تقوا، پاکی باطنی، این مفهوم از مادّۀ « و ق ی» ۱۶۲ بار آمده است.
چکیده: خداوند تقوا و پلیدکاری را در درون انسان نهاده است و ارسال رسل باعث تقویت تقوا است. خداوند مکرراً توصیه به تقواپیشگی می‌کند. پرستش خداوند، پیروی از راه راست خدا، پیروی از قرآن و عمل به آیات آن از جمله عواملی است که باعث به دست آوردن تقوا و افزودن آن است. قبولی اعمال به تقوا است و افراد با تقوا را خداوند پاداش عظیم خواهد داد.
خداوند بدکاری و تقوای نفس آدمی را به او الهام کرد (شمس/۸). خداوند بر آن نیست که گروهی را پس از آن‌که هدایت کرد، گمراه بگذارد مگر آن‌که چیزی که باید از آن پرهیز کنند را بر آنها بیان کرده باشد (توبه/۱۱۵).
خداوند سزاوار پروا داشتن است (مدثّر/۵۶).
ای فرزندان آدم، … بهترین جامه تقوا است (اعراف/۲۶). فرجام [نیک] برای تقوا است (طه/۱۳۲). هر کار نیکی که انجام دهید، خدا آن را می‌داند. برای خود توشه برگیرید زیرا در حقیقت بهترین توشه تقوا است (بقره/۱۹۷).
هر کس شعائر خدا را بزرگ دارد، در حقیقت از تقوای دل‌هاست (حج/۳۲). گذشت کردن شما به تقوا نزدیکتر است (بقره/۲۳۷). دادگری کنید زیرا به تقوا نزدیکتر است (مائده/۸).
در نیکوکاری و تقوا با یکدیگر همکاری کنید (مائده/۲). به نیکوکاری و تقوا نجوا کنید (مجادله/۹). خدا را دستاویز سوگندهای خود قرار ندهید تا از نیکوکاری و تقوا و سازش دادن میان مردم [بازایستید] (بقره/۲۲۴).
هر کس به پیمان خود وفا کند و تقوا پیشه کند، بی‌تردید خدا متّقیان را دوست دارد (آل‌عمران/۷۶). اگر سازش کنید و تقوا پیشه کنید، یقیناً خدا آمرزندۀ مهربان است (نساء/۱۲۹). اگر نیکی کنید و تقوا پیشه کنید، قطعاً خدا به آنچه انجام می‌دهید، آگاه است (نساء/۱۲۸).
ای مردم، از پروردگارتان پروا کنید که شما را از یک تن [آدم] آفرید و همسر او را از او [جنس او] خلق کرد و از آن دو، مردان و زنان بسیاری پراکنده کرد. از خدایی که به [نام] او از همدیگر درخواست می‌کنید و در مورد خویشان از خدا پروا کنید که او همواره بر شما نگهبان است (نساء/۱). از خدایی که به او ایمان دارید پروا کنید (مائده/۸۸؛ ممتحنه/۱۱). از خدایی که نزد او محشور می‌شوید، پروا دارید (مائده/۹۶؛ مجادله/۹). از خدا پروا دارید و بدانید که شما به سوی او محشور می‌شوید (بقره/۲۰۳). او فرشتگان را با روح، به فرمان خود بر هرکس از بندگان خود که بخواهد نازل می‌کند تا بیم دهید که معبودی جز من نیست پس از من پروا کنید (نحل/۲).
او به کسانی که پیش از شما به آنان کتاب داده شده و به شما سفارش می‌کند تا از خدا پروا کنید. اگر کفر ورزید، آنچه در آسمان‌ها و زمین است، از آن خداست و خدا بی‌نیازِ ستوده است (نساء/۱۳۱). خدا می‌فرماید: در حقیقت این امت شماست که امتی یگانه است و من پروردگار شما هستم پس از من پروا دارید (مومنون/۵۲).
ای بندگان من که ایمان آورده‌اید، از پروردگارتان پروا دارید. برای آنان که در دنیا خوبی کرده‌اند، نیکی خواهد بود و زمین خدا فراخ است. بی‌تردید شکیبایان پاداش خود را بدون حساب و تمام خواهند یافت (زمر/۱۰). از آنچه خدا روزی شما گردانیده، حلال و پاکیزه بخورید و از آن خدایی که به او ایمان دارید، پروا کنید (مائده/۸۸). به سوی خدا توبه کنید و از او پروا کنید. نماز را برپا دارید و از مشرکان نباشید (روم/۳۱). نماز برپا دارید. از خدا پروا کنید. اوست که به سویش محشور می‌شوید (انعام/۷۲). از خدا پروا دارید و با صادقان باشید (توبه/۱۱۹). از خدا پروا دارید و سخنی استوار گویید (احزاب/۷۰). ای مومنان، از خدا پروا دارید و برای [تقرّب] به سوی او، وسیله بجویید و در راه او جهاد کنید. باشد که رستگار شوید (مائده/۳۵). صبر کنید. ایستادگی ورزید. مرزها را نگهبانی کنید و از خدا پروا کنید. امید که رستگار شوید (آل‌عمران/۲۰۰). از خدا پروا کنید و هر کس باید بنگرد که برای فردای خود از پیش، چه فرستاده است. از خدا پروا دارید. در حقیقت خدا از آنچه می‌کنید، آگاه است (حشر/۱۸). از خدا پروا دارید زیرا خدا سخت‌کیفر است (مائده/۲).
