چکیده: از خدا آمرزش بخواهید که خدا آمرزنده مهربان است. پیامبر، مومنان، متقین و  خردمندان از خدا طلب آمرزش می‌کنند. کسانی که می‌گویند: پروردگارا، گناهان ما را بیامرز اینان آمرزش‌خواهان در سحرگاهان هستند. ‌فرشتگان برای کسانی که در زمین هستند، آمرزش می‌خواهند. کسانی که عرش را حمل می‌کنند و آنها که پیرامون آن هستند، برای کسانی که ایمان آورده‌اند، طلب آمرزش می‌کنند. پیامبران هم برای خود و هم برای قومشان طلب آمرزش می‌کردند. سزاوار نیست پیامبر و مومنان برای مشرکان طلب آمرزش کنند.

از خدا طلب آمرزش کنید. خدا آمرزنده مهربان است (مزمّل/۲۰). هر کس کار بدی کند یا بر خود ستم کند سپس از خدا آمرزش بخواهد، خدا را آمرزنده مهربان خواهد یافت (نساء/۱۱۰). [در حج] از همان‌جا که مردم روانه می‌شوند، شما نیز روانه شوید و از خدا آمرزش بخواهید که خدا آمرزنده مهربان است (بقره/۱۹۹).

پیامبر به آن‌چه از جانب پروردگارش بر او نازل شده، ایمان آورده است و مومنان همگی به خدا، فرشتگان، کتاب‌ها و فرستادگان او ایمان آورده‌اند [و گفتند:] میان هیچ‌کدام از فرستادگانش فرق نمی‌گذاریم. گفتند: شنیدیم و اطاعت کردیم. پروردگارا، آمرزش تو را [می‌خواهیم] و فرجام به سوی تو است. خدا هیچ کس را جز به قدر توانایی‌اش تکلیف نمی‌کند. آن‌چه [از خوبی] به دست آورده، به سود اوست و آن‌چه [از بدی] به دست آورده، به زیان اوست. پروردگارا، اگر فراموش کردیم یا به خطا رفتیم، بر ما مگیر. پروردگارا، هیچ بار گرانی بر دوش ما نگذار، ‌چنان‌که بر [دوش] کسانی که پیش از ما بودند، قرار دادی. پروردگارا، آن‌چه تاب آن را نداریم، بر ما تحمیل نکن. از ما درگذر. ما را بیامرز. بر ما رحم کن. سرور ما تو هستی پس ما را بر گروه کافران پیروز کن (بقره/۲۸۵-۲۸۶). [متّقین] کسانی هستند که … چون کار زشتی کنند یا بر خود ستم کنند، خدا را به یاد می‌آورند و برای گناهان خود آمرزش می‌خواهند. چه کسی جز خدا گناهان را می‌آمرزد؟ بر آن‌چه مرتکب شده‌اند دانسته، پافشاری نمی‌کنند. آنان پاداششان آمرزشى از جانب پروردگارشان و باغ‌هایی است که از زیر آن نهرها روان است. جاودانه در آن بمانند. پاداش اهل عمل چه نیکوست (آل‌عمران/۱۳۵-۱۳۶). همان کسانی که می‌گویند: پروردگارا، ما ایمان آوردیم پس گناهان ما را بیامرز و ما را از عذاب آتش نگاه دار. [اینان] شکیبایان، صادقان، فرمانبرداران، انفاق‌کنندگان و آمرزش‌خواهان در سحرگاهان هستند (آل‌عمران/۱۶-۱۷). به یقین متّقین در باغ‌ها و چشمه‌ساران هستند. آن‌چه را پروردگارشان عطا کرده، می‌گیرند زیرا آنها پیش از این نیکوکار بودند. از شب اندکی را می‌خوابیدند. در سحرگاهان طلب آمرزش می‌کردند (ذاریات/۱۵-۱۸). [خردمندان می‌گویند:] پروردگارا، ما شنیدیم که دعوت‌گری به ایمان فرا‌می‌خواند که به پروردگار خود ایمان آورید پس ایمان آوردیم. پروردگارا، گناهان ما را بیامرز و بدی‌های ما را بزدای و ما را با نیکان بمیران (آل‌عمران/۱۹۳). کسانی که بعد از آنها (مهاجران و انصار) آمدند، می‌گویند: پروردگارا، ما و آن برادران ما که در ایمان آوردن بر ما پیشی گرفتند را بیامرز و در دل‌های ما نسبت به کسانی که ایمان آورده‌اند، کینه‌ای نگذار. پروردگارا، به راستی که تو رئوف مهربان هستی (حشر/۱۰). ‌فرشتگان به ستایش پروردگارشان تسبیح می‌گویند و برای کسانی که در زمین هستند، آمرزش می‌خواهند. آگاه باش که در حقیقت خداست که آمرزنده مهربان است (شوری/۵). کسانی که عرش را حمل می‌کنند و آنها که پیرامون آن هستند، به ستایش پروردگارشان تسبیح می‌گویند و به او ایمان دارند و برای کسانی که ایمان آورده‌اند، طلب آمرزش می‌کنند که پروردگارا، رحمت و دانش تو بر هر چیز احاطه دارد. کسانی را که توبه کرده و راه تو را دنبال کرده‌اند، بیامرز و آنها را از عذاب آتش نگاه دار (غافر/۷).

