دفاع، مقابله در برابر تجاوز دشمن، این مفهوم با مادّة «د ف ع» ۴ بار و آیاتی که این معنا را دارند، آمده است.
چکیده: خدا از مومنان دفاع میکند. به کسانی که جنگ بر آنان تحمیل شده و مورد ظلم قرار گرفتهاند و به ناحق از خانههای خود بیرون رانده شدند، اجازة دفاع داده شده است. خدا بعضی از مردم را با بعضی دیگر دفع میکند و گرنه زمین تباه میشد و جاهایی که نام خدا در آن برده میشود، ویران میشد.
قطعاً خدا از کسانی که ایمان آوردهاند، دفاع میکند زیرا خدا هیچ خیانتکارِ کفرپیشه را دوست ندارد. به کسانی که جنگ بر آنها تحمیل شده، اجازة [دفاع] داده شده است، چون مورد ظلم قرار گرفتهاند و البتّه خدا بر پیروزی آنها سخت تواناست. همان کسانی که به ناحق از خانههای خود بیرون رانده شدند. [گناهی نداشتند] جز اینکه میگفتند: پروردگار ما خداست. اگر خدا بعضی از مردم را با بعضی دیگر دفع نمیکرد، صومعهها، کلیساها، کنیسهها و مساجدی که نام خدا در آن بسیار برده میشود، سخت ویران میشد. قطعاً خدا به کسی که او را یاری میکند، یاری میدهد زیرا خدا نیرومند شکستناپذیر است (حج/۳۸-۴۰). اگر خدا بعضی از مردم را به وسیلة بعضی دیگر دفع نمیکرد، بیگمان زمین تباه میشد ولی خدا نسبت به جهانیان فضل دارد (بقره/۲۵۱). این ماهِ حرام، در برابر آن ماه حرام است و [هتک] حرمتها قصاص دارد پس هر کس بر شما تعدّی کرد، به همان میزان بر او تعدّی کنید. از خدا پروا کنید. بدانید خدا با تقواپیشگان است (بقره/۱۹۴).در راه خدا با کسانی که با شما میجنگند، بجنگید. همانا خدا تجاوزکاران را دوست نمیدارد (بقره/۱۹۰). چرا با گروهی که سوگندهای خود را شکستند و بر آن شدند که فرستادة [خدا] را بیرون کنند و آنان بودند که نخستینبار [جنگ را] با شما آغاز کردند، نمیجنگید؟ آیا از آنها میترسید؟ با اینکه اگر مومن هستید، خدا سزاوارتر است که از او بترسید (توبه/۱۳).
به منافقان گفته شد: بیایید در راه خدا بجنگید یا دفاع کنید. گفتند: اگر جنگیدن میدانستیم مسلماً از شما پیروی میکردیم. آن روز آنان به کفر نزدیکتر بودند تا به ایمان(آلعمران/۱۶۷).
آیا از حال بنیاسرائیل پس از موسی خبر نیافتی؟ آنگاه که به پیامبری از خود گفتند: پادشاهی بر ما بگمار تا در راه خدا بجنگیم. [آن پیامبر] گفت: اگر جنگیدن بر شما مقرّر گردد، چه بسا جنگ نکنید. گفتند: چرا در راه خدا نجنگیم با آنکه از سرزمینمان و از نزد فرزندانمان رانده شدهایم؟ پس چون جنگ بر آنها مقرّر شد جز شماری اندک از آنها روی گرداندند. خدا به ستمکاران داناست (بقره/۲۴۶).