حکیم، فرزانه، از اسماء خداوند، این مفهوم با واژۀ حکیم ۹۱ بار آمده است.
چکیده: خداوند حکیم است. هر چه فرموده و انجام داده، همه از روی حکمت است. خدای حکیم، شایستۀ ستایش، تسبیح و توکّل است.
خدا عزّتمند حکیم است (بقره/۲۴۰،۲۲۸؛ مائده/۳۸؛ انفال/۶۷؛ توبه/۴۰؛ ابراهیم/۴؛ نحل/۶۰؛ عنکبوت/۴۲؛ روم/۲۷؛ لقمان/۹؛ فاطر/۲؛ جاثیه/۳۷؛ حدید/۱؛ حشر/۲۴،۱؛ جمعه/۳؛ تغابن/۱۸).
بهراستی او عزّتمند حکیم است (بقره/۲۲۰؛ انفال/۶۳،۱۰؛ توبه/۷۱؛ لقمان/۲۷). او همواره عزّتمند حکیم است (نساء/۱۶۵،۱۵۸،۱۷؛ فتح/۱۹،۷). بهراستی او همواره عزتمند حکیم است (نساء/۵۶).
بهراستی خداوند، همان عزّتمند حکیم است (آلعمران/۶۲). پیروزی جز از جانب خدای عزّتمند حکیم نیست (آلعمران/۱۲۶).
خدا دانای حکیم است (نساء/۲۶؛ انعام/۱۳۹؛ انفال/۷۱؛ توبه/۱۱۰،۱۰۶،۹۷،۶۰،۱۵؛ حج/۵۲؛ نور/۵۹،۵۸،۱۸؛ حجرات/۸؛ ممتحنه/۱۰؛ تحریم/۲). به راستی او دانای حکیم است (توبه/۲۸). او همواره دانای حکیم است (نساء/۱۷۰،۱۱۱،۱۰۴،۹۲؛ فتح/۴). بهراستی او همواره دانای حکیم است (نساء/۲۴،۱۱؛ احزاب/۱؛ انسان/۳۰). اوست که حکیم داناست (زخرف/۸۴). بهراستی او حکیم داناست (انعام/۱۳۹). بهراستی پروردگار تو، حکیم داناست (انعام/۱۲۸،۸۳).
خدا حکیم آگاه است (انعام/۷۳،۱۸). بهراستی او بلندمرتبۀ حکیم است (شوری/۵۱). خدا همواره گشایشگر حکیم است (نساء/۱۳۰).
هیچ معبودی جز او نیست. او عزّتمند حکیم است (آلعمران/۶). ستایش خداوندی را که … او حکیم آگاه است (سبأ/۱). آنچه در آسمانها و زمین است به تسبیح خدا میپردازند. اوست عزّتمند حکیم (صف/۱). آنچه در آسمانها و در زمین است، خدایی را که فرمانروای پاکِ عزّتمندِ حکیم است، تسبیح میگویند (جمعه/۱). هر کس بر خدا توکّل کند، به راستی خدا عزّتمند حکیم است(انفال/۴۹).
ای کسانی که ایمان آوردهاید، اگر پس از آنکه برای شما دلایل آشکار آمد، لغزش یافتید، بدانید بهراستی خدا عزّتمند حکیم است (بقره/۲۰۹). اگر فضل و بخشایش خدا بر شما نبود و اینکه بهراستی خدا توبهپذیر حکیم است [دچار بلاها میشدید] (نور/۱۰).
فرشتگان [پس از خلقت آدم به خداوند] گفتند: به راستی تو خود دانای حکیم هستی (بقره/۳۲). فرشتگان و دانشوران [گواهی میدهند که] جز او معبودی نیست. او عزّتمند حکیم است (آلعمران/۱۸). حاملان عرش و کسانی که پیرامون آن هستند، میگویند: پروردگارا، بهراستی تو خود عزّتمند حکیم هستی (غافر/۸).
خداوند به ابراهیم فرمود: بدان بهراستی خدا عزّتمند حکیم است (بقره/۲۶۰). ابراهیم گفت: به راستی تو خود عزّتمند حکیم هستی (بقره/۱۲۹؛ ممتحنه/۵). من به سوی پروردگار خود روی میآورم. بهراستی او عزّتمندِ حکیم است (عنکبوت/۲۶). [میهمانان ابراهیم] گفتند: به راستی پروردگارت حکیم داناست (ذاریات/۳۰).
یعقوب گفت: امید که خدا آنان (پسرانم) را نزد من برگرداند. به راستی او دانای حکیم است (یوسف/۸۳).
او به یوسف گفت: به راستی پروردگار تو دانای حکیم است (یوسف/۶). یوسف گفت: پروردگار من به راستی او دانای حکیم است (یوسف/۱۰۰).
خدا به موسی فرمود: به راستی این من هستم. خداوندِ عزّتمند حکیم (نمل/۹).
عیسی به خداوند گفت: اگر [کسانی که من و مادرم را معبود گرفتند] عذاب کنی، آنان بندگان تو هستند و اگر از آنان درگذری، به راستی تو خود دانای حکیم هستی (مائده/۱۱۸).
حا میم. عین سین قاف. اینگونه خدای شکستناپذیر حکیم به سوی تو و کسانی که قبل از تو بودند، وحی میکند (شوری/۱-۳). الف لام را. کتابی که آیات آن استحکام یافته سپس از جانب حکیمی آگاه به روشنی بیان شده است (هود/۱). از پیش و پشت سرش باطل به سوی آن نمیآید. از جانب حکیمی ستوده نازل شده است (فصّلت/۴۲). نازل شدن این کتاب از جانب خدای عزتمند حکیم است (زمر/۱؛ جاثیه/۲؛ احقاف/۲). به راستی قرآن از جانب حکیمی دانا بر تو القا میشود (نمل/۶).
بگو، کسانی را که به عنوان شریک به خدا ملحق کردهاید، به من نشان دهید. چنین نیست. بلکه اوست خدای عزّتمند حکیم (سبأ/۲۷). پروردگار تو آنها (پیشینیان و پسینیان) را محشور میکند. به راستی او حکیمی دانا است (حجر/۲۵).