ای خردمندان، از خدا پروا دارید (بقره/۱۹۷). خدا برای کافران عذابی سخت آماده کرده است. پس ای خردمندان که ایمان آورده‌اید، از خدا پروا دارید (طلاق/۱۰). از خدا پروا دارید. باشد که رستگار شوید (مائده/۱۰۰).
خداوند به وسیلۀ بیان کیفرِ زیانکاران، بندگان خود را بیم می‌دهد. ای بندگان من، از من پروا دارید (زمر/۱۶).
از خدا پروا کنید و بدانید خدا به آنچه انجام می‌دهید، بیناست (بقره/۲۳۳). ای مردم، از پروردگار خود پروا کنید زیرا زلزلۀ رستاخیز واقعۀ بزرگی است (حج/۱). ای مردم، از پروردگارتان پروا دارید و از روزی که هیچ پدری به کار فرزند خود نمی‌آید و هیچ فرزندی به کار پدر خود نخواهد آمد، بترسید (لقمان/۳۳). آنچه در آسمان‌ها و زمین است از آن اوست. پرستش همواره از آن اوست پس آیا از غیر خدا پروا می‌کنید (نحل/۵۲)؟
ای مومنان، از فتنه‌ای که چون درگیرد، تنها به ستمکاران شما نمی‌رسد، پروا دارید و بدانید که به راستی خداوند سخت کیفر است (انفال/۲۵).
از روزی که در آن به سوی خدا بازگردانده می‌شوید سپس به هر کس [پاداش] آنچه به دست آورده، تمام داده شود و آنان مورد ستم قرار نگیرند، پروا دارید (بقره/۲۸۱). از آتشی که سوخت آن مردمان و سنگ‌هاست و برای کافران آماده شده است، پروا دارید (بقره/۲۴). از آتشی که برای کافران آماده شده است، پروا دارید (آل‌عمران/۱۳۱).
خدا کسانی را که هدایت یافته‌اند، هرچه بیشتر هدایت کرد و به آنها [توفیق] تقوا داد (محمّد/۱۷).
هرگز گوشت‌ها و خون‌‌های قربانی‌های شما به خدا نخواهد رسید ولی این تقوای شماست که به او می‌رسد (حج/۳۷).
آیا کسی که بنیاد کار خود را بر پایۀ تقوا و خشنودی خدا نهاده، بهتر است یا کسی که بنای خود را بر لب پرتگاهی سست و فرو ریختنی نهاده است و با آن در آتش دوزخ می‌افتد (توبه/۱۰۹)؟
تقوا– مراتب، ای مومنان، از خدا آن‌گونه که حق پروا کردن از اوست، پروا کنید و نمیرید مگر در حالی که تسلیم باشید (آل‌عمران/۱۰۲). به راستی اموال و اولاد شما وسیلۀ آزمون شما هستند پس تا می‌توانید از خدا پروا کنید و … (تغابن/۱۵-۱۶). بر کسانی که ایمان آورده، کارهای شایسته کرده‌اند گناهی در آنچه خورده‌اند، نیست. در صورتی که تقوا پیشه کنند. ایمان آورند و کارهای شایسته کنند. سپس تقوا پیشه کنند و ایمان آورند. آنگاه تقوا پیشه کنند و احسان نمایند. خدا نیکوکاران را دوست دارد (مائده/۹۳).
