اهل کتاب، صاحبان کتابهای آسمانی پیشین، این مفهوم با عبارات اهلکتاب ۳۱ بار و الذین اتیناهم الکتاب ۲۹ بار و نظایر آن و آیاتی که این مفهوم را دارد، آمده است.
چکیده: اهل کتاب فرمان یافته بودند، خالصانه خدا را بپرستند. به خدا و پیامبران او ایمان آورند. نماز برپادارند. زکات دهند. در دین خود غلو نکنند و درباره خدا جز حق نگویند. خدا از آنها پیمان گرفت تا کتاب را برای مردم بیان کنند. آن را کتمان نکنند و پشت سر نیندازند. پیامبر ما به سوی آنها آمد تا حقایق را برای آنها بیان کند. آنها فرمان یافته بودند به آنچه نازل شده که تصدیقکننده همان است که با آنهاست، ایمان آورند. اهل کتاب بعد از این که علم برای آنها آمد، اختلاف کردند. از میان اهل کتاب، گروهی درستکردار هستند، گروهی میانهرو و بسیاری از آنها بد رفتارند. برخی از آنها به قرآن ایمان میآورند و برخی آن را انکار میکنند. تا آنها به تورات، انجیل و آنچه از پروردگارتان نازل شده عمل نکردهاند، بر هیچ نیستند. اگر عمل میکردند، از بالای سر و زیر پا برخوردار میشدند. اگر آنها ایمان آورده و تقوا پیشه کرده بودند، گناهان آنها را میزدودیم و در باغهای پرنعمت در میآوردیم. کسانی از اهل کتاب که کفر ورزیدند، در آتش جهنّم هستند و بدترین آفریدگان هستند. [اهل کتاب] فرمان نیافته بودند جز این که خدا را بپرستند، در حالیکه عبادت را برای او خالص کرده و حقگرا باشند. نماز برپا دارند و زکات دهند. این است دین پایدار (بیّنه/۵). خدا از کسانی که به آنها کتاب داده شده، پیمان گرفت که بیتردید باید آن را برای مردم بیان کنید و آن را کتمان نکنید پس آن را پشت سر انداختند و در برابر آن بهایی ناچیز به دست آوردند. چه بد معاملهای کردند (آلعمران/۱۸۷). ای اهل کتاب، در دین خود غلو نکنید و درباره خدا جز حق نگویید. در حقیقت مسیح، عیسی پسر مریم، فقط پیامبر خدا و کلمه اوست که آن را به سوی مریم افکنده و روحی از جانب اوست پس به خدا و پیامبران او ایمان آورید و نگویید، [خدا] سهگانه است. بازایستید که برای شما بهتر است. به راستی خدا فقط معبودی یگانه است. منزّه است از این که برای او فرزندی باشد. آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است، از آنِ اوست. خدا بس کارساز است (نساء/۱۷۱). کسانی که به آنها کتاب داده شده اختلاف نکردند مگر بعد از آن که علم برای آنها آمد، آن هم به سبب حسد و برتریجویی که میانشان بود. هر کس به آیات خدا کافر شود پس به راستی خدا زودحساب است (آلعمران/۱۹). مردم امّتى یگانه بودند پس خدا پیامبران را نویدآور و بیم دهنده برانگیخت و با آنان کتاب را به حق فرو فرستاد تا میان مردم در آنچه با هم اختلاف داشتند، داورى کند. جز کسانى که [کتاب] به آنان داده شد پس از آنکه دلایل روشن براى آنان آمد، به خاطر ستم و برتریجویی که میانشان بود [هیچ کس] در آن اختلاف نکرد پس خدا آنان را که ایمان آورده بودند، به اذن خود به حقیقت آنچه در آن اختلاف داشتند، هدایت کرد (بقره/۲۱۳). کسانی از اهل کتاب و مشرکان که کافر شدند از (آیین) خود جدا نمیشدند تا آن حجّت روشن برای آنها آمد. فرستادهای از خدا که نامههایی پاک را بر آنها میخواند که در آنها نوشتههایی استوار است. کسانی که به آنها کتاب داده شده، پراکنده نشدند مگر بعد از آن که برای آنها دلیل روشن آمد (بیّنه/۱-۴). ای اهل کتاب، پیامبر ما به سوی شما آمده که در دورانِ فَترتِ رسولان، [حقایق را] برای شما بیان میکند تا مبادا بگویید: برای ما بشارتگر و هشدار دهندهای نیامد. پس بیتردید برای شما بشارتگر و هشدار دهندهای آمد. خدا بر هر چیزی تواناست (مائده/۱۹). ای اهل کتاب، پیامبر ما به سوی شما آمده است که بسیاری از چیزهایی از کتاب را که پوشیده میداشتید، برای شما بیان میکند و از بسیاری درمیگذرد. بیگمان برای شما از جانب خدا روشنایی و کتابی روشنگر آمده است (مائده/۱۵). ای کسانی که به شما کتاب داده شده، به آنچه نازل کردیم، که تصدیقکننده همان است که همراه شماست، ایمان بیاورید پیش از آن که چهرههایی را محو کنیم پس آنها را به قهقرا بازگردانیم یا چنانکه اصحاب سِبت را لعنت کردیم، آنان را نیز لعنت کنیم. فرمان خدا همواره تحقّق یافته است (نساء/۴۷). کسانی که به آنها کتاب داده شده، او (پیامبر) را همانگونه میشناسند که فرزندان خود را میشناسند. بیگمان گروهی از آنها حق را پنهان میکنند در حالی که میدانند (بقره/۱۴۶). کسانی که به آنها کتاب دادهایم، او را میشناسند چنانکه فرزندان خود را میشناسند. کسانی که به خود زیان زدند، آنها ایمان نمیآورند (انعام/۲۰). آنگاه که فرستادهای از نزد خدا برای آنها آمد، که آنچه را با آنها بود تصدیق میکرد، گروهی از کسانی که کتاب به آنان داده شده، کتاب را پشت سر افکندند چنان که نمیدانند (بقره/۱۰۱). اگر اهل کتاب ایمان آورده بودند، بدون شک برای آنها بهتر بود. برخى از آنان مؤمنند و بیشترشان نافرمان هستند (آلعمران/۱۱۰). ما به کسانی که پیش از شما به آنها کتاب داده شده و به شما نیز سفارش کردیم که از خدا پروا کنید. اگر کفر ورزید، بیگمان آنچه در آسمانها و زمین است از آن خداست. خدا بینیازِ شایسته ستایش است (نساء/۱۳۱). بگو، ای اهل کتاب، بیایید بر سر سخنی که میان ما و شما یکسان است، بایستیم که جز خدا را نپرستیم و چیزی را شریک او نگردانیم. برخی از ما برخی دیگر را به جای خدا به ربوبیّت نگیرد پس اگر اعراض کردند، بگویید: شاهد باشید که ما مسلمان هستیم (آلعمران/۶۴). بگو، ای اهل کتاب، در دین خود به ناحق غلو نکنید. از پی هوسهای گروهی که پیش از این گمراه شدند و بسیاری را گمراه کردند و از راه راست منحرف شدند، نروید (مائده/۷۷). بگو، ای اهل کتاب، چرا به آیات خدا کفر میورزیدید با آنکه خدا بر آنچه میکنید، گواه است (آلعمران/۹۸)؟ ای اهل کتاب، چرا به آیات خدا کفر میورزید با آنکه خود گواهی میدهید؟ ای اهل کتاب، چرا حق را به باطل درمیآمیزید و حقیقت را کتمان میکنید با این که خود میدانید (آلعمران/۷۰-۷۱)؟ بگو، ای اهل کتاب، چرا کسی را که ایمان آورده، از راه خدا باز میدارید و آن راه را کج میشمارید با آنکه خود گواهی میدهید؟ خدا از آنچه میکنید، غافل نیست (آلعمران/۹۹). بگو، ای اهل کتاب، آیا جز این، بر ما عیب میگیرید که ما به خدا و آنچه به سوی ما نازل شده و آنچه پیش از این نازل شده، ایمان آوردهایم؟