استغفار- آخرت، در آن روز خدا، پیامبر و کسانی را که با او ایمان آورده بودند، خوار نمی‌گرداند. نورشان از پیشاپیش آنها و سمت راستشان، روان است. می‌گویند: پروردگارا، نور ما را برای ما کامل گردان. ما را بیامرز. تو بر هر چیز توانایی (تحریم/۸). [خدا به کسانی که میزان اعمالشان سبک باشد،] می‌فرماید: در آن [دوزخ] گم شوید و با من سخن نگویید. در حقیقت دسته‌ای از بندگان من [در دنیا] بودند که می‌گفتند: پروردگارا، ایمان آوردیم. ما را بیامرز و به ما رحم کن. تو بهترین مهربانانی و شما آنان را به ریشخند گرفتید تا [این عمل] شما را از یاد من غافل کرد و شما به آنها می‌خندیدید. من امروز برای آن که صبر کردند، به آنان پاداش دادم. بی‌گمان ایشان هستند که رستگارانند (مومنون/۱۰۸-۱۱۱).

استغفار- اقوام، چیزی مانع مردم نشد از این که وقتی هدایت به سویشان آمد، ایمان بیاورند و از پروردگارشان آمرزش بخواهند، جز این که [مستحق شوند] تا سنّت [خدا در مورد عذاب] پیشینیان درباره آنان به کار رود یا عذاب رویارویشان بیاید (کهف/۵۵). چه بسیار پیامبرانی که همراه آنان مردان الهی بسیاری جنگ کردند و در برابر آن‌چه در راه خدا به آنان رسید، سستی نورزیدند، ناتوان نشدند و تسلیم نگردیدند. خدا شکیبایان را دوست دارد. سخن آنان جز این نبود که گفتند: پروردگارا، گناهان ما و زیاده‌روی ما در کارمان را بر ما بیامرز. گام‌های ما را استوار دار و ما را بر گروه کافران یاری ده (آل‌عمران/۱۴۶-۱۴۷).

[آدم و همسرش] گفتند: پروردگارا، ما بر خود ستم کردیم. اگر ما را نیامرزی و به ما رحم نکنی، مسلماً از زیان‌کاران خواهیم بود (اعراف/۲۳).

[نوح] گفت: پروردگارا، من قوم خود را شب و روز دعوت کردم … و گفتم: از پروردگارتان آمرزش بخواهید. به‌راستی او همواره آمرزنده است تا بر شما از آسمان باران پی در پی فرستد. شما را با اموال و فرزندان یاری کند و برای شما باغ‌ها قرار دهد و نهرها برای شما پدید آورد (نوح/۵-۱۲). پروردگارا، من به تو پناه می‌برم که از تو چیزی بخواهم که به آن علم ندارم. اگر مرا نیامرزی و به من رحم نکنی، از زیان‌کاران خواهم بود (هود/۴۷). پروردگارا، من، پدر و مادرم و هر مومنی که در سرای من در آید و مردان و زنان باایمان را بیامرز و جز بر هلاکت ستمگران نیفزای (نوح/۲۸).

[هود گفت:] ای قوم من، از پروردگارتان آمرزش بخواهید سپس به درگاه او توبه کنید تا از آسمان بر شما باران پی در پی بفرستد و نیرویی بر نیروی شما بیفزاید و تبهکارانه روی برنگردانید (هود/۵۲).

به سوی ثمود برادرشان صالح را [فرستادیم] گفت: ای قوم من، خدا را بپرستید. برای شما معبودی جز او نیست. او شما را از زمین پدید آورد و در آن شما را استقرار داد پس از او آمرزش بخواهید. آن‌گاه به درگاه او توبه کنید. بی‌گمان پروردگارم نزدیک و اجابت‌کننده است (هود/۶۱). ای قوم من، چرا پیش از نیکی، شتاب‌زده خواهان بدی هستید؟ چرا از خدا آمرزش نمی‌خواهید باشد که مورد رحمت قرار گیرید (نمل/۴۶)؟

[ابراهیم به پدر خود] گفت: سلام بر تو. به زودی از پروردگارم برای تو آمرزش می‌خواهم. او همواره نسبت به من پُرمهر بوده است (مریم/۴۷). پروردگارا، روزی که حساب برپا می‌شود، من، پدر و مادرم و مومنان را بیامرز (ابراهیم/۴۱). پدرم را بیامرز که او از گمراهان بود (شعراء/۸۶). طلب آمرزش ابراهیم برای پدرش، جز برای وعده‌ای که به او داده بود، نبود. هنگامی که برای او روشن شد که وی دشمن خداست، از او بیزاری جست (توبه/۱۱۴).

آن زن که یوسف در خانه‌اش بود از او کام خواست … [آقای آن زن گفت:] ای یوسف، از این روی بگردان و تو ای زن، برای گناه خود آمرزش بخواه که تو از خطاکاران بوده‌ای (یوسف/۲۳-۲۹). [پسران یعقوب] گفتند: ای پدر، برای گناهان ما آمرزش بخواه که ما خطاکار بودیم. گفت: به‌زودی از پروردگارم برای شما آمرزش می‌خواهم که او قطعاً آمرزنده مهربان است (یوسف/۹۷-۹۸).

[شعیب به قوم خود گفت:] از پروردگار خود آمرزش بخواهید سپس به درگاه او توبه کنید. پروردگار من مهربان دوستدار است (هود/۹۰).