تقوا– عوامل و ملزومات، ای مردم، پروردگارتان را که شما و کسانی را که پیش از شما بوده‌اند، آفریده است، پرستش کنید. باشد که تقواپیشه گردید (بقره/۲۱). این [قرآن] کتابی مبارک است که خدا آن را نازل کرد. پس از آن پیروی کنید و تقوا پیشه کنید تا مورد رحمت قرار گیرید (انعام/۱۵۵). خداوند آن را قرآنی عربی نازل کرد و در آن از انواع هشدارهای گوناگون آورد. شاید آنان [مردم] راه تقوا پیش گیرند (طه/۱۱۳). قرآنی عربی، بی‌هیچ کژی. باشد که آنان تقوا پیشه کنند (زمر/۲۸). خداوند به پیامبر می‌فرماید: به وسیلۀ این [قرآن]، کسانی را که بیم دارند به سوی پروردگار خود محشور شوند، هشدار ده زیرا غیر از او برای آنها یار و شفیعی نیست. باشد که تقواپیشه شوند (انعام/۵۱). چیزی از حساب ستمکاران بر عهدۀ کسانی که تقواپیشه کرده‌اند نیست. بلکه یادآوری [بر عهدۀ آنها] است. باشد که آنان تقوا پیشه کنند (انعام/۶۹).
[بدانید] این [احکام الهی] راه راست من است پس از آن پیروی کنید و از راه‌های [دیگر] که شما را از راه او پراکنده می‌کند، پیروی نکنید. اینهاست که خدا شما را به آن سفارش کرده است. باشد که تقواپیشه گردید (انعام/۱۵۳). خداوند آیات [احکام] خود را برای مردم بیان می‌کند. باشد که تقواپیشه شوند (بقره/۱۸۷). ای کسانی که ایمان آورده‌اید، روزه بر شما مقرّر شده است همان‌گونه که بر کسانی که پیش از شما بودند، مقرّر شده بود، باشد که تقواپیشه گردید (بقره/۱۸۳). ای خردمندان، در قصاص برای شما حیاتی است. باشد که تقواپیشه گرادید (بقره/۱۷۹).
ای مومنان، نعمت خدا را بر خود و پیمانی را که شما را به انجام آن متعهّد گردانیده، به یاد آورید آنگاه که گفتید: شنیدیم و اطاعت کردیم. تقوای الهی پیشه کنید زیرا خدا به راز دل‌ها آگاه است (مائده/۷). از بسیاری از گمان‌ها بپرهیزید که پاره‌ای از گمان‌ها گناه است و جاسوسی نکنید و بعضی از شما غیبت بعضی نکنند … تقوای الهی پیشه کنید که خدا توبه‌پذیر مهربان است (حجرات/۱۲). در حقیقت مومنان با هم برادر هستند پس میان برادران خود را سازش دهید. تقوای الهی پیشه کنید شاید مورد رحمت قرار گیرید (حجرات/۱۰). ای مومنان، چون با یکدیگر محرمانه گفتگو می‌کنید، به گناه، تعدّی و نافرمانی پیامبر گفتگو نکنید. به نیکوکاری و پرهیزکاری نجوا کنید و از خدایی که نزد او محشور خواهید شد، پروا دارید (مجادله/۹). برای خدا به داد برخیزید. به عدالت شهادت دهید و البته نباید دشمنی گروهی، شما را بر آن دارد که عدالت نکنید. عدالت پیشه کنید که به تقوا نزدیکتر است. تقوای الهی پیشه کنید که خدا به آنچه می‌کنید آگاه است (مائده/۸).
ای مومنان، هر گاه وامی تا سر رسید معیّن میان شما برقرار شد، آن را بنویسید. باید نویسنده‌ای میان شما عادلانه بنویسد و هیچ نویسنده‌ای نباید از نوشتن خودداری کند. همان‌گونه که خدا به او آموخته است. پس باید بنویسد و کسی که بدهکار است باید املا کند و از خدا که پروردگار اوست پروا کند و از آن چیزی نکاهد. اگر بدهکار، سفیه یا ناتوان باشد یا خود نمی‌تواند املا کند، سرپرست او باید عادلانه املا کند و دو تن از مردان شما را به شهادت بگیرید. اگر دو مرد نبودند، یک مرد و دو زن از میان گواهان مورد قبول شما هستند [گواه بگیرید] تا اگر یکی از آن دو فراموش کرد، دیگری به او یادآوری کند. چون گواهان فراخوانده شوند، نباید خودداری ورزند. از نوشتن بدهی چه خرد باشد و چه کلان خسته نشوید تا سررسید آن [فرارسد]. … هرگاه داد و ستد کردید، گواه بگیرید. هیچ نویسنده و شاهدی نباید زیان ببیند و اگر چنین کنید از نافرمانی شما خواهد بود. تقوای الهی پیشه کنید. خدا به شما می‌آموزد و او به هر چیزی داناست. اگر در سفر بودید و نویسنده‌ای نیافتید، وثیقه‌ای بگیرید. اگر برخی از شما، برخی دیگر را امین دانست پس آن که امین دانسته شده است باید امانت را به او بازگرداند و باید از خداوند؛ پروردگار خود؛ پروا کند. شهادت را کتمان نکنید. هر کس آن را کتمان کند، بی‌گمان قلبش گناهکار است (بقره/۲۸۲-۲۸۳). ربا را چندین و چند برابر نخورید و تقوای الهی پیشه کنید. شاید که رستگار شوید (آل‌عمران/۱۳۰). تقوای الهی پیشه کنید و اگر مومن هستید آنچه از ربا باقی مانده است، واگذارید (بقره/۲۷۸).
