چکیده: بخورید، بیاشامید و اسراف نکنید. خدا اسرافکاران را دوست ندارد. برای اسرافکاران آن‌چه انجام می‌دادند، زینت داده شده است. هر کس مظلوم کشته شود، به سرپرست او قدرتی داده‌ایم پس او نباید در قتل اسراف کند. اموال یتیمانی که سرپرست آنها هستید به اسراف نخورید. بندگان رحمان، هنگام انفاق نه اسراف می‌کنند و نه تنگ می‌گیرند. ای  بندگان من که بر خود اسراف کرده‌اید، از رحمت خدا ناامید نشوید. کسانی که از یاد خدا، نشانه‌ها و پیامبران روی برمی‌تابند، اسرافکار هستند. اسرافکاران در زمین فساد می‌کنند و اصلاح نمی‌کنند. خدا اسرافکار بسیار دروغ‌گو را هدایت نمی‌کند و اسرافکار شکاک را گمراه می‌کند و اسراف‌کاران را جزا می‌دهد. اسرافکاران همدمان آتش هستند.

ای فرزندان آدم، زینت خود را در هر نمازی برگیرید. بخورید، بیاشامید و اسراف نکنید. به‌درستی او (خدا) اسرافکاران را دوست ندارد (اعراف/۳۱). اوست کسی که باغ‌هایی با داربست و بدون داربست، درخت خرما، کشتزار با خوردنی‌های گوناگون آن، زیتون و انار شبیه به یکدیگر و غیر شبیه پدید آورد. از میوه آن چون ثمر داد، بخورید و حق آن را روز بهره‌برداری از آن بدهید و اسراف نکنید. به‌درستی او اسرافکاران را دوست ندارد (انعام/۱۴۱). نفسی را که خدا حرام کرده است جز به حق نکشید. هر کس مظلوم کشته شود، به سرپرست او قدرتی داده‌ایم پس او نباید در قتل زیاده‌روی کند. به‌درستی او یاری شده است (اسراء/۳۳). یتیمان را بیازمایید تا وقتی به سن ازدواج برسند پس اگر در آنها رشدی یافتید، اموالشان را به آنها برگردانید و آن را تا بزرگ شوند، به اسراف و شتاب نخورید و آن کس که توانگر است باید [از گرفتن اجرت] خودداری کند و هر کس تهیدست است باید مطابق عرف بخورد پس هر گاه اموالشان را به آنها رد کردید، بر آنها گواه بگیرید و حسابرسی خدا کافی است (نساء/۶). چون به انسان آسیبی برسد، ما را ‌خوابیده یا نشسته یا ایستاده، می‌خواند پس چون گرفتاری او را برطرف کنیم، چنان است که گویی ما را برای گرفتاری که به او رسیده، نخوانده است. این‌گونه برای اسرافکاران آن‌چه انجام می‌دادند، زینت داده شده است (یونس/۱۲).

[بندگان رحمان] کسانی هستند که چون انفاق می‌کنند، نه اسراف می‌کنند و نه تنگ می‌گیرند و میان این دو حدّ وسط را برمی‌گزینند (فرقان/۶۷). بگو، ای بندگان من که بر خود اسراف کرده‌اید، از رحمت خدا ناامید نشوید. در حقیقت خدا همه گناهان را می‌آمرزد. به‌درستی او آمرزنده مهربان است (زمر/۵۳). هر کس از یاد من روی بگرداند، در حقیقت زندگی تنگی خواهد داشت و روز قیامت او را نابینا محشور می‌کنم. می‌گوید: پروردگارا، چرا مرا نابینا محشور کردی با آن‌که بینا بودم؟ می‌فرماید: همان طور که نشانه‌های ما بر تو آمد و آن را به فراموشی سپردی، امروز همان‌گونه فراموش می‌شوی. این‌گونه هر کس اسراف کند و به نشانه‌های پروردگارش ایمان نیاورده است را جزا می‌دهیم. بی‌تردید عذاب آخرت سخت‌تر و پایدارتر است (طه/۱۲۴-۱۲۷).

