شعیب، یکی از پیامبران، این واژه ۱۱ بار آمده است.
چکیده، شعیب فرستاده خدا بود. او گفت: خدا را بپرستید و به روز بازپسین امید داشته باشید. از من اطاعت کنید و پیمانه را تمام بدهید. در زمین فساد نکنید. مردم را تهدید نکنید. از پروردگارتان آمرزش بخواهید و به سوی او توبه کنید. قوم شعیب، او را تکذیب کردند پس عذاب آنان را گرفت و شعیب و کسانی که ایمان آورده بودند، نجات یافتند. شعیب یکی از دو دختر خود را به ازدواج موسی در آورد. به سوی مدین، برادر آنان شعیب را فرستادیم. گفت: ای قوم من، خدا را بپرستید (اعراف/۸۵؛ هود/۸۴؛ عنکبوت/۳۶). برای شما جز او معبودی نیست (اعراف/۸۵؛ هود/۸۴) و به روز بازپسین امید داشته باشید (عنکبوت/۳۶). در حقیقت برای شما از جانب پروردگارتان دلیل روشنی آمده است (اعراف/۸۵). اصحاب ایکه، فرستادگان را تکذیب کردند، آنگاه که شعیب به آنان گفت: آیا پروا نمیکنید؟ من برای شما فرستادهای امین هستم پس از خدا پروا کنید و من را اطاعت کنید. بر این [رسالت]، از شما اجری طلب نمیکنم. اجر من جز بر پروردگار جهانیان نیست. پیمانه را تمام دهید و از کم فروشان نباشید (شعراء/۱۷۶-۱۸۱). پیمانه و ترازو را تمام دهید (اعراف/۸۵). پیمانه و ترازو را نکاهید. من شما را در خوشی میبینم و بر شما از عذاب روزی فراگیر میترسم. ای قوم من، پیمانه و ترازو را به قسط، تمام دهید (هود/۸۴-۸۵). با ترازوی درست بسنجید (شعراء/۱۸۲). از اشیاء مردم نکاهید (هود/۸۵؛ اعراف/۸۵؛ شعراء/۱۸۳). در زمین سر به فساد برندارید (هود/۸۵؛ شعراء/۱۸۳؛ عنکبوت/۳۶). در زمین پس از اصلاح آن فساد نکنید. این برای شما بهتر است اگر مومن باشید (اعراف/۸۵). اگر مومن باشید باقیمانده [حلال] خدا برای شما بهتر است. من بر شما نگهبان نیستم (هود/۸۶). بر سر هر راهی ننشینید که [مردم را] تهدید کنید و کسی را که به خدا ایمان آورده، از راه او باز دارید و [راه] او را کج بخواهید. به یاد آورید هنگامی را که اندک بودید پس شما را بسیار گردانید. بنگرید عاقبت کار مفسدان چگونه شد (اعراف/۸۶). از کسی که شما و آفریدگان پیشین را خلق کرد، پروا کنید (شعراء/۱۸۴). گفتند: ای شعیب، آیا نماز تو به تو فرمان میدهد که ما آنچه را پدرانمان میپرستیدند رها کنیم؟ یا در اموال خود هر طور که بخواهیم عمل نکنیم؟ بیتردید تو بردبارِ رشدیافته هستی. گفت: ای قوم من، به من خبر دهید اگر من از جانب پروردگارم دلیل روشنی داشته باشم و او از سوی خود، به من روزی نیکویی داده باشد [آیا میتوانم از فرمان او سرپیچی کنم]؟ من نمیخواهم در آنچه شما را از آن باز میدارم با شما مخالفت کنم. من تا بتوانم جز اصلاح نمیخواهم. توفیق من جز با خدا نیست. تنها بر او توکّل کردهام و به سوی او برمیگردم. ای قوم من، مخالفت با من، شما را بر آن ندارد که به شما مانند آنچه به قوم نوح یا قوم هود یا قوم صالح رسید نیز برسد و قوم لوط از شما دور نیست. از پروردگار خود آمرزش بخواهید سپس به سوی او توبه کنید. درحقیقت پروردگار من، مهربانِ دوستدار است. گفتند: ای شعیب، بسیاری از آنچه را میگویی، نمیفهمیم. ما بهراستی تو را در میان خود ضعیف میبینیم. اگر قبیله تو نبودند، تو را سنگسار میکردیم. تو بر ما توانمند نیستی. گفت: ای قوم من، آیا قبیله من در نزد شما توانمندتر از خداست که او را پشت سر نهادهاید؟ بیتردید، پروردگار من به آنچه میکنید، احاطه دارد (هود/۸۷-۹۲). اگر گروهی از شما به آنچه من به آن فرستاده شدهام، ایمان آورده و گروهی ایمان نیاوردهاند، پس صبر کنید تا خدا میان ما داوری کند. او بهترین داوران است. سران قوم او که تکبّر کردند، گفتند: ای شعیب، به یقین تو و کسانی را که با تو ایمان آوردهاند از شهر خود بیرون میکنیم، یا به آیین ما برگردید. گفت: آیا هر چند کراهت داشته باشیم؟ اگر پس از آنکه خدا ما را از آن نجات داد به آیین شما بازگردیم، بیتردید بر خدا دروغ بستهایم. ما را سزاوار نیست که به آن برگردیم مگر اینکه خدا، پروردگار ما بخواهد (اعراف/۸۷-۸۹). گفتند: جز این نیست که تو از سِحرشدگان هستی. تو جز بشری مانند ما نیستی. بیشک تو را از دروغگویان میدانیم. پس قطعهای از آسمان را بر ما بیفکن اگر از راستگویان هستی. [شعیب] گفت: پروردگارم به آنچه میکنید، دانا است (شعراء/۱۸۵-۱۸۸). علم پروردگارمان همه چیز را فرا گرفته است. ما بر خدا توکّل کردهایم. پروردگارا، میان ما و قوم ما به حق گشایش ده. تو بهترین گشایندگان هستی (اعراف/۸۹). ای قوم من، شما بر حسب امکانات خود، عمل کنید. من نیز عمل میکنم. بهزودی خواهید دانست برای چه کسی عذابی میآید، که او را رسوا میکند و دروغگو کیست. منتظر باشید من نیز با شما منتظر هستم (هود/۹۳). سران قوم او که کافر شده بودند، گفتند: اگر از شعیب پیروی کنید، در این صورت بیتردید زیانکار هستید (اعراف/۹۰) پس او را تکذیب کردند (شعراء/۱۸۹؛ عنکبوت/۳۷). چون فرمان ما آمد، شعیب و کسانی را که با او ایمان آورده بودند، به رحمتی از خود نجات دادیم و کسانی را که ستم کرده بودند، صیحه فرا گرفت و در خانههای خود در جای مردند (هود/۹۴). پس لرزه آنان را گرفت و در خانههای خود در جای مردند (اعراف/۹۱؛ عنکبوت/۳۷). عذاب روز ابر [آتش بار] آنان را گرفت. بهراستی آن، عذاب روزی بزرگ بود (شعراء/۱۸۹). گویی هرگز در آن [دیار] نبودهاند. آگاه باش، دوری و هلاک بر مدین باد همانگونه که ثمود دور و هلاک شدند (هود/۹۵). آنان که شعیب را تکذیب کردند، گویی هرگز در آن [دیار] نبودهاند. آنان که شعیب را تکذیب کردند، همان زیانکاران بودند. آنگاه [شعیب] از آنان روی گرداند و گفت: ای قوم من، در حقیقت من پیامهای پروردگارم را به شما رساندم و شما را اندرز دادم پس چگونه برای قوم کافر تأسّف بخورم (اعراف/۹۲-۹۳). بهراستی در این نشانهای است و بیشتر آنان مومن نبودند (شعراء/۱۹۰). هنگامی که [موسی] به آب مَدین رسید، گروهى از مردم را بر آن یافت که [دامهاى خود را] آب مى دادند و پشت سر آنان دو زن را یافت که [گوسفندان خود را] دور مى کردند. [موسى] گفت: کار شما چیست؟ گفتند: [ما به گوسفندان خود] آب نمى دهیم تا چوپانان [گوسفندان خود را] برگردانند. پدر ما پیرى سالخورده است. پس براى آن دو [گوسفندان را] آب داد آنگاه به سوى سایه برگشت و گفت: پروردگارا، من به هر خیرى که به سوی من بفرستى، نیازمندم. پس یکى از آن دو زن در حالىکه از روی حیا گام بر مى داشت، نزد او آمد [و] گفت: پدرم تو را مى خواند تا تو را به پاداش آب دادن [گوسفندان] براى ما، مزد بدهد. چون [موسى] نزد او آمد و سرگذشت [خود] را بر او حکایت کرد [او] گفت: نترس که از گروه ستمکاران نجات یافتى. یکى از آن دو [دختر] گفت: اى پدر، او را استخدام کن زیرا بهترین کسى است که استخدام مى کنى، نیرومند و امین است. [شعیب] گفت: من مى خواهم یکى از این دو دختر خود را به نکاح تو درآورم به این شرط که هشت سال براى من کار کنى و اگر ده سال را تمام کنی، اختیار با تو است. نمى خواهم بر تو سخت بگیرم. من را اگر خدا بخواهد از شایستگان خواهى یافت. [موسى] گفت: این [قرارداد] میان من و تو باشد که هر یک از دو مدّت را به انجام رساندم بر من تعدّى نباشد و خدا بر آنچه مى گوییم وکیل است. چون موسى آن مدّت را به پایان رسانید و با خانواده خود حرکت کرد، از جانب طور آتشی دید (قصص/۲۳-۲۹). اگر تو (پیامبر) را تکذیب کنند، بیتردید پیش از آنان، قوم نوح، عاد، ثمود، قوم ابراهیم، قوم لوط و اصحاب مدین (قوم شعیب) به تکذیب پرداختند و موسى نیز تکذیب شد. پس کافران را مهلت دادم. سپس آنها را گرفتم. [بنگر] عذاب من چگونه بود (حج/۴۲-۴۴). آیا خبر کسانى که پیش از آنان بودند قوم نوح، عاد، ثمود، قوم ابراهیم، اصحاب مدین و شهرهاى زیر و رو شده به آنان نرسیده است پیامبرانشان دلایل آشکار برایشان آوردند خدا بر آن نبود که به آنان ستم کند ولى آنان بر خود ستم کردند (توبه/۷۰). پیامبران |
شعیب
وَ إِلَى مَدْيَنَ أَخَاهُمْ شُعَيْبًا قَالَ يَا قَوْمِ اعْبُدُواْ اللّهَ (اعراف/۸۵؛ هود/۸۴؛ عنکبوت/۳۶) مَا لَكُم مِّنْ إِلَهٍ غَيْرُهُ (اعراف/۸۵؛ هود/۸۴) وَ ارْجُوا الْيَوْمَ الْآخِرَ (عنکبوت/۳۶) قَدْ جَاءتْكُم بَيِّنَةٌ مِّن رَّبِّكُمْ (اعراف/۸۵).