اگر در سفر، مرگ کسی فرارسید، دو گواه بگیرد و وصیّت کند و آنها سوگند یاد کنند که خیانت نمی‌کنند. اگر روشن شد که آنها [گواهان] خیانت کردند، دو نفر دیگر از میان همان کسانی که دو شاهد اولی، در حق آنان خیانت کردند، جای آن دو را میگیرند و سوگند یاد کنند که گواهی آنها از دو نفر قبلی درست‌تر است. این [به صواب] نزدیکتر است. برای این‌که شهادت را به صورت درست ادا کنند یا بترسند که بعد از سوگند خوردن آنها، سوگند‌هایی جایگزین سوگندهای آنها شود. تقوای الهی پیشه کنید و گوش فرا دهید (مائده/۱۰۶-۱۰۸).
هر کس بر شما تعدّی کرد. همان‌گونه که بر شما تعدّی کرده بر او تعدّی کنید. تقوای الهی پیشه کنید و بدانید خدا با متّقیان است (بقره/۱۹۴).
کسانی را که دین شما را به مسخره و بازی گرفته‌اند، از کسانی که پیش از شما به آنها کتاب داده شده و از کافران، دوستان خود نگیرید. اگر ایمان دارید، تقوای الهی پیشه کنید (مائده/۵۷). غنایم جنگی به خدا و فرستادۀ او اختصاص دارد پس تقوای الهی پیشه کنید و با یکدیگر سازش کنید. اگر ایمان دارید از خدا و پیامبر او اطاعت کنید (انفال/۱). آنچه [از غنایم] پیامبر به شما داد، بگیرید و از آنچه شما را بازداشت، بازایستید. تقوای الهی پیشه کنید زیرا خدا سخت کیفر است (حشر/۷). از آنچه به غنیمت برده‌اید، حلال و پاکیزه بخورید و تقوای الهی پیشه کنید که خدا آمرزندۀ مهربان است (انفال/۶۹). در صورتی که [زنی] از همسران شما به سوی کفار رفت [و کفار مهر مطالبه شما را ندادند] و شما غنیمت یافتید پس به کسانی که همسران آنان رفته‌اند معادل آنچه خرج کرده‌اند، بدهید و از خدایی که به او ایمان دارید پروا دارید (ممتحنه/۱۱).
چیزهای پاکیزه برای شما حلال شده است و [نیز صید] حیوانات شکاری که شما به عنوان مربیان سگ‌های شکاری از آنچه خدا به شما آموخته، به آنها تعلیم داده‌اید، [برای شما حلال شده است]. پس از آنچه آنها برای شما گرفته و نگاه داشته‌اند، بخورید و نام خدا را بر آن ببرید و تقوای الهی پیشه کنید زیرا خدا حسابرسی سریع است (مائده/۴). صید دریا و خوراک آن برای شما حلال شده است تا برای شما و مسافران بهره‌ای باشد و صید بیابان تا زمانی که مُحرم باشید بر شما حرام است. از خدایی که نزد او محشور می‌شوید، پروا کنید (مائده/۹۶). ای کسانی که ایمان آورده‌اید، حرمت شعائر خدا، ماه حرام، قربانی بی‌نشان، قربانی نشاندار و راهیان بیت‌الحرام را که فضل و خشنودی پروردگار خود را می‌طلبند، نگه دارید. چون از احرام بیرون آمدید، شکار کنید و البته نباید کینه‌توزی گروهی که شما را از مسجدالحرام بازداشتند، شما را به تعدّی وادارد. در نیکوکاری و تقوی با همدیگر همکاری کنید و در گناه و تعدّی دستیار هم نشوید و از خدا پروا دارید زیرا خدا سخت کیفر است (مائده/۲).
