برای طواف‌کنندگان، معتکفان، رکوع و سجودکنندگان، پاکیزه کنید. ابراهیم گفت: پروردگارا، این [مکان] را شهر امنی قرار بده و مردم آن را، هر کس از آنان که به خدا و روز بازپسین ایمان بیاورد، از نعمت‌ها روزی بخش. فرمود: آن‌که کافر شود، اندکی او را برخوردار می‌کنم سپس او را به سوی عذاب می‌کشانم. چه بد سرنوشتی است (بقره/۱۲۵-۱۲۶). هنگامی که ابراهیم و اسماعیل، پایه‌هایِ خانۀ [کعبه] را بالا می‌بردند [می‌گفتند:] پروردگارا، از ما بپذیر. در حقیقت تو شنوای دانایی. پروردگارا، مارا تسلیم فرمانِ خود گردان  و از نسل ما امّتی فرمانبردارِ خویش پدیدآور. آدابِ عبادی ما را به ما نشان بده و بر ما ببخش.  بی‌تردید تویی توبه‌پذیرِ مهربان. پروردگارا، در میان آنها پیامبری از خودشان برانگیز تا آیاتِ تو را بر آنان بخواند و به آنها کتاب و حکمت بیاموزد و آنان را تزکیه کند. به راستی تو شکست‌ناپذیر حکیم هستی (بقره/۱۲۷-۱۲۹).

[مردم] باید آلودگی‌های خود را بزدایند و به نذرهای خود وفا کنند و بر گِرد خانۀ کهن طواف نمایند (حج/۲۹). خداوند، کعبه، بیت‌الحرام، ماه حرام، قربانیهای بی‌نشان و نشاندار را وسیلۀ به پا داشتنِ [مصالحِ] مردم قرار داده است. این برای آن است که بدانید خدا آن‌چه  در آسمانها و آن‌چه در زمین است را می‌داند و خدا بر هر چیزی دانا است (مائده/۹۷). در حقیقت، صفا و مروه از شعائر خدا است پس هر کس حج خانۀ [خدا] کند یا عمره به جا آورد بر او گناهی نیست که میان آن دو سعی به جای آورد. هر کس با میل و رغبت کار نیکی کند مسلماً خدا حق‌شناس و دانا است (بقره/۱۵۸). ای کسانی که ایمان آورده‌اید، حرمت شعائر خدا، ماه حرام، قربانی بی‌نشان، قربانی‌های نشان‌دار و راهیانِ بیت‌الحرام را که فضل و خشنودی پروردگارِ خود را می‌طلبند، نگه دارید (مائده/۲). در حالی که مُحرم هستید شکار را نکشید. هر کس از شما از روی عمد آن را بکشد، باید نظیر آن چه کشته است از چهارپایان کفّاره‌ای بدهد که [معادل بودن] آن را دو نفر عادل از میان شما تصدیق کنند و به صورت قربانی به کعبه برسد (مائده/۹۵).  برای شما در آن [دام‌ها] تا مدّتی معیّن سودهایی است سپس جایگاه [قربانی] آنها در خانۀ کهن است (حج/۳۳). نماز آنها (کافران) در خانۀ [خدا] جز سوت کشیدن و کف زدن نبود پس به [سزای] آن که کفر ورزیدید عذاب را بچشید (انفال/۳۵). برای الفت داشتن قریش. الفت آنها به کوچِ زمستانی و تابستانی پس باید پروردگارِ این خانه را بپرستند (قریش/۱-۳).