[موسی گفت:] پروردگارا، من بر خود ستم کردم، مرا بیامرز پس خدا او را آمرزید. او آمرزنده مهربان است (قصص/۱۶). گفت: پروردگارا، من و برادرم را بیامرز و ما را در رحمت خود داخل کن. تو مهربان‌ترینِ مهربانانی (اعراف/۱۵۱). موسی از میان قوم خود، هفتاد مرد را برای میعاد ما برگزید. هنگامی که زلزله آنها را فراگرفت، گفت: پروردگارا، اگر می‌خواستی آنان و مرا، پیش از این هلاک می‌کردی. آیا ما را به آن‌چه کم‌خردان ما انجام داده‌اند، هلاک می‌کنی؟ این جز آزمایش تو نیست. هر کس را بخواهی با آن گمراه و هر کس را بخواهی، هدایت می‌کنی. تو سرور ما هستی پس ما را بیامرز و به ما رحم کن. تو بهترین آمرزندگان هستی (اعراف/۱۵۵). به آنان (بنی‌اسرائیل) گفته شد: در این شهر سکونت گیرید و از آن، هر جا خواستید، بخورید و بگویید، گناهان ما را فرو ریز و سجده‌کنان از دروازه در آیید تا خطاهای شما را بر شما بیامرزیم. به‌زودی بر [اجر] نیکوکاران بیفزاییم پس کسانی از آنها که ستم کردند، سخنی را که به آنان گفته شده بود، به سخن دیگری تبدیل کردند پس به سزای آن که ستم می‌کردند، عذابی از آسمان بر آنها فرو فرستادیم (اعراف/۱۶۱-۱۶۲). به آنها گفتیم: به این شهر در آیید و از هر جای آن که خواستید، فراوان بخورید. سجده‌کنان از دروازه، در آیید و بگویید: گناهان ما را بریز تا خطاهای شما را بیامرزیم و [اجر] نیکوکاران را خواهیم افزود پس کسانى که ستم کرده بودند [آن سخن را] به سخن دیگرى غیر از آن‌چه به آنها گفته شده بود، تبدیل کردند. ما بر آنان که ستم کردند، به سزاى اینکه نافرمانى کرده بودند، عذابى از آسمان فرو فرستادیم (بقره/۵۸-۵۹).

کسانی که گفتند: خدا همان مسیح پسر مریم است. قطعاً کافر شدند … کسانی که گفتند: خدا سومین از سه است، قطعاً کافر شدند. حال آن‌که هیچ معبودی جز خدای یکتا نیست. اگر از آن‌چه می‌گویند، باز نایستند، به کسانی از آنها که کافر شدند، عذابی دردناک خواهد رسید. چرا به درگاه خدا توبه نمی‌کنند و از آمرزش نمی‌خواهند؟ خدا آمرزنده مهربان است (مائده/۷۲، ۷۳-۷۴).

داوود دانست که ما او را [در ماجرای قضاوت] آزمایش کرده‌ایم پس از پروردگار خود، آمرزش خواست. به رو در افتاد و توبه کرد و او را آمرزیدیم. در حقیقت برای او نزد ما، تقرّب و فرجامی خوش خواهد بود (ص/۲۴-۲۵).

قطعاً سلیمان را آزمودیم و بر تخت او جسدی افکندیم پس به توبه باز آمد و گفت: پروردگارا، مرا بیامرز و به من ملکی ارزانی دار که هیچ کس پس از من سزاوارِ آن نباشد. در حقیقت تویی که بسیار بخشنده‌ای (ص/۳۴-۳۵).

قطعاً برای شما در ابراهیم و کسانی که با او هستند، سرمشقی نیکوست، آن‌گاه که به قوم خود گفتند: ما از شما و از آن‌چه به جای خدا می‌پرستید، بیزاریم. به شما کفر می‌ورزیم. میان ما و شما، دشمنی و کینه همیشگی پدیدار شده تا وقتی که فقط به خدا ایمان آورید جز سخن ابراهیم که به پدر خود گفت: حتماً برای تو آمرزش می‌خواهم با آن که در برابر خدا اختیار چیزی را ندارم. ‌پروردگارا، بر تو توکّل کردیم. به سوی تو بازگشتیم و فرجام به سوی توست. پروردگارا، ما را وسیله آزمایش برای کسانی که کفر ورزیدند، نگردان. ما را بیامرز. تو خود شکست‌ناپذیر حکیم هستی (ممتحنه/۴-۵).

[ای پیامبر]، از خدا آمرزش بخواه که خدا آمرزنده مهربان است (نساء/۱۰۶). بگو، پروردگارا، بیامرز و رحمت کن که تو بهترین بخشایندگان هستی (مومنون/۱۱۸). بدان که هیچ معبودی جز خدا نیست. برای گناه خود و برای مردان و زنان باایمان آمرزش بخواه. خداست که حرکت و سکون شما را می‌داند (محمّد/۱۹). صبر کن که وعده خدا حقّ است و برای گناه خود آمرزش بخواه و به ستایش پروردگارت، شامگاهان و بامدادان تسبیح بگو (غافر/۵۵). بگو، من بشری همانند شما هستم جز این که به من وحی می‌شود که خدای شما خدایی یگانه است پس به سوی او روی آورید. از او آمرزش بخواهید و وای بر مشرکان (فصّلت/۶). چون یاری خدا و پیروزی فرا رسد و ببینی که مردم دسته‌دسته در دین خدا در آیند پس به ستایش پروردگارت تسبیح بگو و از او آمرزش بخواه. او همواره توبه‌پذیر است (نصر/۱-۳).