برای خدا حج و عمره را به پایان رسانید و اگر [به دلیلی] بازداشته شدید، آنچه از قربانی میسّر است [قربانی کنید] و تا قربانی به قربانگاه نرسیده سر خود را نتراشید. هر کس از شما بیمار باشد یا در سر ناراحتی داشته باشد [و ناچار شود در احرام سر بتراشد] به کفّارۀ آن، روزه بگیرید یا صدقه‌ای دهد یا قربانی بکند. چون ایمنی یافتید، هر کس از عمره به حج پرداخت، آنچه از قربانی میسّر است، [قربانی کند] و آن کس که قربانی نیافت در هنگام حج سه روز، روزه بدارد و چون برگشتید هفت [روز دیگر روزه بگیرید که] این ده روز تمام است. این [حج] برای کسی است که اهل مسجدالحرام نباشد. تقوای الهی پیشه کنید و بدانید خدا سخت کیفر است (بقره/۱۹۶). خدا را در روزهای معیّن یاد کنید. هر کس شتاب کند و [اعمال را] در دو روز [انجام دهد] گناهی بر او نیست و هر که تاخیر کند [اعمال را در سه روز انجام دهد] گناهی بر او نیست. [این اختیار] برای کسی است که [از مُحرّمات] پرهیز کرده باشد. تقوای الهی پیشه کنید و بدانید که به سوی او محشور می‌شوید (بقره/۲۰۳). نیکی آن نیست که [به هنگام احرام حج] از پشت خانه‌ها درآیید بلکه نیکی آن است که کسی تقوا پیشه کند. به خانه‌ها از در آنها وارد شوید و تقوای الهی پیشه کنید شاید رستگار گردید (بقره/۱۸۹).
زنان کشتزار شما هستند پس از هر جا که خواستید به کشتزار خود درآیید. برای خود [توشۀ نیک] پیش فرستید و تقوای الهی پیشه کنید و بدانید او را دیدار خواهید کرد (بقره/۲۲۳). مادران فرزندان خود را دو سال تمام شیر دهند. این برای کسی است که بخواهد دوران شیرخوارگی را تکمیل کند. خوراک و پوشاک آنها به طور شایسته بر عهدۀ پدر است. هیچ کس جز به قدر توانش مکلّف نمی‌شود. هیچ مادری نباید به سبب فرزند خود زیان ببیند و هیچ پدری نباید به خاطر فرزند خود [زیان ببیند]. مانند همین بر عهدۀ وارث نیز هست پس اگر [پدر و مادر] بخواهند با رضایت و مشورت یکدیگر کودک را از شیر بازگیرند، گناهی بر آن دو نیست. اگر خواستید برای فرزندان خود دایه بگیرید بر شما گناهی نیست به شرط آن که چیزی را که پرداخت آن را بر عهده گرفته‌اید به طور شایسته بپردازید. تقوای الهی پیشه کنید و بدانید که خدا به آنچه انجام می‌دهید، بیناست (بقره/۲۳۳). آنان که اگر فرزندان ناتوانی از خود برجای بگذارند بر [آیندۀ] آنان بیم دارند باید [از ستم بر یتیمان مردم نیز] بترسند پس باید تقوای الهی پیشه کنند و سخنی راست و استوار بگویند (نساء/۹).
اگر زنی از شوهر خود بیم ناسازگاری یا رویگردانی داشته باشد، بر آن دو گناهی نیست که از راه صلح با یکدیگر به آشتی گرایند زیرا سازش بهتر است و بخل در نفوس حضور دارد. اگر نیکی کنید و تقوی پیشه کنید، قطعاً خدا به آنچه انجام می‌دهید، آگاه است. هرگز نمی‌توانید میان زنان خود به عدالت رفتار کنید. هر چند بکوشید پس [به یک طرف] یکسره تمایل نورزید و دیگری را بلاتکلیف رها کنید. اگر سازش کنید و تقوا پیشه کنید، بی‌شک خدا آمرزندۀ مهربان است (نساء/۱۲۸-۱۲۹). چون زنان را طلاق دادید، در زمان عدّۀ آنها طلاق دهید و حساب عدّه را نگه دارید و از خدا، پروردگارتان پروا کنید. آنان را از خانه‌هایشان بیرون نکنید و بیرون نروند … (طلاق/۱). اگر پیش از این‌که با زنان نزدیکی کنید، آنان را طلاق دادید، در حالی که برای آنان مهری معیّن کرده‌اید، پس نصف آنچه را تعیین کرده‌اید [بدهید]. مگر این‌که آنان خود ببخشند یا کسی که پیوند ازدواج به دست اوست ببخشد. گذشت کردن شما به تقوا نزدیکتر است. در میان یکدیگر بزرگواری را فراموش نکنید زیرا خدا به آنچه می‌کنید بیناست (بقره/۲۳۷).