كَذَّبَ أَصْحَابُ الْأَيْكَةِ الْمُرْسَلِينَ* إِذْ قَالَ لَهُمْ شُعَيْبٌ أَلَا تَتَّقُونَ* إِنِّي لَكُمْ رَسُولٌ أَمِينٌ* فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُونِ* وَ مَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ إِنْ أَجْرِيَ إِلَّا عَلَى رَبِّ الْعَالَمِينَ* أَوْفُوا الْكَيْلَ وَ لَا تَكُونُوا مِنَ الْمُخْسِرِينَ (شعراء/۱۷۶-۱۸۱) فَأَوْفُواْ الْكَيْلَ وَ الْمِيزَانَ (اعراف/۸۵) وَ لاَ تَنقُصُواْ الْمِكْيَالَ وَ الْمِيزَانَ إِنِّيَ أَرَاكُم بِخَيْرٍ وَ إِنِّيَ أَخَافُ عَلَيْكُمْ عَذَابَ يَوْمٍ مُّحِيطٍ * وَ يَا قَوْمِ أَوْفُواْ الْمِكْيَالَ وَ الْمِيزَانَ بِالْقِسْطِ (هود/۸۴-۸۵) وَزِنُوا بِالْقِسْطَاسِ الْمُسْتَقِيمِ (شعراء/۱۸۲) وَ لاَ تَبْخَسُواْ النَّاسَ أَشْيَاءهُمْ (هود/۸۵؛ اعراف/۸۵؛ شعراء/۱۸۳) وَ لاَ تَعْثَوْاْ فِي الأَرْضِ مُفْسِدِينَ (هود/۸۵؛ شعراء/۱۸۳؛ عنکبوت/۳۶) وَ لاَ تُفْسِدُواْ فِي الأَرْضِ بَعْدَ إِصْلاَحِهَا ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ (اعراف/۸۵) بَقِيَّةُ اللّهِ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ وَ مَا أَنَاْ عَلَيْكُم بِحَفِيظٍ (هود/۸۶) وَ لاَ تَقْعُدُواْ بِكُلِّ صِرَاطٍ تُوعِدُونَ وَ تَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ اللّهِ مَنْ آمَنَ بِهِ وَ تَبْغُونَهَا عِوَجًا وَ اذْكُرُواْ إِذْ كُنتُمْ قَلِيلًا فَكَثَّرَكُمْ وَ انظُرُواْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُفْسِدِينَ (اعراف/۸۶) وَ اتَّقُوا الَّذِي خَلَقَكُمْ وَ الْجِبِلَّةَ الْأَوَّلِينَ (شعراء/۱۸۴).
قَالُواْ يَا شُعَيْبُ أَصَلاَتُكَ تَأْمُرُكَ أَن نَّتْرُكَ مَا يَعْبُدُ آبَاؤُنَا أَوْ أَن نَّفْعَلَ فِي أَمْوَالِنَا مَا نَشَاء إِنَّكَ لَأَنتَ الْحَلِيمُ الرَّشِيدُ* قَالَ يَا قَوْمِ أَرَأَيْتُمْ إِن كُنتُ عَلَىَ بَيِّنَةٍ مِّن رَّبِّي وَ رَزَقَنِي مِنْهُ رِزْقًا حَسَنًا وَ مَا أُرِيدُ أَنْ أُخَالِفَكُمْ إِلَى مَا أَنْهَاكُمْ عَنْهُ إِنْ أُرِيدُ إِلاَّ الإِصْلاَحَ مَا اسْتَطَعْتُ وَ مَا تَوْفِيقِي إِلاَّ بِاللّهِ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَ إِلَيْهِ أُنِيبُ* وَ يَا قَوْمِ لاَ يَجْرِمَنَّكُمْ شِقَاقِي أَن يُصِيبَكُم مِّثْلُ مَا أَصَابَ قَوْمَ نُوحٍ أَوْ قَوْمَ هُودٍ أَوْ قَوْمَ صَالِحٍ وَ مَا قَوْمُ لُوطٍ مِّنكُم بِبَعِيدٍ* وَ اسْتَغْفِرُواْ رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُواْ إِلَيْهِ إِنَّ رَبِّي رَحِيمٌ وَدُودٌ* قَالُواْ يَا شُعَيْبُ مَا نَفْقَهُ كَثِيرًا مِّمَّا تَقُولُ وَ إِنَّا لَنَرَاكَ فِينَا ضَعِيفًا وَ لَوْلاَ رَهْطُكَ لَرَجَمْنَاكَ وَ مَا أَنتَ عَلَيْنَا بِعَزِيزٍ* قَالَ يَا قَوْمِ أَرَهْطِي أَعَزُّ عَلَيْكُم مِّنَ اللّهِ وَ اتَّخَذْتُمُوهُ وَرَاءكُمْ ظِهْرِيًّا إِنَّ رَبِّي بِمَا تَعْمَلُونَ مُحِيطٌ (هود/۸۷-۹۲) وَ إِن كَانَ طَآئِفَةٌ مِّنكُمْ آمَنُواْ بِالَّذِي أُرْسِلْتُ بِهِ وَ طَآئِفَةٌ لَّمْ يْؤْمِنُواْ فَاصْبِرُواْ حَتَّى يَحْكُمَ اللّهُ بَيْنَنَا وَ هُوَ خَيْرُ الْحَاكِمِينَ* قَالَ الْمَلأُ الَّذِينَ اسْتَكْبَرُواْ مِن قَوْمِهِ لَنُخْرِجَنَّكَ يَا شُعَيْبُ وَ الَّذِينَ آمَنُواْ مَعَكَ مِن قَرْيَتِنَا أَوْ لَتَعُودُنَّ فِي مِلَّتِنَا قَالَ أَوَلَوْ كُنَّا كَارِهِينَ* قَدِ افْتَرَيْنَا عَلَى اللّهِ كَذِبًا إِنْ عُدْنَا فِي مِلَّتِكُم بَعْدَ إِذْ نَجَّانَا اللّهُ مِنْهَا وَ مَا يَكُونُ لَنَا أَن نَّعُودَ فِيهَا إِلاَّ أَن يَشَاءَ اللّهُ رَبُّنَا (اعراف/۸۷-۸۹).