الف. لام. راء. کتابی است که آیات آن استحکام یافته سپس از جانب حکیمی آگاه به ‌روشنی بیان شده است که جز خدا را نپرستید. به‌راستی من از جانب او برای شما هشدار‌دهنده و بشارتگر هستم و این که از پروردگارتان آمرزش بخواهید سپس به درگاه او توبه کنید تا شما را با بهره‌مندیِ نیکویی تا زمانی معیّن، بهره‌مند سازد و به هر شایسته نعمتی، از کَرَم خود عطا کند. اگر رویگردان شوید، من از عذاب روزی بزرگ بر شما بیمناک هستم (هود/۱-۳). در حقیقت کسانی که از تو کسب اجازه می‌کنند، آنان هستند که به خدا و پیامبر او ایمان دارند پس چون برای برخی از کارهایشان از تو اجازه خواستند، به هر کس از آنان که خواستی اجازه بده و بر آنها آمرزش بخواه. خدا آمرزنده مهربان است (نور/۶۲). به رحمتی از خدا با آنان نرم‌خو شدی و اگر تندخو و سخت‌دل بودی، قطعاً از پیرامون تو پراکنده می‌شدند پس از آنان درگذر. برای آنها آمرزش بخواه و در کارها با آنان مشورت کن. چون تصمیم گرفتی، بر خدا توکّل کن. خدا توکّل‌کنندگان را دوست ‌می‌دارد (آل‌عمران/۱۵۹). ای پیامبر، هنگامی که زنان باایمان نزد تو آیند که با تو بیعت کنند که چیزی را با خدا شریک نکنند، دزدی نکنند، زنا نکنند، فرزندان خود را نکشند، دروغی که میان دست و پای خود فرا بافته باشند پیش نیاورند (به شوهرانشان جز فرزند آنها را نسبت ندهند) و در کار نیک از تو نافرمانی نکنند، با آنها بیعت کن و از خدا برای آنان آمرزش بخواه. خدا آمرزنده مهربان است (ممتحنه/۱۲). ما هیچ پیامبری را نفرستادیم مگر آن که به اذن خدا از او اطاعت کنند. اگر آنان وقتی به خود ستم کرده بودند، پیش تو می‌آمدند و از خدا آمرزش می‌خواستند و پیامبر برای آنان طلب آمرزش می‌کرد، قطعاً خدا را توبه‌پذیر مهربان می‌یافتند (نساء/۶۴).

هنگامی که به آنها (منافقان) گفته شود، بیایید تا پیامبر خدا برای شما آمرزش بخواهد، سرهای خود را بر‌می‌گردانند. آنان را می‌بینی که تکبّرکنان روی بر می‌تابند. برای آنها چه آمرزش بخواهی یا آمرزش نخواهی، یکسان است. خدا هرگز آنها را نمی‌آمرزد. خدا گروه فاسقان را هدایت نمی‌کند (منافقون/۵-۶). چه برای آنان آمرزش بخواهی یا آمرزش نخواهی، [یکسان است]. اگر هفتاد بار برای آنها آمرزش بخواهی، هرگز خدا آنان را نخواهد آمرزید چرا که آنها به خدا و فرستاده او کفر ورزیدند. خدا گروه فاسقان را هدایت نمی‌کند (توبه/۸۰). برجای‌ماندگان بادیه‌نشین به‌زودی به تو خواهند گفت: اموال و کسان ما، ما را گرفتار کردند، برای ما آمرزش بخواه. چیزی را که در دل‌‌هایشان نیست بر زبان خود می‌رانند. بگو، اگر خدا بخواهد به شما زیانی یا سودی برساند، چه کسی در برابر او برای شما اختیار چیزی را دارد؟ بلکه  خداست که به آن‌چه می‌کنند، همواره آگاه است (فتح/۱۱). بر پیامبر و کسانی که ایمان آورده‌اند، سزاوار نیست که برای مشرکان، پس از آن که برایشان آشکار گردید که آنان اهل دوزخ هستند، طلب آمرزش کنند هر چند خویشاوند باشند (توبه/۱۱۳). تا تو در میان آنها هستی خدا بر آن نیست که آنها را عذاب کند و تا آنان طلب آمرزش می‌کنند، خدا عذاب‌کننده ایشان نخواهد بود (انفال/۳۳).

آمرزش

وَ اسْتَغْفِرُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ (مزّمّل/۲۰) وَ مَن يَعْمَلْ سُوءًا أَوْ يَظْلِمْ نَفْسَهُ ثُمَّ يَسْتَغْفِرِ اللّهَ يَجِدِ اللّهَ غَفُورًا رَّحِيمًا (نسا/۱۱۰) [في الحج] أَفِيضُواْ مِنْ حَيْثُ أَفَاضَ النَّاسُ وَ اسْتَغْفِرُواْ اللّهَ إِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ (بقره/۱۹۹)

