چکیده: خدا شنوای دانا و شنوای بینا است. خدا برای انسان، شنوایی قرار داد باشد که سپاس بگزارند ولی کم سپاس می‌گزارند. از شنوایی سوال خواهد شد. کسی غیر از خدا، صدای شما را نمی‌شنود و شما را اجابت نمی‌کند. پیامبر و مومنان می‌گویند: شنیدیم و اطاعت کردیم. خردمندان سخن را می‌شنوند و بهترین آن را پیروی می‌کنند. خدا بر شنوایی کافران مهر زده است. بدترین جنبندگان، کرانِ گنگی هستند که تعقّل نمی‌کنند. اهل جهنّم کسانی هستند که حق را نشنیدند. آنها کافران، مشرکان و تکذیب‌کنندگان هستند. کافران در آنجا می‌گویند: اگر می‌شنیدیم یا تعقّل می‌کردیم، از اهل آتش نبودیم. مَثَل اهل جهنّم و بهشت همانند دو گروه کور و کر و بینا و شنوا است. اهلِ بهشت سخن بیهود، دروغ و گناهی نمی‌شنوند. صدای جهنّم را نیز نمی‌شنوند.

خدا شنوای دانا است (بقره/ ۱۸۱، ۱۳۷، ۲۲۴، ۲۲۷، ۲۵۶؛ آل‌عمران/۱۲۱؛ انعام/۱۳، ۱۱۵؛ انفال/۱۷؛ توبه/۹۸، ۱۰۳؛ یونس/۶۵؛ انبیاء/۴؛ نور/۲۱، ۶۰؛ عنکبوت/۵، ۶۰؛ حجرات/۱). به‌راستی خدا همان شنوای دانا است (مائده/۷۶؛ اعراف/۲۰۰؛ انفال/۴۲، ۵۳، ۶۱؛ یوسف/۳۴؛ شعراء/۲۲۰؛ فصّلت/۳۶؛ دخان/۶). به‌راستی تو شنوای دانا هستی (آل‌عمران/۳۴). خدا همواره شنوای داناست (نساء/۱۴۸). بدانید بی‌تردید خدا شنوای داناست (بقره/۲۴۴). خدا شنوای بینا است (نساء/۵۸؛ حج/۶۱،  ۷۵؛ لقمان/۲۸). خدا همواره شنوای بیناست (نساء/۱۳۴). به‌راستی او همان شنوای بینا است (اسراء/۱؛ غافر/۲۰؛ شوری/۱۱). او شنوای نزدیک است (سبأ/۵۰).

بگو، او است که شما را آفرید و برای شما شنوایی، دیدگان و دل‌ها پدید آورد. چه کم سپاس می‌گزارید (ملک/۲۳). او کسی است که برای شما شنوایی، دیدگان و دل‌ها پدید آورد. چه کم سپاس می‌گزارید (مومنون/۷۸). بی‌تردید ما انسان را از نطفه‌ای آمیخته آفریدیم تا او را بیازماییم پس او را شنوای بینا قرار دادیم. ما او را به راه، هدایت کردیم یا سپاس‌گزار است یا کفران پیشه (انسان/۲-۳). [خدا] نسل انسان را از چکیده آبی پست، قرار داد، آن‌گاه او را متعادل کرد و از روح خود در او دمید و برای شما شنوایی، دیدگان و دل‌ها قرار داد. چه کم سپاس می‌گزارید (سجده/۸-۹). خدا شما را از شکم مادرانتان خارج کرد، در حالی‌که چیزی نمی‌دانستید و برای شما شنوایی، دیدگان و دل‌ها قرار داد باشد که سپاس گزارید (نحل/۷۸). به‌راستی بسیاری از جنّ و انس را برای جهنّم آفریده‌ایم. آنها قلب‌هایی دارند که با آن نمی‌فهمند و چشم‌هایی دارند که با آن نمی‌بینند و گوش‌هایی دارند که با آن نمی‌شنوند. آنها همانند چهارپایان هستند بلکه گمراه‌ترند. آنها همان غافلان هستند (اعراف/۱۷۹). هیچ پند تازه‌ای از پروردگار مردم نیامد جز این‌که آن را می‌شنوند در حالی‌که بازی می‌کنند، دل‌هایشان سرگرم است (انبیاء/۲-۳). چیزی را که به آن علم نداری، پیروی نکن. به‌راستی از شنوایی، دیده و دل، از همه آنها سوال می‌شود (اسراء/۳۶).

بگو، به نظر شما اگر خدا شنوایی شما و دیدگانتان را بگیرد و بر دل‌هایتان مُهر نهد، کدام معبود غیر از خدا آن را به شما برمی‌گرداند؟ بنگر چگونه آیات را بیان مى ‏کنیم سپس آنان روى برمى‏ تابند (انعام/۴۶). آیا برای کسانی که زمین را پس از اهل آن به ارث می‌برند، روشن نکرده است که اگر بخواهیم آنها را به گناهانشان گرفتار می‌کردیم و بر دل‌های آنها مهر می‌زنیم پس آن‌گاه نمی‌شنوند (اعراف/۱۰۰)؟ [بگو،] کیست که مالک شنوایی و دیدگان است … خواهند گفت: خدا پس چرا تقوا پیشه نمی‌کنید (یونس/۳۱)؟ بگو، چه می‌پندارید اگر خدا شب را تا روز قیامت برای شما ادامه دهد، غیر از خدا، کدام معبود روشنایی را برای شما می‌آورد؟ آیا نمی‌شنوید (قصص/۷۱)؟

ای مردم، مَثَلی زده شده است. آن را بشنوید. کسانی را که غیر از خدا می‌خوانید، هرگز نمی‌توانند مگسی خلق کنند، هر چند برای آن اجتماع کنند. اگر آن مگس چیزی از آنها برباید، نمی‌توانند آن را پس بگیرند. طالب و مطلوب هر دو ناتوان هستند (حج/۷۳). آیا آنها (کسانی را که غیر از خدا می‌خوانند) پاهایی دارند که با آن راه بروند یا دست‌هایی دارند که با آن بگیرند یا چشم‌هایی دارند که با آن ببینند یا گوش‌هایی دارند که با آن بشنوند (اعراف/۱۹۵)؟ اگر آنها را به هدایت بخوانید، نمی‌شنوند (اعراف/۱۹۸). اگر آنها را بخوانید، صدای شما را نمی‌شنوند. اگر هم بشنوند، شما را اجابت نمی‌کنند (فاطر/۱۴).

آیا در زمین نگشته‌اند تا قلب‌هایی داشته باشند که با آن بیندیشند یا گوش‌هایی که با آن بشنوند؟ بی‌تردید چشم‌ها کور نمی‌شود ولی قلب‌هایی که در سینه‌ها است، کور می‌شود (حج/۴۶). ستمکاران در زمین عاجز‌کننده نبودند و غیر از خدا اولیایی نداشتند. عذاب برای آنها دوچندان می‌شود. نه می‌توانستند [آیات را] بشنوند و نه می‌دیدند. آنها کسانی هستند که به خود زیان زده‌اند. آن‌چه به دروغ ساخته بودند، از آنان گم شد. ناگزیر آنها در آخرت زیان‌کارتر هستند. بی‌تردید کسانی که ایمان آورده، کارهای شایسته کرده‌اند و در برابر پروردگار خود خاضع شدند، آنها اهل بهشت هستند و در آن جاودانه‌اند. مَثَل این دو گروه، مَثَل کور و کر و بینا و شنوا است. آیا در مَثَل یکسان هستند؟ پس آیا متذکّر نمی‌شوید (هود/۲۰-۲۴)؟

بندگان مرا بشارت بده. همان کسانی که سخن را می‌شنوند سپس بهترین آن را پیروی می‌کنند. آنان کسانی هستند که خدا آنها را هدایت کرد و آنها خردمندان هستند (زمر/۱۷-۱۸). پیامبر به آن‌چه از پروردگارش بر او نازل شده، ایمان دارد و مومنان، همگی به خدا، فرشتگان او، کتاب‌هایش و پیامبران او ایمان دارند. [می‌گویند:] میان هیچ یک از پیامبران او فرق نمی‌گذاریم. می‌گویند: شنیدیم و اطاعت کردیم. آمرزش تو را [می‌خواهیم] و بازگشت به سوی تو است (بقره/۲۸۵). سخن مومنان وقتی به سوی خدا و فرستاده او خوانده شوند تا میان آنها داوری کند، تنها این است که می‌گویند: شنیدیم و اطاعت کردیم. اینان همان رستگاران هستند (نور/۵۱).

[خردمندان می‌گویند:] پروردگارا، به‌راستی ما شنیدیم که ندا دهنده‌ای به ایمان، ندا می‌دهد که به پروردگارتان ایمان بیاورید پس ایمان آوردیم. پروردگارا، پس برای ما، گناهان ما را ببخش و بدی‌های ما را از ما بپوشان و ما را با نیکان بمیران (آل‌عمران/۱۹۳). ای کسانی که ایمان آورده‌اید، از خدا و فرستاده او اطاعت کنید و از او روی نگردانید، در حالی‌که می‌شنوید. مانند کسانی نباشید که گفتند: شنیدیم و نمی‌شنیدند. به‌راستی بدترین جنبندگان نزد خدا، ناشنوایان گنگی هستند که تعقّل نمی‌کنند. اگر خدا در آنها خیری سراغ داشت، آنها را شنوا می‌کرد و اگر هم شنوایشان کرده بود در حالی‌که روی می‌گرداندند، پشت می‌کردند (انفال/۲۰-۲۳). هر چه می‌توانید از خدا پروا کنید، بشنوید، اطاعت کنید و انفاق کنید که برای شما بهتر است (تغابن/۱۶). نعمت خدا را بر خود و پیمان او را که شما را به آن متعهد گردانیده، به یاد آورید، آن‌گاه که گفتید: شنیدیم و اطاعت کردیم. از خدا پروا کنید که خدا به راز دل‌ها آگاه است (مائده/۷). چون قرآن خوانده ‌شود پس آن را بشنوید و خاموش باشید، باشد که مورد رحمت قرار بگیرید (اعراف/۲۰۴). ای کسانی که ایمان آورده‌اید، هنگامی که مرگ یکی از شما فرارسد، به هنگام وصیّت، دو تن عادل از خودتان را شاهد بگیرید و چنان‌که در سفر بودید و شما را مرگ فرا رسد، دو نفر از غیر شما، شاهد باشند و اگر شک کردید، آنها را نگاه دارید تا بعد از نماز، به خدا سوگند یاد کنند که ما قسم خود را به بهایی نمی‌فروشیم، هر چند او خویشاوند باشد و گواهی خدا را کتمان نمی‌کنیم که در این صورت از گناهکاران خواهیم بود. اگر معلوم شد که آنها خیانت کرده‌اند، دو نفر دیگر از کسانی که بر آنها ستم شده است و از نزدیکان [متوفّی] هستند، به جای آنها قیام کنند و به خدا سوگند یاد کنند که شهادت ما بی‌تردید از شهادت آن دو نفر، درست‌تر است و ما [از حق] تجاوز نکرده‌ایم که در این صورت بی‌گمان از ستمکاران خواهیم بود. این نزدیک‌تر است برای آن‌که شهادت به صورت درست ادا شود و یا شاهدان بترسند که مبادا سوگندی بعد از سوگند آنها به میان بیاید. از خدا بترسید و بشنوید. خدا گروه نافرمانان را هدایت نمی‌کند (مائده/۱۰۶-۱۰۸).