چه بسیار پیامبرانى که همراه او مردان الهی بسیاری جنگیدند … سخن آنان جز این نبود که گفتند: پروردگارا، گناهان ما و اسراف ما در کارمان را بر ما ببخش، گام‌های ما را استوار گردان و ما را بر گروه کافران یاری ده (آل‌عمران/۱۴۶-۱۴۷). وعده [خود] را به آنان (فرستادگان) راست گرداندیم و آنها و هر که را خواستیم نجات دادیم و اسرافکاران را هلاک کردیم (انبیاء/۹).

[صالح به قوم خود گفت:] از خدا پروا کنید و از من اطاعت کنید و فرمان اسرافکاران را پیروی نکنید، کسانی که در زمین فساد می‌کنند و اصلاح نمی‌کنند (شعراء/۱۵۰-۱۵۲).

[ابراهیم] گفت: ای فرستادگان، مأموریّت شما چیست؟ گفتند: ما به سوی گروهی مجرم فرستاده شده‌ایم تا سنگ‌هایی از گل رس بر آنها فرو فرستیم که نزد پروردگارت برای اسراف‌کاران نشانه‌گذاری شده است (ذاریّات/۳۱-۳۴).

[لوط به قوم خود گفت:] شما از روى شهوت به جاى زنان با مردان درمى ‏آمیزید بلکه شما گروهى اسرافکار هستید (اعراف/۸۱).

در حقیقت فرعون در زمین برتری‌جو بود و به راستی او از اسرافکاران بود (یونس/۸۳). بی‌گمان او برتری‌جویی از اسرافکاران بود (دخان/۳۱).

مرد مومنی از خاندان فرعون که ایمان خود را پنهان می‌کرد، گفت: آیا مردی را می‌کشید که می‌گوید: پروردگار من خداست؟ و بی‌تردید از جانب پروردگارتان دلایل آشکاری برای شما آورده است. اگر دروغ‌گو باشد، دروغش به زیان اوست و اگر راستگو باشد، برخی از آن‌چه به شما وعده می‌دهد به شما خواهد رسید. به یقین خدا کسی را که او اسرافکار بسیار دروغ‌گو باشد، هدایت نمی‌کند (غافر/۲۸). به یقین یوسف پیش از این، دلایل آشکار برای شما آورد و از آن‌چه برای شما آورد، همواره در تردید بودید تا وقتی که از دنیا رفت، گفتید: خدا بعد از او هرگز فرستاده‌ای را بر نخواهد انگیخت. این‌گونه خدا هر کس را که در حقیقت اسرافکار شکّاک است، گمراه می‌کند (غافر/۳۴). آن‌چه مرا به سوی آن دعوت می‌کنید، به ناچار نه در دنیا و نه در آخرت در خور خواندن نیست. در حقیقت بازگشت ما به سوی خداست و اسرافکاران همدمان آتش هستند (غافر/۴۳).

بی‌تردید پیامبران ما دلایل آشکار برای بنی‌اسرائیل آوردند پس از آن، بسیاری از آنها در زمین اسرافکار هستند (مائده/۳۲).

[رسولان اهل قریه] گفتند: شومی شما با خود شماست. آیا اگر شما را پند بدهند [باز کفر می‌ورزید]؟ بلکه شما قومی اسرافکار هستید (یس/۱۹).

[خدا می‌فرماید:] آیا به صرف این‌که شما قومی اسرافکار هستید، قرآن را از شما بازداریم (زخرف/۵)؟

[در انفاق] دست بسته نباش و بسیار گشاده‌دستی نکن که سرزنش شده و حسرت زده برجای مانی (اسراء/۲۹).