آمَنَ الرَّسُولُ بِمَا أُنزِلَ إِلَيْهِ مِن رَّبِّهِ وَ الْمُؤْمِنُونَ كُلٌّ آمَنَ بِاللّهِ وَ مَلآئِكَتِهِ وَ كُتُبِهِ وَ رُسُلِهِ لاَ نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِّن رُّسُلِهِ وَ قَالُواْ سَمِعْنَا وَ أَطَعْنَا غُفْرَانَكَ رَبَّنَا وَ إِلَيْكَ الْمَصِيرُ لاَ يُكَلِّفُ اللّهُ نَفْسًا إِلاَّ وُسْعَهَا لَهَا مَا كَسَبَتْ وَ عَلَيْهَا مَا اكْتَسَبَتْ رَبَّنَا لاَ تُؤَاخِذْنَا إِن نَّسِينَا أَوْ أَخْطَأْنَا رَبَّنَا وَ لاَ تَحْمِلْ عَلَيْنَا إِصْرًا كَمَا حَمَلْتَهُ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِنَا رَبَّنَا وَ لاَ تُحَمِّلْنَا مَا لاَ طَاقَةَ لَنَا بِهِ وَاعْفُ عَنَّا وَ اغْفِرْ لَنَا وَ ارْحَمْنَآ أَنتَ مَوْلاَنَا فَانصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ (بقره/۲۸۵-۲۸۶) [المتقون] الَّذِينَ … إِذَا فَعَلُواْ فَاحِشَةً أَوْ ظَلَمُواْ أَنْفُسَهُمْ ذَكَرُواْ اللّهَ فَاسْتَغْفَرُواْ لِذُنُوبِهِمْ وَ مَن يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلاَّ اللّهُ وَ لَمْ يُصِرُّواْ عَلَى مَا فَعَلُواْ وَ هُمْ يَعْلَمُونَ* أُوْلَئِكَ جَزَآؤُهُم مَّغْفِرَةٌ مِّن رَّبِّهِمْ وَ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا وَ نِعْمَ أَجْرُ الْعَامِلِينَ (آل‌عمران/۱۳۵-۱۳۶) الَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا إِنَّنَا آمَنَّا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَ قِنَا عَذَابَ النَّارِ  الصَّابِرِينَ وَ الصَّادِقِينَ وَ الْقَانِتِينَ وَ الْمُنفِقِينَ وَ الْمُسْتَغْفِرِينَ بِالأَسْحَارِ (آل‌عمران/۱۶-۱۷) إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي جَنَّاتٍ وَ عُيُونٍ  آخِذِينَ مَا آتَاهُمْ رَبُّهُمْ إِنَّهُمْ كَانُوا قَبْلَ ذَلِكَ مُحْسِنِينَ  كَانُوا قَلِيلًا مِّنَ اللَّيْلِ مَا يَهْجَعُونَ وَ بِالْأَسْحَارِ هُمْ يَسْتَغْفِرُونَ (ذاریات/۱۵-۱۸ ) [یقولون اولواالألباب] رَّبَّنَا إِنَّنَا سَمِعْنَا مُنَادِيًا يُنَادِي لِلإِيمَانِ أَنْ آمِنُواْ بِرَبِّكُمْ فَآمَنَّا رَبَّنَا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَ كَفِّرْ عَنَّا سَيِّئَاتِنَا وَ تَوَفَّنَا مَعَ الأبْرَارِ (آل‌عمران/۱۹۳) وَ الَّذِينَ جَاؤُوا مِن بَعْدِهِمْ (المهاجرین و الانصار) يَقُولُونَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَ لِإِخْوَانِنَا الَّذِينَ سَبَقُونَا بِالْإِيمَانِ وَ لَا تَجْعَلْ فِي قُلُوبِنَا غِلًّا لِّلَّذِينَ آمَنُوا رَبَّنَا إِنَّكَ رَؤُوفٌ رَّحِيمٌ (حشر/۱۰) الْمَلَائِكَةُ يُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَ يَسْتَغْفِرُونَ لِمَن فِي الْأَرْضِ أَلَا إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ (شوری/۵) الَّذِينَ يَحْمِلُونَ الْعَرْشَ وَ مَنْ حَوْلَهُ يُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَ يؤْمِنُونَ بِهِ وَ يَسْتَغْفِرُونَ لِلَّذِينَ آمَنُوا رَبَّنَا وَسِعْتَ كُلَّ شَيْءٍ رَّحْمَةً وَ عِلْمًا فَاغْفِرْ لِلَّذِينَ تَابُوا وَ اتَّبَعُوا سَبِيلَكَ وَ قِهِمْ عَذَابَ الْجَحِيمِ (غافر/۷)

الإستغفار- الاخرة، يَوْمَ لَا يُخْزِي اللَّهُ النَّبِيَّ وَ الَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ نُورُهُمْ يَسْعَى بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَ بِأَيْمَانِهِمْ يَقُولُونَ رَبَّنَا أَتْمِمْ لَنَا نُورَنَا وَ اغْفِرْ لَنَا إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ (تحریم/۸) قَالَ [الله لمن خفت موازينه] اخْسَؤُوا فِيهَا (جهنّم) وَ لَا تُكَلِّمُونِ* إِنَّهُ كَانَ فَرِيقٌ مِّنْ عِبَادِي يَقُولُونَ رَبَّنَا آمَنَّا فَاغْفِرْ لَنَا وَ ارْحَمْنَا وَ أَنتَ خَيْرُ الرَّاحِمِينَ* فَاتَّخَذْتُمُوهُمْ سِخْرِيًّا حَتَّى أَنسَوْكُمْ ذِكْرِي وَ كُنتُم مِّنْهُمْ تَضْحَكُونَ* إِنِّي جَزَيْتُهُمُ الْيَوْمَ بِمَا صَبَرُوا أَنَّهُمْ هُمُ الْفَائِزُونَ (مومنون/۱۰۸-۱۱۱)

الاستغفار- الاقوام، وَ مَا مَنَعَ النَّاسَ أَن يُؤْمِنُوا إِذْ جَاءهُمُ الْهُدَى وَ يَسْتَغْفِرُوا رَبَّهُمْ إِلَّا أَن تَأْتِيَهُمْ سُنَّةُ الْأَوَّلِينَ أَوْ يَأْتِيَهُمُ الْعَذَابُ قُبُلًا (کهف/۵۵) وَ كَأَيِّن مِّن نَّبِيٍّ قَاتَلَ مَعَهُ رِبِّيُّونَ كَثِيرٌ فَمَا وَهَنُواْ لِمَا أَصَابَهُمْ فِي سَبِيلِ اللّهِ وَ مَا ضَعُفُواْ وَ مَا اسْتَكَانُواْ وَ اللّهُ يُحِبُّ الصَّابِرِينَ* َمَا كَانَ قَوْلَهُمْ إِلاَّ أَن قَالُواْ ربَّنَا اغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَ إِسْرَافَنَا فِي أَمْرِنَا وَ ثَبِّتْ أَقْدَامَنَا و انصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ (آل‌عمران/۱۴۶-۱۴۷)

قَالاَ (آدم و زوجه) رَبَّنَا ظَلَمْنَا أَنفُسَنَا وَ إِن لَّمْ تَغْفِرْ لَنَا وَ تَرْحَمْنَا لَنَكُونَنَّ مِنَ الْخَاسِرِينَ (اعراف/۲۳)