خدا از آسمان آبی نازل کرد و با آن زمین را پس از مردنش، زنده کرد. بی‌تردید در این برای گروهی که می‌شنوند، نشانه‌ای است (نحل/۶۵). او است که شب را برای شما قرار داد تا در آن بیارامید و روز را روشن [گردانید]. بی‌تردید در این‌ها برای گروهی که می‌شنوند، نشانه‌هایی است (یونس/۶۷). از نشانه‌های او، خواب شما در شب و روز و طلب شما از فضل او است. به‌راستی در این، برای گروهی که می‌شنوند، نشانه‌هایی است (روم/۲۳). بی‌تردید در آن (سرگذشت پیشینیان) برای کسی که دلی دارد یا می‌شنود در حالی‌که حضور دارد، یادآوری است (ق/۳۷).

[آسمان دنیا را] از هر شیطان سرکشی حفظ کردیم. آنها نمی‌توانند از گروه والاتر بشنوند و از هر سویی پرتاب می‌شوند تا به عقب رانده شوند. برای آنان عذابی دائم است مگر کسی که چیزی برباید که شهابی شکافنده او را دنبال می‌کند (صافّات/۷-۱۰). بی‌تردید آنها از شنیدن [وحی] بازداشته شده‌اند (شعراء/۲۱۲). ما آن (آسمان) را از هر شیطانِ رانده‌شده‌ای حفظ کردیم مگر آن‌ که دزدیده بشنود که شهابی روشن او را دنبال می‌کند (حجر/۱۷-۱۸). آنها (شیاطین) شنیده‌های خود را القا می‌کنند و بیشتر آنها دروغگو هستند (شعراء/۲۲۳).

شنیدن- اقوام، [نوح] گفت: ای قوم من، خدا را بپرستید. شما غیر از او معبودی ندارید. آیا تقوا پیشه نمی‌کنید؟ اشراف قوم او که کافر شده بودند، گفتند: … ما در میان پدران پیشین خود، این را نشنیده‌ایم (مومنون/۲۳-۲۴). به‌راستی هنگامی که آب طغیان کرد، شما را در کشتی سوار کردیم تا آن را برای شما تذکّری گردانیم و گوش‌های نگاه‌دارنده آن را بگیرند (حاقّه/۱۱-۱۲).

برای آنها (قوم هود) شنوایی، دیدگان و دل‌هایی قرار دادیم ولی چون نشانه‌های خدا را انکار می‌کردند نه شنوایی‌شان و نه دیدگانشان و نه دل‌هایشان، آنان را از چیزی بی‌نیاز نکرد و آن‌چه را ریشخندش می‌کردند، به آنها رسید (احقاف/۲۶).

[ابراهیم] به پدر خود گفت: ای پدر، چرا چیزی را می‌پرستی که نمی‌شنود و نمی‌بیند و از تو چیزی را برطرف نمی‌کند (مریم/۴۲)؟ [او به پدر و قوم خود] گفت: آیا وقتی آنها را می‌خوانید، از شما می‌شنوند یا به شما سود و زیانی می‌رسانند؟ گفتند: [نه] بلکه پدران خود را یافتیم که چنین می‌کردند (شعراء/۷۲-۷۴). [قوم ابراهیم] گفتند: شنیدیم جوانی از آنها (بت‌ها) یاد می‌کند که به او ابراهیم گفته می‌شود (انبیاء/۶۰). [ابراهیم گفت:] ستایش خدایی را که با وجود پیری، اسماعیل و اسحاق را به من داد. به‌راستی پروردگار من شنونده دعا است (ابراهیم/۳۹). آن‌گاه که ابراهیم و اسماعیل پایه‌های خانه را بالا می‌بردند، [گفتند:] پروردگارا، از ما بپذیر. به‌راستی تو شنوای دانا هستی (بقره/۱۲۷).

هنگامی که [همسر عزیز] مکر زنان را شنید، به دنبال آنان فرستاد و برای آنها محفلی آماده کرد (یوسف/۳۱).

[به موسی ندا داده شد که] من تو را برگزیدم پس آن‌چه را وحی می‌شود، بشنو. این من هستم، خدا، که معبودی جز من نیست پس من را عبادت کن و برای یاد من نماز به پا دار (طه/۱۳-۱۴). [ای موسی، تو و برادرت] به سوی فرعون بروید که او سرکشی کرده است … فرمود: نترسید. در حقیقت من با شما هستم. می‌شنوم و می‌بینم (طه/۴۳-۴۶). با نشانه‌های ما بروید که ما با شما شنونده‌ایم (شعراء/۱۵). چون موسی نشانه‌های روشن ما را برای آنها آورد، گفتند: این جز سحری ساختگی نیست. ما این را در میان پدران پیشین خود نشنیده‌ایم (قصص/۳۶). فرعون گفت: پروردگار جهانیان چیست؟ [موسی] گفت: او پروردگار آسمان‌ها و زمین و آن‌چه میان آن دو است، می‌باشد، اگر یقین داشته باشید. [فرعون] به اطرافیان خود گفت: آیا نمی‌شنوید (شعراء/۲۳-۲۵)؟ [ای بنی‌اسرائیل] از شما پیمان گرفتیم و طور را بالای سرتان بلند کردیم. [گفتیم:] آن‌چه را به شما داده‌ایم، محکم بگیرید و بشنوید. گفتند: شنیدیم و نافرمانی کردیم (بقره/۹۳).

همسر عمران گفت: پروردگارا، آن‌چه در شکم دارم برای تو نذر تو کردم تا آزاد‌شده باشد پس، از من بپذیر. به‌راستی تو شنوای دانا هستی (آل‌عمران/۳۵).

زکریّا پروردگار خود را خواند و گفت: پروردگارا، از نزد خود فرزندی پاک به من ببخش. به‌راستی تو شنوای دعا هستی (آل‌عمران/۳۸).

مردی از دورترین جای شهر، شتابان آمد. گفت: ای قوم من، از فرستادگان پیروی کنید. از کسانی که از شما مزدی نمی‌خواهند و خود هدایت‌یافته هستند، پیروی کنید. چرا کسی را نپرستم که من را آفریده است و به سوی او بازگردانده می‌شوید؟ آیا غیر از او معبودانی بگیرم که اگر رحمان برای من زیانی بخواهد، شفاعت آنها من را از چیزی بی‌نیاز نمی‌کند و نجاتم نمی‌دهند؟ در آن صورت بی‌تردید من در گمراهی آشکاری هستم. من به پروردگار شما ایمان آوردم پس من را بشنوید (یس/۲۰-۲۵).

به خدا پناه ببر. بی‌گمان او همان شنواى بیناست (غافر/۵۶). بگو، … او چه بینا و شنوا است (کهف/۲۶). بگو، من تنها با وحی شما را هشدار می‌دهم و کران، زمانی که بیم داده شوند، دعوت را نمی‌شنوند (انبیاء/۴۵). آیا تو می‌توانی کران را شنوا کنی یا کوران و کسانی را که در گمراهی آشکار هستند، هدایت کنی (زخرف/۴۰)؟ زندگان و مردگان برابر نیستند. به‌راستی خدا هر کس را بخواهد، شنوا می‌کند و تو شنواکننده کسانی که در گورها هستند، نیستی (فاطر/۲۲). بی‌تردید تو نمی‌توانی مردگان را شنوا کنی و نمی‌توانی این دعوت را به کران، هنگامی که پشت می‌کنند و روی می‌گردانند، بشنوانی. تو هدایت‌کننده کوران از گمراهیشان نیستی. تو جز کسانی را که به نشانه‌های ما ایمان آورده‌اند و آنها مسلمان هستند، نمی‌توانی بشنوانی (نمل/۸۰-۸۱؛ روم/۵۲-۵۳). تنها کسانی [دعوت تو را] اجابت می‌کنند که می‌شنوند و مردگان را خدا برمی‌انگیزد سپس به سوی او بازگردانده می‌شوند (انعام/۳۶). اگر کسی از مشرکان از تو پناه خواست، پناهش بده تا کلام خدا را بشنود پس او را به محلّ امنش برسان. این به آن سبب است که آنها مردمی هستند که نمی‌دانند (توبه/۶).

برخی از آنها کسانی هستند که از تو می‌شنوند و ما بر دل‌های آنان سرپوش‌ها قرار داده‌ایم که نمی‌فهمند و در گوش‌های آنان سنگینی قرار داده‌ایم. اگر همه نشانه‌ها را ببینند، به آن ایمان نمی‌آورند تا آنجا که وقتی نزد تو بیایند، با تو مجادله می‌کنند. کسانی که کافر شدند، می‌گویند: این جز افسانه‌های پیشینیان نیست (انعام/۲۵). برخی از آنها کسانی هستند که از تو می‌شنوند ولی چون از نزد تو بیرون بروند، به کسانی که به آنها علم داده شده است، می‌گویند: هم اکنون چه گفت؟ آنها کسانی هستند که خدا بر دل‌های‌شان مهر نهاده و از هوس‌های خود پیروی کرده‌اند (محمّد/۱۶). برخی از آنها از تو می‌شنوند. آیا تو می‌توانی کران را شنوا کنی، هر چند تعقّل نکنند (یونس/۴۲)؟ هنگامی که از تو می‌شنوند، ما بهتر می‌دانیم برای چه می‌شنوند و نیز آن‌گاه که نجوا می‌کنند، وقتی که ستمکاران می‌گویند: جز مردی سحر‌شده را پیروی نمی‌کنید (اسراء/۴۷). آیا می‌پندارند ما راز آنها و نجوایشان را نمی‌شنویم؟ آری، [می‌شنویم] و رسولان ما نزد آنها می‌نویسند (زخرف/۸۰). برخی از مردم کسانی هستند که سخن بیهوده را می‌خرند تا بی‌هیچ دانشی از راه خدا گمراه کنند و آیات را به ریشخند می‌گیرند. آنها عذابی خوارکننده دارند. هنگامی که آیات ما بر او تلاوت می‌شود، مستکبرانه روی می‌گرداند. گویی آن را نشنیده است. گویی در گوش‌های او، سنگینی است پس او را به عذابی دردناک بشارت بده (لقمان/۶-۷). [کسانی که می‌گویند ما به خدا و روز بازپسین ایمان آورده‌ایم ولی آنها مومن نیستند] کران، گنگان و کوران هستند پس برنمی‌گردند یا [مَثَل آنها] مانند باران تندی از آسمان است که در آن تاریکی‌ها و رعد و برقی است که از صاعقه‌ها و بیمِ مرگ، انگشتان خود را در گوش‌های‌شان می‌کنند. خدا بر کافران احاطه دارد. نزدیک است، برق، چشمان آنان را برباید. هر بار برای آنها روشنی بخشد، در آن، راه می‌روند و چون بر آنها تاریک کند، بایستند. اگر خدا می‌خواست شنوایی و چشمانشان را می‌گرفت. بی‌گمان خدا بر هر چیزی توانا است (بقره/۱۸-۲۰).