يَا بَنِي آدَمَ خُذُواْ زِينَتَكُمْ عِندَ كُلِّ مَسْجِدٍ و كُلُواْ وَ اشْرَبُواْ وَ لاَ تُسْرِفُواْ إِنَّهُ لاَ يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ (اعراف/۳۱) وَ هُوَ الَّذِي أَنشَأَ جَنَّاتٍ مَّعْرُوشَاتٍ وَ غَيْرَ مَعْرُوشَاتٍ وَ النَّخْلَ وَ الزَّرْعَ مُخْتَلِفًا أُكُلُهُ وَ الزَّيْتُونَ وَ الرُّمَّانَ مُتَشَابِهًا وَ غَيْرَ مُتَشَابِهٍ كُلُواْ مِن ثَمَرِهِ إِذَا أَثْمَرَ وَ آتُواْ حَقَّهُ يَوْمَ حَصَادِهِ وَ لاَ تُسْرِفُواْ إِنَّهُ لاَ يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ (انعام/۱۴۱) وَ لاَ تَقْتُلُواْ النَّفْسَ الَّتِي حَرَّمَ اللّهُ إِلاَّ بِالحَقِّ وَ مَن قُتِلَ مَظْلُومًا فَقَدْ جَعَلْنَا لِوَلِيِّهِ سُلْطَانًا فَلاَ يُسْرِف فِّي الْقَتْلِ إِنَّهُ كَانَ مَنْصُورًا (اسراء/۳۳) وَ ابْتَلُواْ الْيَتَامَى حَتَّىَ إِذَا بَلَغُواْ النِّكَاحَ فَإِنْ آنَسْتُم مِّنْهُمْ رُشْدًا فَادْفَعُواْ إِلَيْهِمْ أَمْوَالَهُمْ وَ لاَ تَأْكُلُوهَا إِسْرَافًا وَ بِدَارًا أَن يَكْبَرُواْ وَ مَن كَانَ غَنِيًّا فَلْيَسْتَعْفِفْ وَ مَن كَانَ فَقِيرًا فَلْيَأْكُلْ بِالْمَعْرُوفِ فَإِذَا دَفَعْتُمْ إِلَيْهِمْ أَمْوَالَهُمْ فَأَشْهِدُواْ عَلَيْهِمْ وَ كَفَى بِاللّهِ حَسِيبًا (نساء/۶) وَ إِذَا مَسَّ الإِنسَانَ الضُّرُّ دَعَانَا لِجَنبِهِ أَوْ قَاعِدًا أَوْ قَآئِمًا فَلَمَّا كَشَفْنَا عَنْهُ ضُرَّهُ مَرَّ كَأَن لَّمْ يَدْعُنَا إِلَى ضُرٍّ مَّسَّهُ كَذَلِكَ زُيِّنَ لِلْمُسْرِفِينَ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ (يونس/۱۲)

[عبادالرحمن] الَّذِين إِذَا أَنفَقُوا لَمْ يُسْرِفُوا وَ لَمْ يَقْتُرُوا وَ كَانَ بَيْنَ ذَلِكَ قَوَامًا (فرقان/۶۷) قُلْ يَا عِبَادِيَ الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلَى أَنفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِن رَّحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعًا إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ (زمر/۵۳) وَ مَنْ أَعْرَضَ عَن ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنكًا وَ نَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَعْمَى* قَالَ رَبِّ لِمَ حَشَرْتَنِي أَعْمَى وَ قَدْ كُنتُ بَصِيرًا* قَالَ كَذَلِكَ أَتَتْكَ آيَاتُنَا فَنَسِيتَهَا وَ كَذَلِكَ الْيَوْمَ تُنسَى* وَ كَذَلِكَ نَجْزِي مَنْ أَسْرَفَ وَ لَمْ يُؤْمِن بِآيَاتِ رَبِّهِ وَ لَعَذَابُ الْآخِرَةِ أَشَدُّ وَ أَبْقَى (طه/۱۲۴-۱۲۷)

وَ كَأَيِّن مِّن نَّبِيٍّ قَاتَلَ مَعَهُ رِبِّيُّونَ كَثِيرٌ … وَ مَا كَانَ قَوْلَهُمْ إِلاَّ أَن قَالُواْ ربَّنَا اغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَ إِسْرَافَنَا فِي أَمْرِنَا وَ ثَبِّتْ أَقْدَامَنَا و انصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ (آل‌عمران/۱۴۶-۱۴۷) ثُمَّ صَدَقْنَاهُمُ (رسل) الْوَعْدَ فَأَنجَيْنَاهُمْ وَ مَن نَّشَاء وَ أَهْلَكْنَا الْمُسْرِفِينَ (انبياء/۹)