قَالَ [نوح]  رَبِّ إِنِّي دَعَوْتُ قَوْمِي لَيْلًا وَ نَهَارًا … فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ إِنَّهُ كَانَ غَفَّارًا* يُرْسِلِ السَّمَاء عَلَيْكُم مِّدْرَارًا* وَ يُمْدِدْكُمْ بِأَمْوَالٍ وَ بَنِينَ وَ يَجْعَل لَّكُمْ جَنَّاتٍ وَ يَجْعَل لَّكُمْ أَنْهَارًا (نوح/۵-۱۲) قَالَ رَبِّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ أَنْ أَسْأَلَكَ مَا لَيْسَ لِي بِهِ عِلْمٌ وَ إِلاَّ تَغْفِرْ لِي وَ تَرْحَمْنِي أَكُن مِّنَ الْخَاسِرِينَ (هود/۴۷) رَبِّ اغْفِرْ لِي وَ لِوَالِدَيَّ وَ لِمَن دَخَلَ بَيْتِيَ مُؤْمِنًا وَ لِلْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ وَ لَا تَزِدِ الظَّالِمِينَ إِلَّا تَبَارًا (نوح/۲۸)

[قال هود] وَ يَا قَوْمِ اسْتَغْفِرُواْ رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُواْ إِلَيْهِ يُرْسِلِ السَّمَاء عَلَيْكُم مِّدْرَارًا وَ يَزِدْكُمْ قُوَّةً إِلَى قُوَّتِكُمْ وَ لاَ تَتَوَلَّوْاْ مُجْرِمِينَ (هود/۵۲)

وَ إِلَى ثَمُودَ أَخَاهُمْ صَالِحًا قَالَ يَا قَوْمِ اعْبُدُواْ اللّهَ مَا لَكُم مِّنْ إِلَهٍ غَيْرُهُ هُوَ أَنشَأَكُم مِّنَ الأَرْضِ وَ اسْتَعْمَرَكُمْ فِيهَا فَاسْتَغْفِرُوهُ ثُمَّ تُوبُواْ إِلَيْهِ إِنَّ رَبِّي قَرِيبٌ مُّجِيبٌ (هود/۶۱) قَالَ يَا قَوْمِ لِمَ تَسْتَعْجِلُونَ بِالسَّيِّئَةِ قَبْلَ الْحَسَنَةِ لَوْلَا تَسْتَغْفِرُونَ اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ (نمل/۴۶)

قَالَ [ابراهیم لابیه] سَلَامٌ عَلَيْكَ سَأَسْتَغْفِرُ لَكَ رَبِّي إِنَّهُ كَانَ بِي حَفِيًّا (مریم/۴۷) رَبَّنَا اغْفِرْ لِي وَ لِوَالِدَيَّ وَ لِلْمُؤْمِنِينَ يَوْمَ يَقُومُ الْحِسَابُ (ابراهیم/۴۱) وَ اغْفِرْ لِأَبِي إِنَّهُ كَانَ مِنَ الضَّالِّينَ (شعراء/۸۶) وَ مَا كَانَ اسْتِغْفَارُ إِبْرَاهِيمَ لِأَبِيهِ إِلاَّ عَن مَّوْعِدَةٍ وَعَدَهَا إِيَّاهُ فَلَمَّا تَبَيَّنَ لَهُ أَنَّهُ عَدُوٌّ لِلّهِ تَبَرَّأَ مِنْهُ (توبه/۱۱۴)

وَرَاوَدَتْهُ الَّتِي هُوَ فِي بَيْتِهَا عَن نَّفْسِهِ … [قال سيّدها] یوسُفُ أَعْرِضْ عَنْ هَذَا وَ اسْتَغْفِرِي لِذَنبِكِ إِنَّكِ كُنتِ مِنَ الْخَاطِئِينَ (یوسف/۲۳-۲۹) قَالُواْ (بنی یعقوب) يَا أَبَانَا اسْتَغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا إِنَّا كُنَّا خَاطِئِينَ* قَالَ سَوْفَ أَسْتَغْفِرُ لَكُمْ رَبِّيَ إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ (یوسف/۹۷-۹۸)

[قال شعیب لقومه] وَ اسْتَغْفِرُواْ رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُواْ إِلَيْهِ إِنَّ رَبِّي رَحِيمٌ وَدُودٌ (هود/۹۰)