آیا دیدی کسی را که هوای خود را معبود خود قرار داده است و خدا او را دانسته گمراه کرده، بر شنوایی و قلب او مهر زده و بر دیده‌اش، پرده قرار داده است؟ چه کسی پس از خدا او را هدایت می‌کند؟ آیا متذکّر نمی‌شوید (جاثیه/۲۳)؟ آیا می‌پنداری، بیشتر آنها می‌شنوند یا تعقّل می‌کنند؟ آنها جز مانند چهارپایان نیستند بلکه آنها گمراه‌تر هستند (فرقان/۴۴).

بی‌تردید خدا سخن زنی که درباره همسر خود با تو مجادله می‌کرد و به خدا شکایت می‌نمود را شنید. خدا گفت و گوی شما را می‌شنید. بی‌تردید خدا شنوای بینا است (مجادله/۱).

[قرآن] بشارت‌دهنده و هشداردهنده است ولی بیشتر آنها رویگردان شدند پس آنها نمی‌شنوند. گفتند: قلب‌های ما از آن‌چه ما را به آن می‌خوانی، در حجاب است و در گوش‌های ما سنگینی است. میان ما و تو حجابی است پس عمل کنید ما نیز عمل‌کننده هستیم (فصّلت/۴-۵). بی‌تردید نزدیک بود کسانی که کافر شدند، وقتی ذکر (قرآن) را شنیدند، تو را با چشمانشان نابود کنند. می‌گویند: او بی‌شک دیوانه است (قلم/۵۱). آیا آنها نردبانی دارند که بر آن [بالا بروند و اخبار را] بشنوند؟ پس شنونده آنها دلیلی آشکار بیاورد (طور/۳۸). کسانی که کافر شدند، گفتند: این قرآن را نشنوید و در آن سخن لغو بیفکنید، باشد که پیروز شوید (فصّلت/۲۶). چون آیات ما بر آنها تلاوت شود، می‌گویند: شنیدیم. اگر می‌خواستیم، ما نیز مانند آن را می‌گفتیم. این جز افسانه‌های پیشینیان نیست (انفال/۳۱). [کافران گفتند:] آیا او (پیامبر) همه معبودان را یک معبود قرار داده است؟ به‌راستی این چیز عجیبی است. … ما در آیین اخیر، چنین سخنی نشنیده‌ایم. به‌راستی این جز دروغ‌بافی نیست (ص/۵-۷). به‌راستی کسانی که کفر ورزیدند، برای آنها یکسان است. چه آنان را بیم دهی یا بیم‌شان ندهی، ایمان نمی‌آورند. خدا بر دل‌ها و شنوایی آنها مُهر زده است و بر دیدگانشان پرده‌ای است. آنها عذابی بزرگ دارند (بقره/۶-۷). آنها (کافران) کسانی هستند که خدا بر دل‌های آنها، شنوایی آنان و دیدگانشان، مُهر زده است. آنها همان غافلان هستند. ناگزیر آنها در آخرت زیانکاران هستند (نحل/۱۰۸-۱۰۹). آیا برای آنها روشن نشده چه بسیار نسل‌ها را پیش از آنها هلاک کردیم که اینان در خانه‌های آنها راه می‌روند؟ بی‌تردید در این، نشانه‌هایی است. آیا نمی‌شنوند (سجده/۲۶)؟ چه بسیار نسل‌ها را که پیش از آنها هلاک کردیم. آیا کسی از آنها را می‌یابی یا صدایی از آنها می‌شنوی (مریم/۹۸)؟ مَثَل [دعوت‌کننده] کسانی که کافر شدند، مانند مَثَل کسی است که بر حیوانی که جز صدا و ندایی نمی‌شنود، بانگ بزند. کران، گنگان و کوران هستند پس آنها نمی‌اندیشند (بقره/۱۷۱).

ای پیامبر، کسانى که در کفر شتاب می‌کنند، تو را غمگین نکنند، [چه] از آنان که با زبان خود گفتند: ایمان آوردیم ولی دل‌های آنان، ایمان نیاورده بود و [چه] از کسانی که یهودی هستند که بسیار شنوای دروغ هستند و براى گروهى دیگر که نزد تو نیامده‏ اند، می‌شنوند. کلمات را از جاهای خود تحریف مى‏ کنند. مى ‏گویند: اگر این [حکم] به شما داده شد، آن را بگیرید و اگر آن به شما داده نشد پس دورى کنید. هر کس، خدا فتنه‌اش را بخواهد، هرگز براى او در برابر خدا اختیار چیزی را نداری. آنها کسانی هستند که خدا نخواسته دل‌هایشان را پاک کند. در دنیا برای آنها رسوایى و در آخرت عذابى بزرگ دارند. بسیار شنوای دروغ هستند. [و] بسیار مال حرام مى‏ خورند پس اگر نزد تو آمدند، بین آنان داورى کن یا از ایشان روى بگردان و اگر از آنان روى بگردانی هرگز به تو زیانى نمی‌رسانند و اگر داورى مى ‏کنى پس به انصاف بین آنها حکم کن. بی‌تردید خداوند دادگران را دوست ‏دارد (مائده/۴۱-۴۲). [برخی از اهل‌کتاب] چون سخن بیهوده بشنوند، از آن روی برمی‌تابند و می‌گویند: اعمال ما از آنِ ما و اعمال شما، از آنِ شما است. سلام بر شما. ما طالب جاهلان نیستیم (قصص/۵۵). به‌راستی خدا سخن کسانی را که گفتند: بی‌گمان خدا فقیر است و ما توانگر هستیم، شنید. به‌زودی آن‌چه گفتند و  به ناحق کشتن آنان پیامبران را، خواهیم نوشت و خواهیم گفت: عذاب سوزان را بچشید (آل‌عمران/۱۸۱). برخی از کسانی که یهودی شدند، کلمات را از جاهای خود تحریف می‌کنند و با گرداندن زبان‌های‌ خود و [به قصد] طعنه‌زدن در دین می‌گویند: شنیدیم و نافرمانی کردیم و بشنو که [هر گز] نشنوی و [می‌گویند:] راعنا (به ما توجّه‌ کن، خبیث ما)، در حالی‌که اگر می‌گفتند: شنیدیم و اطاعت کردیم و بشنو و به ما بنگر (توجّه کن)، بی‌تردید برای آنها بهتر و استوارتر بود ولی خدا آنها را به سبب کفرشان لعنت کرده پس جز اندکی ایمان نمی‌آورند (نساء/۴۶). آیا طمع دارید که [یهودیان] به شما (مومنان) ایمان بیاورند، در حالی‌که گروهی از آنها سخن خدا را می‌شنیدند و بعد از درک آن تحریفش می‌کردند، در حالی‌که خود می‌دانستند (بقره/۷۵). [برخی از مسیحیان] هنگامی که آیاتی را که بر این پیامبر نازل شده است بشنوند، می‌بینی به سبب آن‌چه از حق شناخته‌اند، اشک از چشمان آنان سرازیر می‌شود. می‌گویند: پروردگارا، ایمان آوردیم پس ما را با گواهان بنویس. ما را چه شده که به خدا و آن‌چه از حق که به سوی ما آمده است، ایمان نیاوریم در حالی‌که امید داریم پروردگارا، ما را در گروه صالحان داخل کند (مائده/۸۳-۸۴).

به‌راستی در این کتاب بر شما نازل کرد، تا هر گاه بشنوید که به آیات خدا کفر ورزیده می‌شود و آن را مسخره می‌کنند پس با آنها ننشینید تا در سخنی دیگر فرو بروند در آن صورت، بی‌تردید شما مانند آنها خواهید بود. خدا منافقان و کافران را همگی در جهنّم گرد می‌آورد (نساء/۱۴۰). ای کسانی که ایمان آورده‌اید، [به پیامبر] نگویید: راعِنا. بگویید: به ما توجّه کن و بشنوید. برای کافران عذابی دردناک است (بقره/۱۰۴). به‌راستی در مال‌ها و جان‌هایتان آزموده خواهید شد و بی‌گمان از کسانی که پیش از شما به آنها کتاب داده شده و نیز از کسانی که شرک ورزیدند، آزار بسیار خواهید شنید. اگر صبر کنید و تقوا پیشه کنید، این از استواری در کارها است (آل‌عمران/۱۸۶).

چرا هنگامی که آن (ماجرای افک) را شنیدید، مردان و زنان مومن به خودشان گمان نیک نبردند و نگفتند: این تهمتی آشکار است (نور/۱۲)؟ چرا وقتی آن (ماجرای افک) را شنیدید، نگفتید: ما را نشاید که در این باره سخن بگوییم؟ [خدایا]، منزّهی تو. این بهتانی بزرگ است (نور/۱۶).

تنها کسانى از تو اجازه مى‏ خواهند [به جهاد نروند] که به خدا و روز بازپسین ایمان ندارند و دلهایشان به شک افتاده و در شک خود سرگردانند … اگر در میان شما بیرون آمده بودند، برای شما جز فساد نمی‌افزودند و برای ایجاد فتنه در میان شما نفوذ می‌کردند و در میان شما گوش‌سپارندگانی برای خود دارند. خدا به ستمکاران داناست (توبه/۴۵-۴۷). وقتی آنها (منافقان) را می‌بینی، پیکرهای آنان، تو را به تعجّب می‌اندازد و اگر سخن بگویند، به سخنان آنها گوش می‌دهی، گویی آنها چوب‌هایی هستند که [به دیواری] تکیه داده شده‌اند (منافقون/۴). وای بر هر دروغ‌زن گناه‌پیشه که آیات خدا را که بر او تلاوت می‌شود، می‌شنود سپس مستکبرانه اصرار می‌ورزد، گویی آن را نشنیده است پس او را به عذابی دردناک بشارت بده. چون به چیزی از آیات ما آگاه شود آن را به ریشخند می‌گیرد. آنها عذابی خفّت‌آور دارند. پیشاپیش آنها جهنّم است. چیزی از آن‌چه کسب کرده بودند و نه اولیایی که غیر از خدا گرفته بودند، آنها را بی‌نیاز نکرد. آنها عذابی بزرگ دارند (جاثیه/۷-۱۰).