[قال صالح لقومه] فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُونِ* وَ لَا تُطِيعُوا أَمْرَ الْمُسْرِفِينَ* الَّذِينَ يُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ وَ لَا يُصْلِحُونَ (شعراء/۱۵۰-۱۵۲)

قَالَ [ابراهيم] فَمَا خَطْبُكُمْ أَيُّهَا الْمُرْسَلُونَ* قَالُوا إِنَّا أُرْسِلْنَا إِلَى قَوْمٍ مُّجْرِمِينَ* لِنُرْسِلَ عَلَيْهِمْ حِجَارَةً مِّن طِينٍ* مُسَوَّمَةً عِندَ رَبِّكَ لِلْمُسْرِفِينَ (ذاريات/۳۱-۳۴)

[قال لوط لقومه] إِنَّكُمْ لَتَأْتُونَ الرِّجَالَ شَهْوَةً مِّن دُونِ النِّسَاء بَلْ أَنتُمْ قَوْمٌ مُّسْرِفُونَ (اعراف/۸۱)

وَ إِنَّ فِرْعَوْنَ لَعَالٍ فِي الأَرْضِ وَ إِنَّهُ لَمِنَ الْمُسْرِفِينَ (يونس/۸۳) إِنَّهُ كَانَ عَالِيًا مِّنَ الْمُسْرِفِينَ (دخان/۳۱)

وَ قَالَ رَجُلٌ مُّؤْمِنٌ مِّنْ آلِ فِرْعَوْنَ يَكْتُمُ إِيمَانَهُ أَتَقْتُلُونَ رَجُلًا أَن يَقُولَ رَبِّيَ اللَّهُ وَ قَدْ جَاءكُم بِالْبَيِّنَاتِ مِن رَّبِّكُمْ وَ إِن يَكُ كَاذِبًا فَعَلَيْهِ كَذِبُهُ وَ إِن يَكُ صَادِقًا يُصِبْكُم بَعْضُ الَّذِي يَعِدُكُمْ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ كَذَّابٌ (غافر/۲۸)   وَ لَقَدْ جَاءكُمْ يُوسُفُ مِن قَبْلُ بِالْبَيِّنَاتِ فَمَا زِلْتُمْ فِي شَكٍّ مِّمَّا جَاءكُم بِهِ حَتَّى إِذَا هَلَكَ قُلْتُمْ لَن يَبْعَثَ اللَّهُ مِن بَعْدِهِ رَسُولًا كَذَلِكَ يُضِلُّ اللَّهُ مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ مُّرْتَابٌ (غافر/۳۴) لَا جَرَمَ أَنَّمَا تَدْعُونَنِي إِلَيْهِ لَيْسَ لَهُ دَعْوَةٌ فِي الدُّنْيَا وَ لَا فِي الْآخِرَةِ وَ أَنَّ مَرَدَّنَا إِلَى اللَّهِ وَأَنَّ الْمُسْرِفِينَ هُمْ أَصْحَابُ النَّارِ (غافر/۴۳)

وَلَقَدْ جَاءتْهُمْ (بنی‌اسرائیل) رُسُلُنَا بِالبَيِّنَاتِ ثُمَّ إِنَّ كَثِيرًا مِّنْهُم بَعْدَ ذَلِكَ فِي الأَرْضِ لَمُسْرِفُونَ (مائده/۳۲)

قَالُوا [مرسلون الی اهل القرية] طَائِرُكُمْ مَعَكُمْ أَئِن ذُكِّرْتُم بَلْ أَنتُمْ قَوْمٌ مُّسْرِفُونَ (يس/۱۹)

[قال الله] أَفَنَضْرِبُ عَنكُمُ الذِّكْرَ صَفْحًا أَن كُنتُمْ قَوْمًا مُّسْرِفِينَ (زخرف/۵)

وَ لاَ تَجْعَلْ يَدَكَ مَغْلُولَةً إِلَى عُنُقِكَ وَ لاَ تَبْسُطْهَا كُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُومًا مَّحْسُورًا (اسراء/۲۹)