چکیده: خدا صاحب‌‌انتقام است. او از مجرمان انتقام‌گیرنده است. هر کس پس از ایمان آوردن، به کارهای سابق خود برگردد، خدا از او انتقام می‌گیرد. او از تکذیب‌کنندگان، قوم شعیب، لوط و فرعونیان انتقام گرفت.

آیا خدا شکست ناپذیر صاحبِ انتقام نیست (زمر/۳۷)؟ مپندار که خدا وعده خود را به پیامبران خود خلاف می‌کند، در حقیقت خدا شکست‌ناپذیر صاحب انتقام است، روزى که زمین به غیر این زمین و آسمان‌ها [به غیر این آسمان‌ها] مبدّل گردد و در برابر خداى یگانه قهّار ظاهر شوند (ابراهیم/۴۷-۴۸). کسانی که به آیات خدا کفر ورزیده‌اند، بی‌تردید عذابی سخت خواهند داشت. خدا شکست‌ناپذیرِ صاحبِ انتقام است (آل‌عمران/۴). روزی که حمله می‌کنیم، همان حمله بزرگ، آن‌گاه ما انتقام گیرنده‌ایم (دخان/۱۶).

این‌گونه در هیچ شهرى پیش از تو هشدار دهنده ‏اى نفرستادیم مگر آن‌که خوشگذرانان آن گفتند: ما پدران خود را بر آیینى یافته ‏ایم و در حقیقت ما از پى آنها می‌رویم. [پیامبر آنان] گفت: هر چند هدایت‌کننده‏ تر از آن‌چه پدران خود را بر آن یافته ‏اید، براى شما بیاورم؟ گفتند: ما به آن‌چه به آن فرستاده شده ‏اید، کافریم پس از آنان انتقام گرفتیم پس بنگر فرجام تکذیب‏ کنندگان چگونه بوده است (زخرف/۲۳-۲۵)؟ پس چون با کسانى که کفر ورزیده ‏اند برخورد کنید، گردن‌ها را بزنید تا چون آنان را از پا درآوردید پس [اسیران را] استوار در بند کشید سپس یا منّت نهید [و آزادشان کنید] و یا فدیه بگیرید تا در جنگ اسلحه بر زمین گذاشته شود. این [دستور خدا] است. اگر خدا مى ‏خواست، از آنها انتقام مى‏ گرفت ولى [فرمان جنگ داد] تا برخى از شما را به وسیله برخى بیازماید (محمّد/۴). کیست ستمکارتر از آن کس که به آیات پروردگارش پند داده شود، آن‌گاه از آن روى بگرداند؟ بی‌تردید ما از مجرمان، انتقام ‏گیرنده‌ایم (سجده/۲۲).

اى کسانى که ایمان آورده ‏اید، در حالى که مُحرم هستید، شکار را نکشید. هر کس از شما از روی عمد آن را بکشد، باید نظیر آن‌چه کشته است، از چهارپایان کفّاره ‏اى بدهد که آن را دو تن عادل، از میان شما تصدیق کنند و به صورت قربانى به کعبه برسد یا به کفّاره [آن] مستمندان را خوراک بدهد یا معادل آن روزه بگیرد تا جزای کار خود را بچشد. خدا از آن‌چه در گذشته واقع شده، عفو کرده است. هر کس برگردد، خدا از او انتقام مى ‏گیرد. خدا توانا و صاحب ‏انتقام است (مائده/۹۵).

انتقام-اقوام، از آنان [قوم لوط و شعیب] انتقام گرفتیم و آن دو [شهر] بر سر راهى، آشکار است (حجر/۷۹).

سرانجام از آنان (فرعونیان) انتقام گرفتیم و در دریا غرقشان ساختیم زیرا آیات ما را تکذیب کردند و از آنها غافل بودند (اعراف/۱۳۶). چون ما را به خشم درآوردند، از آنان انتقام گرفتیم و همه آنان را غرق کردیم (زخرف/۵۵).

