چکیده: دوران شیر دادن کودک، دو سال است. اگر پدر و مادر بخواهند زودتر فرزند را از شیر بگیرند و یا برای او دایه بگیرند، گناهی بر آنها نیست. دایه و زن مطلّقه اگر فرزند را شیر دادند، آن کس که فرزند از آنِ اوست، باید مزد آنان را بدهد. ازدواج با مادرانی که شما را شیر داده‌اند و خواهران شیری، حرام است.

انسان را به نیکی با پدر و مادرش سفارش کردیم. مادرش با دشواری او را حمل کرد و با دشواری او را بزاد. بارداری و از شیرگرفتن او سی ماه است تا آن‌که به رشد کامل خود برسد و به چهل سال برسد، مى ‏گوید: پروردگارا، بر دلم بیفکن تا نعمتى را که به من و به پدر و مادرم ارزانى داشته‏ اى، سپاس گویم و کار شایسته ‏اى انجام دهم که آن را می‌پسندی و فرزندانم را برایم شایسته گردان (احقاف/۱۵). ما به انسان درباره پدر و مادرش سفارش کردیم. مادرش او را با سستی بر روی سستی حمل کرد و از شیرگرفتن او در دو سال است، که سپاسگزار من و پدر و مادر خود باش (لقمان/۱۴). مادران، فرزندان خود را دو سال تمام شیر بدهند. [این حکم] برای کسی است که بخواهد دوره شیر دادن را کامل کند. خوراک و پوشاک آنها به طور شایسته، بر کسی است که فرزند از آنِ اوست. هیچ کس جز به اندازه توانش تکلیف نمی‌شود. هیچ مادری نباید به سبب فرزند خود زیان ببیند و نه صاحب فرزندی به سبب فرزند خود. بر وارث مثل این است. اگر [پدر و مادر] به رضایت و مشورت یکدیگر بخواهند [فرزند را] از شیر بازگیرند، گناهی بر آن دو نیست. اگر خواستید برای فرزندان خود دایه بگیرید، بر شما گناهی نیست به شرط آن‌که آن‌چه را به آنها می‌پردازید، به شایستگی بپردازید. از خدا پروا کنید. بدانید خدا به آن‌چه می‌کنید، بینا است (بقره/۲۳۳).

اگر [زنان مطلّقه] برای شما [فرزند را] شیر دادند، مزد آنها را به آنان بدهید و به شایستگی میان خود مشورت کنید. اگر بر یکدیگر سخت‌گیری کردید، زن دیگری [فرزند را] برای او شیر بدهد (طلاق/۶). [ازدواج با] مادرانتان، دخترانتان، … مادرانتان که شما را شیر داده‌اند و خواهران شیری شما بر شما حرام است (نساء/۲۳).

به مادر موسی وحی کردیم که او را شیر بده چون بر او ترسیدی، او را به دریا بیفکن و نترس و اندوه نخور که ما او را به تو بازمی‌گردانیم و او را از پیامبران قرار می‌دهیم (قصص/۷). ما [شیر] دایگان را از پیش، بر موسی حرام کرده بودیم. پس [خواهر او] گفت: آیا شما را به خانواده‌ای راهنمایی کنم که او را برای شما سرپرستی کنند و خیرخواه او باشند (قصص/۱۲)؟

روزی که قیامت را بینند، هر شیردهنده‌ای شیرخواره خود را از یاد می‌برد (حج/۲).

شیر

وَ وَصَّيْنَا الْإِنسَانَ بِوَالِدَيْهِ إِحْسَانًا حَمَلَتْهُ أُمُّهُ كُرْهًا وَ وَضَعَتْهُ كُرْهًا وَ حَمْلُهُ وَ فِصَالُهُ ثَلَاثُونَ شَهْرًا حَتَّى إِذَا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَ بَلَغَ أَرْبَعِينَ سَنَةً قَالَ رَبِّ أَوْزِعْنِي أَنْ أَشْكُرَ نِعْمَتَكَ الَّتِي أَنْعَمْتَ عَلَيَّ وَ عَلَى وَالِدَيَّ وَ أَنْ أَعْمَلَ صَالِحًا تَرْضَاهُ وَ أَصْلِحْ لِي فِي ذُرِّيَّتِي (احقاف/۱۵) وَ وَصَّيْنَا الْإِنسَانَ بِوَالِدَيْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ وَهْنًا عَلَى وَهْنٍ وَ فِصَالُهُ فِي عَامَيْنِ أَنِ اشْكُرْ لِي وَ لِوَالِدَيْكَ (لقمان/۱۴) وَ الْوَالِدَاتُ يُرْضِعْنَ أَوْلاَدَهُنَّ حَوْلَيْنِ كَامِلَيْنِ لِمَنْ أَرَادَ أَن يُتِمَّ الرَّضَاعَةَ وَعلَى الْمَوْلُودِ لَهُ رِزْقُهُنَّ وَ كِسْوَتُهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ لاَ تُكَلَّفُ نَفْسٌ إِلاَّ وُسْعَهَا لاَ تُضَآرَّ وَالِدَةٌ بِوَلَدِهَا وَ لاَ مَوْلُودٌ لَّهُ بِوَلَدِهِ وَ عَلَى الْوَارِثِ مِثْلُ ذَلِكَ فَإِنْ أَرَادَا فِصَالًا عَن تَرَاضٍ مِّنْهُمَا وَ تَشَاوُرٍ فَلاَ جُنَاحَ عَلَيْهِمَا وَ إِنْ أَرَدتُّمْ أَن تَسْتَرْضِعُواْ أَوْلاَدَكُمْ فَلاَ جُنَاحَ عَلَيْكُمْ إِذَا سَلَّمْتُم مَّآ آتَيْتُم بِالْمَعْرُوفِ وَ اتَّقُواْ اللّهَ وَ اعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ (بقره/۲۳۳)

فَإِنْ أَرْضَعْنَ [نساء المطلقه] لَكُمْ فَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ وَ أْتَمِرُوا بَيْنَكُم بِمَعْرُوفٍ وَ إِن تَعَاسَرْتُمْ فَسَتُرْضِعُ لَهُ أُخْرَى (طلاق/۶) حُرِّمَتْ عَلَيْكُمْ أُمَّهَاتُكُمْ وَ بَنَاتُكُمْ …  أُمَّهَاتُكُمُ اللاَّتِي أَرْضَعْنَكُمْ وَ أَخَوَاتُكُم مِّنَ الرَّضَاعَةِ (نساء/۲۳).

وَ أَوْحَيْنَا إِلَى أُمِّ مُوسَى أَنْ أَرْضِعِيهِ فَإِذَا خِفْتِ عَلَيْهِ فَأَلْقِيهِ فِي الْيَمِّ وَ لَا تَخَافِي وَ لَا تَحْزَنِي إِنَّا رَادُّوهُ إِلَيْكِ وَ جَاعِلُوهُ مِنَ الْمُرْسَلِينَ (قصص/۷) وَ حَرَّمْنَا عَلَيْهِ الْمَرَاضِعَ مِن قَبْلُ فَقَالَتْ [اخته] هَلْ أَدُلُّكُمْ عَلَى أَهْلِ بَيْتٍ يَكْفُلُونَهُ لَكُمْ وَ هُمْ لَهُ نَاصِحُونَ (قصص/۱۲)؟

يَوْمَ تَرَوْنَهَا (قیامت) تَذْهَلُ كُلُّ مُرْضِعَةٍ عَمَّا أَرْضَعَتْ (حج/۲).