بگو، به من وحی شده که گروهی از جنیّان [قرآن را] شنیدند و گفتند: به‌راستی ما قرآنی شگفت‌آور را شنیدیم که به راه رشد هدایت می‌کند پس به آن ایمان آوردیم و هرگز کسی را برای پروردگارمان شریک قرار نمی‌دهیم … ما در جایگاه‌هایی از آسمان برای شنیدن می‌نشینیم. امّا اکنون هر کس بخواهد بشنود، شهابی را در کمین می‌یابد. ما نمی‌دانیم آیا برای کسانی که در زمین هستند، شرّی خواسته شده است یا پروردگارشان برای آنها هدایتی خواسته است (جن/۱-۱۰)؟ ما هنگامی که هدایت را شنیدیم، به آن ایمان آوردیم پس هر کس به پروردگار خود ایمان بیاورد، نه از کاستی می‌ترسد و نه از ستمی (جن/۱۳). وقتی گروهی از جنّیان را به سوی تو روانه کردیم که قرآن را بشنوند پس هنگامی که بر آن حاضر شدند، گفتند: خاموش باشید. چون به پایان رسید، هشداردهنده به سوی قوم خود بازگشتند. گفتند: ای قوم ما، کتابی را شنیدیم که بعد از موسی نازل شده است و تصدیق‌کننده آن‌چه پیش از آن است، می‌باشد و به سوی حق و به راهی راست، هدایت می‌کند. ای قوم ما، دعوت‌کننده خدا را اجابت کنید و به او ایمان آورید تا [خدا] از گناهان شما بگذرد و شما را از عذابی دردناک پناه دهد (احقاف/۲۹-۳۱).

شنیدن- قیامت، روزی را که ندا‌دهنده از جایی نزدیک ندا می‌دهد، بشنو. روزی که صیحه [رستاخیز] را به حق می‌شنوند، آن، روز بیرون آمدن از [قبرها] است (ق/۴۱-۴۲). در آن روز … صداها در برابر رحمان خاشع می‌شوند و جز صدای آهسته نمی‌شنوی (طه/۱۰۸). وای بر کسانی که کافر شدند از مشاهده روزی بزرگ. چه شنوا و بینا هستند روزی که نزد ما می‌آیند ولی ستمکاران امروز در گمراهی آشکار هستند (مریم/۳۷-۳۸). ای کاش، هنگامی را که مجرمان نزد پروردگارشان سرهای  خود را به زیر افکنده‌اند، می‌دیدی [که می‌گویند:] پروردگارا، دیدیم و شنیدیم پس ما را بازگردان تا کار شایسته انجام دهیم ما به یقین رسیده‌ایم (سجده/۱۲). آن روز جهنّم را چنان‌که باید به کافران عرضه می‌کنیم همان کسانی که چشمان آنان از یاد من در پرده بود و نمی‌توانستند [حق را] بشنوند (کهف/۱۰۰-۱۰۱). کافران [در جهنّم] می‌گویند: اگر می‌شنیدیم یا تعقّل می‌کردیم، از یاران آتش سوزان نبودیم (ملک/۱۰). روزی که دشمنان خدا به سوی آتش محشور می‌شوند پس آنها بازداشته می‌شوند تا زمانی که نزد آتش بیایند، شنوایی آنان، دیدگانشان و پوستشان به آن‌چه می‌کرده‌اند، بر ضدّ آنها گواهی می‌دهند (فصّلت/۱۹-۲۰). [به دشمنان خدا گفته ‌می‌شود:] شما که [گناهان خود را] پنهان می‌کردید به سبب این نبود که شنوایی‌تان و دیدگانتان و پوستتان بر ضدّ شما گواهی می‌دهند بلکه گمان می‌کردید خدا بسیاری از کارهایی را که انجام می‌دهید، نمی‌داند (فصّلت/۲۲). چون [جهنّم]، آنها را از جایی دور ببیند، خشم و خروشی از آن می‌شنوند (فرقان/۱۲). هنگامی که [کافران] در جهنّم افکنده شوند، در حالی‌که فوران می‌کند، از آن غرشّی می‌شنوند (ملک/۷). براى آنها (کافران و آن‌چه جز خدا می‌پرستیدند) در آنجا ناله ‏اى زار است و در آنجا [چیزى] نمى‏ شنوند (انبیاء/۱۰۰).

بی‌تردید کسانی را که از قبل به آنها وعده نیکو داده شده است، از جهنّم دور نگاه داشته‌اند. صدای آن را نمی‌شنوند. آنها در آن‌چه دلخواهشان هست، جاودانه هستند (انبیاء/۱۰۱-۱۰۲).

در آن روز چهره‌هایی شاداب و متنعّم هستند. از سعی خود راضی‌اند. در بهشتی برین هستند. در آن بیهوده‌ای نمی‌شنوند (غاشیه/۸-۱۱). [کسانی که توبه کردند و ایمان آوردند و کارهای شایسته انجام دادند] در آنجا، بیهوده‌ای نمی‌شنوند جز درود. صبح  و شام روزی آنان، در آنجا هست. این همان بهشتی است که به هر یک از بندگان ما که تقوا پیشه باشند، به میراث می‌دهیم (مریم/۶۲-۶۳). بی‌تردید برای متّقین رستگاری است  … نه سخن بیهوده‌ای می‌شنوند و نه دروغی. پاداشی است از پروردگار تو و بخششی حساب‌شده است (نبأ/۳۱-۳۶). [مقرّبان] در بهشت نه سخن بیهوده‌ای می‌شنوند و نه گناه‌آلودی جز سخنی که سلام است و سلام (واقعه/۲۵-۲۶).

گوش

إِنَّ اللّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ (بقره/۱۸۱، ۲۲۷؛ انفال/۱۷، ۵۳؛ حجرات/۱) هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ (بقره/۱۳۷؛ انعام/۱۳، ۱۱۵؛ یونس/۶۵؛ انبیاء/۴؛ عنکبوت/۵، ۶۰) اللّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ (بقره/۲۲۴، ۲۵۶؛ آل‌عمران/۳۴، ۱۲۱؛ توبه/۹۸؛ ۱۰۳؛ نور/۲۱، ۶۰) وَ اللّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ (مائده/۷۶) إِنَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ (اعراف/۲۰۰) وَ إِنَّ اللّهَ لَسَمِيعٌ عَلِيمٌ (انفال/۴۲) إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ (انفال/۶۱؛ یوسف/۳۴؛ شعراء/۲۲۰؛ فصّلت/۳۶؛ دخان/۶) وَ كَانَ اللّهُ سَمِيعًا عَلِيمًا (نساء/۱۴۸) وَ اعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ (بقره/۲۴۴) إِنَّ اللّهَ كَانَ سَمِيعًا بَصِيرًا (نساء/۵۸) أَنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ بَصِيرٌ (حج/۶۱) إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ بَصِيرٌ (حج/۷۵؛ لقمان/۲۸) وَ كَانَ اللّهُ سَمِيعًا بَصِيرًا (نساء/۱۳۴) إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ البَصِيرُ (اسراء/۱) إِنَّ اللَّهَ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ (غافر/۲۰) وَ هُوَ السَّمِيعُ البَصِيرُ (شوری/۱۱) إِنَّهُ سَمِيعٌ قَرِيبٌ (سبأ/۵۰).

قُلْ هُوَ الَّذِي أَنشَأَكُمْ وَ جَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ وَ الْأَبْصَارَ وَ الْأَفْئِدَةَ قَلِيلًا مَّا تَشْكُرُونَ (ملک/۲۳) وَ هُوَ الَّذِي أَنشَأَ لَكُمُ السَّمْعَ وَ الْأَبْصَارَ وَ الْأَفْئِدَةَ قَلِيلًا مَّا تَشْكُرُونَ (مومنون/۷۸) إِنَّا خَلَقْنَا الْإِنسَانَ مِن نُّطْفَةٍ أَمْشَاجٍ نَّبْتَلِيهِ فَجَعَلْنَاهُ سَمِيعًا بَصِيرًا* إِنَّا هَدَيْنَاهُ السَّبِيلَ إِمَّا شَاكِرًا وَ إِمَّا كَفُورًا (انسان/۲-۳) جَعَلَ [الله] نَسْلَهُ مِن سُلَالَةٍ مِّن مَّاء مَّهِينٍ* ثُمَّ سَوَّاهُ وَ نَفَخَ فِيهِ مِن رُّوحِهِ وَ جَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ وَ الْأَبْصَارَ وَ الْأَفْئِدَةَ قَلِيلًا مَّا تَشْكُرُونَ (سجده/۸-۹) وَ اللّهُ أَخْرَجَكُم مِّن بُطُونِ أُمَّهَاتِكُمْ لاَ تَعْلَمُونَ شَيْئًا وَ جَعَلَ لَكُمُ الْسَّمْعَ وَ الأَبْصَارَ وَ الأَفْئِدَةَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ (نحل/۷۸) وَ لَقَدْ ذَرَأْنَا لِجَهَنَّمَ كَثِيرًا مِّنَ الْجِنِّ وَ الإِنسِ لَهُمْ قُلُوبٌ لاَّ يَفْقَهُونَ بِهَا وَ لَهُمْ أَعْيُنٌ لاَّ يُبْصِرُونَ بِهَا وَ لَهُمْ آذَانٌ لاَّ يَسْمَعُونَ بِهَا أُوْلَئِكَ كَالأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُوْلَئِكَ هُمُ الْغَافِلُونَ (اعراف/۱۷۹) مَا يَأْتِيهِم مِّن ذِكْرٍ مَّن رَّبِّهِم مُّحْدَثٍ إِلَّا اسْتَمَعُوهُ وَ هُمْ يَلْعَبُونَ* لَاهِيَةً قُلُوبُهُمْ (انبیاء/۲-۳) وَ لاَ تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤَادَ كُلُّ أُولئِكَ كَانَ عَنْهُ مَسْؤُولًا (اسراء/۳۶).

