حدود الهی

حدود الهی، مقرّرات الهی، این مفهوم با واژه حدود ۱۴ بار آمده است.

چکیده: قواعد ارث، روزه، اعتکاف و طلاق حدود الهی هستند که بیشتر به مسائل مربوط به زنان برمی‌گردد. هر کس از حدود الهی تجاوز کند، عذاب خواهد داشت.

خدا به شما دربارۀ فرزندانتان سفارش مى‏کند. سهم پسر چون سهم دو دختر است. اگر [همۀ ورثه]، دختر [و] از دو تن بیشتر باشند، سهم آنان دوسوم ماترک است و اگر [دخترى که ارث مى‏برد] یکى باشد نیمى از میراث از آن اوست. براى هر یک از پدر و مادر میت یک‌ششمِ ماترک است. این در صورتى است که میت فرزندى داشته باشد. ولى اگر فرزندى نداشته باشد و [تنها] پدر و مادرش از او ارث برند، براى مادر او یک‌سوم است [و بقیه را پدر مى‏برد]. اگر او (میت) برادرانى داشته باشد مادرش یک‌ششم مى‏برد [البته همه این‌ها] پس از انجام وصیتى است که به آن سفارش کرده یا پرداخت بدهی است. شما نمى‌دانید پدران و فرزندانتان، کدام یک براى شما سودمندتر هستند. این فرضى از جانب خدا است. بی‌گمان خدا داناى حکیم است. نیمى از میراث زنانتان از آنِ شما است اگر آنان فرزندى نداشته باشند. اگر فرزندى داشته باشند، یک‌چهارم ماترک آنان از آن شماست. البته پس از انجام وصیتى که به آن سفارش کرده‏اند یا پرداخت بدهی که داشته‌اند. یک‌چهارم از میراث شما براى آنان است، اگر شما فرزندى نداشته باشید. اگر فرزندى داشته باشید، یک‌هشتم از میراث شما برای ایشان (زنان) خواهد بود، البته پس از انجام وصیتى که به آن سفارش کرده‏اید یا پرداخت بدهی که داشته‌اید. اگر مرد یا زنى که از او ارث مى‏برند کلاله [بى‏فرزند و بى‏پدر و مادر] باشد و براى او برادر یا خواهرى باشد پس براى هر یک از آن دو یک‌ششمِ ماترک است. اگر آنان بیش از این باشند، در یک‌سوم [ماترک] مشارکت دارند [البته] پس از انجام وصیتى که بدان سفارش شده یا پرداخت بدهی [به شرط آنکه از این طریق] زیانى [به ورثه] نرساند. این سفارش خدا است. خدا داناى بردبار است. این‌ها حدود خدا است (نساء/۱۱-۱۳). در شب‌هاى روزه نزدیکی با زنانتان بر شما حلال گردیده است. آنان براى شما لباسى هستند و شما براى آنان لباسى هستید. خدا مى‏دانست که شما به خود خیانت مى‏کنید پس توبه شما را پذیرفت و از شما درگذشت. پس اکنون [در شب‌هاى ماه رمضان مى‏توانید] با آنان همخوابگى کنید. آنچه را خدا براى شما مقرر داشته طلب کنید. بخورید و بیاشامید تا رشته سپید بامداد از رشته سیاه شب بر شما نمودار شود،سپس روزه را تا فرا رسیدن شب به اتمام رسانید. در حالى که در مساجد معتکف هستید با زنان درنیامیزید. این ‏حدود الهى است پس [به قصد گناه] به آن نزدیک نشوید. این‌گونه خداوند آیات خود را براى مردم بیان مى‏کند باشد که پروا پیشه کنند (بقره/۱۸۷).  