تقوا- آثار، ای فرزندان آدم، چون پیامبرانی از خودتان برای شما بیایند و آیات مرا برای شما بخوانند پس هر کس تقوا پیشه کند و به صلاح گراید، نه بیمی بر آنان خواهد بود و نه اندوهگین می‌شوند (اعراف/۳۵). خداوند به شب و روز و آن که نر و ماده را آفرید سوگند یاد کرده است که تلاش شما گوناگون است و به زودی راه آسانی برای آن کس که بخشید، تقوا پیشه کرد و آن وعدۀ نیکو را باور داشت، بگذارد (لیل/۱-۷). هر کس به خدا و روز آخرت ایمان داشته باشد و تقوا الهی پیشه کند، [خدا] برای او راه بیرون شدن [از تنگنا] قرار می‌دهد و از جایی که گمان نمی‌برد به او روزی می‌رساند. … هر کس تقوا پیشه کند، برای او در کارش آسانی فراهم سازد … هر کس تقوا پیشه کند، بدی‌های او را بزداید و پاداش او را بزرگ گرداند (طلاق/۲-۵).
از خدا پروا دارید و به پیامبر او ایمان آورید تا از رحمت خود به شما دو بهره عطا کند و برای شما نوری قرار دهد که در [پرتو] آن راه سپرید و بر شما ببخشاید (حدید/۲۸). ای مومنان، اگر از خدا پروا داشته باشید، برای شما نیروی تشخیص [حق از باطل] قرار می‌دهد. گناهان شما را می‌زداید و شما را می‌آمرزد (انفال/۲۹).
خدا را بپرستید و فرستادۀ او را فرمان برید. تقوا پیشه کنید تا خدا برخی از گناهان شما را ببخشاید و [اجل] شما را تا وقتی معین به تأخیر اندازد (نوح/۴). اگر صبر کنید و تقوا پیشه کنید، نیرنگ دشمنان به شما هیچ زیانی نمی‌رساند. قطعاً خداوند به آنچه می‌کنید، احاطه دارد (آل‌عمران/۱۱۹-۱۲۰). اگر صبر کنید و تقوی پیشه کنید و دشمنان با همین جوش و خروش بر شما بتازند، پروردگارتان شما را یاری خواهد کرد (آل‌عمران/۱۲۵).
اگر مردم شهرها ایمان آورده و به تقوا گراییده بودند، قطعاً برکاتی از آسمان و زمین برای آنان می‌گشودیم. ولی تکذیب کردند پس خدا آنان را به [کیفر] دستاوردشان گرفت (اعراف/۹۶). هر کس خدا و رسول او را فرمان برد و از خدا بترسد و تقوای الهی پیشه کند، رستگار است (نور/۵۲).
تقوا- اقوام، نوح (مومنون/۲۳)، پیامبر پس از نوح (مومنون/۳۲) و هود (اعراف/۱۶۵) به اقوام خود گفتند: که خدا را بپرستید زیرا برای شما جز او معبودی نیست. پس آیا تقوا پیشه نمی‌کنید (اعراف/۱۲۴؛ مومنون/۳۲،۲۳)؟
نوح به قوم خود گفت: آیا پروا ندارید (شعراء/۱۰۶)؟ از خدا پروا کنید و از من فرمان برید (نوح/۳؛ شعراء/۱۱۰،۱۰۸) تا برخی از گناهان شما را ببخشاید و [اجل] شما را تا وقتی معیّن به تأخیر اندازد (نوح/۴). آیا تعجّب کردید که بر مردی از خودتان، پندی از جانب پروردگارتان برای شما آمده تا شما را بیم دهد و تا شما تقوا پیشه کنید، شاید که مورد رحمت قرار گیرید (اعراف/۶۳)؟
هود به قوم خود گفت: آیا پروا ندارید (شعراء/۱۲۴)؟ از آن کس که شما را به آنچه می‌دانید، مدد کرد، پروا کنید (شعراء/۱۳۲). پس از خدا پروا کنید و مرا فرمان برید (شعراء/۱۳۱،۱۲۶).
صالح به قوم خود گفت: آیا تقوی پیشه نمی‌کنید (شعراء/۱۴۲)؟ پس از خدا پروا کنید و مرا فرمان برید (شعراء/۱۵۰،۱۴۴).
ابراهیم به قوم خود گفت: خدا را بپرستید و از او پروا کنید. اگر بدانید، این برای شما بهتر است (عنکبوت/۱۶).
لوط به قوم خود گفت: آیا پروا ندارید؟ از خدا پروا کنید و مرا فرمان برید (شعراء/۱۶۳،۱۶۱). چون فرستادگان خدا نزد او آمدند، قوم او شتابان به سویش آمدند و پیش از آن کارهای زشت می‌کردند (هود/۷۸،۷۷). لوط گفت: … از خدا پروا کنید و مرا در کار مهمانانم خوار نکنید (هود/۷۸؛ حجر/۶۹).
یوسف به برادران خود گفت: بی‌گمان هر که تقوا پیشه کند، خدا پاداش نیکوکاران را تباه نمی‌کند (یوسف/۹۰).