قُلْ أَرَأَيْتُمْ إِنْ أَخَذَ اللّهُ سَمْعَكُمْ وَ أَبْصَارَكُمْ وَ خَتَمَ عَلَى قُلُوبِكُم مَّنْ إِلَهٌ غَيْرُ اللّهِ يَأْتِيكُم بِهِ انظُرْ كَيْفَ نُصَرِّفُ الآيَاتِ ثُمَّ هُمْ يَصْدِفُونَ (انعام/۴۶) أَ وَ لَمْ يَهْدِ لِلَّذِينَ يَرِثُونَ الأَرْضَ مِن بَعْدِ أَهْلِهَا أَن لَّوْ نَشَاء أَصَبْنَاهُم بِذُنُوبِهِمْ وَ نَطْبَعُ عَلَى قُلُوبِهِمْ فَهُمْ لاَ يَسْمَعُونَ (اعراف/۱۰۰) [قل] يَمْلِكُ السَّمْعَ وَ الأَبْصَارَ … فَسَيَقُولُونَ اللّهُ فَقُلْ أَفَلاَ تَتَّقُونَ (یونس/۳۱) قُلْ أَرَأَيْتُمْ إِن جَعَلَ اللَّهُ عَلَيْكُمُ اللَّيْلَ سَرْمَدًا إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ مَنْ إِلَهٌ غَيْرُ اللَّهِ يَأْتِيكُم بِضِيَاء أَفَلَا تَسْمَعُونَ (قصص/۷۱)؟

يَا أَيُّهَا النَّاسُ ضُرِبَ مَثَلٌ فَاسْتَمِعُوا لَهُ إِنَّ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِن دُونِ اللَّهِ لَن يَخْلُقُوا ذُبَابًا وَ لَوِ اجْتَمَعُوا لَهُ وَ إِن يَسْلُبْهُمُ الذُّبَابُ شَيْئًا لَّا يَسْتَنقِذُوهُ مِنْهُ ضَعُفَ الطَّالِبُ وَ الْمَطْلُوبُ (حج/۷۳) أَ لَهُمْ (الذین یدعون من دون الله) أَرْجُلٌ يَمْشُونَ بِهَا أَمْ لَهُمْ أَيْدٍ يَبْطِشُونَ بِهَا أَمْ لَهُمْ أَعْيُنٌ يُبْصِرُونَ بِهَا أَمْ لَهُمْ آذَانٌ يَسْمَعُونَ (اعراف/۱۹۵) وَ إِن تَدْعُوهُمْ إِلَى الْهُدَى لاَ يَسْمَعُواْ (اعراف/۱۹۸) إِن تَدْعُوهُمْ لَا يَسْمَعُوا دُعَاءكُمْ وَ لَوْ سَمِعُوا مَا اسْتَجَابُوا لَكُمْ (فاطر/۱۴).

أَفَلَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَتَكُونَ لَهُمْ قُلُوبٌ يَعْقِلُونَ بِهَا أَوْ آذَانٌ يَسْمَعُونَ بِهَا فَإِنَّهَا لَا تَعْمَى الْأَبْصَارُ وَ لَكِن تَعْمَى الْقُلُوبُ الَّتِي فِي الصُّدُورِ (حج/۴۶) أُولَئِكَ لَمْ يَكُونُواْ مُعْجِزِينَ فِي الأَرْضِ وَ مَا كَانَ لَهُم مِّن دُونِ اللّهِ مِنْ أَوْلِيَاء يُضَاعَفُ لَهُمُ الْعَذَابُ مَا كَانُواْ يَسْتَطِيعُونَ السَّمْعَ وَ مَا كَانُواْ يُبْصِرُونَ* أُوْلَئِكَ الَّذِينَ خَسِرُواْ أَنفُسَهُمْ وَ ضَلَّ عَنْهُم مَّا كَانُواْ يَفْتَرُونَ* لاَ جَرَمَ أَنَّهُمْ فِي الآخِرَةِ هُمُ الأَخْسَرُونَ* إِنَّ الَّذِينَ آمَنُواْ وَ عَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ وَ أَخْبَتُواْ إِلَى رَبِّهِمْ أُوْلَئِكَ أَصْحَابُ الجَنَّةِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ* مَثَلُ الْفَرِيقَيْنِ كَالأَعْمَى وَ الأَصَمِّ وَ الْبَصِيرِ وَ السَّمِيعِ هَلْ يَسْتَوِيَانِ مَثَلًا أَفَلاَ تَذَكَّرُونَ (هود/۲۰-۲۴)؟

فَبَشِّرْ عِبَادِ* الَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُوْلَئِكَ الَّذِينَ هَدَاهُمُ اللَّهُ وَ أُوْلَئِكَ هُمْ أُوْلُوا الْأَلْبَابِ (زمر/۱۷-۱۸) آمَنَ الرَّسُولُ بِمَا أُنزِلَ إِلَيْهِ مِن رَّبِّهِ وَ الْمُؤْمِنُونَ كُلٌّ آمَنَ بِاللّهِ وَ مَلآئِكَتِهِ وَكُتُبِهِ وَرُسُلِهِ لاَ نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِّن رُّسُلِهِ وَ قَالُواْ سَمِعْنَا وَ أَطَعْنَا غُفْرَانَكَ رَبَّنَا وَ إِلَيْكَ الْمَصِيرُ (بقره/۲۸۵) إِنَّمَا كَانَ قَوْلَ الْمُؤْمِنِينَ إِذَا دُعُوا إِلَى اللَّهِ وَ رَسُولِهِ لِيَحْكُمَ بَيْنَهُمْ أَن يَقُولُوا سَمِعْنَا وَ أَطَعْنَا وَ أُوْلَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ (نور/۵۱).

[یقول أولوا الالباب] رَّبَّنَا إِنَّنَا سَمِعْنَا مُنَادِيًا يُنَادِي لِلإِيمَانِ أَنْ آمِنُواْ بِرَبِّكُمْ فَآمَنَّا رَبَّنَا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَ كَفِّرْ عَنَّا سَيِّئَاتِنَا وَ تَوَفَّنَا مَعَ الأبْرَارِ (آل‌عمران/۱۹۳) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ أَطِيعُواْ اللّهَ وَ رَسُولَهُ وَ لاَ تَوَلَّوْا عَنْهُ وَ أَنتُمْ تَسْمَعُونَ* وَ لاَ تَكُونُواْ كَالَّذِينَ قَالُوا سَمِعْنَا وَ هُمْ لاَ يَسْمَعُونَ* إِنَّ شَرَّ الدَّوَابِّ عِندَ اللّهِ الصُّمُّ الْبُكْمُ الَّذِينَ لاَ يَعْقِلُونَ* وَ لَوْ عَلِمَ اللّهُ فِيهِمْ خَيْرًا لَّأسْمَعَهُمْ وَ لَوْ أَسْمَعَهُمْ لَتَوَلَّواْ وَّ هُم مُّعْرِضُونَ (انفال/۲۰-۲۳) فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ وَ اسْمَعُوا وَ أَطِيعُوا وَ أَنفِقُوا خَيْرًا لِّأَنفُسِكُمْ (تغابن/۱۶) وَ اذْكُرُواْ نِعْمَةَ اللّهِ عَلَيْكُمْ وَ مِيثَاقَهُ الَّذِي وَاثَقَكُم بِهِ إِذْ قُلْتُمْ سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا وَ اتَّقُواْ اللّهَ إِنَّ اللّهَ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ (مائده/۷) وَ إِذَا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُواْ لَهُ وَ أَنصِتُواْ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ (اعراف/۲۰۴) يِا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ شَهَادَةُ بَيْنِكُمْ إِذَا حَضَرَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ حِينَ الْوَصِيَّةِ اثْنَانِ ذَوَا عَدْلٍ مِّنكُمْ أَوْ آخَرَانِ مِنْ غَيْرِكُمْ إِنْ أَنتُمْ ضَرَبْتُمْ فِي الأَرْضِ فَأَصَابَتْكُم مُّصِيبَةُ الْمَوْتِ تَحْبِسُونَهُمَا مِن بَعْدِ الصَّلاَةِ فَيُقْسِمَانِ بِاللّهِ إِنِ ارْتَبْتُمْ لاَ نَشْتَرِي بِهِ ثَمَنًا وَ لَوْ كَانَ ذَا قُرْبَى وَ لاَ نَكْتُمُ شَهَادَةَ اللّهِ إِنَّا إِذًا لَّمِنَ الآثِمِينَ* فَإِنْ عُثِرَ عَلَى أَنَّهُمَا اسْتَحَقَّا إِثْمًا فَآخَرَانِ يِقُومَانُ مَقَامَهُمَا مِنَ الَّذِينَ اسْتَحَقَّ عَلَيْهِمُ الأَوْلَيَانِ فَيُقْسِمَانِ بِاللّهِ لَشَهَادَتُنَا أَحَقُّ مِن شَهَادَتِهِمَا وَ مَا اعْتَدَيْنَا إِنَّا إِذًا لَّمِنَ الظَّالِمِينَ* ذَلِكَ أَدْنَى أَن يَأْتُواْ بِالشَّهَادَةِ عَلَى وَجْهِهَا أَوْ يَخَافُواْ أَن تُرَدَّ أَيْمَانٌ بَعْدَ أَيْمَانِهِمْ وَ اتَّقُوا اللّهَ وَ اسْمَعُواْ وَ اللّهُ لاَ يَهْدِي الْقَوْمَ الْفَاسِقِينَ (مائده/۱۰۶-۱۰۸).

وَ اللّهُ أَنزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَحْيَا بِهِ الأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَةً لِّقَوْمٍ يَسْمَعُونَ (نحل/۶۵) هُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ اللَّيْلَ لِتَسْكُنُواْ فِيهِ وَ النَّهَارَ مُبْصِرًا إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يَسْمَعُونَ (یونس/۶۷) وَ مِنْ آيَاتِهِ مَنَامُكُم بِاللَّيْلِ وَ النَّهَارِ وَابْتِغَاؤُكُم مِّن فَضْلِهِ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يَسْمَعُونَ (روم/۲۳) إِنَّ فِي ذَلِكَ (قصه الاولین) لَذِكْرَى لِمَن كَانَ لَهُ قَلْبٌ أَوْ أَلْقَى السَّمْعَ وَ هُوَ شَهِيدٌ (ق/۳۷).

وَ حِفْظًا [سماء الدنیا] مِّن كُلِّ شَيْطَانٍ مَّارِدٍ* لَا يَسَّمَّعُونَ إِلَى الْمَلَإِ الْأَعْلَى وَ يُقْذَفُونَ مِن كُلِّ جَانِبٍ* دُحُورًا وَ لَهُمْ عَذَابٌ وَاصِبٌ* إِلَّا مَنْ خَطِفَ الْخَطْفَةَ فَأَتْبَعَهُ شِهَابٌ ثَاقِبٌ  (صافّات/۷-۱۰) إِنَّهُمْ عَنِ السَّمْعِ لَمَعْزُولُونَ (شعراء/۲۱۲) وَ حَفِظْنَاهَا (السماء) مِن كُلِّ شَيْطَانٍ رَّجِيمٍ* إِلاَّ مَنِ اسْتَرَقَ السَّمْعَ فَأَتْبَعَهُ شِهَابٌ مُّبِينٌ (حجر/۱۷-۱۸) يُلْقُونَ السَّمْعَ وَ أَكْثَرُهُمْ كَاذِبُونَ (شعراء/۲۲۳).