زنان طلاق داده شده، باید مدّت سه پاکى انتظار کشند. اگر به خدا و روز بازپسین ایمان دارند، براى آنان روا نیست آنچه را خدا در رحم آنان آفریده پوشیده دارند. اگر سر آشتى دارند شوهرانشان به بازآوردن آنان در این [مدّت] سزاوارتر هستند. برای این زنان به طور شایسته [حقوقی] است مانند آنچه از [تکالیف] بر عهدۀ آنهاست و مردان بر آنان برترى دارند. خدا توانا و حکیم است. طلاق [رجعى] دو بار است. پس از آن، یا به نیکی نگاه داشتن یا به شایستگى آزاد کردن است. براى شما روا نیست که از آن‌چه به آنان داده‏اید چیزى بازستانید مگر آن‌که [طرفین] در به پا داشتن حدود خدا بیمناک باشند. پس اگر بیم دارید که آن دو حدود خدا را برپاى نمى‏دارند در آن‌چه زن براى [آزاد کردن خود] فدیه دهد گناهى بر آن دو نیست. این است حدود الهى، پس، از آن تجاوز نکنید. کسانى که از حدود الهى تجاوز کنند آنان همان ستمکاران هستند. اگر [شوهر بار سوم] زن را طلاق داد، پس از آن، دیگر [آن زن] براى او حلال نیست تا این‌که با شوهرى غیر از او ازدواج کند پس اگر [شوهر دوم] وى را طلاق داد و دانستند که  حدود الهی  را به پا خواهند داشت، گناهى بر آن دو نیست که به یکدیگر بازگردند. اینها حدود الهى است که خدا براى قومى که مى‏دانند بیان مى‏کند (بقره/۲۲۸-۲۳۰). ای پیامبر، چون زنان را طلاق دهید، [در زمان بندی] عدهّ آنان طلاقشان دهید. حساب عدهّ را نگاه دارید و از خدا پروردگارتان بترسید. آنان را  از خانه‌هاشان بیرون نکنید و بیرون نروند مگر آن‌که مرتکب کار زشت آشکاری شده باشند. این حدود الهی است. هر کس از حدودِ خدا [پا] فراتر نهد، قطعاً به خود ستم کرده است. تو نمى‏دانى شاید خدا پس از این پیشامدى پدید آورد (طلاق/۱). کسانى که زنان خود را ظهار مى‏کنند سپس از آنچه گفته‏اند پشیمان مى‏شوند، باید پیش از آن‌که با یکدیگر همخوابگى کنند، بنده‏اى را آزاد گردانند. این [حکمى] است که به آن پند داده مى‏شوید. خدا به آ‌ن‌چه انجام مى‏دهید آگاه است. آن که [بر آزادکردن بنده] دسترسى ندارد باید پیش از آمیزش، دو ماه پیاپى روزه بدارد و هر کس نتواند باید شصت بینوا را خوراک دهد. این [حکم] براى آن است که به خدا و فرستادۀ او ایمان بیاورید. این‌ها حدود خدا است. برای کافران عذابى پردرد است (مجادله/۳-۴). هر کس از خدا و پیامبر او اطاعت کند، او را به باغ‌هایى درآورد که از زیر [درختان] آن نهرها روان است. در آن جاودان هستند. این همان کامیابى بزرگ است. هر کس خدا و پیامبر او را نافرمانی کند و از حدود خدا تجاوز کند او را در آتشی درآورد. جاودانه در آن خواهد بود و برای او عذاب خفّت‌آوری است (نساء/۱۱-۱۳). مومنان همان توبه‏کنندگان، پرستندگان، سپاس‌گزاران، روزه‏داران، رکوع‏کنندگان، سجده‏کنندگان، امرکنندگان به کارهاى پسندیده، بازدارندگان از منکر و پاسداران حدود الهی هستند. مومنان را بشارت ده (توبه/۱۱۲).

بادیه‏نشینان عرب در کفر و نفاق سخت‏تر هستند. آنان به این‌که حدودِ آن‌چه را خدا بر فرستادۀ خود نازل کرده ندانند، سزاوارترند. خدا داناى حکیم است (توبه/۹۷).