شعیب به قوم خود گفت: آیا پروا ندارید (شعراء/۱۷۷)؟ از خدا پروا کنید و مرا فرمان برید (شعراء/۱۷۹). از آن کس پروا کنید که شما و نسل‌ها را آفریده است (شعراء/۱۸۴).
خدا به موسی فرمود: به سوی قوم ستمکار؛ قوم فرعون؛ برو. آیا پروا ندارند (شعراء/۱۰-۱۱)؟ خداوند به بنی‌اسرائیل فرمود: آنچه را به شما داده‌ایم به جدّ و جهد بگیرید و آنچه را در آن است به یاد داشته باشید. باشد که به تقوا گرایید (بقره/۶۳؛ اعراف/۱۷۱). پروا کنید از روزی که هیچ کس چیزی [از عذاب خدا را] از کسی دفع نمی‌کند و نه از او شفاعتی پذیرفته و نه به جای او جایگرینی گرفته می‌شود و نه یاری خواهند شد (بقره/۱۲۳،۴۸).
اگر یهودیانی که سحر می‌کردند، ایمان آورده و تقوا پیشه کرده بودند، قطعاً پاداشی [که] از جانب خدا [ درمی‌یافتند]، بهتر بود. اگر می‌دانستند (بقره/۱۰۳). گروهی از اصحاب سِبت به گروهی دیگر گفتند: چرا قومی را که خدا هلاک‌کنندۀ ایشان است یا آنها را به عذابی سخت عذاب خواهد کرد، پند می‌دهید؟ گفتند: تا عذری نزد پرودگارتان باشد و شاید که آنها تقوا پیشه کنند (اعراف/۱۶۴).
الیاس به قوم خود گفت: آیا پروا ندارید؟ آیا بتِ بعل را می‌خوانید و بهترین آفریدگان را وامی‌گذارید (صافّات/۱۲۴-۱۲۵)؟
خدا عیسی را به سوی بنی‌اسرائیل فرستاد تا بگوید: … از جانب پروردگارتان برای شما نشانه‌ای آورده‌ام پس از خدا پروا کنید و مرا اطاعت کنید (آل‌عمران/۵۰). به راستی برای شما حکمت آوردم تا دربارۀ بعضی از آنچه در آن اختلاف می‌کردید، برای شما توضیح دهم. پس از خدا پروا دارید و مرا فرمان برید (زخرف/۶۳). حواریون گفتند: ای عیسی؛ پسر مریم؛ آیا پروردگار تو می‌تواند از آسمان طعامی برای ما فرو آورد؟ عیسی گفت: اگر ایمان دارید، از خدا پروا دارید (مائده/۱۱۲).
اگر اهل‌کتاب ایمان آورده و تقوا پیشه کرده بودند، قطعاً خدا گناهان آنها را می‌زدود و آنها را به بوستان‌های پرنعمت درمی‌آورد (مائده/۶۵). ای بنی‌اسرائیل، به آنچه نازل کرده‌ام که موید همان چیزی است که با شماست، ایمان آورید و نخستین منکر آن نباشید. آیات مرا به بهای ناچیز نفروشید. تنها از من پروا دارید و حق را با باطل نیامیزید. آگاهانه حق را پنهان نکنید. نماز را بر پا دارید. زکات بدهید و با رکوع‌کنندگان، رکوع کنید (بقره/۴۱-۴۳).
ای پیامبر، از خدا پروا داشته باش و از کافران و منافقان اطاعت نکن (احزاب/۱). مسجدی که از روزِ نخستین بر پایۀ تقوا و خشنودی خدا بنا شده، سزاوارتر است که در آن به نماز بایستی … (توبه/۱۰۸).
آیا ندیدی آن کس را که بنده‌ای را که نماز گزارده، از نماز باز می‌دارد [با این که] … او بر هدایت است و به تقوا فرمان می‌دهد؟ اگر تکذیب کند و روی گرداند، آیا نمی‌داند که خدا می‌بیند (علق/۹-۱۲)؟ از میان مردم کسی است که در زندگی این دنیا سخن او تو را به تعجب می‌اندازد و خدا را بر آنچه در دل دارد گواه می‌گیرد، حال آن‌که او سخت‌ترین دشمنان است. چون به او گفته شود از خدا پروا کن، نخوت، او را به گناه کشانَد. پس جهنم او را بس است (بقره/۲۰۶،۲۰۴). ای پیامبر، یاد کن آنگاه را که به مومنان می‌گفتی … اگر صبر کنید و پروا دارید و دشمنان با همین جوش و خروش بر شما بتازند، پروردگارتان شما را با پنج هزار فرشته نشاندار یاری خواهد کرد (آل‌عمران/۱۲۴-۱۲۵). [یاد کن] هنگامی را که به زید می‌گفتی، همسرت را نگه دار و از خدا پروا داشته باش … (احزاب/۳۷). خدا دل‌های آنان را که نزد پیامبر صدای خود را فرو می‌کشند، برای پرهیزکاری امتحان کرده است. آنان را آمرزش و پاداشی بزرگ است (حجرات/۳). زمانی که کافران در دل‌های خود تعصب جاهلی ورزیدند پس خدا آرامش خود را بر فرستادۀ خود و مومنان فرو فرستاد و کلمۀ تقوا را ملازم آنان ساخت. آنان به رعایت آن [آرمان] سزاوارتر و شایستۀ آن بودند (فتح/۲۶).