السمع- الاقوام، فَقَالَ [نوح] يَا قَوْمِ اعْبُدُوا اللَّهَ مَا لَكُم مِّنْ إِلَهٍ غَيْرُهُ أَفَلَا تَتَّقُونَ* فَقَالَ الْمَلَأُ الَّذِينَ كَفَرُوا مِن قَوْمِهِ … مَّا سَمِعْنَا بِهَذَا فِي آبَائِنَا الْأَوَّلِينَ (مومنون/۲۳-۲۴) إِنَّا لَمَّا طَغَى الْمَاء حَمَلْنَاكُمْ فِي الْجَارِيَةِ* لِنَجْعَلَهَا لَكُمْ تَذْكِرَةً وَ تَعِيَهَا أُذُنٌ وَاعِيَةٌ (حاقّه/۱۱-۱۲).

جَعَلْنَا لَهُمْ (قوم هود) سَمْعًا وَ أَبْصَارًا وَ أَفْئِدَةً فَمَا أَغْنَى عَنْهُمْ سَمْعُهُمْ وَ لَا أَبْصَارُهُمْ وَلَا أَفْئِدَتُهُم مِّن شَيْءٍ إِذْ كَانُوا يَجْحَدُونَ بِآيَاتِ اللَّهِ وَ حَاقَ بِهِم مَّا كَانُوا بِهِ يَسْتَهْزِئُون (احقاف/۲۶).

إِذْ قَالَ [ابراهیم] لِأَبِيهِ يَا أَبَتِ لِمَ تَعْبُدُ مَا لَا يَسْمَعُ وَ لَا يُبْصِرُ وَ لَا يُغْنِي عَنكَ شَيْئًا (مریم/۴۲) قَالَ [ابراهیم] هَلْ يَسْمَعُونَكُمْ إِذْ تَدْعُونَ* أَوْ يَنفَعُونَكُمْ أَوْ يَضُرُّونَ* قَالُوا بَلْ وَجَدْنَا آبَاءنَا كَذَلِكَ يَفْعَلُونَ (شعراء/۷۲-۷۴) قَالُوا [قوم ابراهیم] سَمِعْنَا فَتًى يَذْكُرُهُمْ (اصنام) يُقَالُ لَهُ إِبْرَاهِيمُ (انبیاء/۶۰) [قال ابراهیم لابیه و قومه] الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِي وَهَبَ لِي عَلَى الْكِبَرِ إِسْمَاعِيلَ وَ إِسْحَاقَ إِنَّ رَبِّي لَسَمِيعُ الدُّعَاء (ابراهیم/۳۹) وَ إِذْ يَرْفَعُ إِبْرَاهِيمُ الْقَوَاعِدَ مِنَ الْبَيْتِ وَ إِسْمَاعِيلُ رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّا إِنَّكَ أَنتَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ  (بقره/۱۲۷).

فَلَمَّا سَمِعَتْ [إمرأه عزیز] بِمَكْرِهِنَّ أَرْسَلَتْ إِلَيْهِنَّ وَ أَعْتَدَتْ لَهُنَّ مُتَّكَأً (یوسف/۳۱).

وَ [نودی موسی] أَنَا اخْتَرْتُكَ فَاسْتَمِعْ لِمَا يُوحَى* إِنَّنِي أَنَا اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدْنِي وَ أَقِمِ الصَّلَاةَ لِذِكْرِي (طه/۱۳-۱۴) [یا موسی انت و هارون] اذْهَبَا إِلَى فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغَى* … قَالَ لَا تَخَافَا إِنَّنِي مَعَكُمَا أَسْمَعُ وَ أَرَى (طه/۴۳-۴۶) قَالَ كَلَّا فَاذْهَبَا بِآيَاتِنَا إِنَّا مَعَكُم مُّسْتَمِعُونَ (شعراء/۱۵) فَلَمَّا جَاءهُم مُّوسَى بِآيَاتِنَا بَيِّنَاتٍ قَالُوا مَا هَذَا إِلَّا سِحْرٌ مُّفْتَرًى وَ مَا سَمِعْنَا بِهَذَا فِي آبَائِنَا الْأَوَّلِينَ (قصص/۳۶) قَالَ فِرْعَوْنُ وَ مَا رَبُّ الْعَالَمِينَ* قَالَ [موسی] رَبُّ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ مَا بَيْنَهُمَا إن كُنتُم مُّوقِنِينَ* قَالَ [فرعون] لِمَنْ حَوْلَهُ أَلَا تَسْتَمِعُونَ (شعراء/۲۳-۲۵) [یا بنی اسرائیل] وَ إِذْ أَخَذْنَا مِيثَاقَكُمْ وَ رَفَعْنَا فَوْقَكُمُ الطُّورَ خُذُواْ مَا آتَيْنَاكُم بِقُوَّةٍ وَ اسْمَعُواْ قَالُواْ سَمِعْنَا وَ عَصَيْنَا (بقره/۹۳).

إِذْ قَالَتِ امْرَأَةُ عِمْرَانَ رَبِّ إِنِّي نَذَرْتُ لَكَ مَا فِي بَطْنِي مُحَرَّرًا فَتَقَبَّلْ مِنِّي إِنَّكَ أَنتَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ (آل‌عمران/۳۵).

هُنَالِكَ دَعَا زَكَرِيَّا رَبَّهُ قَالَ رَبِّ هَبْ لِي مِن لَّدُنْكَ ذُرِّيَّةً طَيِّبَةً إِنَّكَ سَمِيعُ الدُّعَاء (آل‌عمران/۳۸).

وَ جَاء مِنْ أَقْصَى الْمَدِينَةِ رَجُلٌ يَسْعَى قَالَ يَا قَوْمِ اتَّبِعُوا الْمُرْسَلِينَ* اتَّبِعُوا مَن لاَّ يَسْأَلُكُمْ أَجْرًا وَ هُم مُّهْتَدُونَ* وَ مَا لِي لاَ أَعْبُدُ الَّذِي فَطَرَنِي وَ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ* أَ أَتَّخِذُ مِن دُونِهِ آلِهَةً إِن يُرِدْنِ الرَّحْمَن بِضُرٍّ لاَّ تُغْنِ عَنِّي شَفَاعَتُهُمْ شَيْئًا وَ لاَ يُنقِذُونِ* إِنِّي إِذًا لَّفِي ضَلاَلٍ مُّبِينٍ* إِنِّي آمَنتُ بِرَبِّكُمْ فَاسْمَعُونِ  (یس/۲۰-۲۵).

فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ (غافر/۵۶) قُلِ … أَبْصِرْ بِهِ وَ أَسْمِعْ (کهف/۲۶) قُلْ إِنَّمَا أُنذِرُكُم بِالْوَحْيِ وَ لَا يَسْمَعُ الصُّمُّ الدُّعَاء إِذَا مَا يُنذَرُونَ (انبیاء/۴۵) أَفَأَنتَ تُسْمِعُ الصُّمَّ أَوْ تَهْدِي الْعُمْيَ وَ مَن كَانَ فِي ضَلَالٍ مُّبِينٍ (زخرف/۴۰) وَ مَا يَسْتَوِي الْأَحْيَاء وَ لَا الْأَمْوَاتُ إِنَّ اللَّهَ يُسْمِعُ مَن يَشَاءُ وَ مَا أَنتَ بِمُسْمِعٍ مَّن فِي الْقُبُورِ (فاطر/۲۲) إِنَّكَ لَا تُسْمِعُ الْمَوْتَى وَ لَا تُسْمِعُ الصُّمَّ الدُّعَاء إِذَا وَلَّوْا مُدْبِرِينَ* وَ مَا أَنتَ بِهَادِي الْعُمْيِ عَن ضَلَالَتِهِمْ إِن تُسْمِعُ إِلَّا مَن يُؤْمِنُ بِآيَاتِنَا فَهُم مُّسْلِمُونَ (نمل/۸۰-۸۱؛ روم/۵۲-۵۳) إِنَّمَا يَسْتَجِيبُ الَّذِينَ يَسْمَعُونَ وَ الْمَوْتَى يَبْعَثُهُمُ اللّهُ ثُمَّ إِلَيْهِ يُرْجَعُونَ (انعام/۳۶) وَ إِنْ أَحَدٌ مِّنَ الْمُشْرِكِينَ اسْتَجَارَكَ فَأَجِرْهُ حَتَّى يَسْمَعَ كَلاَمَ اللّهِ ثُمَّ أَبْلِغْهُ مَأْمَنَهُ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لاَّ يَعْلَمُونَ (توبه/۶).

وَ مِنْهُم مَّن يَسْتَمِعُ إِلَيْكَ وَ جَعَلْنَا عَلَى قُلُوبِهِمْ أَكِنَّةً أَن يَفْقَهُوهُ وَفِي آذَانِهِمْ وَقْرًا وَ إِن يَرَوْاْ كُلَّ آيَةٍ لاَّ يُؤْمِنُواْ بِهَا حَتَّى إِذَا جَآؤُوكَ يُجَادِلُونَكَ يَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُواْ إِنْ هَذَآ إِلاَّ أَسَاطِيرُ الأَوَّلِينَ (انعام/۲۵) وَ مِنْهُم مَّن يَسْتَمِعُ إِلَيْكَ حَتَّى إِذَا خَرَجُوا مِنْ عِندِكَ قَالُوا لِلَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ مَاذَا قَالَ آنِفًا أُوْلَئِكَ الَّذِينَ طَبَعَ اللَّهُ عَلَى قُلُوبِهِمْ وَ اتَّبَعُوا أَهْوَاءهُمْ (محمّد/۱۶) وَ مِنْهُم مَّن يَسْتَمِعُونَ إِلَيْكَ أَفَأَنتَ تُسْمِعُ الصُّمَّ وَ لَوْ كَانُواْ لاَ يَعْقِلُونَ (یونس/۴۲) نَّحْنُ أَعْلَمُ بِمَا يَسْتَمِعُونَ بِهِ إِذْ يَسْتَمِعُونَ إِلَيْكَ وَ إِذْ هُمْ نَجْوَى إِذْ يَقُولُ الظَّالِمُونَ إِن تَتَّبِعُونَ إِلاَّ رَجُلًا مَّسْحُورًا (اسراء/۴۷) أَمْ يَحْسَبُونَ أَنَّا لَا نَسْمَعُ سِرَّهُمْ وَ نَجْوَاهُم بَلَى وَ رُسُلُنَا لَدَيْهِمْ يَكْتُبُونَ (زخرف/۸۰) وَ مِنَ النَّاسِ مَن يَشْتَرِي لَهْوَ الْحَدِيثِ لِيُضِلَّ عَن سَبِيلِ اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَ يَتَّخِذَهَا هُزُوًا أُولَئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ مُّهِينٌ* وَ إِذَا تُتْلَى عَلَيْهِ آيَاتُنَا وَلَّى مُسْتَكْبِرًا كَأَن لَّمْ يَسْمَعْهَا كَأَنَّ فِي أُذُنَيْهِ وَقْرًا فَبَشِّرْهُ بِعَذَابٍ أَلِيمٍ (لقمان/۶-۷) [الذین یقولون امنا بالله و بالیوم الاخر و ما هم بمومنین] صُمٌّ بُكْمٌ عُمْيٌ فَهُمْ لاَ يَرْجِعُونَ* أَوْ كَصَيِّبٍ مِّنَ السَّمَاءِ فِيهِ ظُلُمَاتٌ وَرَعْدٌ وَبَرْقٌ يَجْعَلُونَ أَصْابِعَهُمْ فِي آذَانِهِم مِّنَ الصَّوَاعِقِ حَذَرَ الْمَوْتِ واللّهُ مُحِيطٌ بِالْكافِرِينَ* يَكَادُ الْبَرْقُ يَخْطَفُ أَبْصَارَهُمْ كُلَّمَا أَضَاء لَهُم مَّشَوْاْ فِيهِ وَإِذَا أَظْلَمَ عَلَيْهِمْ قَامُواْ وَلَوْ شَاء اللّهُ لَذَهَبَ بِسَمْعِهِمْ وَ أَبْصَارِهِمْ إِنَّ اللَّه عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ (بقره/۱۸-۲۰).

أَفَرَأَيْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَهَهُ هَوَاهُ وَأَضَلَّهُ اللَّهُ عَلَى عِلْمٍ وَخَتَمَ عَلَى سَمْعِهِ وَ قَلْبِهِ وَ جَعَلَ عَلَى بَصَرِهِ غِشَاوَةً فَمَن يَهْدِيهِ مِن بَعْدِ اللَّهِ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ (جاثیه/۲۳) أَمْ تَحْسَبُ أَنَّ أَكْثَرَهُمْ يَسْمَعُونَ أَوْ يَعْقِلُونَ إِنْ هُمْ إِلَّا كَالْأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ سَبِيلًا (فرقان/۴۴).

قَدْ سَمِعَ اللَّهُ قَوْلَ الَّتِي تُجَادِلُكَ فِي زَوْجِهَا وَ تَشْتَكِي إِلَى اللَّهِ وَ اللَّهُ يَسْمَعُ تَحَاوُرَكُمَا إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ بَصِيرٌ (مجادله/۱).

[قرآن] بَشِيرًا وَ نَذِيرًا فَأَعْرَضَ أَكْثَرُهُمْ فَهُمْ لَا يَسْمَعُونَ* وَ قَالُوا قُلُوبُنَا فِي أَكِنَّةٍ مِّمَّا تَدْعُونَا إِلَيْهِ وَ فِي آذَانِنَا وَقْرٌ وَ مِن بَيْنِنَا وَ بَيْنِكَ حِجَابٌ فَاعْمَلْ إِنَّنَا عَامِلُونَ (فصّلت/۴-۵) وَ إِن يَكَادُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَيُزْلِقُونَكَ بِأَبْصَارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّكْرَ (قرآن) وَ يَقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ (قلم/۵۱) أَمْ لَهُمْ سُلَّمٌ يَسْتَمِعُونَ فِيهِ فَلْيَأْتِ مُسْتَمِعُهُم بِسُلْطَانٍ مُّبِينٍ (طور/۳۸) وَ قَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لَا تَسْمَعُوا لِهَذَا الْقُرْآنِ وَ الْغَوْا فِيهِ لَعَلَّكُمْ تَغْلِبُونَ (فصّلت/۲۶) وَ إِذَا تُتْلَى عَلَيْهِمْ آيَاتُنَا قَالُواْ قَدْ سَمِعْنَا لَوْ نَشَاء لَقُلْنَا مِثْلَ هَذَا إِنْ هَذَا إِلاَّ أَسَاطِيرُ الأوَّلِينَ (انفال/۳۱) [قال الکافرون] أَجَعَلَ الْآلِهَةَ إِلَهًا وَاحِدًا إِنَّ هَذَا لَشَيْءٌ عُجَابٌ* … مَا سَمِعْنَا بِهَذَا فِي الْمِلَّةِ الْآخِرَةِ إِنْ هَذَا إِلَّا اخْتِلَاقٌ (ص/۵-۷) إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ سَوَاءٌ عَلَيْهِمْ أَ أَنذَرْتَهُمْ أَمْ لَمْ تُنذِرْهُمْ لاَ يُؤْمِنُونَ* خَتَمَ اللّهُ عَلَى قُلُوبِهمْ وَ عَلَى سَمْعِهِمْ وَ عَلَى أَبْصَارِهِمْ غِشَاوَةٌ وَ لَهُمْ عَذَابٌ عظِيمٌ  (بقره/۶-۷) أُولَئِكَ (الکافرون) الَّذِينَ طَبَعَ اللّهُ عَلَى قُلُوبِهِمْ وَ سَمْعِهِمْ وَأَبْصَارِهِمْ وَ أُولَئِكَ هُمُ الْغَافِلُونَ* لاَ جَرَمَ أَنَّهُمْ فِي الآخِرَةِ هُمُ الْخَاسِرونَ (نحل/۱۰۸-۱۰۹) أَوَ لَمْ يَهْدِ لَهُمْ كَمْ أَهْلَكْنَا مِن قَبْلِهِم مِّنَ الْقُرُونِ يَمْشُونَ فِي مَسَاكِنِهِمْ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ أَفَلَا يَسْمَعُونَ (سجده/۲۶) وَ كَمْ أَهْلَكْنَا قَبْلَهُم مِّن قَرْنٍ هَلْ تُحِسُّ مِنْهُم مِّنْ أَحَدٍ أَوْ تَسْمَعُ لَهُمْ رِكْزًا (مریم/۹۸) وَ مَثَلُ الَّذِينَ كَفَرُواْ كَمَثَلِ الَّذِي يَنْعِقُ بِمَا لاَ يَسْمَعُ إِلاَّ دُعَاء وَ نِدَاء صُمٌّ بُكْمٌ عُمْيٌ فَهُمْ لاَ يَعْقِلُونَ  (بقره/۱۷۱).

يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ لاَ يَحْزُنكَ الَّذِينَ يُسَارِعُونَ فِي الْكُفْرِ مِنَ الَّذِينَ قَالُواْ آمَنَّا بِأَفْوَاهِهِمْ وَ لَمْ تُؤْمِن قُلُوبُهُمْ وَ مِنَ الَّذِينَ هِادُواْ سَمَّاعُونَ لِلْكَذِبِ سَمَّاعُونَ لِقَوْمٍ آخَرِينَ لَمْ يَأْتُوكَ يُحَرِّفُونَ الْكَلِمَ مِن بَعْدِ مَوَاضِعِهِ يَقُولُونَ إِنْ أُوتِيتُمْ هَذَا فَخُذُوهُ وَ إِن لَّمْ تُؤْتَوْهُ فَاحْذَرُواْ وَ مَن يُرِدِ اللّهُ فِتْنَتَهُ فَلَن تَمْلِكَ لَهُ مِنَ اللّهِ شَيْئًا أُوْلَئِكَ الَّذِينَ لَمْ يُرِدِ اللّهُ أَن يُطَهِّرَ قُلُوبَهُمْ لَهُمْ فِي الدُّنْيَا خِزْيٌ وَ لَهُمْ فِي الآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٌ* سَمَّاعُونَ لِلْكَذِبِ أَكَّالُونَ لِلسُّحْتِ فَإِن جَآؤُوكَ فَاحْكُم بَيْنَهُم أَوْ أَعْرِضْ عَنْهُمْ وَ إِن تُعْرِضْ عَنْهُمْ فَلَن يَضُرُّوكَ شَيْئًا وَ إِنْ حَكَمْتَ فَاحْكُم بَيْنَهُمْ بِالْقِسْطِ إِنَّ اللّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ  (مائده/۴۱-۴۲) [من اهل‌الکتاب] إِذَا سَمِعُوا اللَّغْوَ أَعْرَضُوا عَنْهُ وَ قَالُوا لَنَا أَعْمَالُنَا وَ لَكُمْ أَعْمَالُكُمْ سَلَامٌ عَلَيْكُمْ لَا نَبْتَغِي الْجَاهِلِينَ (قصص/۵۵) لَّقَدْ سَمِعَ اللّهُ قَوْلَ الَّذِينَ قَالُواْ إِنَّ اللّهَ فَقِيرٌ وَ نَحْنُ أَغْنِيَاء سَنَكْتُبُ مَا قَالُواْ وَ قَتْلَهُمُ الأَنبِيَاءَ بِغَيْرِ حَقٍّ وَ نَقُولُ ذُوقُواْ عَذَابَ الْحَرِيقِ (آل‌عمران/۱۸۱) مِّنَ الَّذِينَ هَادُواْ يُحَرِّفُونَ الْكَلِمَ عَن مَّوَاضِعِهِ وَيَقُولُونَ سَمِعْنَا وَعَصَيْنَا وَ اسْمَعْ غَيْرَ مُسْمَعٍ وَ رَاعِنَا لَيًّا بِأَلْسِنَتِهِمْ وَ طَعْنًا فِي الدِّينِ وَ لَوْ أَنَّهُمْ قَالُواْ سَمِعْنَا وَ أَطَعْنَا وَ اسْمَعْ وَ انظُرْنَا لَكَانَ خَيْرًا لَّهُمْ وَ أَقْوَمَ وَ لَكِن لَّعَنَهُمُ اللّهُ بِكُفْرِهِمْ فَلاَ يُؤْمِنُونَ إِلاَّ قَلِيلًا (نساء/۴۶) أَفَتَطْمَعُونَ أَن يُؤْمِنُواْ لَكُمْ وَ قَدْ كَانَ فَرِيقٌ مِّنْهُمْ يَسْمَعُونَ كَلاَمَ اللّهِ ثُمَّ يُحَرِّفُونَهُ مِن بَعْدِ مَا عَقَلُوهُ وَ هُمْ يَعْلَمُونَ (بقره/۷۵) وَ [من النصاری] إِذَا سَمِعُواْ مَا أُنزِلَ إِلَى الرَّسُولِ تَرَى أَعْيُنَهُمْ تَفِيضُ مِنَ الدَّمْعِ مِمَّا عَرَفُواْ مِنَ الْحَقِّ يَقُولُونَ رَبَّنَا آمَنَّا فَاكْتُبْنَا مَعَ الشَّاهِدِينَ* وَ مَا لَنَا لاَ نُؤْمِنُ بِاللّهِ وَ مَا جَاءنَا مِنَ الْحَقِّ وَ نَطْمَعُ أَن يُدْخِلَنَا رَبَّنَا مَعَ الْقَوْمِ الصَّالِحِينَ (مائده/۸۳-۸۴).