قَالَ [موسی] رَبِّ إِنِّي ظَلَمْتُ نَفْسِي فَاغْفِرْ لِي فَغَفَرَ لَهُ إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ (قصص/۱۶) قَالَ رَبِّ اغْفِرْ لِي وَ لأَخِي وَ أَدْخِلْنَا فِي رَحْمَتِكَ وَ أَنتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ (اعراف/۱۵۱) وَ اخْتَارَ مُوسَى قَوْمَهُ سَبْعِينَ رَجُلًا لِّمِيقَاتِنَا فَلَمَّا أَخَذَتْهُمُ الرَّجْفَةُ قَالَ رَبِّ لَوْ شِئْتَ أَهْلَكْتَهُم مِّن قَبْلُ وَ إِيَّايَ أَتُهْلِكُنَا بِمَا فَعَلَ السُّفَهَاء مِنَّا إِنْ هِيَ إِلاَّ فِتْنَتُكَ تُضِلُّ بِهَا مَن تَشَاء وَ تَهْدِي مَن تَشَاء أَنتَ وَلِيُّنَا فَاغْفِرْ لَنَا وَ ارْحَمْنَا وَ أَنتَ خَيْرُ الْغَافِرِينَ (اعراف/۱۵۵) وَ إذْ قِيلَ [لبنی اِسرائیل] لَهُمُ اسْكُنُواْ هَذِهِ الْقَرْيَةَ وَ كُلُواْ مِنْهَا حَيْثُ شِئْتُمْ وَ قُولُواْ حِطَّةٌ وَ ادْخُلُواْ الْبَابَ سُجَّدًا نَّغْفِرْ لَكُمْ خَطِيئَاتِكُمْ سَنَزِيدُ الْمُحْسِنِينَ* فَبَدَّلَ الَّذِينَ ظَلَمُواْ مِنْهُمْ قَوْلًا غَيْرَ الَّذِي قِيلَ لَهُمْ فَأَرْسَلْنَا عَلَيْهِمْ رِجْزًا مِّنَ السَّمَاءِ بِمَا كَانُواْ يَظْلِمُونَ (اعراف/۱۶۱-۱۶۲) وَ إِذْ قُلْنَا ادْخُلُواْ هَذِهِ الْقَرْيَةَ فَكُلُواْ مِنْهَا حَيْثُ شِئْتُمْ رَغَدًا وَ ادْخُلُواْ الْبَابَ سُجَّدًا وَ قُولُواْ حِطَّةٌ نَّغْفِرْ لَكُمْ خَطَايَاكُمْ وَ سَنَزِيدُ الْمُحْسِنِينَ* فَبَدَّلَ الَّذِينَ ظَلَمُواْ قَوْلًا غَيْرَ الَّذِي قِيلَ لَهُمْ فَأَنزَلْنَا عَلَى الَّذِينَ ظَلَمُواْ رِجْزًا مِّنَ السَّمَاء بِمَا كَانُواْ يَفْسُقُونَ (بقره/۵۸-۵۹)

لَقَدْ كَفَرَ الَّذِينَ قَالُواْ إِنَّ اللّهَ هُوَ الْمَسِيحُ ابْنُ مَرْيَمَ … لَّقَدْ كَفَرَ الَّذِينَ قَالُواْ إِنَّ اللّهَ ثَالِثُ ثَلاَثَةٍ وَ مَا مِنْ إِلَهٍ إِلاَّ إِلَهٌ وَاحِدٌ وَ إِن لَّمْ يَنتَهُواْ عَمَّا يَقُولُونَ لَيَمَسَّنَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ مِنْهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ* أَفَلاَ يَتُوبُونَ إِلَى اللّهِ وَ يَسْتَغْفِرُونَهُ وَ اللّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ (مائده/۷۲ -۷۴)

وَ ظَنَّ دَاوُودُ أَنَّمَا فَتَنَّاهُ (في الحكم) فَاسْتَغْفَرَ رَبَّهُ وَ خَرَّ رَاكِعًا وَ أَنَابَ* فَغَفَرْنَا لَهُ ذَلِكَ وَ إِنَّ لَهُ عِندَنَا لَزُلْفَى وَ حُسْنَ مَآبٍ (ص/۲۴-۲۵)

وَ لَقَدْ فَتَنَّا سُلَيْمَانَ وَ أَلْقَيْنَا عَلَى كُرْسِيِّهِ جَسَدًا ثُمَّ أَنَابَ* قَالَ رَبِّ اغْفِرْ لِي وَ هَبْ لِي مُلْكًا لَّا يَنبَغِي لِأَحَدٍ مِّنْ بَعْدِي إِنَّكَ أَنتَ الْوَهَّابُ (ص/۳۴-۳۵)

قَدْ كَانَتْ لَكُمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ فِي إِبْرَاهِيمَ وَ الَّذِينَ مَعَهُ إِذْ قَالُوا لِقَوْمِهِمْ إِنَّا بُرَءاؤا مِنكُمْ وَ مِمَّا تَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللَّهِ كَفَرْنَا بِكُمْ وَ بَدَا بَيْنَنَا وَ بَيْنَكُمُ الْعَدَاوَةُ وَ الْبَغْضَاء أَبَدًا حَتَّى تُؤْمِنُوا بِاللَّهِ وَحْدَهُ إِلَّا قَوْلَ إِبْرَاهِيمَ لِأَبِيهِ لَأَسْتَغْفِرَنَّ لَكَ وَ مَا أَمْلِكُ لَكَ مِنَ اللَّهِ مِن شَيْءٍ رَّبَّنَا عَلَيْكَ تَوَكَّلْنَا وَ إِلَيْكَ أَنَبْنَا وَ إِلَيْكَ الْمَصِيرُ* رَبَّنَا لَا تَجْعَلْنَا فِتْنَةً لِّلَّذِينَ كَفَرُوا وَ اغْفِرْ لَنَا رَبَّنَا إِنَّكَ أَنتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ (ممتحنه/۴-۵)

[یا ایها الرسول] وَ اسْتَغْفِرِ اللّهَ إِنَّ اللّهَ كَانَ غَفُورًا رَّحِيمًا (نساء/۱۰۶)  وَ قُل رَّبِّ اغْفِرْ وَ ارْحَمْ وَ أَنتَ خَيْرُ الرَّاحِمِينَ (مومنون/۱۱۸) فَاعْلَمْ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ اسْتَغْفِرْ لِذَنبِكَ وَ لِلْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ وَ اللَّهُ يَعْلَمُ مُتَقَلَّبَكُمْ وَ مَثْوَاكُمْ (محمّد/۱۹) فَاصْبِرْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَ اسْتَغْفِرْ لِذَنبِكَ وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ بِالْعَشِيِّ وَ الْإِبْكَارِ (غافر/۵۵) قُلْ إِنَّمَا أَنَا بَشَرٌ مِّثْلُكُمْ يُوحَى إِلَيَّ أَنَّمَا إِلَهُكُمْ إِلَهٌ وَاحِدٌ فَاسْتَقِيمُوا إِلَيْهِ وَ اسْتَغْفِرُوهُ وَ وَيْلٌ لِّلْمُشْرِكِينَ (فصّلت/۶) إِذَا جَاء نَصْرُ اللَّهِ وَ الْفَتْحُ* وَ رَأَيْتَ النَّاسَ يَدْخُلُونَ فِي دِينِ اللَّهِ أَفْوَاجًا* فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ وَ اسْتَغْفِرْهُ إِنَّهُ كَانَ تَوَّابًا (نصر/۱-۳)