ای مومنان از خدا و پیامبر او پیشی نجویید و از خدا پروا دارید که خدا شنوایی داناست (حجرات/۱). ای مومنان، نعمت خدا را بر خود یاد کنید آنگاه که قومی آهنگ آن داشتند که بر شما دست یابند و [خدا] دست آنان را از شما کوتاه کرد. تقوای الهی پیشه کنید و مومنان باید تنها بر خدا توکّل کنند (مائده/۱۱). آیات خدا را به ریشخند نگیرید. نعمت خدا را بر خود و آنچه را از کتاب و حکمت بر شما نازل کرده و با آن شما را اندرز می‌دهد، یاد کنید و از خدا پروا داشته باشید (بقره/۲۳۱). از غیرخودتان دوست نگیرید که … اگر به شما خوشی برسد، آنان را بد حال می‌کند و اگر به شما گزندی برسد، آنان شاد می‌شوند. اگر صبر کنید و پرهیزکاری کنید، نیرنگ آنان به شما هیچ زیانی نمی‌رساند. (آل‌عمران/۱۱۸-۱۲۰). یقیناً خدا شما را [در جنگِ] بدر با آن که ناتوان بودید، یاری کرد. پس از خدا پروا کنید. شاید که سپاسگزاری کنید (آل‌عمران/۱۲۳). قطعاً در مال‌ها و جان‌هایتان آزموده خواهید شد و از کسانی که پیش از شما به آنان کتاب داده شد و از مشرکان سخنان آزار‌دهندۀ بسیاری خواهید شنید. اگر صبر کنید و تقوا پیشه کنید، این ایستادگی از عزم استوار [شما] در کارها است (آل‌عمران/۱۸۶).
در صورتی که [زنی] از همسران شما به سوی کفار رفت [و کفار، مهر مورد مطالبه شما را ندادند] و شما غنیمت یافتید پس به کسانی که همسرانشان رفته‌اند معادل آنچه خرج کرده‌اند، بدهید و از خدایی که به سوی او محشور می‌شوید، پروا دارید (ممتحنه/۱۱).
بر همسران پیامبر دربارۀ پدران، پسران، برادران، پسرانِ برادران، پسرانِ خواهران، زنان همکیش و بردگان آنان گناهی نیست که دیده شوند. باید از خدا پروا دارید زیرا خدا همواره بر همه چیز گواه است (احزاب/۵۵). ای زنان پیامبر، اگر تقوا پیشه کنید مانند هیچ یک از دیگر زنان نیستید [بلکه برترید] پس به نرمی سخن نگویید. مبادا آن که بیمار دل است به طمع افتد. به شایستگی سخن بگویید. در خانه‌های خود بمانید و چون روزگار جاهلیّت قدیم با آرایش ظاهر نشوید. نماز به پا دارید. زکات دهید و از خدا و رسول او اطاعت کنید … و آنچه از آیات خدا و حکمت در خانه‌های شما خوانده می‌شود، یاد کنید (احزاب/۳۲-۳۴).
هر گاه از کافران پیمان گرفتی، پیمان خود را می‌شکنند و از خدا پروا نمی‌دارند (انفال/۵۶). به مشرکان بگو: کیست که از آسمان و زمین به شما روزی می‌بخشد؟ یا کیست که حاکم بر گوش‌ها و دیدگان است؟ کیست که زنده را از مرده بیرون می‌آورد و مرده را از زنده خارج می‌کند؟ کیست که کارها را تدبیر می‌کند؟ خواهند گفت: خدا. پس بگو، آیا تقوا پیشه نمی‌کنید (یونس/۳۱)؟ چون به مشرکان گفته شود، از آنچه پیش رو و پشت سر دارید پروا کنید، باشد که مورد رحمت قرار گیرید، [نمی‌شنوند] (یس/۴۵).
به منکران رستاخیز بگو، پروردگار آسمان‌های هفتگانه و عرش بزرگ کیست؟ خواهند گفت: خدا. بگو، آیا تقوا پیشه نمی‌کنید (مومنون/۸۷،۸۶)؟
متّقیان، خودسازی