بیتردید بیشتر شما فاسق هستید. بگو، آیا شما را به بدتر از این کیفر، در نزد خدا خبر دهم؟ همانان که خدا آنها را لعنت کرده و بر آنها خشم گرفته و از آنان بوزینگان و خوکان پدید آورده و آنان که طاغوت را پرستش کردهاند. اینان هستند که از جایگاهشان بدتر و از راه راست گمراهتر هستند (مائده/۵۹-۶۰). ای اهل کتاب، چرا درباره ابراهیم محاجّه میکنید با آنکه تورات و انجیل بعد از او نازل شده؟ آیا نمیاندیشید؟ شما همانان هستید که درباره آنچه نسبت به آن علم داشتید، محاجّه میکردید پس چرا در مورد چیزی که به آن علمی ندارید، محاجّه میکنید با آنکه خدا میداند و شما نمیدانید (آلعمران/۶۵-۶۶)؟ اگر با تو محاجّه کردند پس بگو، من و هر که پیرو من است، خود را تسلیم خدا کردهایم. به کسانی که به آنها کتاب داده شده و امیّین بگو، آیا اسلام آوردهاید؟ اگر اسلام آوردند، بهراستی هدایت یافتهاند. اگر رویگردان شدند، فقط رساندن پیام بر توست. خدا بر بندگانش بیناست (آلعمران/۲۰). بگو، ای اهل کتاب، تا به تورات، انجیل و آنچه از پرودگارتان به سوی شما نازل شده است عمل نکردهاید، بر هیچ نیستید. بیگمان آنچه از جانب پروردگارت به سوی تو نازل شده بر طغیان و کفر بسیاری از آنها خواهد افزود پس بر گروه کافران اندوه نخور. بهراستی کسانی که ایمان آوردند، کسانی که یهودی شدند، صابئان و مسیحیان، هر که به خدا و روز بازپسین ایمان آورد و کار شایسته کند، بیمی بر آنان نیست و اندوهگین نخواهند شد (مائده/۶۸-۶۹). [همه آنها] یکسان نیستند. از میان اهل کتاب گروهی درستکردارند که آیات خدا را دل شب میخوانند و سر به سجده مینهند. به خدا و روز قیامت ایمان دارند. به کار معروف فرمان میدهند و از منکر نهی میکنند و در کارهای نیک، شتاب میکنند. آنان از شایستگان هستند. هر کار خیری انجام دهند، هرگز درباره آن ناسپاسی نبینند. خدا به حال متّقین داناست. … (آلعمران/۱۱۳-۱۲۰). کسانی که به آنها کتاب دادهایم، میدانند که در حقیقت آن (قرآن)، به حق از جانب پروردگار تو فرو فرستاده شده است پس از تردیدکنندگان نباش (انعام/۱۱۴). البته از اهل کتاب کسانی هستند که به خدا و آنچه به سوی شما نازل شده و به آنچه به سوی خودشان نازل شده، ایمان دارند در حالی که در برابر خدا خاشعند و آیات خدا را به بهای ناچیزی نمیفروشند. اینان هستند که نزد پروردگارشان پاداش خود را خواهند داشت. خدا زودشمار است (آلعمران/۱۹۹). کسانی که به آنها کتاب دادهایم و آن را چنان که سزاوار خواندن است میخوانند، آنها به آن ایمان دارند. کسانی که به آن کفر میورزند، همان زیانکاران هستند (بقره/۱۲۱). کسانی که به آنان کتاب دادهایم، از آنچه به سوی تو نازل شده، شاد میشوند و برخی از دستهها کسانی هستند که بخشی از آن را انکار میکنند. بگو، جز این نیست که فرمان یافتهام تا خدا را بپرستم و به او شرک نورزم. به سوی او دعوت میکنم. بازگشت من به سوی اوست (رعد/۳۶). اینگونه این کتاب را بر تو فرستادیم پس کسانی که به آنها کتاب دادهایم، به آن ایمان میآورند و از اینان (مشرکان) کسی است که به آن ایمان میآورد. جز کافران آیات ما را انکار نمیکنند (عنکبوت/۴۷). کسانی که پیش از این به آنها کتاب دادهایم، به آن (قرآن) ایمان میآورند و هنگامی که بر آنان خوانده میشود، میگویند: به آن ایمان آوردیم. در حقیقت آن حق و از سوی پروردگارمان است. ما پیش از آن مسلمان بودهایم. آنان هستند که دو بار اجرشان داده میشود، به سبب این که صبر کردند و بدی را با نیکیها از میان بر میدارند و از آنچه به آنها دادهایم، انفاق میکنند. هنگامی که لغوی بشنوند، از آن روی میگردانند و میگویند: اعمال ما از آنِ ما و اعمال شما از آنِ شماست. سلام بر شما. ما خواهان جاهلان نیستیم (قصص/۵۲-۵۵). بگو، به آن (قرآن) ایمان بیاورید یا ایمان نیاورید، بدون تردید کسانی که پیش از آن علم داده شدهاند، هر گاه بر آنان خوانده شود، سجدهکنان به رو میافتند و میگویند: منزه است پروردگار ما، بهراستی وعده پروردگار ما انجامشدنی است. گریهکنان به رو افتند و بر فروتنی آنان میافزاید (اسراء/۱۰۷-۱۰۹). اگر در آنچه بر تو نازل کردیم شک داری، از کسانی که پیش از تو کتاب میخواندند بپرس (یونس/۹۴). ما گردانیدن رویت در آسمان را مى بینیم پس تو را به قبله اى که به آن خشنود شوى، برگردانیم. پس روى خود را به سوى مسجدالحرام کن. هر جا بودید، روى خود را به سوى آن بگردانید. بیگمان اهل کتاب میدانند که آن از سوی پروردگارتان، حق است. خدا از آنچه انجام میدهند، غافل نیست. اگر هرگونه آیهای برای کسانی که به آنان کتاب داده شده بیاوری، از قبله تو پیروی نمیکنند. تو نیز پیرو قبله آنها نیستی. آنها نیز پیرو قبله یکدیگر نیستند. اگر بعد از دانشی که به سوی تو آمده از هوسهای آنها پیروی کنی، آنگاه بیگمان تو از ستمکاران خواهی بود (بقره/۱۴۴-۱۴۵). در میان آنان کسانی هستند که به هنگام خواندن کتاب، زبان خود را میپیچند و آن را دگرگون میکنند تا شما گمان کنید از کتاب خداست در حالی که از کتاب نیست. میگویند: آن از نزد خداست، با این که از سوی خدا نیامده است. به خدا دروغ میبندند حال آن که میدانند (آلعمران/۷۸). از اهل کتاب کسی است که اگر او را بر مال فراوانی امین شمری، آن را به تو باز میگرداند و از آنان کسی است که اگر او را بر دیناری امین شمری، آن را به تو نمیپردازد مگر آن که دائما بر سر او بایستی. این به آن سبب است که آنان گفتند: در مورد کسانی که کتاب ندارند، بر زیان ما راهی نیست. بر خدا دروغ میبندند با اینکه خود میدانند (آلعمران/۷۵). آیا کسانی را که بهرهای از کتاب یافتهاند، ندیدهای که چون به سوی کتاب خدا خوانده میشوند تا میان آنها حکم کند، آنگاه گروهی از آنها به حال اعراض روی بر میتابند؟ این به آن سبب است که گفتند: آتش جز روزهای چند به ما نمیرسد. بربافتههایشان آنها را در دینشان فریفته است. پس چگونه خواهد بود آنگاه که آنان را گرد میآوریم برای روزی که هیچ شکّی در آن نیست و به هر کسی آنچه انجام داده، به تمامی داده شود و بر آنها ستم نرود (آلعمران/۲۳-۲۵)؟ اهل کتاب از تو مى خواهند که کتابى از آسمان [یکباره] بر آنان فرود آورى. البته از موسى بزرگتر از این را خواستند و گفتند: خدا را آشکارا به ما نشان بده پس به سزاى ظلمشان، صاعقه آنان را فرا گرفت سپس بعد از آنکه دلایل آشکار برای آنها آمد، گوساله را [به پرستش] گرفتند. ما از آن هم درگذشتیم و به موسى برهانى روشن عطا کردیم. کوه طور را برای پیمانشان بالاى سرشان افراشتیم و به آنان گفتیم: سجده کنان از در وارد شوید. به آنان گفتیم: در روز شنبه تجاوز نکنید و از آنها پیمانى استوار گرفتیم. پس به سزاى پیمان شکنى شان، انکار آیات خدا، کشتار ناحق پیامبران و گفتارشان که دلهاى ما در غلاف است، [لعنتشان کردیم] بلکه خدا به خاطر کفرشان بر دل هایشان مهر زده و جز تعدادی اندک ایمان نمى آورند. [نیز] به سزاى کفرشان و آن تهمت بزرگى که به مریم زدند، گفته ایشان که ما مسیح، عیسى پسر مریم، پیامبر خدا را کشتیم، حال آنکه آنان او را نکشتند و مصلوبش نکردند لیکن بر آنان مشتبه شد. کسانى که درباره او اختلاف کردند، بیتردید در مورد آن دچار شک شده اند. هیچ علمى به آن ندارند جز اینکه از گمان پیروى مى کنند. به یقین او را نکشتند (نساء/۱۵۳-۱۵۷). کسانی که به آیات خدا کفر میورزند و پیامبران را به ناحق میکشند و کسانی از مردم را که به قسط فرمان میدهند میکشند، به عذابی دردناک بشارت بده. اینان هستند که اعمال آنها در دنیا و آخرت تباه شده و هیچ یارو یاوری ندارند (آلعمران/۲۱-۲۲). اگر اهل کتاب ایمان آورده و تقوا پیشه کرده بودند، بیگمان گناهان آنها را میپوشاندیم و آنها را به بوستانهای پرنعمت در میآوردیم. اگر آنان به تورات، انجیل و آنچه از جانب پروردگارشان به سوی آنها نازل شده را برپا میداشتند، بیتردید از بالای سر و زیر پایشان برخوردار میشدند. از میان آنها گروهی میانهرو هستند و بسیاری از آنها بدرفتاری میکنند (مائده/۶۵-۶۶). کسانی از اهل کتاب که کفر ورزیدند و مشرکان در آتش دوزخ هستند. در آن جاودانه میمانند. اینان هستند که بدترین آفریدگانند. بهراستی کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته کردند، آنها بهترین آفریدگان هستند (بیّنه/۶-۷). از اهل کتاب کسی نیست مگر آنکه پیش از مرگ خود، بیتردید به او (عیسی) ایمان میآورد و روز قیامت [عیسی] بر آنها شاهد خواهد بود (نساء/۱۵۹). اهل کتاب –مومنان، آیا کسانی را که بهرهای از کتاب بردهاند، ندیدی که گمراهی را میخرند و میخواهند تا شما گمراه شوید (نساء/۴۴)؟ گروهی از اهل کتاب آرزو میکنند کاش شما را گمراه میکردند، در صورتی که جز خودشان را گمراه نمیکنند و نمیفهمند (آلعمران/۶۹). بسیاری از اهل کتاب پس از اینکه حق برای آنان آشکار شد از روی حسد و برتریجویی که در وجود آنان بود، آرزو میکردند که شما را بعد از ایمانتان کافر گردانند پس عفو کنید و درگذرید تا خدا فرمان خود را بیاورد. خدا بر هر کاری تواناست (بقره/۱۰۹). [ای کسانی که ایمان آوردهاید،] نه کسانی که کافر شدند از اهلکتاب و نه مشرکان دوست نمیدارند خیری از جانب پروردگارتان بر شما فرود آید با آنکه خدا هر کس را بخواهد به رحمت خود اختصاص میدهد. خدا دارای فضل عظیم است (بقره/۱۰۵). به یقین در مالها و جانهایتان آزموده خواهید شد و از کسانی که پیش از شما به آنان کتاب داده شده و نیز از کسانی که شرک ورزیدند، آزار بسیاری خواهید شنید. اگر صبر کنید و تقوا پیشه کنید، این از عزم استوار در کارهاست (آلعمران/۱۸۶). هرگز [اهل کتاب] به شما زیانی نرسانند جز رنج و آزاری. اگر با شما بجنگند، به شما پشت کنند و آن گاه یاری و پیروزی نیابند. هر جا یافته شوند، [مهر] خواری بر آنان زده شده مگر به پناهی از خدا و پناهی از مردم. به خشمی از خدا دچار شدند. [مهر] درماندگی و بیچارگی بر آنان زده شده، این به آن سبب است که به آیات خدا کفر میورزیدند و پیامبران را به ناروا میکشتند. این از آن روست که نافرمانی کردند و از اندازه درمیگذشتند (آلعمران/۱۱۱-۱۱۲). جماعتی از آنان گفتند: در آغاز روز به آنچه بر مومنان نازل شده، ایمان بیاورید و در پایان روز انکار کنید. شاید آنان [از اسلام] برگردند. [گفتند:] جز به کسی که از دین شما پیروی کند، ایمان نیاورید. بگو، هدایت، هدایت خداست تا مبادا به کسی نظیر آنچه به شما داده شده، داده شود یا در پیشگاه پروردگارتان با شما محاجّه کنند. بگو: فضل به دست خداست. آن را به هر کس بخواهد میدهد. خدا گشایشگر داناست (آلعمران/۷۲-۷۳). هنگامی که نزد شما آیند، میگویند: ایمان آوردیم و حال آن که با کفر درآمدند و با همان بیرون شدند. خدا به آنچه پنهان میکردند، داناتر است. بسیاری از آنان را میبینی که در گناهکاری، ستم و حرامخواری شتاب میکنند. بهراستی چه بد است آنچه میکنند. چرا مربّیان خداپرست و دانشمندان، آنان را از گفتار گناه آلودشان و حرامخواریشان بازنمیدارند؟ راستی چه بد است آنچه میسازند (مائده/۶۱-۶۳). آیا کسانی را که بهرهای از کتاب یافتهاند ندیدهای که به جبت و طاغوت ایمان دارند و درباره کسانی که کفر ورزیدند، میگویند: اینان از کسان که ایمان آوردهاند، هدایتیافتهتر هستند؟ آنانند که خدا لعنتشان کرده است و برای هر کس که خدا او را لعنت کند هرگز یاوری نخواهی یافت. آیا آنان بهرهای از فرمانروایی دارند؟ که در آن صورت سر سوزنی به کسی نمیدهند یا اینکه به مردم برای آنچه خدا به آنان از فضل خود داده است رشک میبرند (نساء/۵۱-۵۴)؟ ای کسانی که ایمان آوردهاید، اگر از فرقهای از اهلکتاب فرمان برید، شما را پس از ایمانتان به حال کفر بازمیگردانند (آلعمران/۱۰۰). ای کسانی که ایمان آوردهاید، کسانی که دین شما را به ریشخند و بازی گرفتهاند، [چه] از کسانی که پیش از شما به آنان کتاب داده شده و [چه از] کافران، دوستان (سرپرست) خود نگیرید. اگر ایمان دارید از خدا پروا کنید. هنگامی که نماز میخوانید، آن را به مسخره و بازی میگیرند زیرا آنها گروهی هستند که تعقّل نمیکنند (مائده/۵۷-۵۸). با اهلکتاب جز به شیوهای که بهتر است، مجادله نکنید مگر [با] کسانی از آنان که ستم کردهاند. بگویید، به آنچه به سوی ما نازل شده و آنچه به سوی شما نازل شده، ایمان آوردیم. خدای ما و خدای شما یکی است و ما تسلیم او هستیم (عنکبوت/۴۶). با کسانی که به خدا و روز بازپسین ایمان نمیآورند و آنچه را خدا و فرستاده او حرام گردانیده، حرام نمیدارند و به دین حق نمیگرایند از کسانی که به آنان کتاب داده شده، بجنگید تا با خواری به دست خود جزیه دهند (توبه/۲۹). امروز چیزهای پاکیزه بر شما حلال شده است. طعام کسانی که به آنان کتاب داده شده، بر شما حلال است و طعام شما برای