قَالُوا إِنَّمَا أَنتَ مِنَ الْمُسَحَّرِينَ* وَ مَا أَنتَ إِلَّا بَشَرٌ مِّثْلُنَا وَ إِن نَّظُنُّكَ لَمِنَ الْكَاذِبِينَ* فَأَسْقِطْ عَلَيْنَا كِسَفًا مِّنَ السَّمَاءِ إِن كُنتَ مِنَ الصَّادِقِينَ* قَالَ رَبِّي أَعْلَمُ بِمَا تَعْمَلُونَ (شعراء/۱۸۵-۱۸۸) وَسِعَ رَبُّنَا كُلَّ شَيْءٍ عِلْمًا عَلَى اللّهِ تَوَكَّلْنَا رَبَّنَا افْتَحْ بَيْنَنَا وَ بَيْنَ قَوْمِنَا بِالْحَقِّ وَ أَنتَ خَيْرُ الْفَاتِحِينَ (اعراف/۸۹) وَ يَا قَوْمِ اعْمَلُواْ عَلَى مَكَانَتِكُمْ إِنِّي عَامِلٌ سَوْفَ تَعْلَمُونَ مَن يَأْتِيهِ عَذَابٌ يُخْزِيهِ وَ مَنْ هُوَ كَاذِبٌ وَ ارْتَقِبُواْ إِنِّي مَعَكُمْ رَقِيبٌ (هود/۹۳) وَ قَالَ الْمَلأُ الَّذِينَ كَفَرُواْ مِن قَوْمِهِ لَئِنِ اتَّبَعْتُمْ شُعَيْبًا إِنَّكُمْ إِذًا لَّخَاسِرُونَ (اعراف/۹۰) فَكَذَّبُوهُ (شعراء/۱۸۹؛ عنکبوت/۳۷) وَ لَمَّا جَاء أَمْرُنَا نَجَّيْنَا شُعَيْبًا وَ الَّذِينَ آمَنُواْ مَعَهُ بِرَحْمَةٍ مَّنَّا وَ أَخَذَتِ الَّذِينَ ظَلَمُواْ الصَّيْحَةُ فَأَصْبَحُواْ فِي دِيَارِهِمْ جَاثِمِينَ (هود/۹۴) فَأَخَذَتْهُمُ الرَّجْفَةُ فَأَصْبَحُواْ فِي دَارِهِمْ جَاثِمِينَ (اعراف/۹۱؛ عنکبوت/۳۷) فَأَخَذَهُمْ عَذَابُ يَوْمِ الظُّلَّةِ إِنَّهُ كَانَ عَذَابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ (شعراء/۱۸۹) كَأَن لَّمْ يَغْنَوْاْ فِيهَا أَلاَ بُعْدًا لِّمَدْيَنَ كَمَا بَعِدَتْ ثَمُودُ (هود/۹۵) الَّذِينَ كَذَّبُواْ شُعَيْبًا كَأَن لَّمْ يَغْنَوْاْ فِيهَا الَّذِينَ كَذَّبُواْ شُعَيْبًا كَانُواْ هُمُ الْخَاسِرِينَ* فَتَوَلَّى عَنْهُمْ وَ قَالَ يَا قَوْمِ لَقَدْ أَبْلَغْتُكُمْ رِسَالاَتِ رَبِّي وَ نَصَحْتُ لَكُمْ فَكَيْفَ آسَى عَلَى قَوْمٍ كَافِرِينَ (اعراف/۹۲-۹۳) إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً وَ مَا كَانَ أَكْثَرُهُم مُّؤْمِنِينَ (شعرا/۱۹۰).