الَر كِتَابٌ أُحْكِمَتْ آيَاتُهُ ثُمَّ فُصِّلَتْ مِن لَّدُنْ حَكِيمٍ خَبِيرٍ* أَلاَّ تَعْبُدُواْ إِلاَّ اللّهَ إِنَّنِي لَكُم مِّنْهُ نَذِيرٌ وَ بَشِيرٌ* وَ أَنِ اسْتَغْفِرُواْ رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُواْ إِلَيْهِ يُمَتِّعْكُم مَّتَاعًا حَسَنًا إِلَى أَجَلٍ مُّسَمًّى وَ يُؤْتِ كُلَّ ذِي فَضْلٍ فَضْلَهُ وَ إِن تَوَلَّوْاْ فَإِنِّيَ أَخَافُ عَلَيْكُمْ عَذَابَ يَوْمٍ كَبِيرٍ (هود/۱-۳) إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَأْذِنُونَكَ أُوْلَئِكَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ فَإِذَا اسْتَأْذَنُوكَ لِبَعْضِ شَأْنِهِمْ فَأْذَن لِّمَن شِئْتَ مِنْهُمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُمُ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ (نور/۶۲) فَبِمَا رَحْمَةٍ مِّنَ اللّهِ لِنتَ لَهُمْ وَ لَوْ كُنتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لاَنفَضُّواْ مِنْ حَوْلِكَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَ شَاوِرْهُمْ فِي الأَمْرِ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللّهِ إِنَّ اللّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ (آل‌عمران/۱۵۹) يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِذَا جَاءكَ الْمُؤْمِنَاتُ يُبَايِعْنَكَ عَلَى أَن لَّا يُشْرِكْنَ بِاللَّهِ شَيْئًا وَ لَا يَسْرِقْنَ وَ لَا يَزْنِينَ وَ لَا يَقْتُلْنَ أَوْلَادَهُنَّ وَ لَا يَأْتِينَ بِبُهْتَانٍ يَفْتَرِينَهُ بَيْنَ أَيْدِيهِنَّ وَ أَرْجُلِهِنَّ وَ لَا يَعْصِينَكَ فِي مَعْرُوفٍ فَبَايِعْهُنَّ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُنَّ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ (ممتحنه/۱۲) وَ مَا أَرْسَلْنَا مِن رَّسُولٍ إِلاَّ لِيُطَاعَ بِإِذْنِ اللّهِ وَ لَوْ أَنَّهُمْ إِذ ظَّلَمُواْ أَنفُسَهُمْ جَآؤُوكَ فَاسْتَغْفَرُواْ اللّهَ وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُواْ اللّهَ تَوَّابًا رَّحِيمًا (نساء/۶۴)

وَ إِذَا قِيلَ لَهُمْ (المنافقین)  تَعَالَوْا يَسْتَغْفِرْ لَكُمْ رَسُولُ اللَّهِ لَوَّوْا رُؤُوسَهُمْ وَ رَأَيْتَهُمْ يَصُدُّونَ وَ هُم مُّسْتَكْبِرُونَ* سَوَاء عَلَيْهِمْ أَسْتَغْفَرْتَ لَهُمْ أَمْ لَمْ تَسْتَغْفِرْ لَهُمْ لَن يَغْفِرَ اللَّهُ لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْفَاسِقِينَ (منافقون/۵-۶) اسْتَغْفِرْ لَهُمْ أَوْ لاَ تَسْتَغْفِرْ لَهُمْ إِن تَسْتَغْفِرْ لَهُمْ سَبْعِينَ مَرَّةً فَلَن يَغْفِرَ اللّهُ لَهُمْ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ كَفَرُواْ بِاللّهِ وَ رَسُولِهِ وَ اللّهُ لاَ يَهْدِي الْقَوْمَ الْفَاسِقِينَ (توبه/۸۰) سَيَقُولُ لَكَ الْمُخَلَّفُونَ مِنَ الْأَعْرَابِ شَغَلَتْنَا أَمْوَالُنَا وَ أَهْلُونَا فَاسْتَغْفِرْ لَنَا يَقُولُونَ بِأَلْسِنَتِهِم مَّا لَيْسَ فِي قُلُوبِهِمْ قُلْ فَمَن يَمْلِكُ لَكُم مِّنَ اللَّهِ شَيْئًا إِنْ أَرَادَ بِكُمْ ضَرًّا أَوْ أَرَادَ بِكُمْ نَفْعًا بَلْ كَانَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرًا (فتح/۱۱) مَا كَانَ لِلنَّبِيِّ وَ الَّذِينَ آمَنُواْ أَن يَسْتَغْفِرُواْ لِلْمُشْرِكِينَ وَ لَوْ كَانُواْ أُوْلِي قُرْبَى مِن بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمْ أَنَّهُمْ أَصْحَابُ الْجَحِيمِ (توبه/۱۱۳) وَ مَا كَانَ اللّهُ لِيُعَذِّبَهُمْ وَ أَنتَ فِيهِمْ وَ مَا كَانَ اللّهُ مُعَذِّبَهُمْ وَ هُمْ يَسْتَغْفِرُونَ (انفال/۳۳)