آنان حلال است. [بر شما حلال شده ازدواج با] زنان پاکدامن از مومنان و زنان پاکدامن از کسانی که پیش از شما به آنها کتاب داده شده است، به شرط آن که مهر آنان را بدهید در حالی که خود پاکدامن باشید نه زناکار و نه آنکه زنان را در پنهانی دوست خود بگیرید. هر کس به ایمان کافر شود، بیتردید عمل او تباه میشود و در آخرت از زیانکاران است (مائده/۵). [این کتاب را نازل کردیم] تا نگویید کتاب تنها بر دو طایفه پیش از ما نازل شده و ما از آموختن آنان بى خبر بودیم یا نگویید اگر کتاب بر ما نازل مى شد، بیتردید از آنان هدایت یافته تر بودیم. … بهزودى کسانى را که از آیات ما روى مى گردانند، به سبب اعراضشان به عذابى سخت مجازات خواهیم کرد (انعام/۱۵۶-۱۵۷). ای کسانی که ایمان آوردهاید، از خدا پروا کنید و به پیامبر او ایمان آورید تا از رحمت خود به شما دو بهره بدهد و برای شما نوری قرار دهد که در پرتو آن راه سپرید و بر شما ببخشاید. خدا آمرزنده است. تا اهلکتاب بدانند که به هیچوجه فضل خدا در قدرت آنان نیست و فضل به دست خداست. به هر کس بخواهد، آن را میدهد. خدا دارای فضل عظیم است (حدید۲۸-۲۹). آیا برای کسانی که ایمان آوردهاند، هنگام آن نرسیده است که دلهایشان به یاد خدا و آن حقیقتی که نازل شده، نرم گردد؟ مانند کسانی نباشید که از پیش به آنان کتاب داده شد و روزگار بر آنان به درازا کشید و دلهایشان سخت گردید و بسیاری از آنان فاسق بودند (حدید/۱۶). [پاداش و کیفر،] به دلخواه شما و دلخواه اهلکتاب نیست. هر کس بدی کند، در برابر آن کیفر میبیند و جز خدا برای خود یار و یاوری نمییابد. هرکس از مرد و زن، کار شایسته کند در حالی که مومن باشد، آنان داخل بهشت میشوند و به اندازه گودی پشت هسته خرمایی به آنان ستم نمیشود (نساء/۱۲۳-۱۲۴). کسانى از اهل کتاب را که از [مشرکان] پشتیبانی کرده بودند، از دژهایشان به زیر آورد و در دلهایشان هراس افکند. گروهى را مى کشتید و گروهى را اسیر مى کردید. زمین، خانه ها، اموالشان و سرزمینى را که در آن پا ننهاده بودید، به شما میراث داد. خدا بر هر چیزى تواناست (احزاب/۲۶-۲۷). اوست کسى که از میان اهلکتاب کسانى را که کفر ورزیدند، در نخستین اخراج [از مدینه] بیرون کرد. گمان نمى کردید، بیرون روند. خودشان گمان داشتند که دژهایشان در برابر خدا مانع آنها خواهد بود. پس خدا از آنجایى که تصوّر نمى کردند، بر آنان درآمد و در دلهایشان بیم افکند [به طورى که] به دست خود و دست مؤمنان خانه هاى خود را خراب مى کردند پس ای صاحبان بصیرت، عبرت گیرید. اگر خدا این جلاى وطن را بر آنان مقرّر نکرده بود، بیتردید آنها را در دنیا عذاب مى کرد و در آخرت [هم] عذاب آتش دارند. این براى آن بود که آنها با خدا و پیامبرش در افتادند و هر کس با خدا درافتد، خدا سخت کیفر است. آنچه درخت خرما بریدید یا آنها را بر ریشه هایشان بر جاى نهادید، به فرمان خدا بود تا نافرمانان را خوار گرداند. آنچه را خدا از آنان عاید پیامبر خود گردانید و شما اسب یا شترى بر آن نتاختید. ولى خدا فرستادگان خود را بر هر که بخواهد، چیره مى گرداند. خدا بر هر کارى تواناست. آنچه خدا از اهل آن آبادیها، عاید پیامبرش گردانید، از آن خدا و از آن پیامبر و متعلّق به خویشاوندان نزدیک، یتیمان، بینوایان و در راه ماندگان است تا میان توانگران شما دست به دست نگردد و آنچه را فرستاده به شما داد، آن را بگیرید و از آنچه شما را باز داشت، باز ایستید. از خدا پروا کنید. خدا سخت کیفر است (حشر/۲-۷). آیا کسانى را که به نفاق برخاستند، ندیدى که به برادران اهلکتاب خود که کافر شده بودند، مى گفتند: اگر اخراج شدید، حتماً با شما بیرون خواهیم آمد و بر علیه شما هرگز از کسى فرمان نخواهیم برد و اگر با شما جنگیدند، حتماً شما را یارى خواهیم کرد؟ خدا گواهى مى دهد که قطعاً آنان دروغگویان هستند. اگر اخراج شوند، آنها با ایشان بیرون نخواهند رفت و اگر با آنان جنگیده شود، آنها را یارى نخواهند کرد و اگر یاریشان کنند، حتماً پشت خواهند کرد و یارى نیابند. شما بهراستی در دلهاى آنان بیش از خدا مایه هراس هستید، زیرا که آنان مردمانى هستند که نمى فهمند. [آنان به صورت] دسته جمعى جز در قریه های که مستحکم یا از پشت دیوارها با شما نخواهند جنگید. جنگشان میان خودشان سخت است. آنان را متّحد مى پندارى و دلهایشان پراکنده است زیرا آنان مردمانى هستند که نمى اندیشند (حشر/۱۱-۱۴). ما نگهبانان آتش را جز فرشتگان نگردانیدیم و شماره آنها را جز آزمایشى براى کسانى که کافر شده اند، قرار ندادیم تا آنان که اهلکتاب هستند، به یقین برسند و ایمان کسانى که ایمان آورده اند، افزون گردد و آنان که کتاب به آنها داده شده و نیز مؤمنان شک نکنند. … این جز تذکرى براى بشر نیست (مدثّر/۳۱). یهودیان، مسیحیان |
اهل الكتاب
وَمَا أُمِرُوا (اهل الكتاب) إِلَّا لِيَعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ حُنَفَاء وَيُقِيمُوا الصَّلَاةَ وَيُؤْتُوا الزَّكَاةَ وَذَلِكَ دِينُ الْقَيِّمَةِ (بیّنه/۵) وَإِذَ أَخَذَ اللّهُ مِيثَاقَ الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ لَتُبَيِّنُنَّهُ لِلنَّاسِ وَلاَ تَكْتُمُونَهُ فَنَبَذُوهُ وَرَاء ظُهُورِهِمْ وَاشْتَرَوْاْ بِهِ ثَمَنًا قَلِيلًا فَبِئْسَ مَا يَشْتَرُونَ (آلعمران/۱۸۷) يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لاَ تَغْلُواْ فِي دِينِكُمْ وَلاَ تَقُولُواْ عَلَى اللّهِ إِلاَّ الْحَقِّ إِنَّمَا الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ رَسُولُ اللّهِ وَكَلِمَتُهُ أَلْقَاهَا إِلَى مَرْيَمَ وَرُوحٌ مِّنْهُ فَآمِنُواْ بِاللّهِ وَرُسُلِهِ وَلاَ تَقُولُواْ ثَلاَثَةٌ انتَهُواْ خَيْرًا لَّكُمْ إِنَّمَا اللّهُ إِلَهٌ وَاحِدٌ سُبْحَانَهُ أَن يَكُونَ لَهُ وَلَدٌ لَّهُ مَا فِي السَّمَاوَات وَمَا فِي الأَرْضِ وَكَفَى بِاللّهِ وَكِيلًا (نساء/۱۷۱) وَ مَااخْتَلَفَ الَّذِينَ أُوْتُواْ الْكِتَابَ إِلاَّ مِن بَعْدِ مَا جَاءهُمُ الْعِلْمُ بَغْيًا بَيْنَهُمْ وَمَن يَكْفُرْ بِآيَاتِ اللّهِ فَإِنَّ اللّهِ سَرِيعُ الْحِسَابِ (آلعمران/۱۹) كَانَ النَّاسُ أُمَّةً وَاحِدَةً فَبَعَثَ اللّهُ النَّبِيِّينَ مُبَشِّرِينَ وَمُنذِرِينَ وَأَنزَلَ مَعَهُمُ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ لِيَحْكُمَ بَيْنَ النَّاسِ فِيمَا اخْتَلَفُواْ فِيهِ وَمَا اخْتَلَفَ فِيهِ إِلاَّ الَّذِينَ أُوتُوهُ مِن بَعْدِ مَا جَاءتْهُمُ الْبَيِّنَاتُ بَغْيًا بَيْنَهُمْ فَهَدَى اللّهُ الَّذِينَ آمَنُواْ لِمَا اخْتَلَفُواْ فِيهِ مِنَ الْحَقِّ بِإِذْنِهِ (بقره/۲۱۳)