وَ قَدْ نَزَّلَ عَلَيْكُمْ فِي الْكِتَابِ أَنْ إِذَا سَمِعْتُمْ آيَاتِ اللّهِ يُكَفَرُ بِهَا وَ يُسْتَهْزَأُ بِهَا فَلاَ تَقْعُدُواْ مَعَهُمْ حَتَّى يَخُوضُواْ فِي حَدِيثٍ غَيْرِهِ إِنَّكُمْ إِذًا مِّثْلُهُمْ إِنَّ اللّهَ جَامِعُ الْمُنَافِقِينَ وَ الْكَافِرِينَ فِي جَهَنَّمَ جَمِيعًا (نساء/۱۴۰) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَقُولُواْ رَاعِنَا وَ قُولُواْ انظُرْنَا وَ اسْمَعُوا ْوَ لِلكَافِرِينَ عَذَابٌ أَلِيمٌ (بقره/۱۰۴) لَتُبْلَوُنَّ فِي أَمْوَالِكُمْ وَ أَنفُسِكُمْ وَ لَتَسْمَعُنَّ مِنَ الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ مِن قَبْلِكُمْ وَ مِنَ الَّذِينَ أَشْرَكُواْ أَذًى كَثِيرًا وَ إِن تَصْبِرُواْ وَ تَتَّقُواْ فَإِنَّ ذَلِكَ مِنْ عَزْمِ الأُمُورِ (آل‌عمران/۱۸۶).

لَوْلَا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ (افک) ظَنَّ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِنَاتُ بِأَنفُسِهِمْ خَيْرًا وَ قَالُوا هَذَا إِفْكٌ مُّبِينٌ (نور/۱۲) وَ لَوْلَا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ (افک) قُلْتُم مَّا يَكُونُ لَنَا أَن نَّتَكَلَّمَ بِهَذَا سُبْحَانَكَ هَذَا بُهْتَانٌ عَظِيمٌ  (نور/۱۶).

إِنَّمَا يَسْتَأْذِنُكَ الَّذِينَ لاَ يُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَ الْيَوْمِ الآخِرِ وَ ارْتَابَتْ قُلُوبُهُمْ فَهُمْ فِي رَيْبِهِمْ يَتَرَدَّدُونَ* … لَوْ خَرَجُواْ فِيكُم مَّا زَادُوكُمْ إِلاَّ خَبَالًا و لأَوْضَعُواْ خِلاَلَكُمْ يَبْغُونَكُمُ الْفِتْنَةَ وَ فِيكُمْ سَمَّاعُونَ لَهُمْ وَ اللّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ (توبه/۴۵-۴۷) وَ إِذَا رَأَيْتَهُمْ (منافقین) تُعْجِبُكَ أَجْسَامُهُمْ وَ إِن يَقُولُوا تَسْمَعْ لِقَوْلِهِمْ كَأَنَّهُمْ خُشُبٌ مُّسَنَّدَةٌ (منافقون/۴) وَيْلٌ لِّكُلِّ أَفَّاكٍ أَثِيمٍ* يَسْمَعُ آيَاتِ اللَّهِ تُتْلَى عَلَيْهِ ثُمَّ يُصِرُّ مُسْتَكْبِرًا كَأَن لَّمْ يَسْمَعْهَا فَبَشِّرْهُ بِعَذَابٍ أَلِيمٍ* وَ إِذَا عَلِمَ مِنْ آيَاتِنَا شَيْئًا اتَّخَذَهَا هُزُوًا أُوْلَئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ مُّهِينٌ* مِن وَرَائِهِمْ جَهَنَّمُ وَ لَا يُغْنِي عَنْهُم مَّا كَسَبُوا شَيْئًا وَ لَا مَا اتَّخَذُوا مِن دُونِ اللَّهِ أَوْلِيَاء وَ لَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ (جاثیه/۷-۱۰).

قُلْ أُوحِيَ إِلَيَّ أَنَّهُ اسْتَمَعَ [قرآن] نَفَرٌ مِّنَ الْجِنِّ فَقَالُوا إِنَّا سَمِعْنَا قُرْآنًا عَجَبًا* يَهْدِي إِلَى الرُّشْدِ فَآمَنَّا بِهِ وَ لَن نُّشْرِكَ بِرَبِّنَا أَحَدًا* … وَأَنَّا كُنَّا نَقْعُدُ مِنْهَا مَقَاعِدَ لِلسَّمْعِ فَمَن يَسْتَمِعِ الْآنَ يَجِدْ لَهُ شِهَابًا رَّصَدًا* وَ أَنَّا لَا نَدْرِي أَشَرٌّ أُرِيدَ بِمَن فِي الْأَرْضِ أَمْ أَرَادَ بِهِمْ رَبُّهُمْ رَشَدًا  (جن/۱-۱۰) وَ أَنَّا لَمَّا سَمِعْنَا الْهُدَى (قرآن) آمَنَّا بِهِ فَمَن يُؤْمِن بِرَبِّهِ فَلَا يَخَافُ بَخْسًا وَ لَا رَهَقًا (جن/۱۳) وَ إِذْ صَرَفْنَا إِلَيْكَ نَفَرًا مِّنَ الْجِنِّ يَسْتَمِعُونَ الْقُرْآنَ فَلَمَّا حَضَرُوهُ قَالُوا أَنصِتُوا فَلَمَّا قُضِيَ وَلَّوْا إِلَى قَوْمِهِم مُّنذِرِينَ* قَالُوا يَا قَوْمَنَا إِنَّا سَمِعْنَا كِتَابًا أُنزِلَ مِن بَعْدِ مُوسَى مُصَدِّقًا لِّمَا بَيْنَ يَدَيْهِ يَهْدِي إِلَى الْحَقِّ وَ إِلَى طَرِيقٍ مُّسْتَقِيمٍ* يَا قَوْمَنَا أَجِيبُوا دَاعِيَ اللَّهِ وَآمِنُوا بِهِ يَغْفِرْ لَكُم مِّن ذُنُوبِكُمْ وَ يُجِرْكُم مِّنْ عَذَابٍ أَلِيمٍ (احقاف/۲۹-۳۱).

السمع- القیامه، و َاسْتَمِعْ يَوْمَ يُنَادِ الْمُنَادِ مِن مَّكَانٍ قَرِيبٍ* يَوْمَ يَسْمَعُونَ الصَّيْحَةَ بِالْحَقِّ ذَلِكَ يَوْمُ الْخُرُوجِ (ق/۴۱-۴۲) يَوْمَئِذٍ … وَ خَشَعَت الْأَصْوَاتُ لِلرَّحْمَنِ فَلَا تَسْمَعُ إِلَّا هَمْسًا (طه/۱۰۸) فَوَيْلٌ لِّلَّذِينَ كَفَرُوا مِن مَّشْهَدِ يَوْمٍ عَظِيمٍ* أَسْمِعْ بِهِمْ وَ أَبْصِرْ يَوْمَ يَأْتُونَنَا لَكِنِ الظَّالِمُونَ الْيَوْمَ فِي ضَلَالٍ مُّبِينٍ (مریم/۳۷-۳۸) وَ لَوْ تَرَى إِذِ الْمُجْرِمُونَ نَاكِسُو رُؤُوسِهِمْ عِندَ رَبِّهِمْ رَبَّنَا أَبْصَرْنَا وَ سَمِعْنَا فَارْجِعْنَا نَعْمَلْ صَالِحًا إِنَّا مُوقِنُونَ (سجده/۱۲) وَ عَرَضْنَا جَهَنَّمَ يَوْمَئِذٍ لِّلْكَافِرِينَ عَرْضًا* الَّذِينَ كَانَتْ أَعْيُنُهُمْ فِي غِطَاء عَن ذِكْرِي وَ كَانُوا لَا يَسْتَطِيعُونَ سَمْعًا  (کهف/۱۰۰-۱۰۱) وَ قَالُوا [فی جهنّم] لَوْ كُنَّا نَسْمَعُ أَوْ نَعْقِلُ مَا كُنَّا فِي أَصْحَابِ السَّعِيرِ (ملک/۱۰) وَ يَوْمَ يُحْشَرُ أَعْدَاء اللَّهِ إِلَى النَّارِ فَهُمْ يُوزَعُونَ*  حَتَّى إِذَا مَا جَاؤُوهَا شَهِدَ عَلَيْهِمْ سَمْعُهُمْ وَ أَبْصَارُهُمْ وَ جُلُودُهُمْ بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ (فصّلت/۱۹-۲۰) [قیل لاعداء الله] وَ مَا كُنتُمْ تَسْتَتِرُونَ أَنْ يَشْهَدَ عَلَيْكُمْ سَمْعُكُمْ وَ لَا أَبْصَارُكُمْ وَ لَا جُلُودُكُمْ وَ لَكِن ظَنَنتُمْ أَنَّ اللَّهَ لَا يَعْلَمُ كَثِيرًا مِّمَّا تَعْمَلُونَ (فصّلت/۲۲) إِذَا رَأَتْهُم [جهنم] مِّن مَّكَانٍ بَعِيدٍ سَمِعُوا لَهَا تَغَيُّظًا وَ زَفِيرًا (فرقان/۱۲) إِذَا أُلْقُوا [الکافرین] فِيهَا سَمِعُوا لَهَا شَهِيقًا وَ هِيَ تَفُورُ (ملک/۷) لَهُمْ (الکافرین و ما یعبدون من دون الله) فِيهَا زَفِيرٌ وَ هُمْ فِيهَا لَا يَسْمَعُونَ (انبیاء/۱۰۰).

إِنَّ الَّذِينَ سَبَقَتْ لَهُم مِّنَّا الْحُسْنَى أُوْلَئِكَ عَنْهَا مُبْعَدُونَ * لَا يَسْمَعُونَ حَسِيسَهَا وَ هُمْ فِي مَا اشْتَهَتْ أَنفُسُهُمْ خَالِدُونَ (انبیاء/۱۰۱-۱۰۲).

وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ نَّاعِمَةٌ* ِسَعْيِهَا رَاضِيَةٌ* فِي جَنَّةٍ عَالِيَةٍ* لَّا تَسْمَعُ فِيهَا لَاغِيَةً  (غاشیه/۸-۱۱) [الذین تابوا و امنوا و عملوا الصالحات] لَا يَسْمَعُونَ فِيهَا لَغْوًا إِلَّا سَلَامًا وَ لَهُمْ رِزْقُهُمْ فِيهَا بُكْرَةً وَ عَشِيًّا* تِلْكَ الْجَنَّةُ الَّتِي نُورِثُ مِنْ عِبَادِنَا مَن كَانَ تَقِيًّا (مریم/۶۲-۶۳) إِنَّ لِلْمُتَّقِينَ مَفَازًا* … لَّا يَسْمَعُونَ فِيهَا لَغْوًا وَ لَا كِذَّابًا* جَزَاء مِّن رَّبِّكَ عَطَاء حِسَابًا (نبأ/۳۱-۳۶) [المقربان] لَا يَسْمَعُونَ فِيهَا لَغْوًا و لَا تَأْثِيمًا* إِلَّا قِيلًا سَلَامًا سَلَامًا (واقعه/۲۵-۲۶).