اگر ما تو را [از دنیا] ببریم، بی‌تردید از آنان (کافران) انتقام مى ‏گیریم (زخرف/۴۱). در حقیقت پیش از تو فرستادگانى به سوى قومشان فرستادیم پس دلایل آشکار برایشان آوردند و از کسانى که مرتکب جرم شدند انتقام گرفتیم. یارى‏کردن مؤمنان بر ما واجب است (روم۴۷).

[ساحران به فرعون گفتند:] تو جز براى این از ما انتقام نمی‌گیری که ما به آیات پروردگارمان، وقتى براى ما آمد، ایمان آوردیم (اعراف/۱۲۶).

[اصحاب اخدود] از آنان (مومنان) انتقام نگرفته بودند جز این که به خداى ارجمند ستوده، ایمان آورده بودند (بروج/۸).

بگو، اى اهل کتاب، آیا جز برای این از ما انتقام می‌گیرید که ما به خدا و به آن‌چه به سوى ما نازل شده و به آن‌چه پیش از این فرود آمده است، ایمان آورده‏ ایم (مائده/۵۹)؟

[منافقان] انتقام نگرفتند مگر [بعد از] آن‌که خدا و پیامبرش از فضل خود آنان را بى‏ نیاز گردانیدند پس اگر توبه کنند، براى آنان بهتر است و اگر روى برتابند، خدا آنان را در دنیا و آخرت عذابى دردناک مى ‏کند و در روى زمین یار و یاورى نخواهند داشت (توبه/۷۴).

قصاص

أَلَيْسَ اللَّهُ بِعَزِيزٍ ذِي انتِقَامٍ (زمر/۳۷) فَلاَ تَحْسَبَنَّ اللّهَ مُخْلِفَ وَعْدِهِ رُسُلَهُ إِنَّ اللّهَ عَزِيزٌ ذُو انْتِقَامٍ* يَوْمَ تُبَدَّلُ الأَرْضُ غَيْرَ الأَرْضِ وَالسَّمَاوَاتُ وَبَرَزُواْ للّهِ الْوَاحِدِ الْقَهَّارِ (ابراهيم/۴۷-۴۸) إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ بِآيَاتِ اللّهِ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِيدٌ وَاللّهُ عَزِيزٌ ذُو انتِقَامٍ (آل‌عمران/۴). يَوْمَ نَبْطِشُ الْبَطْشَةَ الْكُبْرَى إِنَّا مُنتَقِمُونَ (دخان/۱۶).

وَكَذَلِكَ مَا أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِكَ فِي قَرْيَةٍ مِّن نَّذِيرٍ إِلَّا قَالَ مُتْرَفُوهَا إِنَّا وَجَدْنَا آبَاءنَا عَلَى أُمَّةٍ وَإِنَّا عَلَى آثَارِهِم مُّقْتَدُونَ* قَالَ [رسولهم] أَوَلَوْ جِئْتُكُم بِأَهْدَى مِمَّا وَجَدتُّمْ عَلَيْهِ آبَاءكُمْ قَالُوا إِنَّا بِمَا أُرْسِلْتُم بِهِ كَافِرُونَ* فَانتَقَمْنَا مِنْهُمْ فَانظُرْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُكَذِّبِينَ (زخرف/۲۳-۲۵) فَإِذا لَقِيتُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا فَضَرْبَ الرِّقَابِ حَتَّى إِذَا أَثْخَنتُمُوهُمْ فَشُدُّوا الْوَثَاقَ فَإِمَّا مَنًّا بَعْدُ وَإِمَّا فِدَاء حَتَّى تَضَعَ الْحَرْبُ أَوْزَارَهَا ذَلِكَ وَلَوْ يَشَاءُ اللَّهُ لَانتَصَرَ مِنْهُمْ وَلَكِن لِّيَبْلُوَ بَعْضَكُم بِبَعْضٍ وَالَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَلَن يُضِلَّ أَعْمَالَهُمْ (محمّد/۴) وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّن ذُكِّرَ بِآيَاتِ رَبِّهِ ثُمَّ أَعْرَضَ عَنْهَا إِنَّا مِنَ الْمُجْرِمِينَ مُنتَقِمُونَ (سجده/۲۲)