لَمْ يَكُنِ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ وَالْمُشْرِكِينَ مُنفَكِّينَ حَتَّى تَأْتِيَهُمُ الْبَيِّنَةُ* رَسُولٌ مِّنَ اللَّهِ يَتْلُو صُحُفًا مُّطَهَّرَةً * فِيهَا كُتُبٌ قَيِّمَةٌ* وَمَا تَفَرَّقَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ إِلَّا مِن بَعْدِ مَا جَاءتْهُمُ الْبَيِّنَةُ (بیّنه/۱-۴) يَا أَهْلَ الْكِتَابِ قَدْ جَاءكُمْ رَسُولُنَا يُبَيِّنُ لَكُمْ عَلَى فَتْرَةٍ مِّنَ الرُّسُلِ أَن تَقُولُواْ مَا جَاءنَا مِن بَشِيرٍ وَلاَ نَذِيرٍ فَقَدْ جَاءكُم بَشِيرٌ وَنَذِيرٌ وَاللّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ (مائده/۱۹) يَا أَهْلَ الْكِتَابِ قَدْ جَاءكُمْ رَسُولُنَا يُبَيِّنُ لَكُمْ كَثِيرًا مِّمَّا كُنتُمْ تُخْفُونَ مِنَ الْكِتَابِ وَيَعْفُو عَن كَثِيرٍ قَدْ جَاءكُم مِّنَ اللّهِ نُورٌ وَكِتَابٌ مُّبِينٌ (مائده/۱۵) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ آمِنُواْ بِمَا نَزَّلْنَا مُصَدِّقًا لِّمَا مَعَكُم مِّن قَبْلِ أَن نَّطْمِسَ وُجُوهًا فَنَرُدَّهَا عَلَى أَدْبَارِهَا أَوْ نَلْعَنَهُمْ كَمَا لَعَنَّا أَصْحَابَ السَّبْتِ وَكَانَ أَمْرُ اللّهِ مَفْعُولًا (نساء/۴۷) الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ يَعْرِفُونَهُ (الرسول) كَمَا يَعْرِفُونَ أَبْنَاءهُمْ وَإِنَّ فَرِيقًا مِّنْهُمْ لَيَكْتُمُونَ الْحَقَّ وَهُمْ يَعْلَمُونَ (بقره/۱۴۶) الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ يَعْرِفُونَهُ كَمَا يَعْرِفُونَ أَبْنَاءهُمُ الَّذِينَ خَسِرُواْ أَنفُسَهُمْ فَهُمْ لاَ يُؤْمِنُونَ (انعام/۲۰) وَلَمَّا جَاءهُمْ رَسُولٌ مِّنْ عِندِ اللّهِ مُصَدِّقٌ لِّمَا مَعَهُمْ نَبَذَ فَرِيقٌ مِّنَ الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ كِتَابَ اللّهِ وَرَاء ظُهُورِهِمْ كَأَنَّهُمْ لاَ يَعْلَمُونَ (بقره/۱۰۱) وَلَوْ آمَنَ أَهْلُ الْكِتَابِ لَكَانَ خَيْرًا لَّهُم مِّنْهُمُ الْمُؤْمِنُونَ وَأَكْثَرُهُمُ الْفَاسِقُونَ (آلعمران/۱۱۰)
وَ لَقَدْ وَصَّيْنَا الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ مِن قَبْلِكُمْ وَإِيَّاكُمْ أَنِ اتَّقُواْ اللّهَ وَإِن تَكْفُرُواْ فَإِنَّ لِلّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الأَرْضِ وَكَانَ اللّهُ غَنِيًّا حَمِيدًا (نساء/۱۳۱)
قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ تَعَالَوْاْ إِلَى كَلَمَةٍ سَوَاء بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمْ أَلاَّ نَعْبُدَ إِلاَّ اللّهَ وَلاَ نُشْرِكَ بِهِ شَيْئًا وَلاَ يَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضًا أَرْبَابًا مِّن دُونِ اللّهِ فَإِن تَوَلَّوْاْ فَقُولُواْ اشْهَدُواْ بِأَنَّا مُسْلِمُونَ (آلعمران/۶۴) قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لاَ تَغْلُواْ فِي دِينِكُمْ غَيْرَ الْحَقِّ وَلاَ تَتَّبِعُواْ أَهْوَاء قَوْمٍ قَدْ ضَلُّواْ مِن قَبْلُ وَأَضَلُّواْ كَثِيرًا وَضَلُّواْ عَن سَوَاء السَّبِيلِ (مائده/۷۷) قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لِمَ تَكْفُرُونَ بِآيَاتِ اللّهِ وَاللّهُ شَهِيدٌ عَلَى مَا تَعْمَلُونَ (آلعمران/۹۸)؟ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لِمَ تَكْفُرُونَ بِآيَاتِ اللّهِ وَأَنتُمْ تَشْهَدُونَ* يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لِمَ تَلْبِسُونَ الْحَقَّ بِالْبَاطِلِ وَتَكْتُمُونَ الْحَقَّ وَأَنتُمْ تَعْلَمُونَ (آلعمران/۷۰-۷۱) قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لِمَ تَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ اللّهِ مَنْ آمَنَ تَبْغُونَهَا عِوَجًا وَأَنتُمْ شُهَدَاء وَمَا اللّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ (آلعمران/۹۹)
قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ هَلْ تَنقِمُونَ مِنَّا إِلاَّ أَنْ آمَنَّا بِاللّهِ وَمَا أُنزِلَ إِلَيْنَا وَمَا أُنزِلَ مِن قَبْلُ وَأَنَّ أَكْثَرَكُمْ فَاسِقُونَ* قُلْ هَلْ أُنَبِّئُكُم بِشَرٍّ مِّن ذَلِكَ مَثُوبَةً عِندَ اللّهِ مَن لَّعَنَهُ اللّهُ وَغَضِبَ عَلَيْهِ وَجَعَلَ مِنْهُمُ الْقِرَدَةَ وَالْخَنَازِيرَ وَعَبَدَ الطَّاغُوتَ أُوْلَئِكَ شَرٌّ مَّكَانًا وَأَضَلُّ عَن سَوَاء السَّبِيلِ (مائده/۵۹-۶۰) يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لِمَ تُحَآجُّونَ فِي إِبْرَاهِيمَ وَمَا أُنزِلَتِ التَّورَاةُ وَالإنجِيلُ إِلاَّ مِن بَعْدِهِ أَفَلاَ تَعْقِلُونَ* هَاأَنتُمْ هَؤُلاء حَاجَجْتُمْ فِيمَا لَكُم بِهِ عِلمٌ فَلِمَ تُحَآجُّونَ فِيمَا لَيْسَ لَكُم بِهِ عِلْمٌ وَاللّهُ يَعْلَمُ وَأَنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ (آلعمران/۶۵-۶۶) فَإنْ حَآجُّوكَ فَقُلْ أَسْلَمْتُ وَجْهِيَ لِلّهِ وَمَنِ اتَّبَعَنِ وَقُل لِّلَّذِينَ أُوْتُواْ الْكِتَابَ وَالأُمِّيِّينَ أَأَسْلَمْتُمْ فَإِنْ أَسْلَمُواْ فَقَدِ اهْتَدَواْ وَّإِن تَوَلَّوْاْ فَإِنَّمَا عَلَيْكَ الْبَلاَغُ وَاللّهُ بَصِيرٌ بِالْعِبَادِ (آلعمران/۲۰) قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لَسْتُمْ عَلَى شَيْءٍ حَتَّىَ تُقِيمُواْ التَّوْرَاةَ وَالإِنجِيلَ وَمَا أُنزِلَ إِلَيْكُم مِّن رَّبِّكُمْ وَلَيَزِيدَنَّ كَثِيرًا مِّنْهُم مَّا أُنزِلَ إِلَيْكَ مِن رَّبِّكَ طُغْيَانًا وَكُفْرًا فَلاَ تَأْسَ عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ* إِنَّ الَّذِينَ آمَنُواْ وَالَّذِينَ هَادُواْ وَالصَّابِؤُونَ وَالنَّصَارَى مَنْ آمَنَ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ وعَمِلَ صَالِحًا فَلاَ خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلاَ هُمْ يَحْزَنُونَ (مائده/۶۸-۶۹) لَيْسُواْ سَوَاء مِّنْ أَهْلِ الْكِتَابِ أُمَّةٌ قَآئِمَةٌ يَتْلُونَ آيَاتِ اللّهِ آنَاء اللَّيْلِ وَهُمْ يَسْجُدُونَ* يُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَيُسَارِعُونَ فِي الْخَيْرَاتِ وَأُوْلَئِكَ مِنَ الصَّالِحِينَ* وَمَا يَفْعَلُواْ مِنْ خَيْرٍ فَلَن يُكْفَرُوْهُ وَاللّهُ عَلِيمٌ بِالْمُتَّقِينَ … (آلعمران/۱۱۳-۱۲۰) وَالَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ يَعْلَمُونَ أَنَّهُ مُنَزَّلٌ مِّن رَّبِّكَ بِالْحَقِّ فَلاَ تَكُونَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِينَ (انعام/۱۱۴) وَإِنَّ مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ لَمَن يُؤْمِنُ بِاللّهِ وَمَا أُنزِلَ إِلَيْكُمْ وَمَآ أُنزِلَ إِلَيْهِمْ خَاشِعِينَ لِلّهِ لاَ يَشْتَرُونَ بِآيَاتِ اللّهِ ثَمَنًا قَلِيلًا أُوْلَئِكَ لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِندَ رَبِّهِمْ إِنَّ اللّهَ سَرِيعُ الْحِسَابِ (آلعمران/۱۹۹) الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ يَتْلُونَهُ حَقَّ تِلاَوَتِهِ أُوْلَئِكَ يُؤْمِنُونَ بِهِ وَمن يَكْفُرْ بِهِ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْخَاسِرُونَ (بقره/۱۲۱) وَالَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ يَفْرَحُونَ بِمَا أُنزِلَ إِلَيْكَ وَمِنَ الأَحْزَابِ مَن يُنكِرُ بَعْضَهُ قُلْ إِنَّمَا أُمِرْتُ أَنْ أَعْبُدَ اللّهَ وَلا أُشْرِكَ بِهِ إِلَيْهِ أَدْعُو وَإِلَيْهِ مَآبِ (رعد/۳۶) وَكَذَلِكَ أَنزَلْنَا إِلَيْكَ الْكِتَابَ فَالَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ يُؤْمِنُونَ بِهِ وَمِنْ هَؤُلَاء مَن يُؤْمِنُ بِهِ وَمَا يَجْحَدُ بِآيَاتِنَا إِلَّا الْكَافِرُونَ (عنکبوت/۴۷) الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ مِن قَبْلِهِ هُم بِهِ (القرآن) يُؤْمِنُونَ* وَإِذَا يُتْلَى عَلَيْهِمْ قَالُوا آمَنَّا بِهِ إِنَّهُ الْحَقُّ مِن رَّبِّنَا إِنَّا كُنَّا مِن قَبْلِهِ مُسْلِمِينَ*أُوْلَئِكَ يُؤْتَوْنَ أَجْرَهُم مَّرَّتَيْنِ بِمَا صَبَرُوا وَيَدْرَؤُونَ بِالْحَسَنَةِ السَّيِّئَةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنفِقُونَ* وَإِذَا سَمِعُوا اللَّغْوَ أَعْرَضُوا عَنْهُ وَقَالُوا لَنَا أَعْمَالُنَا وَلَكُمْ أَعْمَالُكُمْ سَلَامٌ عَلَيْكُمْ لَا نَبْتَغِي الْجَاهِلِينَ (قصص/۵۲-۵۵) قُلْ آمِنُواْ بِهِ أَوْ لاَ تُؤْمِنُواْ إِنَّ الَّذِينَ أُوتُواْ الْعِلْمَ مِن قَبْلِهِ إِذَا يُتْلَى عَلَيْهِمْ يَخِرُّونَ لِلأَذْقَانِ سُجَّدًا* وَ يَقُولُونَ سُبْحَانَ رَبِّنَا إِن كَانَ وَعْدُ رَبِّنَا لَمَفْعُولًا* وَ يَخِرُّونَ لِلأَذْقَانِ يَبْكُونَ وَ يَزِيدُهُمْ خُشُوعًا (اسراء/۱۰۷-۱۰۹) فَإِن كُنتَ فِي شَكٍّ مِّمَّا أَنزَلْنَا إِلَيْكَ فَاسْأَلِ الَّذِينَ يَقْرَؤُونَ الْكِتَابَ مِن قَبْلِكَ (یونس/۹۴)
قَدْ نَرَى تَقَلُّبَ وَجْهِكَ فِي السَّمَاء فَلَنُوَلِّيَنَّكَ قِبْلَةً تَرْضَاهَا فَوَلِّ وَجْهَكَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَحَيْثُ مَا كُنتُمْ فَوَلُّواْ وُجُوِهَكُمْ شَطْرَهُ وَإِنَّ الَّذِينَ أُوْتُواْ الْكِتَابَ لَيَعْلَمُونَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِن رَّبِّهِمْ وَمَا اللّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا يَعْمَلُونَ* وَلَئِنْ أَتَيْتَ الَّذِينَ أُوْتُواْ الْكِتَابَ بِكُلِّ آيَةٍ مَّا تَبِعُواْ قِبْلَتَكَ وَمَا أَنتَ بِتَابِعٍ قِبْلَتَهُمْ وَمَا بَعْضُهُم بِتَابِعٍ قِبْلَةَ بَعْضٍ وَلَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْوَاءهُم مِّن بَعْدِ مَا جَاءكَ مِنَ الْعِلْمِ إِنَّكَ إِذًَا لَّمِنَ الظَّالِمِينَ (بقره/۱۴۴-۱۴۵) وَإِنَّ مِنْهُمْ لَفَرِيقًا يَلْوُونَ أَلْسِنَتَهُم بِالْكِتَابِ لِتَحْسَبُوهُ مِنَ الْكِتَابِ وَمَا هُوَ مِنَ الْكِتَابِ وَيَقُولُونَ هُوَ مِنْ عِندِ اللّهِ وَمَا هُوَ مِنْ عِندِ اللّهِ وَيَقُولُونَ عَلَى اللّهِ الْكَذِبَ وَهُمْ يَعْلَمُونَ (آلعمران/۷۸) وَمِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ مَنْ إِن تَأْمَنْهُ بِقِنطَارٍ يُؤَدِّهِ إِلَيْكَ وَمِنْهُم مَّنْ إِن تَأْمَنْهُ بِدِينَارٍ لاَّ يُؤَدِّهِ إِلَيْكَ إِلاَّ مَا دُمْتَ عَلَيْهِ قَآئِمًا ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَالُواْ لَيْسَ عَلَيْنَا فِي الأُمِّيِّينَ سَبِيلٌ وَيَقُولُونَ عَلَى اللّهِ الْكَذِبَ وَهُمْ يَعْلَمُونَ (آلعمران/۷۵) أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ أُوْتُواْ نَصِيبًا مِّنَ الْكِتَابِ يُدْعَوْنَ إِلَى كِتَابِ اللّهِ لِيَحْكُمَ بَيْنَهُمْ ثُمَّ يَتَوَلَّى فَرِيقٌ مِّنْهُمْ وَهُم مُّعْرِضُونَ* ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَالُواْ لَن تَمَسَّنَا النَّارُ إِلاَّ أَيَّامًا مَّعْدُودَاتٍ وَغَرَّهُمْ فِي دِينِهِم مَّا كَانُواْ يَفْتَرُونَ* فَكَيْفَ إِذَا جَمَعْنَاهُمْ لِيَوْمٍ لاَّ رَيْبَ فِيهِ وَوُفِّيَتْ كُلُّ نَفْسٍ مَّا كَسَبَتْ وَهُمْ لاَ يُظْلَمُونَ (آلعمران/۲۳-۲۵)
يَسْأَلُكَ أَهْلُ الْكِتَابِ أَن تُنَزِّلَ عَلَيْهِمْ كِتَابًا مِّنَ السَّمَاءِ فَقَدْ سَأَلُواْ مُوسَى أَكْبَرَ مِن ذَلِكَ فَقَالُواْ أَرِنَا اللّهِ جَهْرَةً فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ بِظُلْمِهِمْ ثُمَّ اتَّخَذُواْ الْعِجْلَ مِن بَعْدِ مَا جَاءتْهُمُ الْبَيِّنَاتُ فَعَفَوْنَا عَن ذَلِكَ وَآتَيْنَا مُوسَى سُلْطَانًا مُّبِينًا* وَرَفَعْنَا فَوْقَهُمُ الطُّورَ بِمِيثَاقِهِمْ وَقُلْنَا لَهُمُ ادْخُلُواْ الْبَابَ سُجَّدًا وَقُلْنَا لَهُمْ لاَ تَعْدُواْ فِي السَّبْتِ وَأَخَذْنَا مِنْهُم مِّيثَاقًا غَلِيظًا* فَبِمَا نَقْضِهِم مِّيثَاقَهُمْ وَكُفْرِهِم بَآيَاتِ اللّهِ وَقَتْلِهِمُ الأَنْبِيَاءَ بِغَيْرِ حَقًّ وَقَوْلِهِمْ قُلُوبُنَا غُلْفٌ بَلْ طَبَعَ اللّهُ عَلَيْهَا بِكُفْرِهِمْ فَلاَ يُؤْمِنُونَ إِلاَّ قَلِيلًا* وَبِكُفْرِهِمْ وَقَوْلِهِمْ عَلَى مَرْيَمَ بُهْتَانًا عَظِيمًا* وَقَوْلِهِمْ إِنَّا قَتَلْنَا الْمَسِيحَ عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ رَسُولَ اللّهِ وَمَا قَتَلُوهُ وَمَا صَلَبُوهُ وَلَكِن شُبِّهَ لَهُمْ وَإِنَّ الَّذِينَ اخْتَلَفُواْ فِيهِ لَفِي شَكٍّ مِّنْهُ مَا لَهُم بِهِ مِنْ عِلْمٍ إِلاَّ اتِّبَاعَ الظَّنِّ وَمَا قَتَلُوهُ يَقِينًا (نساء/۱۵۳-۱۵۷) إِنَّ الَّذِينَ يَكْفُرُونَ بِآيَاتِ اللّهِ وَيَقْتُلُونَ النَّبِيِّينَ بِغَيْرِ حَقٍّ وَيَقْتُلُونَ الِّذِينَ يَأْمُرُونَ بِالْقِسْطِ مِنَ النَّاسِ فَبَشِّرْهُم بِعَذَابٍ أَلِيمٍ* أُولَئِكَ الَّذِينَ حَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ فِي الدُّنْيَا وَالآخِرَةِ وَمَا لَهُم مِّن نَّاصِرِينَ (آلعمران/۲۱-۲۲)
وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْكِتَابِ آمَنُواْ وَاتَّقَوْاْ لَكَفَّرْنَا عَنْهُمْ سَيِّئَاتِهِمْ وَلأدْخَلْنَاهُمْ جَنَّاتِ النَّعِيمِ* وَلَوْ أَنَّهُمْ أَقَامُواْ التَّوْرَاةَ وَالإِنجِيلَ وَمَا أُنزِلَ إِلَيهِم مِّن رَّبِّهِمْ لأكَلُواْ مِن فَوْقِهِمْ وَمِن تَحْتِ أَرْجُلِهِم مِّنْهُمْ أُمَّةٌ مُّقْتَصِدَةٌ وَكَثِيرٌ مِّنْهُمْ سَاء مَا يَعْمَلُونَ (مائده/۶۵-۶۶) إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ وَالْمُشْرِكِينَ فِي نَارِ جَهَنَّمَ خَالِدِينَ فِيهَا أُوْلَئِكَ هُمْ شَرُّ الْبَرِيَّةِ* إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أُوْلَئِكَ هُمْ خَيْرُ الْبَرِيَّةِ (بیّنه/۶-۷)
وَإِن مِّنْ أَهْلِ الْكِتَابِ إِلاَّ لَيُؤْمِنَنَّ بِهِ (عيسي) قَبْلَ مَوْتِهِ وَيَوْمَ الْقِيَامَةِ يَكُونُ عَلَيْهِمْ شَهِيدًا (نساء/۱۵۹)
اهل الكتاب – المومنون، أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ أُوتُواْ نَصِيبًا مِّنَ الْكِتَابِ يَشْتَرُونَ الضَّلاَلَةَ وَيُرِيدُونَ أَن تَضِلُّواْ السَّبِيلَ (نساء/۴۴) وَدَّت طَّآئِفَةٌ مِّنْ أَهْلِ الْكِتَابِ لَوْ يُضِلُّونَكُمْ وَمَا يُضِلُّونَ إِلاَّ أَنفُسَهُمْ وَمَا يَشْعُرُونَ (آلعمران/۶۹) وَدَّ كَثِيرٌ مِّنْ أَهْلِ الْكِتَابِ لَوْ يَرُدُّونَكُم مِّن بَعْدِ إِيمَانِكُمْ كُفَّارًا حَسَدًا مِّنْ عِندِ أَنفُسِهِم مِّن بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمُ الْحَقُّ فَاعْفُواْ وَاصْفَحُواْ حَتَّى يَأْتِيَ اللّهُ بِأَمْرِهِ إِنَّ اللّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ (بقره/۱۰۹) [يا ايها الذين امنوا] مَّا يَوَدُّ الَّذِينَ كَفَرُواْ مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ وَلاَ الْمُشْرِكِينَ أَن يُنَزَّلَ عَلَيْكُم مِّنْ خَيْرٍ مِّن رَّبِّكُمْ وَاللّهُ يَخْتَصُّ بِرَحْمَتِهِ مَن يَشَاءُ وَاللّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ (بقره/۱۰۵) لَتُبْلَوُنَّ فِي أَمْوَالِكُمْ وَأَنفُسِكُمْ وَلَتَسْمَعُنَّ مِنَ الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ مِن قَبْلِكُمْ وَمِنَ الَّذِينَ أَشْرَكُواْ أَذًى كَثِيرًا وَإِن تَصْبِرُواْ وَتَتَّقُواْ فَإِنَّ ذَلِكَ مِنْ عَزْمِ الأُمُورِ (آلعمران/۱۸۶) لَن يَضُرُّوكُمْ [اهل الكتاب] إِلاَّ أَذًى وَإِن يُقَاتِلُوكُمْ يُوَلُّوكُمُ الأَدُبَارَ ثُمَّ لاَ يُنصَرُونَ* ضُرِبَتْ عَلَيْهِمُ الذِّلَّةُ أَيْنَ مَا ثُقِفُواْ إِلاَّ بِحَبْلٍ مِّنْ اللّهِ وَحَبْلٍ مِّنَ النَّاسِ وَبَآؤُوا بِغَضَبٍ مِّنَ اللّهِ وَضُرِبَتْ عَلَيْهِمُ الْمَسْكَنَةُ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ كَانُواْ يَكْفُرُونَ بِآيَاتِ اللّهِ وَيَقْتُلُونَ الأَنبِيَاءَ بِغَيْرِ حَقٍّ ذَلِكَ بِمَا عَصَوا وَّكَانُواْ يَعْتَدُونَ (آلعمران/۱۱۱-۱۱۲) وَقَالَت طَّآئِفَةٌ مِّنْ أَهْلِ الْكِتَابِ آمِنُواْ بِالَّذِيَ أُنزِلَ عَلَى الَّذِينَ آمَنُواْ وَجْهَ النَّهَارِ وَاكْفُرُواْ آخِرَهُ لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ* وَلاَ تُؤْمِنُواْ إِلاَّ لِمَن تَبِعَ دِينَكُمْ قُلْ إِنَّ الْهُدَى هُدَى اللّهِ أَن يُؤْتَى أَحَدٌ مِّثْلَ مَا أُوتِيتُمْ أَوْ يُحَآجُّوكُمْ عِندَ رَبِّكُمْ قُلْ إِنَّ الْفَضْلَ بِيَدِ اللّهِ يُؤْتِيهِ مَن يَشَاءُ وَاللّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ (آلعمران/۷۲-۷۳) وَإِذَا جَآؤُوكُمْ قَالُوَاْ آمَنَّا وَقَد دَّخَلُواْ بِالْكُفْرِ وَهُمْ قَدْ خَرَجُواْ بِهِ وَاللّهُ أَعْلَمُ بِمَا كَانُواْ يَكْتُمُونَ* وَتَرَى كَثِيرًا مِّنْهُمْ يُسَارِعُونَ فِي الإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَأَكْلِهِمُ السُّحْتَ لَبِئْسَ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ * لَوْلاَ يَنْهَاهُمُ الرَّبَّانِيُّونَ وَالأَحْبَارُ عَن قَوْلِهِمُ الإِثْمَ وَأَكْلِهِمُ السُّحْتَ لَبِئْسَ مَا كَانُواْ يَصْنَعُونَ (مائده/۶۱-۶۳) أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ أُوتُواْ نَصِيبًا مِّنَ الْكِتَابِ يُؤْمِنُونَ بِالْجِبْتِ وَالطَّاغُوتِ وَيَقُولُونَ لِلَّذِينَ كَفَرُواْ هَؤُلاء أَهْدَى مِنَ الَّذِينَ آمَنُواْ سَبِيلًا* أُوْلَئِكَ الَّذِينَ لَعَنَهُمُ اللّهُ وَمَن يَلْعَنِ اللّهُ فَلَن تَجِدَ لَهُ نَصِيرًا* أَمْ لَهُمْ نَصِيبٌ مِّنَ الْمُلْكِ فَإِذًا لاَّ يُؤْتُونَ النَّاسَ نَقِيرًا* أَمْ يَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلَى مَا آتَاهُمُ اللّهُ مِن فَضْلِهِ (نساء/۵۱-۵۴)
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوَاْ إِن تُطِيعُواْ فَرِيقًا مِّنَ الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ يَرُدُّوكُم بَعْدَ إِيمَانِكُمْ كَافِرِينَ (آلعمران/۱۰۰) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَتَّخِذُواْ الَّذِينَ اتَّخَذُواْ دِينَكُمْ هُزُوًا وَلَعِبًا مِّنَ الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ مِن قَبْلِكُمْ وَالْكُفَّارَ أَوْلِيَاء وَاتَّقُواْ اللّهَ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ* وَإِذَا نَادَيْتُمْ إِلَى الصَّلاَةِ اتَّخَذُوهَا هُزُوًا وَلَعِبًا ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لاَّ يَعْقِلُونَ (مائده/۵۷-۵۸) وَلَا تُجَادِلُوا أَهْلَ الْكِتَابِ إِلَّا بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ إِلَّا الَّذِينَ ظَلَمُوا مِنْهُمْ وَقُولُوا آمَنَّا بِالَّذِي أُنزِلَ إِلَيْنَا وَأُنزِلَ إِلَيْكُمْ وَإِلَهُنَا وَإِلَهُكُمْ وَاحِدٌ وَنَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ (عنکبوت/۴۶) قَاتِلُواْ الَّذِينَ لاَ يُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَلاَ بِالْيَوْمِ الآخِرِ وَلاَ يُحَرِّمُونَ مَا حَرَّمَ اللّهُ وَرَسُولُهُ وَلاَ يَدِينُونَ دِينَ الْحَقِّ مِنَ الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ حَتَّى يُعْطُواْ الْجِزْيَةَ عَن يَدٍ وَهُمْ صَاغِرُونَ (توبه/۲۹) الْيَوْمَ أُحِلَّ لَكُمُ الطَّيِّبَاتُ وَطَعَامُ الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ حِلٌّ لَّكُمْ وَطَعَامُكُمْ حِلُّ لَّهُمْ وَالْمُحْصَنَاتُ مِنَ الْمُؤْمِنَاتِ وَالْمُحْصَنَاتُ مِنَ الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ مِن قَبْلِكُمْ إِذَا آتَيْتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ مُحْصِنِينَ غَيْرَ مُسَافِحِينَ وَلاَ مُتَّخِذِي أَخْدَانٍ وَمَن يَكْفُرْ بِالإِيمَانِ فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهُ وَهُوَ فِي الآخِرَةِ مِنَ الْخَاسِرِينَ (مائده/۵)
[انزلنا هذا الكتاب] أَن تَقُولُواْ إِنَّمَا أُنزِلَ الْكِتَابُ عَلَى طَآئِفَتَيْنِ مِن قَبْلِنَا وَإِن كُنَّا عَن دِرَاسَتِهِمْ لَغَافِلِينَ* أَوْ تَقُولُواْ لَوْ أَنَّا أُنزِلَ عَلَيْنَا الْكِتَابُ لَكُنَّا أَهْدَى مِنْهُمْ … سَنَجْزِي الَّذِينَ يَصْدِفُونَ عَنْ آيَاتِنَا سُوءَ الْعَذَابِ بِمَا كَانُواْ يَصْدِفُونَ (انعام/۱۵۶-۱۵۷) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَآمِنُوا بِرَسُولِهِ يُؤْتِكُمْ كِفْلَيْنِ مِن رَّحْمَتِهِ وَيَجْعَل لَّكُمْ نُورًا تَمْشُونَ بِهِ وَيَغْفِرْ لَكُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ* لِئَلَّا يَعْلَمَ أَهْلُ الْكِتَابِ أَلَّا يَقْدِرُونَ عَلَى شَيْءٍ مِّن فَضْلِ اللَّهِ وَأَنَّ الْفَضْلَ بِيَدِ اللَّهِ يُؤْتِيهِ مَن يَشَاءُ وَاللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ (حدید۲۸-۲۹) أَلَمْ يَأْنِ لِلَّذِينَ آمَنُوا أَن تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ لِذِكْرِ اللَّهِ وَمَا نَزَلَ مِنَ الْحَقِّ وَلَا يَكُونُوا كَالَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ مِن قَبْلُ فَطَالَ عَلَيْهِمُ الْأَمَدُ فَقَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَكَثِيرٌ مِّنْهُمْ فَاسِقُونَ (حدید/۱۶) لَّيْسَ بِأَمَانِيِّكُمْ وَلا أَمَانِيِّ أَهْلِ الْكِتَابِ مَن يَعْمَلْ سُوءًا يُجْزَ بِهِ وَلاَ يَجِدْ لَهُ مِن دُونِ اللّهِ وَلِيًّا وَلاَ نَصِيرًا* وَمَن يَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحَاتَ مِن ذَكَرٍ أَوْ أُنثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَأُوْلَئِكَ يَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ وَلاَ يُظْلَمُونَ نَقِيرًا (نساء/۱۲۳-۱۲۴)
وَ أَنزَلَ الَّذِينَ ظَاهَرُوهُم (المشرکین) مِّنْ أَهْلِ الْكِتَابِ مِن صَيَاصِيهِمْ وَقَذَفَ فِي قُلُوبِهِمُ الرُّعْبَ فَرِيقًا تَقْتُلُونَ وَتَأْسِرُونَ فَرِيقًا* وَأَوْرَثَكُمْ أَرْضَهُمْ وَدِيَارَهُمْ وَأَمْوَالَهُمْ وَأَرْضًا لَّمْ تَطَؤُوهَا وَكَانَ اللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرًا (احزاب/۲۶-۲۷) هُوَ الَّذِي أَخْرَجَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ مِن دِيَارِهِمْ لِأَوَّلِ الْحَشْرِ مَا ظَنَنتُمْ أَن يَخْرُجُوا وَظَنُّوا أَنَّهُم مَّانِعَتُهُمْ حُصُونُهُم مِّنَ اللَّهِ فَأَتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ حَيْثُ لَمْ يَحْتَسِبُوا وَقَذَفَ فِي قُلُوبِهِمُ الرُّعْبَ يُخْرِبُونَ بُيُوتَهُم بِأَيْدِيهِمْ وَأَيْدِي الْمُؤْمِنِينَ فَاعْتَبِرُوا يَا أُولِي الْأَبْصَارِ* وَلَوْلَا أَن كَتَبَ اللَّهُ عَلَيْهِمُ الْجَلَاء لَعَذَّبَهُمْ فِي الدُّنْيَا وَلَهُمْ فِي الْآخِرَةِ عَذَابُ النَّارِ * ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ شَاقُّوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَمَن يُشَاقِّ اللَّهَ فَإِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ* مَا قَطَعْتُم مِّن لِّينَةٍ أَوْ تَرَكْتُمُوهَا قَائِمَةً عَلَى أُصُولِهَا فَبِإِذْنِ اللَّهِ وَلِيُخْزِيَ الْفَاسِقِينَ* وَمَا أَفَاء اللَّهُ عَلَى رَسُولِهِ مِنْهُمْ فَمَا أَوْجَفْتُمْ عَلَيْهِ مِنْ خَيْلٍ وَلَا رِكَابٍ وَلَكِنَّ اللَّهَ يُسَلِّطُ رُسُلَهُ عَلَى مَن يَشَاءُ وَاللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ* مَّا أَفَاء اللَّهُ عَلَى رَسُولِهِ مِنْ أَهْلِ الْقُرَى فَلِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَابْنِ السَّبِيلِ كَيْ لَا يَكُونَ دُولَةً بَيْنَ الْأَغْنِيَاء مِنكُمْ وَمَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانتَهُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ (حشر/۲-۷) أَلَمْ تَر إِلَى الَّذِينَ نَافَقُوا يَقُولُونَ لِإِخْوَانِهِمُ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ لَئِنْ أُخْرِجْتُمْ لَنَخْرُجَنَّ مَعَكُمْ وَلَا نُطِيعُ فِيكُمْ أَحَدًا أَبَدًا وَإِن قُوتِلْتُمْ لَنَنصُرَنَّكُمْ وَاللَّهُ يَشْهَدُ إِنَّهُمْ لَكَاذِبُونَ* لَئِنْ أُخْرِجُوا لَا يَخْرُجُونَ مَعَهُمْ وَلَئِن قُوتِلُوا لَا يَنصُرُونَهُمْ وَلَئِن نَّصَرُوهُمْ لَيُوَلُّنَّ الْأَدْبَارَ ثُمَّ لَا يُنصَرُونَ* لَأَنتُمْ أَشَدُّ رَهْبَةً فِي صُدُورِهِم مِّنَ اللَّهِ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَّا يَفْقَهُونَ* لَا يُقَاتِلُونَكُمْ جَمِيعًا إِلَّا فِي قُرًى مُّحَصَّنَةٍ أَوْ مِن وَرَاء جُدُرٍ بَأْسُهُمْ بَيْنَهُمْ شَدِيدٌ تَحْسَبُهُمْ جَمِيعًا وَقُلُوبُهُمْ شَتَّى ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَّا يَعْقِلُونَ (حشر/۱۱-۱۴)
وَ مَا جَعَلْنَا أَصْحَابَ النَّارِ إِلَّا مَلَائِكَةً وَمَا جَعَلْنَا عِدَّتَهُمْ إِلَّا فِتْنَةً لِّلَّذِينَ كَفَرُوا لِيَسْتَيْقِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ وَيَزْدَادَ الَّذِينَ آمَنُوا إِيمَانًا وَلَا يَرْتَابَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ وَالْمُؤْمِنُونَ … وَمَا هِيَ إِلَّا ذِكْرَى لِلْبَشَرِ (مدثّر/۳۱) |