وَ لَمَّا وَرَدَ مَاء مَدْيَنَ وَجَدَ عَلَيْهِ أُمَّةً مِّنَ النَّاسِ يَسْقُونَ وَ وَجَدَ مِن دُونِهِمُ امْرَأتَيْنِ تَذُودَانِ قَالَ مَا خَطْبُكُمَا قَالَتَا لَا نَسْقِي حَتَّى يُصْدِرَ الرِّعَاء وَ أَبُونَا شَيْخٌ كَبِيرٌ* فَسَقَى لَهُمَا ثُمَّ تَوَلَّى إِلَى الظِّلِّ فَقَالَ رَبِّ إِنِّي لِمَا أَنزَلْتَ إِلَيَّ مِنْ خَيْرٍ فَقِيرٌ* فَجَاءتْهُ إِحْدَاهُمَا تَمْشِي عَلَى اسْتِحْيَاء قَالَتْ إِنَّ أَبِي يَدْعُوكَ لِيَجْزِيَكَ أَجْرَ مَا سَقَيْتَ لَنَا فَلَمَّا جَاءهُ وَ قَصَّ عَلَيْهِ الْقَصَصَ قَالَ لَا تَخَفْ نَجَوْتَ مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ* قَالَتْ إِحْدَاهُمَا يَا أَبَتِ اسْتَأْجِرْهُ إِنَّ خَيْرَ مَنِ اسْتَأْجَرْتَ الْقَوِيُّ الْأَمِينُ* قَالَ إِنِّي أُرِيدُ أَنْ أُنكِحَكَ إِحْدَى ابْنَتَيَّ هَاتَيْنِ عَلَى أَن تَأْجُرَنِي ثَمَانِيَ حِجَجٍ فَإِنْ أَتْمَمْتَ عَشْرًا فَمِنْ عِندِكَ وَ مَا أُرِيدُ أَنْ أَشُقَّ عَلَيْكَ سَتَجِدُنِي إِن شَاء اللَّهُ مِنَ الصَّالِحِينَ* قَالَ ذَلِكَ بَيْنِي وَ بَيْنَكَ أَيَّمَا الْأَجَلَيْنِ قَضَيْتُ فَلَا عُدْوَانَ عَلَيَّ وَ اللَّهُ عَلَى مَا نَقُولُ وَكِيلٌ* فَلَمَّا قَضَى مُوسَى الْأَجَلَ وَ سَارَ بِأَهْلِهِ آنَسَ مِن جَانِبِ الطُّورِ نَارًا (قصص/۲۳-۲۹).
وَ إِن يُكَذِّبُوكَ فَقَدْ كَذَّبَتْ قَبْلَهُمْ قَوْمُ نُوحٍ وَ عَادٌ وَ ثَمُودُ* وَ قَوْمُ إِبْرَاهِيمَ وَ قَوْمُ لُوطٍ* وَ أَصْحَابُ مَدْيَنَ وَ كُذِّبَ مُوسَى فَأَمْلَيْتُ لِلْكَافِرِينَ ثُمَّ أَخَذْتُهُمْ فَكَيْفَ كَانَ نَكِيرِ (حج/۴۲-۴۴) أَلَمْ يَأْتِهِمْ نَبَأُ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ قَوْمِ نُوحٍ وَ عَادٍ وَث َمُودَ وَ قَوْمِ إِبْرَاهِيمَ وِ أَصْحَابِ مَدْيَنَ وَالْمُؤْتَفِكَاتِ أَتَتْهُمْ رُسُلُهُم بِالْبَيِّنَاتِ فَمَا كَانَ اللّهُ لِيَظْلِمَهُمْ وَلَكِن كَانُواْ أَنفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ (توبه/۷۰) |