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَقْتُلُواْ الصَّيْدَ وَأَنتُمْ حُرُمٌ وَمَن قَتَلَهُ مِنكُم مُّتَعَمِّدًا فَجَزَاء مِّثْلُ مَا قَتَلَ مِنَ النَّعَمِ يَحْكُمُ بِهِ ذَوَا عَدْلٍ مِّنكُمْ هَدْيًا بَالِغَ الْكَعْبَةِ أَوْ كَفَّارَةٌ طَعَامُ مَسَاكِينَ أَو عَدْلُ ذَلِكَ صِيَامًا لِّيَذُوقَ وَبَالَ أَمْرِهِ عَفَا اللّهُ عَمَّا سَلَف وَمَنْ عَادَ فَيَنتَقِمُ اللّهُ مِنْهُ وَاللّهُ عَزِيزٌ ذُو انْتِقَامٍ (مائده/۹۵)

الانتقام– الاقوام، فَانتَقَمْنَا مِنْهُمْ [قوم لوط و شعیب] وَإِنَّهُمَا لَبِإِمَامٍ مُّبِينٍ (حجر/۷۹)

فَانتَقَمْنَا مِنْهُمْ (آل فرعون) فَأَغْرَقْنَاهُمْ فِي الْيَمِّ بِأَنَّهُمْ كَذَّبُواْ بِآيَاتِنَا وَكَانُواْ عَنْهَا غَافِلِينَ (اعراف/۱۳۶) فَلَمَّا آسَفُونَا انتَقَمْنَا مِنْهُمْ فَأَغْرَقْنَاهُمْ أَجْمَعِينَ (زخرف/۵۵).

فَإِمَّا نَذْهَبَنَّ بِكَ فَإِنَّا مِنْهُم (الکافرین) مُّنتَقِمُونَ (زخرف/۴۱) وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِكَ رُسُلًا إِلَى قَوْمِهِمْ فَجَاؤُوهُم بِالْبَيِّنَاتِ فَانتَقَمْنَا مِنَ الَّذِينَ أَجْرَمُوا وَكَانَ حَقًّا عَلَيْنَا نَصْرُ الْمُؤْمِنِينَ (روم۴۷)

[قال الساحرون لفرعون] وَمَا تَنقِمُ مِنَّا إِلاَّ أَنْ آمَنَّا بِآيَاتِ رَبِّنَا لَمَّا جَاءتْنَا (اعراف/۱۲۶)

وَ مَا نَقَمُوا [اصحاب الاخدود] مِنْهُمْ (مومنین) إِلَّا أَن يُؤْمِنُوا بِاللَّهِ الْعَزِيزِ الْحَمِيدِ (بروج/۸)

قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ هَلْ تَنقِمُونَ مِنَّا إِلاَّ أَنْ آمَنَّا بِاللّهِ وَمَا أُنزِلَ إِلَيْنَا وَمَا أُنزِلَ مِن قَبْلُ (مائده/۵۹)

وَمَا نَقَمُواْ (المنافقون) إِلاَّ أَنْ أَغْنَاهُمُ اللّهُ وَرَسُولُهُ مِن فَضْلِهِ فَإِن يَتُوبُواْ يَكُ خَيْرًا لَّهُمْ وَإِن يَتَوَلَّوْا يُعَذِّبْهُمُ اللّهُ عَذَابًا أَلِيمًا فِي الدُّنْيَا وَالآخِرَةِ وَمَا لَهُمْ فِي الأَرْضِ مِن وَلِيٍّ وَلاَ نَصِيرٍ (توبه/۷۴).